장음표시 사용
201쪽
habetur , adscribam ; Caesarem illa nonnumquam ducem deserit, raro tamen, & v recundE: caeterum non impura ea, nec invenusta. In interpretum album Gelasium CDeticenum non refero; quamvis enim h duobus ad Eusebii Historiam adjectis a Rufino
libris non pauca in Commentarium Auctois rum Niceni Concilii transtulerit; non tam imterpretem egisse verisimile est, quam res tantum quae ad institutum suum facerent, praecupuas selegisse. Atque haec sere, vel non multis certὸ plura examini nostro proposita esse vi deo; maxima quippe interpretationum pars, quum minime exemplaribus ipsis, quae in nostra potestate non sunt, comparari possit, silen-VII. De tio praetermittenda est. Quod mihi itidem inia: ' Latinis interpretationibus, quae E linguis exotibus Lati cis profluxerunt, saepe faciendum esse video; ἡ Lineui, Vel quippe editae sunt interpretationes,
exoticis ipsi exemplaria in tenebris sepulta manserunt; ur' Vel evulgata sunt exemplaria, interpretationubus neglectis; vel neutra publicam lucem via derunt. Constantinus puta Monachus innumera Arabum , Ebraeortimque opera Romanis auribus intelligenda proposuit, quorum exemplaria, servatis conversionibus, perierunt. . Athelardum quoque in transferendis
Latini: ex Arabico Euclidis Geometricis, &Erichiaserim De septem Planetis operam suam navasse scimus; cum solus ad nos Euclides
202쪽
Arabicus pervenerit. Αkhabitium & Λlsea-ganum Arabice loquentes Vidimus numinquam, Latine vero, idque horridὸ, & ba
barE , di fide non bona , duodecimo post Christum seculo, Johannis Hispalensis studio: Alfraganus autem longe melius a Iacobo Christmanno ; melius & i vetustiori interprete , cujus opus ducentis abhinc & septuaginta circiter annis absolutum servatur in scriniis P . latinis conscripti vulgo prostant. Johannis Serapionis F. partem aliquam ex Arabico LM tinὸ versim, sed impurε, intricatὶ, perpl xE, & obseurὸ, Abrahamo Iudaeo, &mmoni Genuensi, eamdemque puriori Latbnitate postmodum donatam Nicolao Μut no Μediolanensi Μedico , & aliam Andreae Alpago debemus; archetypum ipsum haudquaquam publicatum est. Habemus a Rosidolpho Brugensi Latinὸ ex Arabico relatum Planisphaerium Ptolemaei; Arabica ipsa non
comparet Interpretatio. Avicennae Cantica,
ejusdemque Libellum De viribus cordis . hunc ab Arnaldo de Villa-nova, illa ab Ar- megando Blasii Romanis verbis explicata studiosi versent, Arabicis carent. R. Samuelis librum De adventu Messiae Ebraicὸ scriptum Latinae nationi legendum proposuit Alphonius Bonihominis Dominicanus; exemplar non protulit. Quis nostrum Albumasarem, Albategnium, AlgaZelem; quis Hermetem ιΜ 1 Be-
203쪽
Bethem , Iohannem Μesuam , Albulcata, Almanserem, Zahelem, Rase, Messaliatam, Omarem; quis Arcandam, Hali Odoham, Geberum, Alpharabium, compluresque hos patria ipsorum lingua perscriptos unquam vidit P eorum tamen Latinae sunt apud nos interpretationes. Plato Tiburtinus Theod sum Arabies transscriptum, ut Alman rem, di alia sileam, Latine retulit; qua ipsius conversione fruimur , Arabicam desideramus. . Zoharis interpretationem nuper ad Scaligerum misi , quam is ab AEgidio Viterbiensi lucubratam fuisse ad me scripsit; Zohar ipsum E quo prosecta est, non habemus; nam quod
vulgo prostat, anagogicam quamdam Pentateuchi explicationem , Syriaca conscriptam loquela complectitur; istud vero Cabalisticam in Pentateuchum 'Mώαν, Ebraice conceptam habet. Buhahylyhae ben Gegiae Tacuinos,Carolo Μagno dicatum opus, ex Arabico a Farrago Judaeo Latine transscriptum legimus, Α- rabica ipsa frustra requiras. Abrahami aben Are opuscula nonnulla in Latinam linguam vertit Petrus Aponensis; 'perest haec illius conversio, exemplar ipsum jacet in tenebris. Testamentum duodecim Patriarcharum,filio. rum I acob, inepte & infabre confictum opus Latine a Roberto Lincolnensi ut alia pleraque
conversium habemus;Ebraicum exempla unde prodiisse sertur, intercidit. Davidis Armeni
204쪽
librum De oculorum affectibus, qui ab Alcae namosati Latina interpretatione adhuc superstite affectus esti, aeus nobis abstulit diuturnitas. Nec aequius cum Hali Regamispositione actum est, cujus soli conversioni a Stephano quodam ex Arabico Latinὸ scriptae annorum inclementia pepercit. Quid factum sit Elluchasemi Tacuinis, quid Αbenguesiti libro De virtutibus ciborum, quem Latine exsticavit. Gerardus Carmonensis, quid Iacobi Aliandi De gradibus rerum, quid Abhmeroni Abenetoliaris scriptis medicis, incertum est; ipsas interpretationcs Latinas ex Arabicis expressas terunt manus studiosorum. De Fidei Christianae veritate & mysteriis luculentam, ad Omarum Saracenorum Regem,Epistolam scripsit Leo Imperator, cognomento Philosophus eam e Graeco in Chaldaicum sermonem transatam, e Chaldaico demum Latine reddidit Symphorianus Champerius; ipsum quidem exemplar nuspiam est. Missa veterum Christianorum Angamallensis Episcopatus, in Μontanis Malabarici regni , Latinὶ e posita apud nos est; Syriaca scriptio, unde Latina prodiit, non item. Galeno adscriptum, De motibus manifestis & obscuris opus a Marco Toletano Latinis literis explanatum prostat 3 Arabica interpretatio, umde Latina prosecta est, ab Honaino Isaaci filio, e Graeco expressa non apparet. Galeno
205쪽
item tributus De plantis Iiber, Latmus ab Abrahamo medico factus, publico usui permissus est, iam Arabica Grumeri conversici in obscuro delitescat. Themistii Commentariorum in libros Aristotelis De coelo, late pretationem condidit Μoyses Alatinus Ebraeus Spoletinus; ipsa quidem superest; mbraea, unde exiit, quae ex Arabicis ε Graeco propagatis profluxerant, interciderunt. Dis. putationem quamdam adversus impiam Μ hammedi distinam, Petri Abbatis Clunitaeensis iussu, a Petro Toletano ex Arabico se
mone in Latinum traductam Petrus alter, Petri Abbatis Notarius, perpolivit. Id ita scriptum reliquit in Epistola ad Bemardum Ct raevallis Abbatem, Alcorano praefixa, Petrus ille Cluniacensis: quod de Disputatione hae adversus Muhammedi nugas proditum, ad Alcoranum ipsum pertinere frustra Scaliger existimabat. Utriusque porro; cum arch Upi , tum interpretationis libros intercidisse existimo. Multammedanorum Praesagium de Christianorum calamitatibus, & suae gentis
excidio, Persico primum sermone exaratum, in Latinum demum transfusum, celato Per.
sico exemplari Latin E exhibuit Bartholomaeus Georgievitsius. Μuhammedi Turcarum Ιωperatoris Epistolae Syriaca, Graeca, & Scythic oratione conscriptae Latinitatem a Lamdino Hierosolymitaso equite meruerunt ,
206쪽
vulgata quidem est ipsa interpretatio, exem saria in latebris condita sunt. Sorianus Α-rabs, Avicennae discipulus, vitam ejus Arbbice scripsit; vulgari eam sermone suo expla navit Marcus Fadella Damascenus, unde hane Nicolaus Μassa Latine convertit; nos Latinis, non Arabicis, fruimur. Isaaci liber fidei ex Iudaeo Romanus factus est; perierunt Ebraica, Latina servantur. Aristoteli adstriaptos libros quatuordecim, De secretiore pam te divinae sapientiae secundum AEgyptios, ex Arabico exemplari Latinos secit primum M ses Rovas, tum deinde Petrus Nicolaus Faventinus; cujus opus a Jacobo Carpentario interpolatum manibus terimus; Arabico codice , Damascent , in quorum Bibliotheca repositus est, potiuntur. Habetur derivata Maurolyci studio ex Arabico fonte Autolyci interpretatis; ipsis Arabicis caremu8. Alc rani contra ad quem interpretandum ne quis aggrediatur, lege Μuhammedanorum sancitum est comparatam a Johanne Segobiensi Cardinali, .& in Basiliensi Concilio publicatam interpretationem periisse puto ; in meos certh oculos numquam incurrit: Arabica vero Alcorani nemini non obvia sunt exemplaria. Nec quas itidem E compluribus & vulgatis Rabbinorum libris eduxisse interpretationes Conradum Pellicanum serunt, mihi usi quam Videre contigit. Sexcenta ejusinodi Μ com-
207쪽
commemorare possum, sed abstineo me, ne vos taedium vincat; & haec satis sunt. Qubdisi in manus nostras exemplaria incidissent, certiora apud vos & utiliora commentandi materiam mutua eorum contentio nobis su peditasset: nunc vero paucis iis acquiesca mus, quibus fruimur, deque iis parce, striactimque agamus. Euclidem ex Arabico vertit Iohannes Campanus, circa annum Christi, si Volaterrano fides est , millesimum. Arabum autem interpretationem persecutus ,scedὸ perversum nobis Euclidem reliquit. In multis Arabum convertendis Voluminibus, sed Micenna praesertim , horrido stylo, &inculta oratione usus est Gerardus Carmo. nen sis, nec satis emendati codices ei contigerunt, & in plurimis a vero auctoris sensu, propter Medicae artis & Graecae linguae, ε. qua doctrinam suam Arabes hauserunt, ignorationem , foedissime lapsus est ; in eo tamen laudandus, quod fideliter & adstricte , quaecumque assecutus est, repraesentarit. Circa eiusdem quoque Micennae interpretationem desudarunt Hieronymus Rhamnusius, AlpagusBellunensis, Arna dus de Villa - nova, Jacobus Mantinus, &Johannes Quinquar reus; quorum hic ex Ebraeo sua deduxit 3 Mantinus in tanto linguae utriusque discrimine, Arabicis non valde dissimilem conversionem dedit. Quae
208쪽
autem in Latium traduxerunt Alpagus &Amaldus, ad archetypa , quibus caremus, expendi non possunt. Ipsa vero Rhamnusii interpretatione non fruimur. Caeterum
nobilissimo hoc Arabum Μedicorum sine controversia principe futurum , ut dignam aliquando interpretationem studiosus aliquis aggrediatur & spero , & cupio. Vix uulos Averrois Arabicos codices in Europa reperiri posse putabat Scaliger , solamque conversionem ab Armegando Blasii, Iaeo-ho Mantino , Iohanne Francisco Burant , Abrahamo de Balmis, Vitale Nisio , Cato Calonymo , Iohanne Bruyerino Campegio, Paulo Israelita, si1sque adornatam in
lucem venisse. Ego tamen his Versavi mantibus Arabicum Averrois librum, ex oriente
huc olim a Postello devectum; quod miror Scaligerum fugisse , Postello olim amicitia, di literaria consuetudine conjunctum. Eo liabro continentur in Logicam , Rhetoricam ει Poeticam commentaria ; quae ad Iacobi Mantini & Abrahami de Balmis interpretationem a me expensa , fidem eorum. a tem apertZ mihi comprobarunt. Petri Ct niacensis impensis & hortatu Alcorani conversionem molitus est Robertus: Κetenensis Anglus, Ecclesiae olim Pompelonensis AN, chidiaconus, Hermanni Dalmatae opera ad
jutus , qui alia quoque ipse ad Μuhammedi
209쪽
doctrinam & res gestas spectantia opuscaea ex Arabico Latinὸ rependit. Ineptissima est, ut semel dicam, haec Alcorani interpretatio , sententias misere subvertens; strigosa ad haec nonnumquam & exilis, in nimiam statim molem assurgit, ut nemo inde Alcorani intelli gentiam sibi spondere queat. Id quidem sperare possemus, si integra alterius istius inte pretis prodiisset conversio, cujus Suratia prior cum Roberti & Hermanni interpretatione edita est; quae an Iohannis Sego ensis, ait riusne sit, aliorum esto judicium. Eadem quoque a Gulielmo Postesto, a quo variis linguis quamplurima Latine exposita sunt, in Romanem res a sermonem ibidem Suratia legitur. Fidam quidem, &pressam; doctrinae quoque, & ingenii notis distinctam, at operosam & anxiam interpretandi rationem eruditus ille vir executus est. Grammaticam ipse suam, cui Peculium Abrahami titulus est, Latine vertit auctor Abrahamus de Balmis: qui cum Bombergo typographo rogamti, tironibusque adeo ipsis gratificari vellet ,
tam mepto studio & praepostera diligentialiteram assectatus est, ut insulsissimam & braicis ipsis obscuriorem procuderit interpretationem , & in verborum collocatione & Ggnificatione anxie laborans , sensus oblim verit. Verum in progressu operis, velut usum jam linguae aliquem adeptis lectoribus rem,
210쪽
sit nonnihil de obscura hac & tetrica diligenistia, & decori inservire coepit. Cum autem desecisset eum vita in conatu, inceptum opus ita perfecit R. Calos Calonymos, ut dum viataret Abrahami vitia, in contraria incurreret e sententias quippe totas, nedum Verba pessumdedit. Suam ipse quoque Αsticae Descripti nem Arabicam Italicὸ reposuit Iohannes Leo Africanus, Latinὶ Iohannes Florianus: qua fide uterque, nescio; sciunt qui exemplariabus fruuntur. Sed tamen cum in res unicuique suas summam esse potestatem & arbitrium deceat, Leoni huie & Abrahamo in lucubrationibus suis interpretandis jure suo uti per nos liceat. Eliae etiam Levitae Grammaticos libros, R. Symeonis Logicam, R. Mosis Κimchi fratris Davidis Grammaticam, Seder Olam minus, alisque Ebraica non pa ca Latinitate donavit Sebastianus Μunsterus, bonis literis , & sanctae potissimum linguae cognitione supra fidem excultus r quamvis autem in interpretando verbum verbo reddere studuerit, Latinitatis tamen genio asservit quandoque, R Ebraismi sterilitatem uberi ri sermone explet, nec religionem , quam requirimus , ubique curare se profitetur, quod eo discentium foveatur negligentia; recto quidem & laudabili consilio, modo eo in
licentiam suam interpres non abutatur. R. Mosis ben Maimon opus aureum, cui Do ctor