장음표시 사용
221쪽
ageret tam feliciter ab eo praestita sunt. : Duos Compositionum libros in Latinum sermonem resedit Cornelius Celsus, quos ad in bum pro virili transtulisse se declarat in Epistola ad Pullium Natalem. Declarat contra in Epistola ad filios Largius Designatianus a fuisse se ab eo more, cum Hippocratis Epistolam ad regem Antiochum interpretaretur. Et vero res ipsa, vel eo celante, factum prodit: ita adulteratae interpretationis notis Epistola Gess Γbr. perspersa est. Prodeat deinde Gellius, qui , T , p ucula quidem e Graeco conversa libris suis 8 libr. 17. inteXuit, sed unde tamen probatam ipsi imterpretandi rationem facile perspiciamus. L ca sunt e Platone & A ristotele depromta, ac
Epistola praeterea Philippi ad Aristotelem di
quorum primum postremumque ea arte con. Vertit, ut verae id instar interpretationis haberi possit: paulo indiligentiorem in alio se gessit, sed tantum licentiae loci brevitas dabat Idem alibi cum proloquium verbis Gra corum definivisset, ab hujus definitionis interpretatione abstinere se malle declaravit, quam novis uti & inconditis vocibus, quarum inistentiam vix aures serre possent. Adeo verum esse sciebat, asciscendas ei esse potius peregrinas & inusitatas voces, quicunque interpretis in se reciperet partes, quam mon stratum supra a nobis legitimae interpretati
nis tramitem deserendum. Aristoteli vulgo
222쪽
adscriptum De mundo librum, quem Verius Posidonii Elementa Μeteorologica appelles, Appuleii Madaurensis industriae Romana limgua acceptum resert. Plurimum illic Afric nas ampullas detumuisse , quaeque uberius scripta erant, coercita, & intra angustias compressa alicubi videas; sed & dilatata reperias quaedam, ac additamentis longe quaesitis amplificata: ut non tam alienum OpuS vertere, quam ex alieno novum ac proprium fingere, decisasque ex Aristotele & Theophrasto lacinias in unum centonem consuere voluisse videatur. Quem morem, . non in hoc selum, sed & in aliis etiam Aristotelis voluminibus exponendis secutum se profitetur, cum alibi, tum praecipue in prima Apologia. Verum tamen cum accemones aliquas & mutationes
primigenium libri hujus De mundo exemplar recepisse suspicio sit, minime certus judicio nostro & constans locus relinquitur. Quanquam in alias quoque Aristotelis scriptiones a se Latine conversas summa licentia grassatum se fateatur. Commemoranda quoque est hoc loco jam supra laudata, neque salis umquam laudanda Irenaei interpretatio, non senti m do , sed verba etiam stadiost: retinens, quamque sibi, Hellenismis, quibus scatet, omissis,& vitata peregrinorum vocabulorum nimia novitate, ob oculos proponere debet unusquisque, qui ad convertendos Patres se a '
223쪽
cingat. Intellexi ex studiosis hominibus sup resse ad hanc diem Epistolam De Polycarpi martyrio, quam ad universas Ecclesias scripsit Ecclesia Smyrnaeorum, & cujus partem aliquam Historiae suae Eusebius inseruit. Ferunt & ejus extare vetustam interpretationem Latinam, verum tam neglectam, &sententiis tam parum adhaerentem , ut ea carere sine.
querela possimus. Hilarium, qui origenis Homilias in Job, & libros in Psalmos complures e Graeco Latine vertit, non εμιρο liarer a dormitanti, γ putida rusticorum interpretatione se torsisse, sed quasi captivos senseu victoris Iure transposuisse, non ut interpretem, sed ut auctorem proprii operis haec opera transtu- ωὸ-ια. E- Iisse ab Hieronymo accepimus. Idem ipse. de se testatus est Evagrius in Praefatione ad Innocentium , & ejus interpretationem ad exemplar perpendendo liquide id apparet: at quamvis lentenuas duntaxat quaerere se signiai ficaverit, ne integras quidem eas semper reposui. Evagrium dico, non Ponticum illum Origenistam , neque alterum Schol sticum dictum , sed eum qui Antiochenam rexit Ecclesiam , quique Antonii vitam ab Athanasio scriptam Latine vertit. Ipsum quoque examini huic subiiciamus Hieronymum, quo veterum nemo plura Graecorum volumina Latinis literis commendavit; nam &
Didymi librum de Spiritu sancto, & Eusebii
224쪽
Chronica, & Origenis plusquam septuaginta Homilias, & multa de Tomis, &Theophili Paschales Epistolas, & .Ethici Hist rias si Rabano Mauro fides est , quam ei quidem hac in parte non habeo, & Epiph nii quoque ad Johannem Hierosolymitanum Epistolam, & Evangelium secundum Ebraeos, & Philonis librum De nominibus Ebraicis, aliaque Latine explicavit; ut immen sos circa Scripturae sacrae interpretationem e ceptos ab eo labores omittam. De Vulgata Eis
ditione, cujus potissimam ei partem debemus. jam saluest hesterna luce disputatum a nobis, in reliquis autem quamvis fides ea , quam quaerimus , & religio neutiquam appareat , longe major tamen elucet accuratio, quam quis lecta illius De optimo genere interpretandi Epistola expectasset. Hieronymo idem tempus aemulum magni nominis protulit Rufinum Aquilejensem, qui cum ejus lucubrationes , liberioremque praesertim interpretandi rationem maledictis fixisset, longὸ ipse idem stadium decurrens turpius se deindit, aptioremque sui castigandi ansam Hieronymo praebuit. Plurima Graeca Latinam ab eo conversionem adepta sunt , Origenis puta opus , aliaque ejuDdem plurima, Iosephi libri De bello Iudaico , Basilius, Gregorius NazianZenus sti & Evagrii sententiae, Pamphilus adver-
225쪽
sus Mathematicos, Clementis Romani, ut habet Gennadius, Recognitiones quas, Ut id obiter moneam, Latine primum scriptas, tum Graece expositas Latinitati iterum reddidisse se scribit Rufinus, aliaque multa Latinorum opera eundem casum sustinuisse; id quod Graecis quibusdam vidimus evenisse ,
cum Arabice interpretata, in Graecum rUrsus sermonem translata sunt Apologia pro Origene, quae Martyri Pamphilo tribui solet,& Eusebii Historiae, in quibus ad insaniam
usque ineptivit, & processit extra modum profusissima verbiloquentia, nonnumquam
ctiam totas veterum scriptionum partes audaci
falce demessuit: ut paraphrastes potius habendus sit, quam interpres. Corruptissimis ad haec nonnumquam usus est codicibus, & j dicio caruit critico , quo falsa a veris discerneret. Iisdem circiter fuit temporibus Marius Victorinus Aser, quem Hieronymi praeceptorem fuisse , vulgata, sed parum certa tamen est plurimorum opinior is Porphyrii ΙΩ-gogen , praeter alia , Romana lingua exhibuit; cujus operis fragmenta quaedam commentariis suis inseruit Boethius, nobisque
farta tecta servavit; haec autem non tam interpretationis , quam μεμφώαως nomine censenda sunt. Longh felicius idem labor in nobilissimis optimarum disciplinarum magistris Latine explicandis Boethio processit; ac in Aristo-
226쪽
Aristotele praesertim, cujus organum, non eruditis solum Commentariis, ted castigata etiam, fida, & nitida interpretatione illustra vit. Nec multd minor veteri & optimo Iustianiani Novellarum interpreti laus videtur esse contribuenda; puriorem tamen Latinitatem desideres, qua sane non multo emendatio rem praestare poterat homo, ut nonnullis via
sum est, Graecus. Sunt qui Bulgaro opus hoc adscribant , diversis interpretibus alii, ex varietate stili conjecturam capientes. Antiis quum certe est , & suppar aevo Iustiniani. Herennii Μodestini libros Excusationum, ad unatium Dextrum Graece scriptos, in stimant quidam Bulgarum eumdem; aliiBurgundionem Pisanuviurisconsulium annis abhinc plusquam quingentis Romano sermone: rep sentasse. Oratio horrida & incomta; stili foeditate obtusae sententiae; praeclara interim in rependendis verbis , verborumque retinendo ordine religio. At circa earundem Novellarum convertionem non eadem fide usus est Iulianus interpres, Praefectus Praeto. rio, idemque Constantinopolitanae urbis P tricius & Antecessore Praefationes, & quae ad rem minus facerent, recidit, plurima ad
arbitrium contraxit, quaedam etiam nonnullisadjectis explanavit. Et tum sine videtur interpretis ossicium, nomenque sciens ac Vin
iens deseruisse: quod aliquando tuendum si
227쪽
sibi proposuit, factum id ab eo est Alicitet&
accurate, VerbiS pari prope verborum num ro repensis, ne ipsis quidem vestigiis Helle-nismorum obliteratis. Orationem vero simplicem , neque valde elaboratam ubique adhibuit. Augustini aequalis fuit Μarius Mercator, nobilissimus Veterum monumentorum
interpres, quae ad Pelagii & Nestorii caussam
pertinerent. Verbum se verbo aequare significat non semel, & res loquitur. Nonnulla tamen vel detracta offendas,vel inserta; non tam sortasse culpa interpretis, si paucula quaedam excipias, quam Vitio Graecorum exemplarium, quae videtur dies labefactasse. Plurima& eximia singularis in ea disciplina facultatis monumenta posteris reliquit Dionysius Exiguus, Romanus Abbas, sententiarum explicator diligens, fidus verborum assectator, & , ut temporibus illis, orationis non impolitus, sp timi interpretis specimen propemodum abso Iulum. Quod si1 in Apostolorum Canonibus Latine explicandis a calle videtur interdum recessisse, ipsa codicum causae fuit dissensio, quos hic alios secutus est, nos alios naeti sumus. Id veJ ex pristina Conciliorum interpre ratione licet existimare, quam adeo periurba tam fuisse& confusam testatur Dionysius, us. novam inchoare utile ac prope necessarium duxerit. Μinimὸ hunc aequiparat Isidoru Mercator, locutionis castitate par, circa eas dem
228쪽
dem serὸ res versatus, at dispari eventu; exemplarium quippe fidem profusa verborum luxurie labefactavit. Artis hujus specimina quaedam non aspernanda edidit Justiniani aetate Facundus Hermianensis, depromtis aliquot fragmentis e libris vetustiorum Patrum, &Latin E a se redditis, suaeque trium Capitulo rum Defensioni intextis. Verba quidem sine ambitione retinet, colorem quoque sine affectatione exprimit, at sensus religiose sectatur. Epiphanius vero Scholasticus Socratem, So zomenum , & Theodoretum Latine expu-nens, nomen suum inter doctos traduxit; Graeca siquidem vix assecutus est, & si quae sortὶ intellexit, ea ne a posteris intelligerentur, obscura, barbara, & dissipata oratione persecit. Quod ergo, dum in Epitomen a Cassiodoro contrahitur, damnum, ut fit , passus est , aliarumque ipssius interpretati num , quas bene multas recenset Cassiodorus, jacturam sine stomacho seramus. Ca penda h1c obiter supina Honorii Augusto-s i . t. dunensis , & Siueberti Gemblacensis os
tantia , qui Theodoreti, Socratis, & SΟ- Seripe Ece.
zomeni Historias ab Epiphanio Scholastico ' in Tripartitam Historiam contractas, a Cas. . siodoro conversas scripserunt. Platonis T maeum inani verborum pompa & phaleris,
tum temeraria locorum complurium detractione corrupit Chalcidius. Inter prae
229쪽
stintissimos hujus artis opifices: Animum , vetustum Chryistata interpretem numer re Eleor simplicitatem quippe munditiis,sensuum fidem religioni verborum ita adj unxit, ut non alium, ipse, si adsiti, Ch Estomus sibi interpretem deligere velit. Huic par esse laude videtur Ursus Ecclesiae Romanae Suia diaconus, qui cam Basilii vitam ab Amphilochio scriptam Latinε interpretaretur, Verba appendit verbis, & ordinem ordine aequavit. Discrimen nihilominus aliquoddeinde codi-Gum varietas invexit. Non contemnenda Grb Eustathii industria, a quo non invenuste, certε non infide Basilii quaedam exposita sunt: verba tamen poterat diligentilis retin re. In Minio Scholastico, qui Chrysostomi Homilias in Epistolam ad Ebraeos Latinε interpretatus est, subduitia quaedam reprehendo: absque illis esset, inter eximios interpre- res iure poneretur. In assectandis vero Graecis , & quum linguarum etiam minime serret discrepantia, ad verbum reserendis nimius estre insolans Anastasius Apocrisiarius, cujus expressas ex Hippolyto Portuensi interpret riones quasdam videre mihi contigit, nimia
religione attenuatas e adeo certi sunt rerum siness suos ultra, citiaque nequis consi ere rectum.
Ducentis serὸ post annis, quam obiit Anast siusille, claruit alter huic cognominis, Sedis Apost
230쪽
Apostolicae, ut vocant Bibliothecarius: multa ille Graecorum volumina Latine descripsit, at quamvis non . m mdis, sed bona tamen fide sensum retulisse se ipse scribat, in quibusdam nihilominus boni interpretis numeros omnes absolvit; & tanta quidem religione, ut prae fidi interpretis laude, puri & casti dermonis decus sit aspernatus, &vocabula Cethegis non exaudita fingere ausus site juxta sanctionem Hieronymi, qui
rebus novis nova fingere nomina interpretem
iubet. Tertius quoque Anastasius quidam Gregorii Naaiament vitam, a Gregorio Pres- bytero circa annum Christi DCCCCXL. Grae-cὶ scriptam, Latine refundens, tanta Latini stili barbarie oblevit, ut elegantiorem huic& mundiorem interpretationem induere ne cesse demum Jacobus Billius habuerit. Jo- hannis Erigenae, in exponendo Dionysio ν .industriam pauci omnino adaequarunt: studet ille sententiis, assectatur Verba, ordinem tenete nec pro aetate illa barbarus est tamen, vel indisertus. Origenis praeterea Commentariorum in Matthaeum barbaram quidem , at fatis propemodum fidelem conversionem habemus: quae si Graecis usquequaque non respondet in multis codicum differentiam, interpretis religionem in aliquibus, sed pa