장음표시 사용
231쪽
pii, necnon Septimii Romani, & Comnelii Nepotis interpretum nominibus vendia tatas nugas a Latinis hominibus, iisque exiguae doctrinae, & judicii levissimi. Quare
ab antiquis interpretibus ad recentiores concedamus. FR. Sane quidem; Verumtamen tam paucos ex omni retro antiquitate miror
abs te fuisse collectos, nisi sorth taedio viactus , & languens ex via, quo citius ad finem properares, sarcinae partem abjecisti. C A s. Feci equidem, Fronto, non tam dicendi laborem reformidans, quam auribus vestris parcens, quamquam nec multo plures inte pretes nobis memoria vetustatis suppeditat; quod ipse equidem persaepe miratus sum ;nam & Graeca vertere in Latinum optimum
factu j udicasse veteres, & saepe factitasse trisdunt Suetonius & F ieronymus ; idemque o di,' porro juvenes ut facerent, adhortatus est
mnPraf intilianus. Cujus studii cur tam pauca monumenta extent cogitanti mihi, id succur-δο. ιυ. s. rit Unum, interpretationibus ipsis antelata fuisse exemplaria, plurisque veritatem nudam& apertam, quam tectam & involutam homines secisse. Sed cum extremis hisce temporibus propter hominum desidiam linguarum studia refrixerint, multorumque oculi ignoratione caligarint, plusque in tenebris , quam in media luce acie valuerint,remota e emplarium face, interpretationum tenebrae
232쪽
1ninae sunt. Atque ea quidem in re Iani cui- ratem collocavit operam posterior aetas, uts 1 cte omnibus agere velim ἱ sim pro cerit. . 'circumferendus: sed neque id hoc loco pr 'Positum est, neque res postulat s interpre- ' laridi enim rationem, non interpretum nu-
merum disquirimus. Ex omnibus igitur, qui irariumerabiles sere sun r, insignes aliquot', ut 'dixi, generatim consectabor, i Gallis no fhris laeto initio; tum producam Italos ; inde Germanos appellabo; tum Belgas ; post Anglos, deinde Hispanos; reliquos demum in
ima cera collocabo. Hunc, sit placet, cu liam reli qua nostra tenebit oratio. Gallorum
agmen ducat Gulielmus Budaeus . vir ad sae- culi sui gloriam natus, laudibus literariis M'hundans, magnaque cum propter singula- . rem rerum omnium sitientiam hominum admiratione affectus; tum ob id potissimum. qudd Graecas .literas sua aetate intermortuas exsuscitarit : at cum pari selicitate Latinas ar- .. ripui flet, si quando Graeca Latine exposuit. quid in utrisque posset voluit ostendere; &res illustrare splendore verborum; cumque diserti interpretis quaereret laudem, evast paraphrastes. Huic succedat Iohanpes Ruellius, Aquila interpretum a Budaeo. dictus, propter adhibitam nimirum in reserendis sententiis religionem, eximia sermonis elegantiati ciuitate conjunctam; in eo tamen culpaΠ-
233쪽
dus, quod obscurioribus quandoque locis vel perplexis astititiam commodet lucem;
hoc autem explanatoris non interpretis esse demonstravimus. Idem peccat aliquando, rarius licht, FrInciscus Valabius, diligens caeteroquin interpres, & prae veritatis studio, elegantiae &castae locutionis negligens, nonnumquam & subobscurus. Iisdem claruit temporibus Petrus Gillius, acer eorum investigator, quae occulta sunt a natura, &' antiquitatis literate peritus, Verum audax in interpretationibus, detrahendo, adjiciendo, interpolando, omnia susque deque miscendo; stilo tamen suo moderatus est, cum ad Theologica accessit, eaque caste& verecunde tractavit. Longe castigatior in convertendis Mathematicis antiquis Johannes Pena. Hi quum omnem respuant ornatum, quo caruit, satis in eo fuit fidei, ut boni interpretis nomen tueretur. Ut autem quae mutila vel obscura erant, liberiore interdum con-
Versione declarare , & quae Graecis dee se videbantur , supplere se professus est, quod candidi hominis fuit; ita supposititia
haec alio charactere depingi, vel viri ulis comprehendi, vel notis insigniri voluissem, quibus Graecae Linguae imperitus lectcr adinventitiis genuina seponeret. Qui Valabium in Ebraicarum literarum professione excepit Johannes Mercerus, non absurde in Ori Α-po
234쪽
pciuinis & Harmenopuli interpretatione vera 1atus est; Latinὸ scribendi diligens sine molestia venustas, non ubique tamen satis tenax , nec qualem in Ebraeis reddendis adahibet verborum parsimonia. At qualis temporum illorum Iulius .aesar Scaliger, quem in ItaIis natum apud Germanos eductum, sibi tandem Gallia vindicavit: homo disciplinas Penε omnes capacissima mente complexus,lichi, ac in militaribus &campestribus studiis tot uventutis decursu exercitatus ; ad id I naima factus, ut haberet nostra aetas quo vetustati invidiam faceret. Is cum artes propemodum omnes ingenio suerit per
Vagatus, tum eam, quae circa auctorum in terpretationem Versatur , lucubrationibus
quoque suis concelebravit. At liber a religione verborum, sensa spectavit solummodo, . ut hunc ejus interpretandi modum Iacobus Goupylus in omnibus non probarit. De Io chimo Perionio planὸ tibi assentior, Thmne; haec a te quippe non minus vere de eo , quam eleganter scripta sunt; B cum a ristotelem hactenus a Iohanne e et ronis fideliter
potius, quam ornate versum auribus Latinis
p ponendum statuisset, dum elegantiorisiis
potius quam veri ratronem plerumque Ciceroni μο adHolus habet, in contrariam ab a gyro nis reprehensionem incidit, ta Nicolai Gruia
235쪽
Niceni am expertus est , ta cum Ludois Strabaeosiam se exercuit ; & me quidem j udice, in feliciter, namin eisassequenda Ciceronis ele
stantia Strebaeo, si seria, scriptore & ipso non impuro superior, .sti & fidi interpretis
laude, & Graecae linguae peritia longe infe- .rior habitus est: neque vero hoc illum fugisse puto, sed verborum magnificentia & se monis volubilitate est delectatus. Proximus his Hadrianus Turnebus, literatissimus, &Omni laude ornatus interpre' nam & Graece luculenter sciebat, & Latine scitissimε con- . vertebat: presibs ille&adstrictus, ab audi re nusquam digrediens; suavis interim &perlucens oratio. Copiosior paulo Dionysius Lambinus. dum quadrandae orationi& elaboratae concinnitati studet, hanc in te pretationis salubritatem haudquaquam obtinuit. Non minus quidem ornatus Marcus Antonius Muretus, sed religiosus magis ; nec castitati minus quam elegantiae asservit; nec sententiam modo exprimit, sed genus ipsum dicendi , quoad licet imitatur. Quod si plura in eo genere elaborasset, inter multos in- . terpretes prope singularis extitisset; sed tantum detraxit ex gloria, quantum ex eo studio decerpsit. Addendus huc etiam JacobusCujacius, aetatis nostrae facile consultissimus, illius vero artis minime rudis. In sexagesimo
236쪽
1NTERPRETIBUS. . quippe libro interpretando ita vers tus est, ut fidei siam promissum plane praest, terit, neque disciverita praescripto Justiniani, quo leges suas ' verti sanxit. Αliquos praeterea operis ejusdem libros in Lat num 1ermonem transscriptos editurum se receperat ; Verum mors consilium intercepit.
Minimi autem iis assentiendum, qui inaudita mentiendi Solsafingendi licentia, Latinam illam Graecarum Epistolarum interpretationem ei adscripserunt, ta sub tam illustri nomine ob- scuri cujusdam ει mediocriter docti Germaniversionem, caeteroqui non aspernandam, verborum ac sententiarum satis tenacempublicarunt . quum Francisicus Pithaeus, a quo
illi habuerunt, eam sepe mihi in Bibliotheca sua ostenderit, o Basilea nescio quo caseu sibi r
perram dixerit. Eodem tempore FranciscusFoxius Candalla, non tam propter generis nobilitatem quam ob eximiam doctrinam suspiciendus, inter optimos interpretes pos1-tus est; nam quamvis in vertendo Euclide multa sibi permiserit, in eo tamen minimὰ videtur esse vituperandus, quod non tam interpretandis , quam accuratius demonstrandis Euclidis Propositis studuerit : id quod vel ex Trismegisti interpretatione satis apparet , in qua quod carpam, nihil habeo. Eodem quoque artificio aliquam sibi quaesivit
gloriam Gentianus Hervetus, raro aurio
237쪽
tri censuram expertus est , ta cum Ludovico Strabaeo literariis velitationibus ob eamdem canissa e exercuit; & me quidem judice, inse-liciter, naminea assequenda Ciceronis elegantia Strebaeo, si forte, scriptore & ipso non impuro superior, sisti & fidi interpretis
laude , & Graecae linguae peritia longe inse- .rior habitus est: neque vero hoc illum fugisi se puto, sed verborum magnificentia & se monis volubilitate est delectatus. Proximus his Hadrianus Turnebus, literatissimus, & : Omni laude ornatus interpre' nam & Graece luculenter sciebat, & Latine scitissimh con vertebat: pressus ille & adstrictus, ab auctore nusquam digrediens; suavis interim & perlucens oratio. Copiosior paulo Dionysius Lambinus. dum quadrandae orationi& elaboratae concinnitati studet, hanc inter pretationiς salubritatem haudquaquam obtinuit. Non minus quidem ornatus Marcus Antonius Muretus, sed religiosus magis; nec castitati minus quam elegantiae asserVit; nec . sententiam modo exprimit, sed genus ipsum dicendi , quoad licet imitatur. uod di plura in eo genere elaborasset, in ter multos interpretes prope singularis extitisset; sed tan- . tum detraXit ex gloria, quantum ex eo Rusidio decerpsit. Addendus huc etiam JacobusCujacius, aetatis nostrae facile consultissimus, fillius vero artis minime rudis. In sexagesimo quiP
238쪽
quippe libro interpretando ita versatus est, ut fidei sum promissum plane praest terit, neque disciverit a praescripto)ustiniani, quo leges suas ' 'verti sanxit. Alia quos praeterea operis ejusdem libros in Lamnum iermonem transscriptos editurum se receperat ; Verum mors consilium intercepit. Minime autem iis assentiendum, qui inaudita mentiendi oe falsa gendi lucentia, Latinam illam Graecarum Epistolarum interpretationem
ei adscripserunt, ta sub tam illustri nomine o Ruri cujusdam ει mediocriter docti Germaniversionem, caeteroqui non aspernandam, &-Verborum ac sententiarum fatis tenacempublic runt . quum Francissus Pithaeus, a quo
isti habuerunt, eam sepe mihi in Bibliotheca sua ostenderit,' silea nescio quo casusibi r pertam vixerit. Eodem tempore FranciscusFoxius Candalla, non tam propter generis . nobilitatem, quam ob eximiam doctrinam stispiciendus, inter optimos interpretes positus est; nam quamvis in vertendo Euclide multa sibi permiserit, in eo tamen minimὸ videtur esse vituperandus, quod non tam interpretandis, quam accuratius demonstrandis Euclidis Propositis studuerit : .id quod vel ex Trita isti ioterpretatione satis appa- Tet, in qua quod carpam, nihil habeo. Eo--. dem quoque artificio aliquam sibi quae sivit
gloriam Gentianus Hervetus, raro auGO
239쪽
rem suum deserens, nec . Verbis inops, nee eorum ambitu abjectus; in colore quoque reserendo non inconcinnus. Detritus ad haec in Patrum scriptis, & rei Ecclesiasticae satis peritus. Majorem tamen Graecae Limgux, & caeterarum quae lingua hac coni,nentur historiarum & artium peritiam desid res : nam Sexti Empirici, acutissimi script ris, aliorumque Philosophorum interpretatuonem aggressus, famae suae pessime consuluit, tot propemodum congestis erroribus, quot verbis.Fidem itidem suam interpretando praestitit Gilbertus Genebrardus at Latinae linguae castitati non satis pepercit, & aliquid a gutum magis & enucleatum requiras. Minime vero a Genebrardo dejungendus Jacobus Billius Prunaeus, quicum non summa solum necessitudine, sed hospitio etiam conjunctus fuit: verbis ille paribus sententias apth & fideliter comprehendit; stylo certe nonnumquam excurrit; verum ipse se intra metas
continuo revocat & coercet. Pauca quudem, sed omnibus absoluta numeris in eo studio elucubravit Henricus Stephanus, quem plane interpretem audeas dicere: exumia in reddendis verbis diligentia; summa in exponendis sententiis accuratio; mira in cha. ractere exprimendo felicitas; insignis ad haec perspicuitas, pari concinnitudine conjuncta.
240쪽
suit, Vobis praedicare videor, a quo tantum certe absum, ut longe majora, quae de illo commemorari poterant, praetermittam. No- men quoque suum operosa, & triginta annorum studio elaborata Athenaei interpretati ne, immortalitati consecravit Jacobus Dale- .campius, Cadomensis, qui quamVis verborum securus, in sententiis acquieverit, tanta tamen eas arte ad auctoris exegit no mam , ut qui utrumque contulerit, verbo rum fidem magnopere non requirat. Quod si tantum stis tamen, ad hanc ornandam Spar--iatam quotidiana huic agrorum imperia concessi sent, quantum fuit in ipso φο πιή- ρο amoris N erga literas; non dubitamus ει meliorem Gaccuratiorem interpretationempotuisse ab eos' rari. Praeclare cum Hippocrate actum est. quum Latine eum loquentem induxit An tius Foesius interpres proximus optimis numerandus , & reliquis longh superior, qui in eodem Hippocratis convertendi labore claruerant. In Lysia quoque exponendo ita se gessit Claudius Grolarius, Neustriaci Senatus Princeps, ut eum visus sit tenuisse modum , quem in oratorum interpretatione re quiri diximus. Quae porro minus nobis in Theodoro Beeta placita est nimia Latinitatis cura, quum sacrae Scripturae libros converteret,ea in reliquis ejusdem interpretationibus, cum decenti temperatione conjuncta se si