장음표시 사용
31쪽
pertinere duxi. Habe tibi ergo quodcumque illud est: tu controversiam aequus existimator dijudicabis; cgo in tuo, fratr1sque tui nomine facillimh acquiescam. Sermonem hurcomnem de interpretatione Isaaco Casau bono tribuimus; chm propter excellentem viri autoritatem & doctrinam , tum qubd singulί- , rem hac in exercitatione usum videatur olim fuisse consecutus; ipseque adeo propriam eX-plicando huic argumento dissertationem seo sum a se testetur esse conscriptam e quam tamen publicae luci, sive eorum ad quos haec cura pertinebat, negligentia, sive casus aliquis invidito Memoria autem teneo audire me ex Petro Pulcano, clarissimo viro, quum
diceret, paucis nost diebus qti m Polybium Casaubonus ediciisset venisse ad eum in Bibliothecam Regiam, cuius procurationi tum praefectus erat, Iacobu Augustum Thuanum
primis eruditos, quosque longo usu & amicitia Casaubono fuisse conjunctissimos accepimus: tunc autem, quum Polybii prudentiam civilem , militaremque scientiam mirifice .praedicasset Thuanus . pro sesusque fuissct palam singularia sibi ab eo subminis rari adjumenta, postquam suorum temporum historiam tradere litoris esset ingressus; Casauboni quoque in excolendo Polybio industriam summopere Frontonem extulisse: eam vero utrique potissimum
32쪽
simum placuisse interpretandi rationem,quam hoc opere transserendo tenuisset , ut non facile existimari posse crederent, Polybiumne Casa ubonus, an Casaubonum Polybius conia vertisset, Aiebat praeterea Puteanus quaes1sse Frontonem ab eo, quinam ipsi prae reliquis valde probaretur interpretationis modus: quae quum audisset Casaubonus, multa inter eos optimo genere interpretandi ultro citroque fuisse agitata. Horum ego totam de ea quaestione disputationem hoc libro explicavi. Sed quo citius hoc quod suscepi munus possim ab. solvere, Casau bonum ipsum cum aliis disse-
C A s. Ita est, ut dicitis, Fronto optime, 'L J - tuque amplissime Thuane, magna est Polybii VT.
laus, S: inter alios omnes, quicumque in consciibendis historiisversati sunt, haud scio an maxima. Quod autem addidistis, gratiae nimirum causa,non frustra nos in eo recensendo& convertendo elaborasse, idque adversum vos fuisse gratum, jam vero uberrimus mihi constat industriae meae fructus, qui, mea UO-bis ut probarentur, consecutus sum : eόque magis id gaudeo, quod res a me fuerat suscepta difficillima ι molestam rem enim & to mento similem esse dixit Tullius, alieno stomacho & non suo scribere. Ecquemnam porro tenendum in interpretando modum, rationemque persequendam potissimum du-A ue cam,
33쪽
cam, id quod a me quaerebas, Fronto, se is quadam diatriba exposui, quam una cum nostris in Polybium commentariis, Deo faciente,
sumin edituri. F R. Illud profecto cecidit peropportune, quod in eum delapsus sis sermonem , & dissertationishujus mentionem inj ceris magna enim me perfruendae hujus inces.sit cupido, postquam spem hanc nobis in tua ad Polybium praefatione fecisti: scitis enim
quot jam annos in eodem hoc interpretandi curriculo ipse desudarim. Sed cur dissertati . nem tuam expedrem age vero quid esse potest hoc in otio aut iucundius, aut utilius, quam a te, Casaubone, omnem hanc de Ointima interpretandi ratione quaestionem exponi λ C A s. Grave mihi onus a te imponitur, Fronto, dissiciles enim explicatus habet id a
gumentum ; neque si quid in scribendo, idem
quoque possumus in dicendo r consultiusque factum esset a te, si quae accurath, cogiatateque conscripsimus, legere , quam quae tumultuaria ac promta oratione dicturi sumus , audire maluisses. Vide itaque, vir optime , quo me compellas, & tecum mihi crimen illud commune futurum cogita,ut si provinciam hanc administrare non potuero, alia qua mea sertasse culpa sit susceptae, tua autem traditae vel maxima. TH v. Ego vero istud, quod vereris, periculum praestabo; novi enim ingenium tuum, & doctrinam , quae qua-
34쪽
lia sint, vel parum videris perspexisse, quod minime sibi sit limusquisque notus, vel ceria
dissimulare. Perge modo, Casaubone, nequaquam me profecto, neque Frontonem
istum ad hunc te sermonem impulisse poen, tebit. C A s. Ista quidem vis est, quo nolis,& ubi non sine periculo futurus sis trahi &trudi simul. Vestram tamen iniquitatem patiar , quam accusetis sane, si quae ego non pos sim, a me postulaveritis; sin studiis vestris obsecutus susceptum negotium feliciter sortὸ
explicavero, meam tamen facilitatem laud tis. Quod in omni ergo disputatione facien-2.partitio dum in principio censeo, ne temerε Vagetur oratio & Excurrat, tota haec in genera quaedam digerenda est interpretandi ratior deinde eorum generum, quae ad institutum nostrum pertinent, membra quaedam seligenda primum , deinde dispertienda sunt; reliqua, quae ad rem non faciunt, praetermittenda: tum propria unaquaeque res est definitione deci randa,certaque circumscriptione determina da ac sancienda r postea, quae contra afferri possitnt, diluenda: quibus ita constitutis ad
examen variae Variorum revocabuntur interpretationes , & ad nostram normam exigentur. Ac primum quidem interpretationiS no- 3. Intere- men perlate patet, illoque Vulgo comprehenditur Sermo omnis quo sit ut res minime intelle- definitio.cta percipiatur: atque eo, non in aliam si
35쪽
Iummodo linguam ex alia conversio , sed &commentarii praeterea, glossematum expositiones, scholia, , paraphrases, m taphrases, tum , tum &reliqua ejusmodi continentur. Ad disciplinarum etiam reconditarum explicationem, ad aenigmatum & somniorum enodationem, ad oraculorum explanationem ad implicitae quaestionis solutionem,& ad ignotae demum cujus.cunque rei declarationem vis nominis hujus porrecta est. Nobis autem in praesentia hoc interpretationis vocabulo signiscatur duntaxat Sermonis alicujus in alteram tinguam conversior quod cum duabus sere de causis fieri contingat, vel linguae condiscendae ac stili proc dendi gratia , quemadmodum tironibus usu- venire solet, cum vernacula Latine, aut L lina Graece, Vertunt, quasi hominibus h rum linguarum peritis sermonem minime intellectum vellent exponere; vel sermonis vul-gb ignorabilis exponendi causa, inde duae species efforescunt: priorem, quae nihil ad hoc tempus, praetermittimus: posterior sic a nobis definitur, Sermo lingua notiore expressus, sermonem lingua minus nota expressium referens ac reprae tans: quo sensu tota hac disputatione istam interpretationis vocem, si placet, usurpabimus. Hujus igitur generis duae itidem videntur esse sermae ; altera, quum non auctorem modo, auctorisque verbis subjectam
36쪽
sententiam respicit Interpres, sed vel lectoris etiam servit voluptati aut studiis, vel suo ipsius ingenio indulget; altera , quum unius auctoris rationem habet, in eoque perquam accurath referendo tota ipsius versatur ars &diligentia. Ad priorem hancce sermam pePtinere videntur ea quae E poetis Graecis Romani poetae Veteres Latinis versibus expresserunt; cujusmodi sunt quae ex 2Eschylo, Sophocle, & Euripide verterunt Ennius, Pac vius, Accius, & Attilius, quae e Demophilo, Philemone, Diphilo, Epicharmo, Menandro , & Apollodoro Plautus, Terentius,Caecilius, Afranius, & Aquilius; quae ex Ar to Ovidius & Germanicus; quae ex eo item,& ex Homero, AEschylo, Sophocle, E uripide, aliisque expressa, ac libris suis passim inserta Tullius; quae ex eodem Arato, & D - nysio Avienus, &Rhemnius Fannius; quae E Sappho item , & Callimacho Catullus, .
quae ex Apollonio Atacinus Varro; quae Cornelius Gallus ex Euphorione; quae ex antiquo quodam Poeta Aubonius, quaeque alii ex aliis Romano carmine transtulerunt. Hoc etiam genus eas Ciceronis interpretationes complectitur, quibus aeschinis & Demosthenis orationes, non ut interpres, sed ut o- 'rator Latinitate donavit: hoc Ambrosi Heraaemeron , quo cognominem Basilii librum,
ordine mutato, adjectisque ex Origene, Hippol
37쪽
polyto, & de suo nonnullis diligenter e luit. Bluc quoque referenda est epitome, quum prolixiorem auctorem intra angustias quasdam aliena lingua concludit interpres; il-s,imit. luc paraphrasis, cujus haec a Quintiliano tra 'dita est definitio; Neque ego, inquit,
μνων esse interpretationem tantum volo, sed circa eo em sensem certamen atque amulationem. Εjusdemmodi sunt periphrasis & -- taphrasis, quarum haec ita interpretatur, ut prout sese dederit occasio, aliqua vel adjiciat, vel detrahat, orationemque in aliam sermam recudati quod cum in vitis virorum sanctit te illustrium reserendis egisset Symeon Log theta, inde scriptiones ejus Metaphrases, ipse vero Metaphrastes appellari meruit: illa vero periphrasin dico , pluribus id verbis, quod uno aut paucioribus dici potest, explicat; unde circuitus loquendi, Vel circumlocutio recte a Fabio appellatur: quae 'intiliani defi-5M. ,. nitiones non ad ea solum pertinere debent, quae eadem lingua, sed quae aliena etiam
ω ν αοκω, & α φραοκῶς explicantur. Quaecumque porro Ennius ex Homero; ex eo iatem, Theocrito, Hesiodo, Pindaro, Theopompo , Pisandro, Apollonio, & Parthenio, Virgilius; e Nicandro IZmylius Macer, eΜenippo Varro; e Panaetio Cicero in libris De ossiciis; ἡ Polybio Livius: e Callimacho Lynceus; e Parthenio Niceno Ovidius; ex
38쪽
Hippocrate Cornelius Celsus; e Cornelio Alexandro Hyginus; ex Antimacho Papunius; ex Apollonio Valerius Flaccus; e L. cio Patrensi Appuleius; e Nicomacho Ger seno Boethius in Musicis; ex Aristide Qui tiliano Martianus Capella; ex Scriptoribus f eris Iosephus, & ex Josepho Pseudo Heg sippus,& Gorionides mutuati sunt, interpretationibus neutiquam videntur annumera
da : hos quippe auctores imitandos sibi vel sequendos, non interpretandos proposuere: atque se ae hujus disceptatio minimε instituti sermonis est. Posteriore autem illa, quae in eo tantum debet elaborare, ut interpretandum auctorem fidissime ac diligenter reserat, ea continentur ,' quae ego e Polybio; tu , Fronto, e Chrysostomo expressimus; quaeinrue recentiorum interpretum labore sere vuemus esse conversa. Ac mihi videor satis, quam varia sint interpretandi genera, ostendis-le; proximum est, ut generis ejus, de quo acturum me docui, optima seligatur species,& certa quadam a me institutione formetur. Optimum ergo illum esse dico interpretandi'. modum, quum Auctoris sententiae primum, deinde ipsis etiam, si ita fert utriusque linguae 'sacultas, verbis arctissimh adhaeret interpres,
di nativum postremo auctoris characterem, προ-
quoad ejus fieri potest , adumbrat; sdque
unum studet, ut nulla eum detractione immi-
39쪽
nutum, nullo additamento auctum, sed int grum, taque omni ex parte simillimum per-x.μοι. quam fideliter exhibeat. Cum enim nihil aliud
tur Vu' esse videatur interpretatio, quam expressa
auctoris imago & emgies; ea autem optima imago habenda sit, quae lineamenta OriS, colorem, oculos, totum denique vultus filum,& corporis habitum ita reseri, ut absens coram adesse videatur; inepta vero ea fgura sit, quae rem aliter essingit atque est, putariorem illam lichi, & aspectu jucundiorem exprimat: id prosectbessicitur, eam demum praestabiliorem esse interpretationem, non quae auctoris vel luxuriem depascat, vel jejunitatem expleat , Vel obscuritatem illustret, vel menda corrigat, vel perversum ordinem digerat; sed quae totum auctorem ob oculos sistat nativis adumbratum coloribus, & vessuis virtutibus laudandum, vel, si ita meritus est, propriis deridendum vitiis propinet. Nam quis, amabo, ejusmodi speculum laudet, muliercula modo ne sit nimium sese diligens, sibique placere volens, quod oppositam faciem ita dissimulet, ut cum os ei pallore luridum, vel macie torridum, vel nimio rubore splendidum objeceris; roseum tibi vultum reserat, . Vel succi plenum, vel decenti candore temperatum ' Quis porro ita adornatam mulierem non derideat, nedum depereat, quae insucatam faciem, supposititiam comam, ascititios
40쪽
denteS, ac ementitam corporis proceritatem ostentet η Magnum profecto veritatis am rem ac studium hominum mentibus indidit natura , eo trahimur omnes di rapimur, &res reliquas prae veritate postputamus; nec
quisquam est tam stolidae mentis, qui se in errorem, blandum licEt, & placentem induci velit; qui se praestigiis deludi, & offuciis excaecari patiatur; quique mox ut ps sibi sub- stum senserit, non excandescat. Iam verb, quid ejusmodi speculo, vel mulieri pigmentis perspersae similius esse dicam, quam adult
ratam interpretationem , quae auctori falsis coloribus venustatem conciliet; quae strigosum, ut ita dicam, saginet; turgentis tumorem dissolvat; summissum erigat, vel elatum deprimat P Thucydidem aliquis interpretandum susceperit, scriptorem videlicet aptum verbis, pressum & grandem, crebrum sententiis, incitatum, praestactum & subobscurum, sic enim a Tullio appellatur; is autem interpres, vir nimirum aliquis natura VO-lubilis , & aequabili, candida, ac dulci pollens eloqUentia, Thucydidis concitationem molliat; obscuras conciones, abditasque sententias uberiore sermonis tractu diffundat; ornamenta benignὲ ac liberaliter adjiciat; dissipatάmque orationem numeris devinciale tum demum lector Graecae ignarus linguae,