장음표시 사용
51쪽
ductionem, vel ambiguum in altera lingua confingunt: iocos enim auctoris, non tuOS, o interpres, desideramus. Quo confugiem dum ergo λ eo scilicet; verbum ipsum fideliter exponendum est; verbo inclusa senten- . tia ad pagellae oram paucis est declaran dat ita auct hi, & lectori fidem tuam praestiteris. Sic enim habetote, Vix interpretationem ullam , quantumvis diligentem & accuratam, propter linguarum tamen discordiam , notis N admonitionibus carere posse, quibus velut conversionis vitium & penuria sarciantur. . Hiscos quidem Latinos, quorum arte & st dici Romana lingua locupletata est,cum Gra in converterent, & multiplicis significationis Verbum occurreret , Latinae voci huic ex ad- veris respondenti parem aliquando tribuisse potestatem eruditὶ observavit Henricus Stephanus socer meus, quem honoris causa n mino. Quod illi in sua ausi sunt, idem nobis in aliena & desueta lingua attent re minimε licet: ne in nostra quidem, nisi favente usu, em penes arbitrium est, ct nom
Sed ambigua , & reliqua ejusmodi iri The
reticis, de quita agimus, perraro occurrunt: Ionge vero frequentiora sunt apud historicos& oratores, ad quos accedemus, postquam de grammaticis disseruerimus paucula quaedam. Horum interpretandorum ex superitis . . dictis
52쪽
dictis proclivis est & aperta ratio: cum enim, Ni
ut diximus, ornatum Omnem reipuat oratio fertur
referta praeceptis; pura Grammaticis & si1- . m-plex interpretatio adhibenda est, Technicis.&T. que etiam reliquis, qui artem aliquam legibus definiunt: si quis enim interpres Vel Phrynu quorum chi, vel Thomae Magistri Eclogas, aut phaestionis Enchiridio venustatem arcesse genus. re contendat; rem faciet prosecto ridiculam & jocosam. Historici quoque ne intela iij
polentur, cautio est; veritaS quippe illecebris corum. sermonis infuscatur, quam interpres praestare integram debet : auctorum praeterea omnium , uti supra docuimus, sed historicorum praesertim characterem ita retineri decet, ut iuinterpretatione etiam eluceat, quem vel mini ma indueet, & obliterabit discrepantia. Supersunt oratores & poetae: in prioribus sane 8. Orti illis pauxillum aliquid, pauxillum modo, in- - terpreti per me liceat; ne vos nimia haec forte offendat morositas. Cum eorum quippe ars omnis non in rerum solummodo splendore , sed apta etiam verborum connexione consistat, atque sint apud illos, Me lepitae lexis compostae, ut tesseruia omnes. Arte, pavimento, atque emblemate vermia
res ipsas, quarum ante omnia habenda sem per ratio est , praecipue spectabit interpres a tum insigne illud & Aorens, & sonorum, de
53쪽
artificiosum dicendi genus referre conabitur , integris id modo sententiis facere possit, pe paucis , Vel potilis nullis de suo insertis vociabus , paucioribus etiam de vivo resectis; d
sorio duntaxat aliquantulum ordine verborum, qui si parem in utraque lingua condecentiam repraesentinet, omnino fuerat retinendus: secti est autem, eodem enim servato dictionum ordine ad nihilum recidit nu
merorum concinnitas, quam tanta conten
tione aucupatur orator, &nisi paulum commutata Verborum collocatione in quadrum
redigatur dissipata oratio, perit aptum illud, essiciturque diffluens aliquid &solutum: inest dissensio linguarum & vicissitudo . Tanti
autem ordo ille non est , ut prae eo venusti oratoris bene structam compositionem, qua rationis magna ex parte constat absolutio , ν Erro.- dissolvamus. Atque utinam eamdem in con-
R vertendis poetis, qui oratoribus finitimi sunt, veniam interpretibus dare possemus : quod neutiquam sane licet, astrictiores enim sunt numeris poetae, & praefinitis syllabarum modulis illigati. Vel prorsa ergo oratione, Vel vorsa in alteram linguam transfunduntur. Si posterius hoc, ad aliam reserendum est intem. pretandi formam, quam nihil ad hoc instit tum perti re supra diximus; nec enim nimia patitur linguarum dissimilitudo, ut salvis iis, quas statuimus, interpretandi i bus,
54쪽
i . Versus versui refundi queat: longius quippe, e currere , & in remotas plus aequo, ac dia, Versas partes evagari necesse est. Cum ergo &i. 0bsequi legi numerorum, & verborum is i. bis aequandorum fidem retinere tentasset im- peritus Homeri Interpres Attius Labeo, d i. secit in sententiis, quas prae caeteris debuerat, consectari. Itaque Persi carminibus proscis sus est. Si prius illud, cur verbum verbo non reddatur, causa nulla est e neglecta enim hac. dictionum circumscriptione, quam postulat Versus, quamque amitti necesse est , proxumum est illud, ut vocum saltem ordinem ac numerum obtineamus, Poetfimque exhibeamus arbori similem , e qua frondes hyemis quidem inclementia excussit; ramis tamen, trunco, & radicibus pepercit. In eo porro miniis licenter grassata est adhuc interpretum audacia; maxima quippe poetarum Graecorum pars satis accurath conversa extat. Atque hunc vertendorum pomum morem dum s.' carpit Humstedus, in L em de ratione in- iei pr. terpretandi reliquit commentario, quantum
i8se carpendus sit tum prose intellexisset,
u suo more ea vertere, & nativos Homeri, auteriusve lepores, quos consequi sane omnes verbis adstrictus interpres non potest, frigido ac inamoene ornato, falso certe & adventitio rependere tentasset. Caeterum geminam
hanc, vel adstricto , vel soluto sermone in
55쪽
R*r de aerpretandi rationem pon satis distinxit Himini.αρ' ronymus, neque ItaIus ille Catena, qui eas Giros C 'nuas ponimus interpretandi lines erudita dis. latraduit. sertatione propugnare Initituit. Quamobrem poeticas quasdam Veterum interpretationes propos runt in exemplum, quae nihil adeas, quas uebantur, Omnino pertinebant. E posui, Vm eruditi, meam de optimo genere interpretandi sententiam, eamque Vobis ut ain probarem, rationibus perficere contendi: jam vero, ut via & ordine nostrairocedat oratio,
quid in aptivis opinioni nostrae praesidii positum si videamus: nisi aut ad haec dicere
vultis aliquid, autiam nimis apud vos, com mentatus sum.. TH V. Nequaquam vero, Casaub0pe, tua nobis oratio longa videri po- est, ut etiam pro Frontone hoc respondeam: ita enim, ut semper alias, sic hodie ista tensu visus es, ut nullus jam serε dubitationi lo- . cus supersit. Me quidem, & si argumentum afferres nullum, frangeret auctoritas: at . contra tamen se , pertendet aliquis, opuniosus videlicet, 3 raejudicatae sententiae t nax; cum iis praesertim , quae anse exposita sunt, paulum etiam nunc, deesse videatur quod tibi ante explicandum sit, quam illuc V. Con' perga ζ quo te cogitare dixisti. C A s. Quidi ...' nam illud est ἰ TH v. Tacitus citius audies. O istun- Praeceptis primum tuis parum inesse dicet a Clinitatis ille , quem tangimus, Disputator,
56쪽
quibus ne tu quidem in Pol*bii, & long. etiam miniis in Theophrasti Characterum interpretatione parueris; remissius cnim, non adstrictE , nedum ad verbum , auctores te tuos fuisse assectatum, fidum te licet, & pe perdum iis comitem praebucris. Ea.deinde neutiquam inter se cohaerere contendet, quae a te sancita sant; nec ulla enim arte fieri posisse, ut nativus auctoris exprimatUr character, si verba verbis remetienda sint, & idem utrobique ordo retineatur & collocatio : quae e-rtim Graecorum structura verborum ad aures lucunde accidet, eandem in Latinis inamoe nam sore, delumbatam , ac titubantem e pro- .
inde igitur vel a verbis & syllabis, earumquestu recedendum ; vel ipsam certe auctoris sermam ac indolem esse omittendam. Nimii praeterea te rigoris ac scueritatis arcesset, qui leges seras ipsis Draconis legibus, vel Manli nis imperiis acerbiores nec iis enim quemquam, morigerum licet & obsequentem, parere posse: plurimum si quid em singulas inter
se discordare linguas, cum vocabulorum numero & significatione , tum generum , caseum, ac numerorum dissimilitudine; artuculorum , plovocabulorum , nominum inflexione & copia; conjugationum multitudine ; temporum ac modorum Ubertate Πarietare figurarum; verborum constructione,
di tota ipsa denique analogia ; articulis abun
57쪽
dare Graecos & Gallos, eorum inopes esse Latinos; perpaucas iis omnibus esse conjugationes , quarum seraces sint Ebraei ; Arabes etiem feraciores: aorista & activa aeteriti temporis participia esse apud Graecos, quae apud Latinos deficiant: nulla ergo quanta vis ingenii facultate, nullo linguarum usu ac notitia perfici posse, quin ab auctore saepissime
interpres abjungatur. Huc accedit esse quaedam uniuscujusque linguae propria sidiotio mos Grammatici appellant quae in alienum
transfusa fermonem, perridicula sint, vel nD-vam obscuritatem invehant,nisi longiore verborum circumscriptione temperentur nam
si Graecorum, puta, proverbia iisdem verbis Gallicus reddat interpres, turpiter sine dubio se dabit, & de se ludos faciet. Hieronymi Hier. pronuntiatum est, Dissicile est aliena lineas
λε' iab. insequentem non alicubi exciderere arduum,ut Chron. qua in aliena lingua bene dicta sunt, eumdem decorem in transtitione conservent. Significatum est aliquid unius verbiproprietate, non habeo meum quo id efferam: ta dum quero implere sententiam, longo ambitu vix bravia spa tia consiumo. e ficedunt sperbatorum anser Em, dissimilitudines cassum, varietates tu rarum , Usum postremo siuum, ta ut ita dicam vernaculum linguae genus , si ad verbum intem pretor abseurde resonant: si ob necessitatem alia quid in ordine, vel in sermo mutavero , ab
58쪽
lite retis videbor osscio rece se. Quae sententiam tuam plane jugulant. Sed & haec ejusdem in Rufinum : Omnis metaphora ,simerm.ῖο.de alia in aliam linguam transferatur ad ver ' δ' 'bum, qubusdam quasi sentibus, oratiariis sensus Nermina si orantur. Eadem est ad haec noti linguarum omnium inter se discrepantia, &ab Ebraeis, verbi causa, Latina longius, quam a Graecis recedunt; nec eadem proinde ad quaslibet interpretationes lex pertinet. Adde neminem esse tam obesse naris, & stupidi u que adeo stomachi, qui expressam ad verbum ejusmodi interpretationem , fluentem scilicet, id separam,& inconditam sine nausea possit attingere: ut ad eam ergo accesserit lector,quam voles,obstinatus &,λαε-em,ut longas trahet Oscitationes, ut languor obrepet & fastidium, Vixque tandem somnum tenebit: & quem vel minimo auctoris apice fraudare religio erat, ei auctorem ipsum excutiet interpretationis inimcunditas; ac piomissi denique & sperati fructus nimia interpretis diligentia intercident; quos sane,eosque uberes percepisset, si aurium delectationi morigerata fuisset oratio. Haec nimirum, aliave his consimilia sententiae tuae o ponet pervicax ille adversarius, quae quomodo expedias avide expecto. CAs. Cum te .Q 2 causae nostrae favere sentiam,clarissime ThUM ia diluun ne , adversarii sane illius, cujus tu personam 'reris, impetum confidenter sustinebo: quod
59쪽
si deficiam, te mihi succenturiatum, quando ita prae te fers, meminero, teque ipsum Optionem sumam. Et priorem quidem qua la- cessitus sum, petitionem, parva declinatione effugiam. Quaesivistis a me initio ecquod-laam mihi maxime probetur interpretandi genus, non quale ipse prosecutus sim; nam quacunque de arte Iermo habetur, de optima &absoluta vulgb quaeri selet. Is ergo sortasse, quem vobis informavi, interpreS, numquam fuit, sortasse nec erit, nec vos talem ut aliquem ostenderem postulastis. Optimi itaque interpretis exemplar vobis effinxi, quod imitandum proponat sibi, quicumque animum ad hanc interpretandi artem convertit. Quod
in aliis porro desidero, id ipse nequaquam ser-th assecutus sum, tentavi quidem saepissimὶ:& facultatis prosecto hujus si non persectionem, at CXtare tamen aliquam adumbratis-nem in Polybiana mea interpretatione p stare possum. Fateor praeterca; quid enim dissimulem p aliquid me aetati huic condonasse, meque meliora & vidisse& probasse, d teriora nihilominus aliquando fuisse secutum; dixi, aliquando; id enim fere ubique studui, ut Graecis Latina consonarent; proxima fuit cura, ut, si modo possem, Latinitati consulerem: quod in prolixa certe illa , qua totum opus maximo Regi consecravi, epistola, non inaniter jactasse videor. Altera deinde ratione
60쪽
ne hac in me incurrit argutator ille tuus, dic sentire inter se leges nostras, cum verborum structurae ac consormationi retinendae simul,& auctoris nativo colori exhibendo servire nequaquam possit interpres, quae duo a nobis desiderabantur. In promtu vero est & eX- pedita defensio r suus quippe est unicuique linguae attributus character, ac, ut ita dicam, genius, quem in aliis frustra requiras; quemadmodum a tuo disputatore, Thuane, redis Observatum cst: quae ergo vocabulorum dispositio in Ebraris sonorum aliquid exprimetae grande, eadem fortasse apud Latinos demissum aliquid & humile sonabit: quod si
utrumque ita retinere contendet interpres, ut
nihil essiuat, perinde erit ut si Alexandri vultum aere simulans Lysippus , colorem qu que eadem arte, cutis mollitiem , calorem, oris halitum, labiorum palpebrarumque m tum referre studuisset. Et vero optandum seret, ut utrumque interpretando consequi possemus ; quod .quoniam optare quidem fas est, sperare certe vix licet, alterutro saepissime debemus esse conlepti. Quemadmodum autem, ne a proposito recedamus exemplo, reliquis neglectis, quae ars sua praestare, non poterat, in una partium collocutione, dimensione ac convenientia, qua potissimuri sim, litudo constat, reserenda, tota Lysippi Versabatur industria; in iisque accurath expres