장음표시 사용
111쪽
xOrUm meietatem absorbuit, quae ultro in professionem ordinis Beatae Mariae Ieutonicorum transit, quorumiase pallium album, rigra Cruce insuta, a primo militiae Teutonicae inagistro,Hermanno Malch, siue Balch, iri Livon, fertur liti aurem hanc Regionem multo tempore felici gubernatione tenuerunt. Caererum quod Venementer equi edolendum,& nou Reu aliensibus, atq; Rigenii bns modo caeterisq; quos Ruthenorum nondu occupauit crudelitas, uoniae Vicis, arcibUS,& oppidis,unic e deflendum. Sta tim ab initio coniunctionis istius nouae, priuata commodi studium, intestina dissidia,aemulationes, florentissimaris societatum & urbium pestes permciosi si inae, de I r Ois Rigensis Sc totius Liu Oniae inter Episcopum Rigensem,& ordinem rixas excitant Illi potentiam & V res, qua contra Commune S patriae hostes exercere debebant, in sese mutuis disii dijs,aeceptis& illatis clauibus O terunt. Hinc primo bellum apertCest notu contra Rigensi S Sc ordinem, an . 1 et os & ab oppidanis Teutonicorum magi ster Bruno, cum LX ordinis fratribu S est Caesus. Nouo deinde orto dissidio,Rigenses Dunemandam ordinis Vicum euertu ut, in plurimos promI1cui seXuS,& diueri aetatis homi Ces immaniter desaeuiunt.Quare ab Euer hardo de Monhe,Riga arcta absi ione septa, ad deditio DC coa - , a uita priuilegia amittit, murorum & portarum 1poliatur auxilio, a rcisq; aedifica non e ab ordinis magistro copescitur.
Rursus,ob nouas seditiones domesticas, ab ordine Riga obsidetur, quae Stephano Archiepiscopo suo ferente suppctia ;acerrime patriae libertatem defendens,profligatis hostibus, arcem Rigensem & Dunenriincla funditus euertit, Ordinjs Hagister, ob iniquuRigensibus illatum bellum,a Pontifice Romano Sixto eiuS nominis quarto,excomunicatus,a praefectura deucitur: paulo post, anno salutis 149ς Adolphus de Plerten berch, nouis viribus Rigenses adegit, ut proprij Simpensarum sumptibuS,arcem,quam Rigae demoliti erant restaurarent. Dunem undam proximum Rigae castrum,mendas militer,ad hostiles sustinendos impetus, munivit. Anno demum 1336. R igenses & Theutoni ei fratres,aperto Marte rixantur, quibus quidem domesticis Christianorum Moseus inuitatus d1ssi dijs, facili nunc negotio,de uniuersa fere Li-uonia triumphat. Atque has quidem Calamitates ab iis s est Riga perpessa,qui eam initi foederis,& religionis causa defendere & tueri debebant, cum funesto etiam eorundem ipsbrum interitu. Qui quam crudeles in rusticoS tyranni extiterint, quam misera eos seruitute vexarint quanquam tamen sint , qui scribant, id duram ipsorum ceruicem popODCasse quam segniter hostiles sustinuerint impetus , quam potenter & strenue Bacchum nocte dieque coluerint, quantos in priuatos suorum Vsus, thesauros conuerterint: quam turpi fuga elapsi, quam inuictas hosti arces omni Commeatu &ad diuturnas obsidiones ferendas, rebus necessarijs instructas, patentes reliquerint, pudet sane referre.
Ad haec Vulcani quoque rabie Anno 1ueue grauiter Riga deformata fuit, ut mirum sit modernam adhuc eius Rei p. formam posse subsistere, cum Moscus potentissimus hostis Rigensib. dc maxime Reu aliensibus, grauiter immineat, occuparitque octuaginta praecipuas nob1lium arces, quarum ipsi praesidio ante Liuoniam gubernabant, Mosco uiam exercitu impetebant iam vero nihil Christianis in Livonia est reliquum, praeter ditionem Haringensem cum Vrbe Reualia, Churlandia & Semigallia, Cum oppido Rigensi , & arcibus fortasse tribus, aut quatuor. Emporium hoc post Gedanum Prussice , diuersarum nationum frequentatione celeberrimum, situ plano, cuiusmodi est Livonia fere tota: Duria, praecipuo & maximo totius Regionis flumine, quale Hamburgi in Saxonia, Albis, alluitur, quod ex Rutenia ortum,duobus infra Rigam milliarib . Oceano Germano permiscetur, unde summam piscium &cancroru copia, tam praeterlabens flumen,quam stagna,& maria Livonite maxima, Rigensibus vicinisq; locis affatim suppeditant.Que- admodum & ferarum tam frequens ubiq; venatio,vi ea ne rusticis quidem,licet crudeliter a nobilitate habita,unquam sit interdicta. Incredibilis soli ubertas;quare frumenti sic pretium tenue, quod onerarijs annuatim nauibus, per totam Ostiandiam,Hollandiam,Selandiam,Brabantiarn,Angliam,& in Hispaniam defertur. Re pecuaria ta est opulenta,ut bos admodum pinguis, tribus dateris,porcus saginatus, datero cum dimidio Rigae&Rivaliae veneat. Adeo ut Livonia non mepte, qUondam a Germani S,Bliu Onia diceretur, utputa,quae ubertate & praestantia Soli ad continuam ibide rcsidentia facile inuitarit Germanos. Illis namque manere, Dinbel appellatur. Est autem a Saxonum gente,&potissimum a Breme-sibus mercatoribus Livynia ptimum inuenta,qui cum mercandi,& commodi gratia,eo frequentius redirent Gentem namque incultam & simplicem ostenderenta vi expressam e melle ceram veluti excrementa aedibus eijcerens Meynradu Tegebergensem Canonicam secum religionis ergo, conduxerunt, qui agresti & 1ncultae plebi, redemptione, paceque dominicam annuntians; multis superatis difficultatibus Episcopalem sedem Rigae constituit, Anno a C. N. M.C.LXX. Quo,cum annis xxiiij Verum egisset Episcopum, morte sublato,ab Archiantistite Bremensi, nouus constituitur praesul Bartholdus. Is,prima Rigae fundamenta ponens, urbis formam, murorum ambitu excitauit. Et cum annis xi. commisi miibi administrasset Ecclesiam,crudeli ab infidelibus morte sublatus est. Tum rursus abs Antistite Bremensium, quorum Riga Colonia, tortius designatur Episcopus Albertus.Is aedib. sacris, summaque Ecclesia Rigam exornauit .Et temporum deinde successu, in eam paulatim magnificentiam Riga excreuit, ut Episcopatuum Prumae, & Livoniae, nempe Reua liensis, Curiensis , Oeseliensis , Derptensis Ecclesiarum sit facta Metropolis, & primum consequuta Archiepiscopum Adolphum, anno sal utis M. CC LV. qui ita ad mare Balthicum Cleri primatum teneret, quemadmodum in Monte Regio, penes magnum militiae Teutonicae Magistrum, omnis totius ordinis in Prussia atque Livonia potestas tuit. Caeterum Teutonica nobilitas, Archiepiscopi gubernationem turbare incipiens,intestinis agitat dissidjis, barbaro hosti, cui ante formidini, tum ludibrio fui ut in indice, ob huius loci angustiam 4paulo latius.
112쪽
I GVRVM, absque omni controuersia una est ex vetustissimis urbibus Helvetiae. Domesticisnnales tradunt,sedecim annis post Treuirorum urbem conditam esse. I reviros autem Trebetam Nini filium s Abrahami patrIarchae temporibus Condidisse, Marianus SCotus in Chronicis memoriae prodidi c. Tigurinorum quoq; m Cn-tio celebris Est in Romanis historijs ; quia & cum Cimbris aduersus Romanos militarunt, & Cassium Consulem profligarunt, & postea a Iulio Caesare bello Gallico vitacti, & caesi sunt: & ab eo tempore, usq; ad Alemannorum irruptionem, sub ROrna no Imperio Tigurum fuit,post in FranCorum Regum potesatem,& inde ad Imperitam illud Germanorum Romanum peruenit: Sunt a Regibus Francicis duo Colle gia, Virortam Vnum, alterum foeminarum, Tiguri instituta, penes haec olim maxima ex parte imperium Vrbis fuit. Caeterum in arce quae ad Limagum edito loco sita olim fuit, Francicorum Regum praefecti habira runt,qui Collegiorum & urbis Advocati erant. Post sub Germanis Imperatoribus itidem Praefecti dati sunt Vrbi & col legijs, non tamen,qui in arce habitarent. nam hoc munus plerianque Principes viri habebant Car-terum,illis temporibus urbs nihilominus suum consilium habebat virorum triginta sex, e quibus duodeni quadrimestri tempore imperabant. Fuit haec forma Rei p. circa annum Μ. C. & durauit Vsq; ad annum, M. CCC. XXX VI. quo tempore mutata est. Caeterunt, illis temporibu S paUlatim urbis liberras creuis,at , col legiorum 1Ugum excutere coepit. in his enim Pontificum & Imperatorum dissensionibus, Tigurini Impe ra Orum partes sequuti sunt,& Friderico AEnobarbo, Friderico II LudoviCo Bauaro adhaeserunt; itaque ab his priuilegijs & immunitatibus aucti sunt, praesertim a Friderico II. etenim hic, mortuo Berchioldo x lti mo Leringenii duce, collegiorum deurbisTigurinete aduocato,cIaCSini Iaeperi j tu CClam rCCepit, circa annum , Μ CC. X VIII. Ac postea multa priuilegia Collegiorum, & praeterea ius eligendi Senarum, quod antea pCneS Collega a fuerat, in Cives transtulit ac statuit,ne unquam liceat Vrbem ab imperio abalienare. Friderici et iam ae Late Ciues VrbCm fossa, valloqtie munierunt, Communi ciuium opera Cum autem a SaCerdotibus, qui
Cives essent, exigerent, Vt ipsi quoque expensas in hoc opus, pro rata sui parce, coni Crrent, & praeterea eos suspectae pudicitiae mulieres e domibus suis exigere iuberent, ea re illi adeo offensi sunt, Vt a ciuibus Ieceni- Onem fecerint. Sed haec lis ab Episcopo Constantiensi sopita est Ac aliquot annis post hanc controuersiam csues Tigurini, quod Friderico Imperatori constanter adhaererent, a Pontihce Romano excommunicati alant. Hi S temporibus, permissione Friderici, vetus arx quo loco nunc amoenissimus campus lilijs ab is iue arboribuS Consitus cernitur) diruta est, ciuium opera, ne forte aliqui, Occupaea illa,clutum libertati in 1id a rentur. Multi item vicinoria nobilita urbem,utputa sacris abstinere iussa & Omlatu Iniurie expositam, infe ratabat. itaq; cum antea frequens mercimonium serici panni in urbe fuisser,multi etia qui seri cum texerent hoc tempore, quod cuncta infesta es lent, omne illud mercimonium Novocomum,ad Larium faciam, translatura
est. Illis temporibus, Anno M. CCC. LI. primum foedus Tigurini fecerunt cum Vrijs,&Suilijs Qui quidem,
etsi quinto demum loco in foedus sint recepti, nihilo tamen minus,propter urbiS Cesebritatem atque potentiam, prmceps locus, omnium consensu, illis datus est,quem hodie quoque, aucto foedere, retinent m comitatijs,legationibus,alijsque publiCis actionibus. Caeternam,aliquot annis post obitum FridCrici, ConradiniQ' nu ius nepos, Tigurinos, Ducum Sue uiae imperio subi j cere tentauit, Vt putatur, titulo Ad iocatiae, quam os irri Alemanniae Duces diu in sua potestate habuere :cum vero illi libertatem suam constanter defenderent, eius opera factum est, ut urbs a Conrado Imperatore proscriberetur: ab hac proscriptione eXemit eam Richar dus AngluS Romanorum Rex, qui 1mperialibus literis, priuilegia ipsorum confirmaUI L. Anno 1273. Ru i
phus Habes purgius, a Septemviris, penes quos Imperatoris deligendi potestaς est, RomanorUm Rex con- icordibus sui fragijs, creatus est: hic imperio potitus, Tigurinorum fideli & forti opera in multis bellis usus iest, & bello Boi ico ducentos ciues Tigurinos inter antesignanos primae aciei collocatiit, ac hortatus est Icaeteros, Vt horum Virtutem, ante sibi Optime perspectam & cognitam, imitentur; horiam maxima pars, eo proelio Caesa est, reliquorum insigma honoris ergo, in Franciscanorum templo depicta fuere. Donau1t Ro-dolphus Rex pro Ve teribus & recentibus ossicijs Tigurinos multis priuilegijs, & honoris ergo, si1gnum eorum diademate purpureo ornauit, &C. Plura de Tigurina urbe atque R Cpub. praeser Munsterum, Ioannes Stua fius, Iosias Sunt erus Tigurinus, &, quos celeberrimus nostra aeui CosmographUS, Abrahamus oria tellus, in suo orbis Theatro tam veteres, quam Neotericos recense auctores suppedicabunt. Coronidis autem loco,ex topographica Mureri descriptione hoc carmen subij cete placuit.
sex mἱnus ela fuerunt, quam misse bis anni, Post, νbi diuitijs, rem, O viribus aucta est,
Ut nouus ex nihilo conditin orbis erat: Huic Tigura nomen gens Tigurina dedit.
Restabant totidem venturi ad tempora Christi, Saepius haec parquegrauibush erepta periclis, Si tamen ex illis bis duo lustrastras: Nunc flat adhuc senmmisalua fauore Dei. Inclytin hei ramum tuticum Thuricus urbem, Perge tuos seruare Deus, dum protegis Vrbem, uae fundatoris nomine dicta sui p. Factoto nomen regnet in orbe tuum,
114쪽
I gum & Mitten uvaldium, oppida non incelebria praetervectus, Istio sese auociat.
AND SEVTVΜ, vulgo and vio urbs celeberrimae Et primariae dignitatis, in Bauaria inferiore, quae & fertilitate, & incolarum frequentia , superiore Ba- uaria praestantior, nauigeris S piscosis distinguitur fluminibus: Vt Danubio, totius Europae maximo, Graecis pariter atque Latinis scriptoribus celebrato; Laua. cio & Isaro amni,quemadmodum amoeno, ita pisculento & rapido. t S magnin cam L AND SHVTANAM hanc urbem praeterlabitur . magno incolarum commodo & ornamento, tandem Landaviam, Sindelfingium, Μonacum, Mosbur-
- Hanc FranciscuS Irenicus, ex quinta Ptolomaei Europae tabula, Inutrium statuere videtur, cui tamen situs non optime conuenit. Atque melius proinde Ptolomaei ἰνὰ τριον. AuentinUS,Verzlynceus Germaniae, potissimum vero Boioariae suae perlustrator, 2britiemaldi Bauariae pagum cis alpes constituit. Vrbs autem Landshiatum condita est anno partae salutis Μ. CC. VIII. a Ludovico Duce Bauariae. Alij arcem illic a Ludovico Ottonis silio salutis anno M. C. LXXVIII. auspicatam referunt ,& anno Μ. CC. IV. Vrbem hanc muro inuestitam fuisse. In ea ut plurimum Idustrissimus Bauariae Dux Gulielmus, peraugustae Bauaricae stirpis senior filius residebat, loco nimirum, quem alma rertim parenS natura multiS beauit muneribus. Ager namque non solum magna varietate Pomonae, & praestantissimo Liberi patris l1quore, deos pariter ac homines recreante, & beata Cereris fruge, sed & pinguissimo ac uberrimo Palis munere luxuriat. ls siquidem natiuus est genius agri, ut lacticiniorum vix alia regio ditior inueniatur , tanta arvorum Vbertas, ranta amoenitate latissam a Ubiqne prata, viriditate, &copioso undique gramine contecta conspiciuntur, colles denique feraces, plenique vitium, areas in planas destinunt , quae paicua & pabulum armentis praebent, ut hic merito ager cum amoenissimis uberrimisque totius Europae locIs comparari possit. Urbs ipsa aedificijs admodum vetustis &elegantibus nitet ; inter quae principem merito locum obtinet summa urbis Ecclesia, quae artificiosa structura, & vivo ex lapide visenda, imo stupendae altitudinis
turri conspicua est. Magnificum etiam Illustrissimi Alberti Ducis, in inferiore urbis parte, 'dIur I'alatium, Nouum vulgo aedificium nuncupatum. Structura est elegantistima, affabre,& l talica architecturae lymmetria scite, subtiliterque ad decus & ornamentum totius urbis excitata. Cui plurimum etiam ornamenti paucis abhinc anuis contulit hortus, extra moenia urbis, summa amoenitate praestans, ab l llustrinimo Gulielmo Duce, in dulcissimae suae coniugis Lotharingite Ducis filiae gratiam, paucis abhinc annis , Galli . rum hortulanoru inuentione ac opera consiliis,qui exoticis generosissimarum arborum fructibus, herbis etiam peregrinis, plantis ac floribus ex Italia, Hispania,& Gallia allatis, areolis, labyrinthis,operibuS top1ariis florum ac fructuum varietate nitentibus, mira industria distinctus conspicitur. Sepimenta sunt va riis ex arbusculis contexta & reticulata, multis florum genetibus, aulaeorum instar, varie vestita, rubenti bus insuper pomiS, cotoneis, me pilis, peregrinisque fructibus grauia. Quinetiam artificiosissimis statua rum & picturarum figuris magna cum Voluptate passim exornatus hic hortus cernitur. Nec ocioris etiam suauissimi fragrantia deest, quam passim abundantia Romanς camillae, basilicς, lauri, myrti, rosmarini, forum atque rosarunt,& eiuscemodi herbarum ex se fundit natura. Incredibilis denique istius horti amoenitas decor, elegantia, adde etiam utilitas, omnem orationis fidem excedere videtur, ut mirandum noclsit. quanam de caussa, cum alioqui multae sint in Bauaria lautissimae urbes, hanc potissimum sibi sedem acidomicilium illustrissimus Dux cum lectissima sua coniuge delegerit Sed &delectationem longe maxima exhibet id, quod in ipsa arce, editiore loco constituta, idem ille iam commemoratus illustrissimus Gulielmus Bauariae Dux, Vnicum nostri seculi decus, Virtatisque exemplar , summus rerum delectabilium &extranearum admirator, bonorumque ingeniorum fautor: & alumnus iam nuper instituit, dum praecipuas eius arcis aulas & conclauia, venustissimis picturis, antiquis ac recentioribus statu is mirifice exorna- uir dumque locum. alioqui non magno usui destinatum, recreationi & oblectamento det egit , ad lum ram amoenissima situs natura, quam arte & industria ingeniosissimi viri, multigena arte eximii, Friderii Sustris. Origine Bataui, natione itali, qui eum ipsum locum quotidianis laboribus, & miris inuentionibu suis exquisito ornatu illustrauit, dulcissimo fontium undique discurrentium murmure, diuersiarum auium suauiter cantillantium volatu S garritu, alijsque ad delectationem ita comparatis, ut ipsae Nympha vix aliam habitationem sibi delecturς sint: ac magnificis proinde laudis & honorum elogiis dignus sit, Sallustrissimus Princeps, & ingeniosissimus, talique Maecoenate dignus inuentor & arti rex. Huius yrbis descriptionem nobis communicauit Georgius Hoeta aget, Mercator Antvverpianus, qui ad pacis non ad belli artes natus, tumultus Belgicos fugiens, perlustiata Italia, pacifico Principi Alaberio Bauariς Daci sese in clientelam dederat, Arti miniatoris, qua illum mirifice sola dotauit natura, pacificcdans operam.
116쪽
OIAM siue Boiariam, sieuti Annales tradui Naristi, Vindelici,& Norici inhabitarunt populi,qui
nunc Nauariae appellatione innotescunt. In superiorem dc inferiorem diuiditur.Superior Alpibus. Austroque subdita , ob paludes, lacus,sylvasque umbrosas, grata Venatoribus exercitia, pecoribus laeta pabula praebet Inferior aute, quia fertilior, Sc amoenissimis distincta fluminibus, nempe, Danubi O,Issara,Lauaceo, Illiceto,&c. maiore etiam incolarum, Sc nitidi sisimarum Vrbium frequentia colitur,dc CXOrnatur. Inter praecipuas autem Patauia siue Patauium; vulgo Dassam, Ptolomaeo de dc antiquitatum inuestigatoribus,Boio durum, etiam Boedarum. Alij vero eam appellationem v bi Oenanae, ab Oeno fluuio hoc tempore cognominatae,attribuunt. Quibus Sc antiquissimuSau itam Conscripsit, suffragatur. Adde dc hoc tempore usitatum fluuioli cognomen, , qui extra Vrbem oenanam qua meridiem spectat,ex vicinis molendinis, inter oppidi portam proximumque D. Seuerint fanum delabitur, Jc Oeno ibi de permiscetur. te Potetra cognominatus,qui argumetum minime fallax suppeditant Cam ipsam O nana urbe,ab hisce fluuioli odiis antiquitus Boiodaru cognominatam .Quo dc aedificiorum accedit vetustaS, quae eande urbe Patauiensi longe antiquiore, non obscure confirmat Vrbs ampla ,elegans atque claris Sima, in infima, inferioris Bauarite parte ad Austriae initium, in utriusque nimirum Prouinciae confinio , inter Danubi j dc Oeni confluentes, peninsulae instar, loco com odisSimo pariter,amoenissimoque sita Episcopali,cui paret,cathedra,& amplissima, quaestuosissimaque omnis generis commercioru negotiatione admodum celebris; tam praestanti siquidem ad negotiatione sita ob fluuiorum, locique opportunitatem excellit, ut quemadmodum ob rapidisseimorum fluminum concursum, Lused unum in Gallijs Gandauum in Flandria, quaestuosia negotiatione floret Ita hoc Germaniae tractu,eOde nomine prae caeteris urbibus commendetur Patauia. Hinc etenim omnis generis merces, veIex Athesin 'Prouincia,&Oenana valle. per Oenum flumen,Vel ex vicina Boi emia,cum per Illietum,nauigio,tum per montana,iudientorum tergis,aut eX om ni reliqua Germania, per Danubium in Austriam,dc vicinas regiones copiosissime depeirtari solent. Inter Danubij de Oeni confluentes, non secus ac peninsula, loco com odissimo pariter amoenissimoque sita Porrecta est autem Patauia. ob montium eor undemque nemorosissimorum vicinitatem in longum tota, ab Occidente nimirum in Orientem ad pastis bis mille ac centum, fluminibus, montibus, ac sylvis,tanquam nativo muro,ab omni parte conclusa. Danubium a Septentrio ne fere habet, Unde infra arces Episcopales, tertius fluuius in Boiemico nemore natus,Illicius dictus, arcem Hais,per ueteri Comitatu, dc Lictenburgensium Landgrauiorum titulo celebrem, praeterfluens, ac paulo inferius p
culiarem ciuitatulam, vulgo bllschue Stati constituens,assivit,ibidemque ilico deicendenti per Bauariam Danubio
as ciatur. Oenum fluuium amoenissimum lympidissimumque,qui Noricos a Rhetis, Sc Austrios a Bauaris separat,quique ab urbium, quas praeterit plurimas , incolis potari etiam solet, a meridie habet. Hi paulo infra ciuitatem,loco, vul gariter orti quasi sinis vel terminus,dicto,congrediuntur,ambo equidem undosi, ambo nauigabiles Danubius lentus ac segnis Oenus,rapidus,Celer, Sc proprer Formbaeenses, 1 vicino coenobio sic nuncupatas,eataracta impetuosior.Qui maximo hic impetu, in Danubianas irruat aquas, ut longissimo ab his spatio absorptus, alueum quasi peculiarem observet, queadmoduex diuerso Undaria colore,logissimo tractaeospiei polost. Porro urbs Patauiesis,tota antiquitus eiectis e Norico Boiis, a qaibus codita Creditur, Romanoru,uniuersiam ΝOrieuolim tenentiu ,Colonia fuit: Et Batta-υoru populo ru, qui Battone Duce, cu Pannonibus bella gessisse leguntur, est dicta Colonia. Postea vero a Bauarorum Duce, Theodene I. magnanimiter recuperata ac tande imperatorii munificentia, eius loci Episcopis donata. Patauiesis vero, appellationem etsi alij a Batauis,quos Hollados nuc dicimus Alij, a Batavis Castris. Et ite alij Batauoru incompara
hili duce Sorano, qui in Pannonijs sub imperatore Aelio Adriano Augusto, bella gessit, alij que aliunde derivent,quod ipsis eo uidem in hac rerum obscuritate tuendum relinquo Tamen edi Germanicis duabus vocibus pag&am quarum prior Traiectum, altera, Insulam significat, natam, de a Latine loquuturis pro & Passa uia, Patauiam dictam,
mihi equidem dubium non es: . Id namque vetus loci situs Pulchre attestari videtur Certum namque est, Danubium. qui nunc uno tantum alueo Patauiam praeterfluit,duos olim eodem loco constituissC alueos,unum angustiorem, recta aque secundum montium vicinorum pedes defluentem, veluti nunc totus defluit versus Ilicense oppidum , Alterum vero ampliorem, in dextrum latu' a minore auersum, cui testimonium perhibet area antemurana, ad arenas,vulgo,
ain Sandi dicta natura per illam terram ductum fuisse, quam hodie moenibus ciuitatis inclusam, sub S.Pauli Parrochiali templo,vicinoque Titile t O, dc ea ciuitatis pars, quae noui fori appellatione nota est Sc inferior Marca,quae S. Nicolat oratorio hodie subest,tate oceupat. Et congressum Oeni cum Danubio,eo ipso extitisse loco,qui Oenanae ciuitatis supremae parti, seu initio, ac Boio durensi rivo prope quem traiectus erat,recte est oppositus, ubi facellum D. Andreae antiquitus ex quo S. Nicolai monasterium postea natum P situm fuit,hodie adhuc faxis infixi ferret annuli, dc in tusa seramina, quibus naues allegabantur, ac funes nautici inserti erant,m o nstrare possunt.Sic Danubius duobus istis alueis insignem tunc temporis constituebat,ac egregie spaciosam insulam. In quam ab ilicensi oppido, ponticulus erae sublicius. Haec insula, cuius is quoque meminit,qui fancti Seuerint vitam conscripsit,iumentis oppidanorum sufficien tissima praebens pascua, patria lingua ab ipsis sum appellitabatur, prout usitatum est Germanis Insulas, Augias, quem admodum peninsulas Uuerdas . cognominare: fuisseque ponticulum supra minorem Danubij alueum, testatur domus honesti ciuis,honoratique senatoris Thomae Aigneri,quae prima eius loci,& piscatoria fuit domuncula,Vt antiquitus, ita adhuc hodie-hoc est ad ponticulum dicta. Fuisse vero dc Insulam illic,quae Ilicensibus,ac Boiodurensi laus oppidanis pascua praebuerit, testabitur praeter D. Seuerint enco mi asten, alia insuper Domus,Monasterio S.Crucis
Niderburgensi, cquod in insima ciuitatis parte est vicina, vaccarum lapidis tituIO inscripta ,& nostra te lingua, Mi
118쪽
vhue Im Z nominata. Iam vero hoc etiam nemoΤnficiari poetest , ex Boioduro , quae nuneoenana vivitas est
prope D. Seuerint facellum,per confluetes traiectum fui ad eum fere locum,quem Inferiorem Marchiam d1evocant, Vicum nimirum sab antemurano S. Nicolat oratorio conspicuum Eum traiectum Accolae passagium
vulgari liciuitas condi ivero euphoniae σratia Patauia tandem diceretui contigisse omnino Verisimile est In hac autem Patau 1ensi urbe.
Archiantistitis quondam sedes fu1t, quae inde Caroli Magni,& Arnoni Episeopi Salisburgensis temporibus, praxi quadam. tuae muliarum deinde contentionum fomCnta suppeditauit, SaliSburgensi Episcopatulass1gnatur man cuam nititis minus Carolus ille Magnus licet eius trsalationiS Vt plurimum auctor fuerit liberalitate tamen regia utramque & Laurea censem,&P aulansem corripi us est Ecelesiam. Atque deinde Arnulphus Imperator ex Ro ma norum Rege creatus,& Carolo Crasso patruo suo in Imperio succedens, tertio imperjj sui Christi vero DCCCLXXX III vel, ut alij DCCCXCVIII. V Vinchirdo Archiepiscopo Patauiensi,totam hanc urbem Patauiensem,una cum integro telonio,cum utriusque sexus mancipio, molendinis, pjscationibuS,Vineis omnibusque,& quibuscunaque alijs rebus ad eam ciuitatem pertinentibus ,& quas ipse Vel uὶ Vrbe,Vel eZtra eam,tanquam proprium possedit, dono dedit. Ad haec Otto Imperator donat Christiano Episcopo Para utensi, omnibusque suis successoribus. eius dem ciuitatis mercatum bannum,monetam, teson Iam,& totius publicN rei districtum.Ab Arnolpho 1taque Impe ratore, ad haec usque tempora,Vrbs Patauiesis Episcopis semper sedes fuit, eiusque loci Episcopo immediate semper subiecta, illique omni mero & mixto imper1o subdita est. Quemadmodum di hodie reuerendissimo,& illustrissimo Principi ac Do. Domino Vrbano,e per ueteri ac nobili equestri familia Bauari ea Trenbaesita;Ro Iphi optimi, &nobilissimi viri silio, singulari, debitaque obseruantis,uti Principi,atque adeo Parentisuauissimo paret. Quae hoc prae ser tim nomine felix & beata politia censenda est. Quod sil enim Platoni. eae sesices, existimantur , Respub qua tum moderatores aut Philosophi sunt, aut visae duci animique culturae Philosophiae operam nauant:Iustioribus de causis eae hominum cietates atque Respublicae beatissimae nuncupandae Veniunt,quibus diuina fauente clementia viti Philosophia non fucata & superstitiosa,ied sancta & religiosa Theosophia illustres coligerunt rectores, his prae sertim turbulentissimis temporibus in quae funestarum seditionum &haeresium monstra eruupit. elix itaque Ba uarorum Patavia,Cuius clauum eiuscemodi Gubernator nunc tenet, moderatur, & regit, qui hislfaculatibus atque scientijs praestat, quarum praestidio plurimi ad optatum salutis portum peruenerunt. Qui rerum Ecclesiasticarum studiorumque cura minime intermissa, aedificia, vetustate collapsa tam eximie reparat, atque restaurat, ut multo praestantiora illa, quam priuS unquam fuerunt,resurgant, Veteremque magnificentiam atque splendorem multis modis nunc superent. Nam primarium Vrbis templum, aedific1js longe magnificis splendidissimisque exornando, si missi Religi onem so uit,& urbi Patauiensi decus addidit. Antistitum quoque Palatum angustioribus ante limitibus comprehensum , aedificiorum nitore, inprimis vero turri visenda, ingenti pecuniarum sumptu adauxit quae suas e pulchritudine effert, & in tantam sublimitatem exsiurgit,ut ex ea veluti ex specula ,uniuersa Patauia conspiciatur,quam bibliotheca insuper omni librorum genere instructisiima,exornauit.Quis vero Cathedralis Basilicae ornamenta hic referat,cuius fastigium ad murutos cubitos in coelum evexit,unde maxima luminis abundantia in fanum ipsium diffunditur pauimentum autem elegantissimo opere,nobili ex marmore constrauit.D.Stephani insuper Protomartyris magnificam Madmirandam noua structura effecit batilicam ut miraculo videntibus existat.Episcopatum denique 'grandipecunia & alieno aere variis in locis pressum,munificentia,& liberalitate sua redemiti ponessionibus insuper & praedijs quihusdam adauxi &c. Decis opl.Max.tantum virum ad Reipub.Christianae salus vi P tauiensis Ecclesiae splendorem,quam diutisiime incolu
119쪽
no autem veterum diplomata eo ostentanti, Prolemae. Pindicum; cum eam appellaci O-
lium quendam vocat Episcopum iuuaniensem. Dicitur&Petreia a l tolomaeo Iam an durum nuncupatur. Hanc ciuitatem lutius victis Germanis ac secudum aliquos arcem
ibi, utonice gitissmburg condidit. Attila hanc destruxit, Verum a Roberro ipsorum
via e An Domini octuagesimo supra millesimum instaurata est. Hic EpiscopuS. quem PatrIarcham n OSυ camus'ressidet,&altare,cuius sit mile non videri credunt, cernitur AEneas iuuan1entem & Arninensem dicinit Metropoliticam inter Bauaros, opibus & auctoritate memorabilem urbem. AntoninuS i niS In Itinerario huius urbis meminit, eam Iuuaniam dicendo. Alij etiam hanc Vrbem Badacum dicta senue, o ι-o, a Trunt. Haec FranciscuSIrenicus lib. D. Exeges eos Germaniae. Solo optimo, montoso, &Inc in O CHOS
Waudet, de quo in hunc modum Celtes cecinit:
Oui mihi de celsis nuper Dit Alpibus actus, . nitantes Basaros, susiriacosique Du es: Oenus Gi,atque Athesiis,murmura rauca facit. Hic turba est tetra, ni Traque Imruima mori Acienti aterno sicaturit qua vena metallo, Qui soluunt vastis ignibus ara suas Et ditat totam patriam Alemanuam. Haud credas nostris deι octa metalla per ignem, His halant liquida, puro de fonte lina. Sed Phlegeton eis mundi cata PadIs.
Urbs est decenti murorum ambitu , turribus & propugnaculis tam punii Cis , quam priuatorum siciis cultissima: Regia quodam fedes & domicilium fuit, quando & superbissima ex marmore Fanoram
structura, prae caeteris caput extulit urbibus. Praestitit hoc maxima fluminis, sit usq; oportunitas, de qua hian i a modum Munsterus: Germanos lutius Caesar aggressurus, in faucibus montium arcem munitissima extrui cur i-xiit,Vt milites ad erm refugium desatellites iuvamen haberent. Et castrum Iuvaniense, Germanice I einciriVin appellatum est Fluvius quoque,cui adiacet,luuarias dictus, arci nomen dedisse a quibaida putatur i qita Oul in Sinde cini ita, Iuvania dicta est Cum autem civitas olim floruisset, temporibus Attilae Regis, Hunnotum sustinia itincursiones,Vastationes &incendia. Postea circa annum Salutis DXL. cum D Rupertus,ex Regia rearpe Francorum ortus V vormati ensem rexi siet Episcopatum.&post obitum Regis Childeberti, a sede V Vorm itiensi pirisus esset,Theodoriis Dux Bauarorum, Ratisbon ς eum cum gaudio iuscepit, bapti Zarusq; cst ab eo, Vnacu Pro eoribus,& populo. Et circumiens Rupertus Episcopus, per Noricum, que Pannoniam, praedicansq; Christum, plurimo sad fide conuertit. Veniens autem adiuuarium fluuium, ubi olim iuuauia ciuitas fuerat, sed tun C collapsa, virgultis operta,&desolata,contemplansque locum cathedrali sedi idoneum proprietate eius a Duce Ob- renta,extirpatis arboribus & vepribus, reparatisque aedifici js, Basilicam in honorem D. Petri construxit. Quin&eCenobium ordinis S. Benedicti,cnm munificentia Ducis instituit. Episcopatui annis XLIV. praetuli. Nun CArcbiepiscopatu inclarescit Saltaburgum, qui primaeva quide institutione Laureaci tum Patauiam , ac rerum demuni vici litudine hv c translatus fuit: Cuius quidem immutationis paulo altius initium referre libet. Certissimis historiarum monumentis constat,Laureacum, praeclara Spopulosam Norici Urbem, eo ipso parti m loco irvmperiore Archiducatu Austris supra Dauubij dc Anisi confluentia sitam foesse, ubi hoc tempore Anasia anum oppidu,quod vulgo Ens nuncupari solet, conditum Visitur, Ea urbs Laureacensis, ante incarnationem Saluatoris nὀstri Iesu Christi, Ethnicorum Archi flaminum Metropolis fuit. Anno vero post virgineum partum reparatae nostrae salutis circa 47. a D. Petri discipulis ac legatis Visitata, abrogatis Ethnicis omnibus icio lo-mantis,ad synceram Christianς fidei professionem conuersa Christianorum Protoflaminum Metropolis de signata est. In huius Ecclesiae ministros, cum antea ducentis fere annis syncera Christi an Veritatis recens petChristum&Apostolos patefactam doctrina latissime proparassent. imperatores Philippi pater&filius,mutra
non obscura liberalitatis indicia contulerunt Huic etia Laureacensi Ecclesiae, anno Domini CC I xxxviii post alios S. Quirinus praefuit, Philippi Imperatoris regenerati ipsius,&ad Christianam fide conuersi filius, ei post eaquam pater crudeliter in fata concesserat, omne suu patrimonium scuius termina per Pannona Os &M Cenos patebant munificentissime assignauit. Labentibus deinceps annis,Noricis& Boijs ob diuertas Imperatorum in Christianam plebem persecutiones solum vertere coactis, tandem Vero recollecti S VIribuS sua recuperare, seq. in pristina libertatem contra Romanos,auctore &duce Theodoro Bauaro homi ne strenoeo & forni dab) t i a serere cupientibus,omnia bello ferroq, aestuabant,ut nullus praedationum de dium modus fuerit Hoc bellum tempore)heodori Archiepiscopi Laureacensis qui anno 1 . Vita excessit, exarsiit Diruto &expugnato Laure. aco per Theodorum, magnaq; Undique stragefacta, in exulcera o isto reru statu Archiepiscopalis ea sedes Passa uiam translata est. Primus itaque Ehren fridus armo 17o in Chori episcopum &Decanum Laurea censem suffectus est Postea etia Patavi ensis ciuitatis & Ecclesiae Ar chiepiscopus, tempore Heracli j anno Domin i DxC vi H. constituitur. In cres centibus alijs temporibus ut rem in pauca contraha: non enim omni V Archiepiscoporum res gestas, auto ominae narrare, nostri muneris est defuncto quodae V vatae rico Archi myste Passaurensi,&Laureacensi, Arno Salisburgensis Episcopus, de pallio consequedo sollicite cogitans fretus Opera S auxilio Caroli Magni,qui eius in legationibus Opera plurimum usus fuerat) a summo Pontifice Leone, mnitis nominibus contendit, ut Archi flaminis dignitatem in eum suosque successores conferret, cujus precibus Pontifex acqui euit eumque& suos succei res hoc pallio Christiani philosophi decorauit. Jta Archiepiscopalis dignitas anno DCCx Cutar. de Patauia &Lan reaco ubi a primordio Christianismi sedem fixam hactenus tenuerat Sa lisburgum translata est. Quae res maximum discordiarum incendium excitauit,sui Ioue fomzS multaru litium, quae quidem postea non sine misimo totius Bauariae detrimenro catincta Sc consopita est, Pontifice&impe ratore pacem conciliantibus.