Vrbium praecipuarum totius mundi liber tertius

91쪽

' AMPENA ,eius regionis, in Geletico Ducatu urbs,quae Persas Septentrion Cposita, Transis alana dicitar, in laeua Iala ripa, decenti,& oblonga structura praestans, circa eius fluuii ostia,quibus sinui maris Australis, Vulgo, Luderse ,

iungitur; Quatuor, Da ventria miliaribus abest, urbs multarum opum asinuentia,Clegantissimo, aedium priuatarum,& ciuium nitore commen ata, licui

etiam aedificia publicis usibus destinata, superbissima exhibet. Quorum praecI, pua sunt Ut exordium a religione sumatur, quae reliquiS .edinc ijs conlpicua altitudine praee minent, D. Nicola 1,& B. Mariae virginis templum : Iloud I' IO chiale,quod no oppidani tantum omnes, sed frequens ex Vicinia populus,Jre-ouentant. Hoe,numini dicatum,& Parochiali Ecclesiae, eorum, qui sacris operantur, minriterio, auΟ-τam vietate,coniunctum, praecessam habet, Sceleganti structura nobilem turrim, Unde per , 1 nu Australe marζ,Enckbusam Vsque,visus dirigi pandique potest Eadem Ecclesia, non siinc/pe antiu admiratione,summo in altari, elaboratam ac venustam tabulam repraesentat, maiorem I magIΠλox clarsisimae virginis manu depictam. Qualis & in Franciscanorum collegio pereleganS, con picis V. Ciuica domus,liaudita a ponte, quo utraque Isalae ripa coniungitur, remota, perauguria acyp enlὶ ssed prae ceteris aedisicijs omnibus,incredibili structurae symmetria. Telonium ad Isaiae ripam, cie eis rJ, Quae Eeta tecta Magnatibus, & harum regionum Primoribus, frequenter subministrauit, cuiuS P Π-dorem exteri, magnificentiam& structurae harmoniam Architecti,admirantur.I riuatae autem cluΙia aedes in uniuersum pene omnes, potissimum autem in platea antiqua, ut amplae&magia incae, Vrpuia, ad negotiationem quondam amplissimam fabricatae, ita validis innituntur tundamen ira ac muri , Π marinis labefactatae inundationibus,corruant. Quare eum etiam ad modum santaactae,Vt uperne ,ΠΟ incommoda oppidaniS domicilia praebeant quando nimirum aqua praeter modam ac - ΟΠ u

mersa. Ouales maximae & periculosissimae inundationes fa erunt anni Septuagei, --I, p-D terti j,quarum impetu, aliqua etiam moenioram pars concidit. Urbem ipsam moenIa, mβrwae autem Isaiae aquae per mediam urbem, ad communes et uiam usas permeant Extra r , ppassim sant loca Vliginosa, dc inaccessa, ut obssidionis Campena impatiens siit, neque enim mura machinae,& furiosi Martis tormenta, subduci possunt ad moenia Suburbia sunt bina ,Venusta,lane e IC-1tantia conspicua;Separata diceres oppida: ad hostium serendos, propulsandosque xuitus, pro nisa suam diu habitatores, unanimi consensa iuncti defensores non deerunt. VIcHNuS, 1vi,'ag',rmotius Barenopia nuncupatur. In illo peritissimos nauium Architectos, quaru marequenS in aqu-.cis hisce regionibus usus In altero autem,qui piscium capturis incumbunt, magno nam ero inu

Vix enim credam, plura, hoc tracta,reperiri oppida, ubi maior delicatislsimorum sit pisc1um copia S u-rijs abundant,& praestantistimis Salmonibus,carpios lupos,& sta pendae magnitudinis prasmo S i a abundantia, Discario in foro, quotidie videas, dictu ut plane videatur Incredibile. A p c

cum cineriiij coloris squamosas non si1r,halec a recentia, conchas, Ostrea, pastara', q p , vero pectines nuncupant, planos, latosque,&praestantes RumboS, caeterosque, quo h . sideres, piscarum hic forum, pretio tolerabili, quotidie affatim Offert. Peculiare plici S g-, Masculus prae caeteris hic in pretio, delitijs est. Horum aliosdomi,& viciniorIOUSI O , vendan r,alios ole conditos ad remotiores exportant. A viris porro scienti aram nitore politi: Campensis haec patrina ac larescit.Hinc namque Amerius Pighius Patritius vir , in Omm scientia Uerforiundas mit, qui nominis celebritate patria tri quoque, toto orbe celeor Iorem, atque ididit imprimis Theologus, multa,de quaestionibus hoc temporς con Ir xy' ' k,s ihi

& scripsit, Cas no grapidam quoque professas, excellens instra meato amri 1inet na coram fabricato siquamobrem Hadriano Pontifici charias,diu cum ipso vixit Hinc ex Belgio eum in Hupamam arque inde in Italiam comitatus. Eo vero Pontifice mortuo, Clemens UII. & Paulus II L Ponti lues

Ma X. Quorum postremum itidem Mithematicen docuit plurimi raram homnem tari ili per Erinum,s cre,adeo,ur honorum,& opum plenus Albertus, tandem Romam patriam rCue γsus cum inibi omnibus aeque gratus, atque acceptus aliquamdiu vix Vsset, sulcitum Olitterarum otio,ad extremum, sutrima cum nominis gloria, vita defunctus eri.ψUIGS nepos decus,& honorem familiae conseruat S ephanus Pighius virtutis Hua IO ius iacvalde literatus, idemque insignis antiquarius

93쪽

terior1bus Germanis, est dicitur Regio Geldriae Vertus Septen-zrionem opposita: 1psa ad Septentrionem Frisiam Occiaen Lalem aciortum Nestphaliam, ad occasum Isaiam fluuium, & Sinum maris. quem Elider3ee dicunsi habens. IntreS diuiditur regiuncta aS, quarum, quae Isalae vicina est, Bisalandi vocatur, quae vero tranS ViQTUm, Uem Vetat vocant, fluuium, si1ta est, irem dicitur quae vero Westphatiae Proxima est, divent appellarUr. Habet autem haec Prouincia 1 Deci moenibus cinctas octo, quarum non infimae dignitatis est SIL OLLA, TrIpolitanae clarissima, urbs Imperialis situ loci amoenissima, qua in tota pene Germa DiaViX est inuenire aliam beatiorem, quaeque omnibus frumentorum generibUS,iut en clS,PisCibus, butyro, alijsque ad sustentationem corporis necessiarij S re DUS, non lotum magi S abGndet, sed etiam maximam Inferioris Germaniae partem, istarum rerum copia entatriar. Re publica etiam tali, qualem neque Aristoteles, neque Plato Vnquam ineliciorem descripte runt; ira,Vt propter prudentiae, ac sapientiae opinionem, immunitates, sIngularia priuilegia

ac iustissima municipalia iura, hic Senatus ab alijs, & vicinis Oppidis, in dubij Scalassis, consu latur, quas & secundum suas leges dijudicat ac componit, compositasque ad loca, & Oppi

da circumiacentia, pro iudiciali auctoritate, ratas remittit. Sunt & in ea tria resigiosorum monasteria, Vnum Regularium Canoni corum D. Aiagustini, Alterum Praedicatorum Men dicantium ordinis S. Dominici, Tertium, Fratrum bonae, ut appellant, Voluntatis. Habet ad hae quatuor Sacrarum virginum Collegia. Est & in ea schola, Olim, & nunc forentistima, ex qua omnibuS temporibus innumeri prodierunt viri doctrinis CXcellentes. Maritimam quoque nauigationem habet propter I alam fluuium, qui tertium Rheni ostium constatuit, Vbi Caninefatum Insula,quam solus Tacitus, inter vetustiores recte de siripsisse Videtur. V erum istud Rheni ostium, quo videlicet illa 1nsula constituatur, non Commemorauit. Et protecῖο

mirum videri potest, Romanos, alioqui diligent1ssimos, tam famosum, & ingens Rheni ostium, Vel ignorame,vel subticuisse. Hoc itaq; magni argumenti loco fuerit,illos penitiora Germaniae, bello nunquam attigisse. Solus vero F tolemaeus, tertij quidem ost ij mentionem facit, sed absque omni prorsus loci aut situs descriptione. Est autem insula Caninefatum , quaesita est inter ostium illud Rheni, quod nomen non amittit, & terti iam illud, RomaniS Igno- tum, quod Isala dicitur. Diuiditur autem ab altero sub Arnhemensi ciuitate Gelariae, & fluit contra Phrisios, ac in Oceanum usque protenditur, multis hocile ciuitatious insignis. Extrema Caninefatum in ipso Oceani littore, Camanni olim exceperunt, gens inter Phri os . &Caninefates sita, quae postea a Phrisiij sinseruitutem redacta, in Phrisiorum nomen abi j t. Hi Ciuitatem habuisse seribuntur, a Romanis Nauuia nuncupatam, quam quiae .ersi hoIFenonnulli, CampensuspiCentur, Petro tamen Appiano, ali 3sque eruditioribus Historicis, Suvolla comprobatur. Quae praeter Isaiam non ita procul remotum, habet & Vidrum, Cum fluuio Aa, quam Nigram aquam nunc vulgo appellitant, quae duplici riuo SuVollam influunt, a quibUS non paucas commoditates elues percipiunt. Viros etiam eruditione claros hoc oppidum edidit, inter quos primas Ioannes Rullius merito meretur, Latinarum & Graecarum litterarum nitore politus, publicis etiam scriptis celebris.

υosta diu celebris meruit virtutibus arma,

Ruaepopulum fortem nobilitaresolent. Indesalutifera veteri pietate, fides In Tripolin recipi sedere dignafuit.

95쪽

E V V A R D VM, eius Frisiae oppidum, quam occidentalem nuncupant. Frisij namquς

in Vnmersum Omnes, in eos, qui Orientem, di qui Cccidentem res paciunt solem, diuiduntur. Quorum hi proprio & auito nomine. Frjtij occidentales, & V V est Disij appellantur, qui V Vigeuonum, id est maritimorum & littoralium natio sunt, Littora Germaniae kquilonaria tenentes. Hi autem quatuor in Sta S diuiduntur, quorum eminentior est Cron ingen, reliqui sunt Comitatus de Costergoy, Comitatus de V Vestergoy,& Comi- atUS septem Saltuum, vulgo, Seueriaso Iden Cuiuis horum subsunt sua oppida pagique. Horum autem Comitatuum caput est Lev vardum, oppidnm opulentum, &vti priuatis ciuium domiciliis decenter ornatum, ita aquarum ambitn,fOUeis,& prRualida arce, con- gle munitum. Curiam habet iudicialem, & Frisiae Cancellariam, a cujus Tribunali, nulla ulterius permittitur appellatio. Episicopali etiam dignitate ornatum, in superiore Episcopatuum distilbutione; cui ReuerenduS Dominus Curae rus Pctri Brouersitauius, Theologus Lovaniensis primus est designatus Antistes, scriptis clarus, & iam hoc tempore, tum ob turbulentos Belgij motus Coloniae Vbiorum exulat, eam Vniuersitatem disputationibus,&praelectionibus publicis eyornat. Anno aetatis XLIX. moritur. Milliaris ab hac urbe interuallo, Tuichemus pagus est, ortu Vigiij clarus & nobil1s is, usurpato ab isto pago cognomine, Eques, RV. I Do ctor, adeo excellens. & grauis extitit, ut paucos ill1 pares Europa habuerit. In Vniuersa siquidem totius literaturae Encyclopedia exactissimus fuit, vir ingenio dc solerti cum primis, & capaci, omnis consili j,&prudentiae callantissimus, Ut maximus virtutis amator, ira eius amatorum studiosisssimus, Ut proinde ad summum dignitatis fastigium conscenderit, dum Secreti Consistorij Regi j Praeses factus, &D. Bavonis, apud Gandauenses Praea positus, utrique dignitati. ad finem usque vitae, splendori & ornamento extitit. Patriam hanc quoque ortu illa. strauit Suffridus Petrus V. IC vir admodum literatus, & doctus, quod opera su a ad posteritatem transmissae pastam fatentur Publicae namque sunt eius orationes septem, quarum quinque Graecae linguae utilitatem explicant Sexta est de LL Rom praestantia: Septimat reformationem Vniuersitatis Erphordiensis continet. Plurima etiam ex Graeco sermone in Latinum felicissime transtulit Legationem Athenagorae Philosophi, ad Antonium Caesarem pro Christianis: Tres libros ult. historiae Ecclosiasticae Hermiae Sozomeni Historiam Ecclesiasticam Eusebij,

ct coniunctorum, totam recognouit, factaque Graecorum exemplarium collatione, emendauit, adiectis emendationum rationibus ad Calcem operis, multaque alia ornamenta huic Operi contulit Varia insiaper, & complura Plutarchi opuscula vertit; Martinum Polonum Chron ologum, ad fidem veterum codicum emendauit. De il-Iustribus Ecclesiae scriptoribus, auctores praecipuos, Hieronymum, Gennadium, Honorium, Issidorum, Sigebertum Gemblacensem, & Henricurn de Gandatio, commentarijs illustratos edidit. Castigationes etiam . in omnia Ciceronis opera scripsit. Vt eruditorum proinde turba, plurimum tanto viro merito debeat, di sit obligata.

FRANI CHERIA

RANICHERIA, in V vestergoyae Toparchia, duobus a Lev vardio dissitum milliaribus . diues&opulentum oppidum , in quo, Viplurimum nobiliores homines degunt, quod perduellium sui Principis, qui tumbaxonicus Dux erat, Obsidionem fortiter Q. stinuerit. Unde amplo ab eo praerogativo,& priuilegiis prae caeteris Frisiae urbibus, orna-

quando torus insularis, quoad sementes, incultiuum, ad reliqua vero foecundum, latissi. mis pratis amoenissimum. Reliqua terra exhauritur cespitibus, quas Torum Vocant, pro igne alendo, egestis. De quibus Plinium libro decimo sexto, capite secundo, loqui existi

forti minis agoe ibus, terraque paulo altius eleuata, ac supra reliquam eminenti, locis opportunis extructos. Maris 1 .i, tis ita obnoxia, Vt Coro flante, saepenumero periclitetur, ac superioribus annis 117 o. non pecudum modo, sed & idionii nu m. ad my riades Vsque, jactaram fecerit. Frumenti ob praelibatas causas parum ferax, inundationes erra m annuti quae preteter id, qUOri mature acCidant; ta rde etiam cedunt, sementem aut extinguerent, aut per agros omnes ri isti parent Unde ex vicina Da Hi a, ac locis mediterraneis solicite id cor1uehunt. Vineta quoque ob nimium fr: us Ventoriam qne rigorem, regio non patitur. Hunc autem defectum parti m Gallia ac Hispania , partim Geramaniae R henique accolae, parti m etiam cur euisiae potus. subleuant Sylvas etiamsi habeat regio, Vtpote eas . quas vocant, versus sinum maris Australis, tamen hς sufficientes non si aut . Vt ijs ligna foco ministrent. His itaque natura iubuenit, procreata gleba illa pingui ac bituminosa. quae vento indurata, lignorum penuriam subleuet, Quam hi in tanta habent abundantia, ut& vicinis regionibus i js subuenire queant, plures ivsuper,ctia a si his cestituerentur. arte ac industria naturae defectum supplere didicerunt, qui fimo bouino vento siccato, lignorum Vice, utuntur. Atque hec quidem de Frisi e solo extra

franicheriae septa longius progressis, dicta

sufficiant.

96쪽

t ubi, ut plurimum saeta

97쪽

VSATVM urbs mestphaliae post Monasterium, quondam. Mediolanum, &Mimigarde Ua,opulentisssima, amplissimaq;. Vt,quae decem populosis sit dit tincta Paroeciis. Primaeva fundatione Castriam. leu Praefecturam fuisse perhibent,quae in tantam paulatim urbem excreuerar. Indeq. Susat adpellationem natam, quod ob loci sitasq; opportunitatem, edificioru aliquid ad castram iptum semper accesserit, Ita quotidiano increm CtO,Susatum,quasi sci cognominatum. Complures pagos vicinos sibi sabd tos occupat, Olim Praefecturas minores, q aos populari nunc lingua, Sit inardei indigetant quo graua i mina & Onera, a quibus ciues immunes sunt ac liberi, sustineant. Ager,ctsi totius passim V , est phariae

necessitati subuenitur.Earum vero salinarum domini, patriiijs, ut plurimum orti familiis urbis sunt ciues. Urbs ip amotas sex, ad comunem ciuium V sum habet, quibus aqua qua circumagitantur, detrahendae facultas, exi cris eit omni prae Est in ea magnificorum Canonicorum Collegium D Patroclo, qui & urbis patronus est tui lariS sacrum. In eo Hoc tempore Praepositus est, vir celeberrimi nominis Godefridus G topper us Agrippinas Ecclesiae Coloniensis arcnidiaconus, Ure- Consultus,eloquentia Scaruditione, magnis in legationib.percelebris.Multis ac varijs priuilegiis dc immunita I, Mus,ci Lati-Cnses gandent, inter quae id comprimis memorabile, quod prae caeteris est phaliae oppidis, non solum in pro p P, etiam Vicini Principis fundo, cuiuscunque generis feras venandi ius obtineant. Vtitur praeterea urbS is 1 a mero ac MIAt imperio, &s ab Illustrissimi Cliuorum, Iuliacensim , ac Montensium Ducis clientela degit: cum ante sub Arcnlepuc OPOCO Oniensi fuissent per annos ducentos,octuaginta, a tempor Friderici primi Imperatoris,quo ille Henricum Leonem, Saxoniae Ducem, prouinciis pulsum , omni exuerat laudi dignitate. Tum & Sulatum coepit parere Ecclesiae o TIenu, Vsque ad tempora anni M. CCCC.XL.quando Susatien1es amicitiam Adolphi Clita ensis Ducis affectarum, quo dulcem rent ab Archiepiscopo in antiquis libertatibus arctari. Itaque ad Ducem Cliuensem defecerunt, cui saluis immunitativus antiquis, sacramentum fidelitatis praestiterunt: multis interim nunciis ac literis hinc, atque inde nullis ιaa Ducem, ut abstineret aliena ditione: ad urbem,ut ad cor rediret,agnoscens quem debebat9 oloniensem Archiepiscopum omin urnin temporalibus & Ojtitualibus. Sed,cum toto triennio, his atq; alijs Vijs nihil proficeretur, ad arma peruentum e , Vtrino .comparata .Ioannes Cliuensis, olphi filius, tum fil1us familias,cum valido praendio, urbem tuendam Ingrcuitur,' a1uta

tusque a ciuibus Princeps defensor,solenni iureiurando inaugurarus est.Tum Ualidas colligens copia S, LLI GaIeru

uensem ingreditur, Urbem Xanctensem obsidione cingens, quae media ex parte, Colo mensis erat dominij, quam cum V Cepisset,inde rediens Susa tu, passus est se ibi obsideri. Theodoricus aute Archiepiscopus, Comparatis copiis, a O MIGIoncseparans, multos sibi confoederatos conciliat, Monasteriensem, Hildes hei mensem, Minden1em Epitcopos, Liaco uacum Bauamae Electorem Guilhelmum Brunsv vicensem Ducem; Ioannem Nai uiae, Gerhardum Selenumo a IOS Comites. Venera tetri illi auxilio UVilhelmus Landgrauius Turingiae, Dux Saxoniae, inter agmina sua clucens duo mi a quingentos, ex Bohemis, homines,armis iam diu innatos, & qui sine exemplo crudeliter desciuirent H in ipso itinere, Ioannem de Hoya Comitem Osinaburgi, a ciuibus vinctum, solis comminationibu S, e septennal 1&tam arcta capta ultate, in qua Ie Vir procerus erigere non posset in sublime, relaxarunt. Solus Rodolphus Traiectensis Episcopus, & Bernar usL' piae Comes partes Ioannis tutati sunt. Adolphus pater,propiar senium & imbecillitatem, expeditioni non incer&Ir.Oosedit ergo Archiepiscopus Susa tam multis millibus armatorum, scribit Coloni e sis Chronographus, octuagm . a milia in EpIscopi castris fui sedoppugnauit autem toto mense, raro intermittens bombardaram romtrua. Sed, cum ea non terrerenr, ciues,appararis magna multitudine scalis,statuit varus simul locis inuadere muru.Erat ea scalaria multitudo,& id roboris, i Vna tres, aut ouatuor in quaq; starent,&ascenderent. Oppidani aduersus ea miterunt lapides ac trabes: sed omn1um erat validissimum defensionis genus, Sartagines in muris disponebant per interualla, subiecto igne, pultes In aquis bulliente feruore miscebant: hunc liquorem capacibus vasis,feruescentem fudere in armator, scali S incumbentes. Exuperabat ea vis omne genus tormento ru,in ipsis suis armis ardore excruciati, suffocabantur. Tormenti genus inco parabile Tali tu modo

defensi muri, periere exstandentibus plurimi qui pro suo debito primi venerant ad arma. Nam Bohemi facile cessere incia genis honore, ut militia practati, primi essent in periculis. Arc hiepisco pus co accepto incommodo, oppugnatjonem dea emit. EX hoc tepore Susa tu in iure Ducis Cuuesis permanet. Haec partim ex Saxonia Crantis, partim ex Colonienu Cnronogra-Pho pastim ex manus riptis,excerpsimus Ea autem quae 1equuntur,ex codice m anu scripto in Blliotheca Dominicanora Susatie annotauimus,cui titulus, Mappa Mudi Μagistri Iacobi de Susato,&c. In oest phalia et ja,inquit,est Susa tu, non j Iis illa ciuitas, antiqua & pr clara, pulcherrima &ditii sima inter caeteras V V estphaliae ciuitates,abudans,opulenta, populosa, in campo pla no, inter agros e rrimos sita, muro duplici profundisq; fossatis circumdata, turres triginta ,sex principales, bus gloriosis contum ma tae inter quas magna est famosa Eccletia, mirae magnitudi nis, turri maximae altitudinis, gloriosi martyris S.Patrocli,di tς ciuitatis gloriosi patroni. Ibi Collegi u Clericoru die noctuq; Domino famulantium. Ibi religio. sarum sanctimonialium pulchra monasteria, quae circa Dei cultu diurnis nocturnisq; horis, diuinis obsequiis deuotisti me in sanctitate occupantur. Erat enim haec ciuitas oppida olim inclytu regni Auga roria, & postea caput Ducatus V estpha liae,ad Duces Brunsvvicenses deuolutum, sed ab Henrieo Leonis, Duce Brunsv vicensi deperditum propter crimen laesae Maiestatis,impositum eidem per Fridericu I. Imperatorem, Anno I .iui Imper ij, ab ipso patienter in poenam receptum,&Archiepiscopo Coloniensi Rei noldo, cum toto Dacatii V Uestphaliae usq: ad 1agittae iactu in Rhenum gratiose datum,& sic in laudatur, quia praedictus Archiepiscopus praedicto Frederico in Obsidionem ciuitatis Mediolanensis, aqua fraudulen ter, dictus Henricus Leo recesserat fidele praebuit auxiliu, & costanter. Insuper & Philippus succctar Rei noldi a Frederico Imperatore iam dicto,pretio quinquaginta marcarum puri argenti & seruitio corporali sortissimo & multiplici co parauit, sibi suisque successoribus&Pontificial1 dignitati perpetualiter incorporauit, Voluitq; sibi de consilio Ducatum hunc emere pretio tantillo potius,quam in beneficia accipere propter maiorem stoi firmitatem

ARBURG V M, non inelegans VVestphaliae oppidum, situ est inaequali, Di mulae aquis instructum,Comitatus olim titulo, uti Hammel mannus perhibet, illustre,qui icem hoc oppidum a praestanti commendat cereuisia,sta tissimo ijs potu,qui cum raruo crumenae,dispendio, nio indulgere cupiunt.

99쪽

Igio GCrmRD M,frumen i fructuum, leguminumque feracissima, & istissimis

distincta pratIS,Urbibus est ornata pulcherrimis, Laiadgrauiatus titulo praestam, Cattiyquondam cultavi inhabitata;qua ad OCCIdentem VVes haliam respiCit,F R A. N Co-' η' G FH, RPBU 'i amincto. e antiquitate commendatum, Osten lat. Refer L namque annales,prima idipsum fundatione Dieterum Francorum Re- gem,circa annum Christi D XX eo loCo excitasse, ubi se vallum&propugnaculum, contra feroces Saxones,gentem,HesitS UICInam, CXhiberet. Solebant quippe vetere Gando da moni carum machinarum MartIs, usus nota erat, priesidiasiva editioribus in locis, unde&r omen Consequebantu collocare, quod isto tractu frequens admodumfuit. Hinc,Isenbercti, FalCkenberet, Sternen-bercti, Rauensberch, Sparenbercti,MC Quemadmodum & cas proalido munitum hoc opDidum Fran ChoburCh, Edera uino irrigatur,quem & Adernam vocan t historice vuleo Die Ebem Ab Eo bano euo, uUICro1 US, L egumiran Ciae sedes, eo potissimum tempore hic extitit, quo perpetuum ipsis cumSaxonibus bellum fim. Quare Consuetudine maiorum, bellicosi cum necessitas postulari VCHazioni alioqui Magricul turae desti Francobumenses sunt ciues, qualis etiam Hessorum in uniuersum est inoles. QuCmaamodum HelluS GobanuSHzisus,de azzorum suorum genio, eleeanter sCribir.

Talis N ipsa*u, talis regione Corum Et vijs pluisque equens, f9 ontibus altis

BD a,natu similes creat alma locorum Gunatos in hesia miros,quibus omnis in armis

Vita placet no m a iuu sine Marte nec ista E seputant vitam,qua non assueueri armis. uod si tranquillae vertantur ad otia pacis, Otia nulla terunt sine magno vana labore

Aut duro patrios exercent vomere Colira, quato questo campos rimantur aratris,

Namque spianicies egetum cunda patentes

Explicat innumeras, splena messe colonos

itat, ipsas istis es aut ardua plua

Lupra petunt manibusque ferassectantur odoris,

Henatu genus assuetumgenus acre virorumi

ut seges, s iuraserunt, aut oppida condunt Fortia, nonsolum bello mummina,verum Uuae δε aut inpace etiam,oblectentque quietos, G.

Hungarici regis filiae,Thuring Pon Cipis Oici Coniugi ;&Viduae sanctissim q pauperum mater dicta, Vt contemplando Maria,Ita pietatis operibus, veraeXtitit Martha. Est itaoue regia sedes hinc translata abs Elisabethae vidit' cognatis Principibus viris,eb,quod stirpis & familiae suae ornamentum ac decus El1Zabeth, Marpurgi,Teutonica in domo sepulta, diuorumque ordini adsociata,iam celebris admodum esset,Ob benefa rum memoriam. Franco burgum interim, multis priuilegijs&immunitatibus, Carolus ille magnus, quibus hodierno etiam tem pore floret, exornauit, & ob illustres ibi partas, contra vicinos hostes,Vi ,rias, sigillo donauit, in quo Castrum turrigerum aureum, Cum F. Capitali litera,Corona aurea Circundata,quondam Conspiciebatur. Ab idolorum etiam superstitione, uti gentem V1cinam liberaui Vbi Martis memoriam,vulgis, Irmans,vet,aC si dicas, Idmnangves quasi communealylum, ac refugium omnium deleuit:similiter ipsius Crono,id est Saturni simulachrum, & Magde-Durgentem Venerem, euertit:Ita in hoC Oppido Fran Coburgens, FIannonis deleuit memoriam. Cuius talis erat figura. Sedebat Rex in solio,& CX Ore eius altera parte fulmina, altera vero tonitrua consurgebant, ipse sceptru, gladiumq; manu praeferebat, a dexteris Veteria ma1cula numina, Apollo, Mercurius, Neptunus,Mars,Vulcanus,Plutota sinistriS, eminea, Iuno, Ceres,Venus,Minerua,Diana,Vesta.Iouis autem erat idolum. Quod pientissimuS,potentissimusque Rex, Carolus Magnus, euertens, Anno partae falutis DCCCX. peraugustum D. Virginis Matris Phanum excitauit.Pari etiam religionis Christianae reuerentia,Henricus LandgrauiuS,Brabantiae infans,cognominatus, Anno Orbis redempti, M. CC. LXXXVI. Ecclesiam parrochialem construxit.Eius vero successbr Landgrauius, Henricus secundus Anno salutis,M. CCC .XXXVI. Oppidi noui accessione Fran Coburgum adauXit,nouisque aedificijs ilia lustrauit. Annis vero aliquoideinde, oppidi praefectus, qui antiquamFrancis: Regum, tum vero temporis, Ducum, arcem OCCupabat,α multa in DuCCS, multa in oppidanos atrocia tentabat, permittente Duce, a populo,rustas scelerum poenas perCepit Am etiam ipsa, Vulcani rabie consumpta, funditus euersa est. Quemadmodum & Anno M. CCCC. LXXVI. oppi- dum totum igni Conflagratum, misere perij t. At situs percommodus facile inuitauit ciues,Vt, qua modo se Venustate conspiciaendum praebet, breui post tempore eX cineribus excitatum fuerit.