D. Caecilii Cypriani Carthaginiensis episcopi; ... Opera. Iam denuò quàm accuratissimè recognita, collatione facta editionum Pauli Manutij & Guilielmi Morelij ... in tres tomos nunc primùm distincta. Adnotationes Iacobi Pamelii ... toti operi sparsim

발행: 1643년

분량: 714페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

591쪽

De Resurrectione Christi η p

aenitus dilexerunt, quae deuotius quaesierunt illae sermocinatae cum Christo,ce tificatae quod ipse esset qui a mortuis restit rexisset, nunciat Petro de caeteris, quod Christus resurgens a mortuis iam non m ritur. Euangeligarunt viventem, qui mortuus putabaturi nec iam sepulturae eius odoramentis corporalibus deseruiunt; sed aromatibus sirmae fidei, de certae spei, dc Ularitatis sncerae, regnati Domino famulantur , fle virtutum fragrantiam non iudicato praesentant, sed iudici. Letantur Apostoli, quos mundus quasi dehiscens terrue rat , de quasi dis lolutione clementorum quassaretur, omnia praecipiti ruina sterneret minas horribiles intentatat: solidatisque de compactis coelestibus 5: terrenis, a terna redemi tiotie inuenta, gratulabundi adorant quem reliquerant; credunt, nee in aliquo haesitant: assistunt quantum M .ir. possunt ei a quo diffugerant. inem non fragot ille mundi terroret quando terra tremuit, sol expalluit, de radios lucis suae' sol contene hiatus abscondit 3 Ipsa monitamenta lapides sibi supcrpositos proiece. runt, de indign ta superior fle inferior plaga, tenebris, de motibus, & scissuris, com passionis suae de vehementis angustiae indi cauerunt affectum nec sustinuit intueri

mundus perfidiae Iudaicae laesus; εe visa

sunt insensata elementa, sensu uti abundantiore, quam homines, quibus secun dum naturam ratio inerat e & crudeliores extitere peris abutentes intellectu, in tantum Christi sanguinem sitientes, ut sei p. sos maledictione aeterna damnarent, & in paruulos suos anathematis illius reliquias immobili stabilimento fi arent. Sed ne in eorum scelere diutius immoremur, qui

repulsi sunt 3e deliructi in finem 1 quotum

parricidalia vota seruitium de exterminium meruerunt, quos cum Dathan de

Abiron s quos ob dissentionis flagitium M tetra dehiscens vivos absorbuiti constat

in tenebris inferi sil illatos nec tantarum abominationum recordatio Paschalem serenitatem interpolet, circa solemnitatis inelytς gaudia deuotis se alacribus animis insistamus. .Neque enim fas est ut a nobis

aliqua his diebus tristia recitentur sed sicut filiis Chore datum est, ut semper

laeta canerent Et prophetarent, de omnes

Psalmi eorum altitulati nominibus gaudia

praedicant, nec aliqua minantur aduersa:

ita nos ad Christum pertinentes , cuius sanguine conspersa creditur Adam cal

uaria, qui sub Ioco quo crux Domini fixa

est laniatus traditur ab antiqeis; eiusdem rura: sanguinis sanctificati 'elapsu, laetemur de

dclectemur in Domino 1 nec iam amato ribus crucis mors magistri sit horrori, ne- .

que poena sit dolori, nec pallio sit pudori;

cum haec omnia vitae nostrae snt instrumenta: quia mors eius pro peccatis nostris sacrificium fuit, de poena cruci excessibus poena dignis occurrit , labor eius onera nostra deposuit, dolor eius nos sanauit. Ecdamnatio indebita nos a damnatione sterina absoluit. Et si quid confusionis visa est in tempore illo pati sancta eius humilitas. rerum hodie manifestat ut effectu, quod Apostolus alti stultum huiuscemodi sapientius esse hominibus, de infirmum for tius omni fortitudine, per quod reprobata sapientia huius mundi, & de sapientibusti potentibus in nomine crucifixi paupercs spiritu potentissime triumpharunt: Cantemus igitur Domino, gloriose enim eici iis honoriscatus est. Liber populus egreditur de T. gypto, Moyse duc c ue marc fit petii ium , columna sana mea nocte coruscans Israeliticum antecedit exercitum , stat ad extera de laeva mare suspensum, d csiccato

luto profundi , inoffensum abyssus daetransitum t Ze egressi, populo Dei, pla arao nem cum populo tuo repentina mole illapsum pelagus intercludit. Iampi arcesserat agnos quem Israel in AEgypto immolarat E P.

cuius sanguine limina rubricata percussor Angeliis non est ausus attingeret nec exterminatoris gladium populus formida

bat , cui fle de spiritatibus nequitiis parabat victoriam . illud sine macula sacrificium,3c mare diuisum, ae totum Egypti robur extinctum. Primum illud antiquum: pancha his miraculis coruscat, it , de excluso

sermento , praeceptum est ut horum dierum celebritas agerctur in a Zymis , nec

solemnitatis huius gaudia sciuilibus operibus fuscarentur , ncc olanino aliqua tantae sinceritatis gloriam malignitas inquinaret. Certa data est ex lege distinctio, quae esset Paschalis oblatio , dc tempus, he loeus, de modus; quando. vel ubi, vel quomodo sacra deberet hostia immolari. Victima, agnus, locus , una per singulas

familias domos , caro non elixa , ted assa, hora vespertina . Haec cum eo tempore fierent in figura; quod nos in veritate agimus,

typice loquebanturi redirupto in Clitisti

morte templi velamine, vetus agnus solus

inter Uios hominum sine macula Christus, aetate ultima , in qua mundi vesperascit

coditio,ab una populi Christiani familia di

592쪽

48o De Passione Christi

unitate Ecclesiae assus in eluce , proiectis foras haereticorum fermentis, sine erae fidei solidata compagine , in niumptibiliter

editur creditur & te iactur. Noua & ve tera sub hoc nomine conuenerunt: egredit ut Israel deleruitute AEgypti: exit populus Dei de regno diabolit baptietantur in nube de miti Hebraei, re iam Spiritu sancto 5: sanguine Christi mundat ut a peccatis populus Dei ex diuersis familii, una fit domus una fit tribus, unus est cibus signi fitantia de significata, res de signa, virtus inuisibilis, At visibilia sacramenta sic

faciunt unum corpus, sicut caro Ae spiri tus, 3e quod videtur, de nomine & virtute Christi corpus censetur. In hac rerum conueniensia nonorificatus est Christus.& gloriosi laudis triumphos laetabunda hodie canit Ecclesia, in lapide angulari

conso ians dis unctos olim parietes; quos in unum mirabilis artifex fuso tanguine glutinauit, de reprobato diu a malignis fidei fundamento, charitatis suae nexibus diuisas copulavit macerias, & re dcgit partes in totum multa in unum, & facti sunt una domus confoederati parietes, Aesabile fundamentum. Honorificatus est Christus resurgens a mortuis, victor mo iis , spolians inferos, de eaptiuos praemittens ad superos. Hucusque per humilitatis gradus ascendens, modo gloria & honore coronatus, nihil mortale, ' nihil passibile retinens, impassibilitatis de immorta. litatis donauit nos gloria, de resurgentes in beatitudine constituit sempiterna. Re surrexerunt quidem ante Christum, sed in nomine de fide eius, sub Helia vivente ' in corpore, unus: & Hclitaeo vivo& mortuo . duo qui obieranti Sed ad mortem quam gustaverant, iterum redierunt. Resurrexit 5e Lararus, di alii nonnulli ad imperium Clitistit & aliquo tempore beneficio vitae usit iterum ad funera rediere. Res quidem honorabilis & damnatio potestativa fuit ad corpus exanime spiritum reuocate: sed re turrectionis huius, cuius

sunt in Christo ori mitiae, incomparabilis est dignitast quam nec sequitur corruptela , nec dissoluit antiquitas , nec aliqua mutabilitas labefactat. Mirati sumus in transfiguratione quae facta ost in monte praesentibus Apostolis Petro de Iacobo, &Ioanne, quando scut sol resplenduit facies

saluatoris, Ee vestimenta eius candorem omnem exuperantia Apostolorum hebetauere conspectum: sed momentaneus ille

deco asinem, non speciem, similitudi-

nem, non substantiam, partem, non plenitudinem transformationis mirifice expli- eauit. Sed neque eundem gloriam quam ante ostendit: sed quod videre consueue rant, hoc viderunt: Ae dilata est, elaritatis

illius quam nobis pollicitus est plenitudo, quae in se erat perfecta, & a nobis expecta . tu r perficienda, lucid ior & sincerior, quam

aestimari possit ab aliquo , vel quam illa

etiam elaritas intimauerit, cuius primitias inChristo transformalo accepimus. Agunt

in caelestibus haec paschalia gaudia ipsi

angelici Spiritus, fle resurgentis Domini gloriam admirantur, laetantur de delectantur in eo, quod forma serui reuersa sit informam Dai, de exinanitio humilitatis ad depolitae altitudinis redierit maiestatem.

Sed & in hoe multiplicata sunt gaudia, quod ab his pro quibus se humiliaverat,

tantae excellentiae beneficium dignat ut esse commune, Sc partiti nobis suae abundantiam voluit claritatis: ut post resurre ctione, Corpus non aggravet animam, sed si earo sine mole At pondete, agilis x mobilis, nu lis clausa obstaculis, visu de audita penetrans Omnia & attingens, quocunque voluerit sine impedimento discurrens. In erit resuscitatis corporibus nulli vanitati subiecta libertas: de quae cogi non possit ad aliquid, in nullo laborans , iam a spete ducta, re ipsa perfruens, nulla expectatione suspensa , de in pace quietissima confirmata omnisque expers formidinis,

in spiritalibus deliciis iugis illa pet mansioressorebit. Quam mirabilis est scientia tua Deus, confit mala est super nos, nec ponsumus ad eam Singere. Haec sapientiae tuae altitudo, qua mundum non ex prae- .cedente materia, sed solo verbi tui eondi disti imperio, creaturis vero corporalibus

ex mundi essentia dedisti initium, suis incolis sngula elementa adornans; hominem quem de mundo fecisti, cunctis in terra de aquis de aere viventibus praesi-eiens, ita vi suo praeposito singula in suo genere ministrarent. Tu aliis vitam tem poralem, aliis proturasti perpetuam . ad mirabili ordine quaedam mutans de tenouam si Ze praefinita tempore etiam irrationabilibus omnibus praefixi st i,& terminum quem transire non possit dissolutioni eon ditio destinata. Homo quia ex caelesti& terrena materia compactus est, vestitus extrinsecus pelle & carnibus, i cmpus acia cepit, quo te iubente, redderet terrae, quod de terra assumpserat, Ac ad immateria- .lem originem reuerteretur spiritus, cuius

naturast m. l.

593쪽

De Resurrectione Christi. η 8 i

natura di Glutionis no admittit i niuriam.

Corpus putredine, & caro vermibus consumenda. secundum naturae suae rationem

aeternitatis V non poterat priuilegio per. fruit & quod sibi iure non competebat, a Conditore nequibat exigere ; neque ulla eorum interrogatio super hoe merebat arresponsum. sed tu, optime Domine, ultro gratiam volens dare spiritui , decreuisti clementius , ut ex societate & clientela quam reddiderat animae caro ε aliquid ei commodi proueniret &quae et vehicu-culum fuerat & particeps studiorum i in recompensatione ministerii, iterum dilecto accolae consociata pudica Et pacifica, rediret, nullas secum reuehens contumelias , quibus deinceps quietis internae concuteret puritatem. S eu & hoc, Domine, adcumulum beneficii addidisti, ut inter legem carnis 5: Spiritus nulla postmodum esset diuersitas, nec post initium foedus vlla iterum inter eos recrudescat rebellio; sed per manum tuam reconciliatio ordina iata stabilis in perpetuum perseueret. Te igitur iubente, terra fit caro, & expulsa de do mo iterum coniugatur viro , non iam an Ulla, sed liberat & habitant unius moris in domo murmurationibus consopitis, quas olim compugnantes inter se concupiscem G. εδε tiae concitabant. Quis, Domin Deus, considerare haec opera tua sufficit' de quis lutum coagulare potest in carnem, quis so mare potest in hominem, quis infundere animam, quis rcddere vitam, quis dare ae . ternitatem , quis addere Relicitatem Ad hunc prouentum humana laborabat creatio , haec semper fidelium expectatio fuit. Hoc optabat rex ille humilis qiii se nouerat imperfectum 3 ut adderes conditioni tuae quod deerat, dc perficeres de to . Iidares opus tuum , quod corruptibilitas Ec mortalitas assiduc conuiciis multis sole bant affligere, & variis opprobriis consueuerant infestare. Tu morti imperas, d a sorpta cliditur: inanescit corruptio, ubi aeger de medente sanatur. Gustasti mortempto filiis hominum ; ut qui tecum mortui

crant, tecum viverent, de participcs triba. lationum, etiam consolatione gauderent. Resurrectio quidem communis est, dc ante tribunal Christi necesse est in corpore tuitos stare dc impios, Dei hoc dictante tu .stitia, ut pietas Sc impietas in operatoribus alc,ris debitis stipendiis donarentur; c qui finem habere contempserunt in malis , infinita clauderentur ultione in poenis de qui gloriati sunt in cruce, cum crucifixo regna n. tes, beatae fierent perennitatis participes Non sunt participes huius gaudii , quos damnat ambitior non potest furtivos habens loculos paschalibus solemniis interesse. Nihil proditot de Nenditor magistri,

fermentator prophanus commune habet cum azymis di omnis immundus in anima

ad esum huius agni prohibetur accedere. Nulla ad hanc Iaetitiam perfidia recipitur, omnis malignitas excluditur et calciatus pedibus V ad euangeli Zandum paratus, accinctus renibus de sanctimoniae destinotus, habens baculum in manibus, fit festinans ut AEgypti deserat idola , sequens Moysen, neciformidans vitae discrimina, quisque purus Ec sincerus sine fraude homo verus accedat lc edat: de securus quod resurgat, mortem optet, ut attingat ad aeterna gaudia, in quibus in vita nostra suris sum manens, de nos trahens ad bona caelestia. Qui vivit, dcc.

ADNOTATIONES.

r de quasi dissolutione elementorum quassaretur omnia , &e. J M in Ma in Mis qualia reti

i Filiis Choto datum est . ut semper lata cane

ue in lapide ansulati , &e. J obscurus Aius, cum

c nihil passibile letinens J . l. s. vitio aper ruri

texit , at pratis plaget.

t tantae excellentiae beneficium gignantur esseeommune J D prauate praui belum : dignatus,

s hae sapientiae tuae altitudo , qua J me qu/Θiem . pro e qui . io non poterat priuilegio pei stui J ἔδει eriam

pra: non poterant, qώia Irimor et nequibat . . pasm . merebatur.

594쪽

tast. I.

De Ascensione Christi.

quia stauit. r fuit , em optabat. t1 Aa euangelie indimi paratus I sis Rem Gra

DE ASCENSIONE CHRISTI.ARGUMENTUM.

na vitae floriam grUtice depin git. ELYBRAt A in cruce so lemni victoria , cum iam templum corporis sui, quodi persecutio Iudaeorum esto. derat, Dominus reparasset, noluit statim ad patrem ascendere, & glorificati corporis praesentiam inferre Caele stibus: sed necessatia dispentatione disci- puIorum infirm lati consulens, utiliter di. istulit; de quadraginta diebus in terra conuersatus, de visus est is pe, de locutus cum apostolis, de manducauit de bibit; re vulnera quae ad dubietatem eorum tollendam, in eorpore reseruarat, de videnda dc palpanda exposuit, & impleta in se quae inscripturis erant praedicta, euidentia rerum edocuit. A d hoc necessaria fuit huius tempori S mora; ut recollectis quos in fugam timor impegerat, quos supplicium crucis terruerat, in multis argumentis apparens, mentes quae diffidentia titubaverant, solidaret, nec esse phantasticum, sed verum corpus quod surrexerat , tam comessa tionibus quam contrectationibus probaret. Ad hoc dilata est Ascensionis gIoria, ut sub hoc dierum interstitio praecedens doctrina affectibus firmaretur, immo ut discipulorum desideria recessionem eius Corporalem ambirent: quia spiritalis prε- sentiae plenitudo quamdiu conspectu carnis praesens aderat, aduentarn non Poterat : δc paulatim in hoc conducti sunt, ut libenter consuetudine conuictus assueti carerent,cum inliubitatorSpiritus sanctus eorum animas possidens, inuisibili aecellusinceriores cis affectus infunderet, ic aperiret interiores oculos ad intuendum intellectu puro patrem luminum, ec substam tia rerum sperandarum proposita apparemtia sepeliret: nec incertitudinis scrupuIus superessct, cum Dominus dc magister, quem verum hominem probauerλnt, eis videntibus eaelum ascenderet: sed iam se curi se crederent secuturos , nec esse impossibile quin de ipsi in carne de spiritu ad

superos transferrentur. Omnibus itaque I. io

ad tam delectabile spectaculum aggregatis : A lcendo, inquit, ad patrem meum de

patrcm vestrum, Deum meum, Ec Deu vestrum. Horum verborum auctoritas,

cum iam eorum virtutem Spiritus sanctus intimasset, omnem poterat excludere diffidentiam , de hilarescebant animi eorum saternitatis diuinae illustrati honore, de raternitatis Christi honorati consortio, Cum audirent Ec crederent se filios Dei ac fratres Christi, in quo omnis execllentiae plenitudo ec sufficienxia inerat. Nec iam rasi idiotae &hebetes huic verbo appla ebant carnaliter: sed subtilissime gener

tionem Et dignitatem creaturae a voluntate de nutu creatoris habuisse initium,

de imaginem de similitudinem Dei in inriteriori homine vi bant, de dinoscebant intellectu potius quam vis v, quam affinitatem habeant inter se pater de filius , de quia substantivo de naturali filio filii ado, optiui conformes, a prima origine multa

habeant ex natura , de multa ex gratia.

Sane huius generositatis consortium, se cundum quam simul cum Christo filii Dei sumus, nobilitatem existentiae nostri exponit de intimat i in quo honore si manserimus non degeneres, constat omnino

non posse patrem dissidere a filiis, sed dei- formibus tutum esse ad paternitatem accessum ; nec possc pati, ad haereditatem possidendam dispositos, in petitionibus diuinis repulsam : sed in quibuscunque fi- Iius filialiter genitorem appellauerit, ne cesse est bonitatem largitoris iuste supplicantis prosequi voluntatem e ' maxime

cum ipse pater qui Iargitur ista, suggerat

peti, que non differt benigne largiri. Et quidem paterna charitas bonis filiis Ze hqredibus maxime delectaturi de hoc glori et Christi unigeniti dilecti accumulat, quod beatitudinis sus non patitur esse scilitariam magnitudinem , sed addit fratres a non qui minuant quasi diuisam inpIures exellentiam, sed qui aItitudinem diuitiarum eius exornent participes Ec consortes. Quod cum ipsum qui pater est, constet est Deum di de eum Deum nostrum sicut de suum filius attestatur: in eo qaod fili j sumus, ipse nos possidet: in eo quod noster esse Deus,quod nostrum est ipsum misius proprii sumus, proprie possidemus. Di

595쪽

De Ascensione Christi:

Ae dicit mihi Dominus meus: Ego Dominus Deus tuus. Homo cuius Deus est,

quid amplius quaerit Si sufficis tu Deo,

si issiciat tibi Deus. Bonorum tuorum Deus non indiget, nec conferre potes ei quippiam, nec auferre. Si esurierit , non dicet tibi. Eius est orbis & plenitudo eius, lem agnitudinem cius caesi celorum non capiunt. Non infirmatur , non egit indu mento vel cibo ; omnia scit, omnia potest, omnia continet; in ipso omnes vivi iamus, movemur&sumus. Quid tu ei quasi indigno conferes te solum bonitate, non necessitate desid crat. Scriptum est, Ecipso iubente tabulis insculptum lapideis,

ut diligas eum ex toto corde tuo , Ec c tota antima tua, de ex tota mente tua. Dilige, Ee diligeris: prope est merces Iua, in manibus porrigitur praemium t esto tu Dei. Ze erit tuum Deus tuus. Impar sane Commercium pretium inaequale: sed qui pro nobis triginta argenteis appretiatus;

intelligi voluit, quanto fuerit in pretio quod pro eo datum est, de in eo quod ipse dedit pro mundo, dissimilitudo, cum ipse

exiguo argenteo emptus Ec venditus, tanisto pretio damnatos redimercti ut dubium

esse non possit, quin preti j magnitudo superaret negotium; nec aequari posset damnum , quod omnino damnatio iusta meruerat , obedientiae Christi, quae gratis usque ad mortem progressa est, x v Itro soluit quod non dcbebat. His intellectis Apostoli sicut filis Prophetarum olim verum Heliam ascensurum sciebant, de horam illam praestoIabantur gaudentes, nec iam anxiabantur parturientes, sed exotiata laetitia parati erant prosequi recedentem : minime dubitantes quin & ipsi post modicum conuersationis huius , postquam de torrente passionis invia hac bi bissent, exaltato capite de erecto, se ad caelestia Dominum secuturos. Elcuatis igitur manibus haereditariam eis benedictionem relinquens . non manufacto vehiculo , nec auxiliaribus carpentis euectus est Christus, sed naturae diuinae propria usus virtute , carnem coelo intulit, de corpus glorificatum patris conspectibus praesentauit. Non indiguit vectoribus Angelis, qui offendicula tollentes e medio, ferrent eum in manibus; sed praeccdentes de subsequentes applaudebant victori, dc concinentes in iubilatione modulabantur canticum nouum, de implebat caelos Consonantiae illius harmonia r thronis de dominationibus parantibus filio iuxta patrem D. Cyprian. consessum, Cherubim Sc Seraphim pedes

pacificos ambientibus; radiantibus undique diuinis claritatibus : Ze splendoribus i percoelestibus; quos nec ardor perseue rans consumit, nee turbinis alicuius assi tus extinguit, nec interpolatio caliginis . vllius abscondit. Celebrat tanti triumphi Luci 1. magnificcntiam Istabundus coelestis exeris

citus; de qui descendenti coram pastoribus Bethleemitis decantauerunt in subli mi praeconia; modo expressioribus conatibus , & intensioribus iubilis reuertenti ad patrem solemni ora obsequia impendebant, εc festiuis affectibus venerabam tur hominem supra se sublimatum, quonigloria de honore coronauorat pater,' ad ἀν' P dexteram suam collocatum : hoe dato ei priuilegio singulari, ut in nomine eius Omne genu flecteretur , de super omne no men, cius nomen excellentius coleretur. Quanta in eius susceptione in coelis iucunditas suerit, nemo sufficit enarrate: rei huius magnificentia omnem superat intelle

elum. Si linguis hominum vel Angelo. 3. II. Ium quis eloquatur, vel ad hoc cuiuilibet elaboret acumen ingeni j, ut definire velit quae patris in reditu fili j hilaritas lacrit: aut si forte illud sempiternum gaudium aliqiod tune admiserit incrementum, si

stabilitatis aeternae se aliquo modo mut re possit immobilis magnitudo; scrutatot ille maiestatis opprimetur a gloria: dcvcrendum est ne dum vehementius expil-mit verba quam oportet, sanguinem pro . lacte emugat. Attamen inuisibilem Deum preM. ια' visibilc filium recepisse ad dexteram suam

manifestum est: de humilitatem carnis no strae throno iudiciario honoratam, paternae complacuisse altitudini; duo genera gentium ciuitati supernae, da qua floriosa dicta sunt dcinceps assignari, Ze eue supra mansionarios homines de Angelos, α beatitudinis illius gloriam his duobus orindinibus in perpetuum frequentari. Haec merccs obedientiae Christi, haec crucis de mortis stipendia, hic passionis Iabor proomeruit; ut corpus humilitatis nostrae fie-rct corpori claritatis Christi conforme, de mortale hoc indueret immortalitat cm, de i- corruptibile incorruptionem : de fierent . homines cum Christo in coelestibus iudi- ' --ces, qui cum eo iudicia pertulerant mali Gnorum , dc extiterant usque ad mortem tribulationum consortes. Hac die primum inuectacst in caelis haec nouitas inaudita;

de gauisus cst pater haereditate amplificata, sobole multiplicata , promissionibus Ti

596쪽

De spiritu sancto.

quas locutus suetat in prophetis, redditis de completis. Solum ad haec quae praedicta sunt, restat iudicium,& examinationivit inhae adhue reseruant antiqua oracula

locum. De iudicio quippe & angustia, Cluisto sublato, supercst post misericordiae tempora quae ad finem festinant. Vt iustitiam comitetur iudicium t & habeant singuli quod merentur, & honoretur ii

nore dignus, Ec contemptor confundatu e

m. i. inglorius. Hoc de duo Angeli Christo ascendente testati sunt, quia qui iudicatus abibat, iudex esset terribilis rediturus; Z videret collecta in unum generalitas hominum, quas foderat manus, quod terebrauerat latus, faciem quam conspuerat,& prolata i n medium inti exibili sententia, occurrentibus saluatori electis, remaneant impij infinitis deputati tormentis. Quanta illud edictum sequentur lamenta, illius vltimae tubς clangor quam horribilis erit, continuus erit de superiluus illatum la-H- crymarum decursus , stridorem illum dentium flammat inextinguibiles agitabunt. Immortales miseri vivent incendio, de inconsumptibiles flain me nudum corpus agambent. Ardebit purpuratus diues, nec erit qui aestuanti linguae stillam aquae insundat. In proprio adipe frixae libidines bullient, Ec inter sartagines flam-

meas miserabilia corpora Cremabuntur rint. ts. di omni tormento atrocius desperatio condemnatos assii get. Non miserebitur. vltra Deus, neque tunc audiet poeniten tes, sera erit illa confessio: de cum clausa fuerit ianua, frustra Carentes OIco, acclamabunt exclusi. Nullum ibi refrigerium, nullum remedium i semel Christus dencendit ad inferos, ulterius non descendet. UL 2 3. Non ultra videbunt Deum in tenebris sigillati: irregressibilis erit illa sententia, de immutabile iudicium, de stabit damnationis huius immobile constitutum. ExuItabunt sane Sancti in gloria, videbunt Deum de gaudebunt, laetabuntur dil delectabuntur Ecfruentur gloria, & in istici late iucundabuntur aeterna. Ibi non gustabunt quam suauis sit Deus. sed implebuntur Se satiabuntur dulcedine militica; nihil eis deerit, nihil oberit, omne deside xium eorum Christus praesens implebit.

Non senescent, non tabescent, non pu

trescent amplius: perpetua sanitas, m lixaeternitas beatitudinis illis suffetentiam

confirmabunt. Non erit concupiscentia in membris, ' non vltra ulla exsurget r

hellio carnis, sed totus hominis status pudicus de pacificus, sana ex integro natura,

sine omni macula de riuga dcinc ps pCr- manebit. Erit deniq; Dous omni in Q m- i. Cis.1s nibus,&illius praesentia Omnes animae &corporis implebit appetitus , cessabuntque de caetero consummatis omnibus ministratorij angelicarum virtutum discuta .sus: N impleta ordinatique omnino ciuitate Dei, nec innovabitur, nec mutabitur vitta fixae Be consumniatae beatitudinis sta- - . 3

tus. Ei igitur , ante cuius tribunal stabimus , qui nunc vultui Dei apparet pro nobis, cui de nobis tanta cura fuit, ut nobis vellet nasci Ee mori, in praesenti quaesumus, ut cura sit curandi nos, re nobis auctoritatem de potestatem iudicandi nosmetipsos & corrigendi cone edat; ut in illo terribili iudicio suo inter electos asciti de congregati, liberi a seruitute de captiuitate, caelestibus ciuibus Coni ungamur, de fruamur bonis , quae ipse diligentibus lerepromisit, quae neg oculus vidit, nec avistis audiuit.1ωιοις

ADNOTATIONES.

r ego deratὶ Farte persciderat. λ maxime eum pater, qui largitur ista: Dapinsita P, ρm: qui largiterius a. 3 minime dubitantes quinde ipsi onimno s. cismus est , nisis mittam illud: quin Ae ipsi. ad dexteram suam collocatum O iam:&ι

s duo genera gentium , &e. assignati in meis sui ι

DE SANCTO SPIRITU. ARGUMENTUM.

mum praecedentium tractatuam, o goae cunque sere in scripturis sacras de Spirita simio

stabuntur, in medium adobi, steria numerorum septimi ac quinquagesim Pentecostes recenses stib finem d. o additu aliquot Spiritussiatienconuus

. clesin tuam expediantibus illabere coelitus, sanctificat eplum corporis nostri, de consecra inhabitaculum tuum; desiderantes te animas tua presentia letificat dignam te habitat re domum copone, adorna thalamu tuum, M

597쪽

De Spiritu sancto. 68 s

8e quietis tuae reclinatorium circunda va. tietatibus virtutumi uerne pauimenta pig. mentis niteat mansio tua carbunculis flammeis & gemmarum splendoribus, de omnium charismatum intrinsecus spirent Odoramenta: affatim balsami liquor fra grantia tua cubiculum tuum imbuat : de

abigens inde quidquid tabidum est , quidquid corruptelae seminatium . sabile de

perpetuum hoc facias gaudium nostrum, hecreationis tuae renouationem in decore immarcessibili solides in aeternum. Inter fuimus sacrae verbi infantiae, Ee puerperio virginis obsecuti sumus, cum caelesti mili tia gloriam dccantauimus paruulo; cori fessi sumus omnipotentem, quem in Cunabulis vidimus vagientem. Circumcisionis celebrauimus sacramenta , de trunca

to praeputio voluptatum sanctimoniae di dicimus mancipari. Interfuimus baptis mali saluatoris , 5e audita patris voce de iis, ad Obediendum Christo traditi su . mus , 5e instructi caelitus quomodo patrem Ee filium dilectio iungat εἴ vniati ita ut in ipsis nominibus intilitetur distinctio per sonarum, & naturae unitas euidentissime innotescat. ' Sed dil Spiritum sanctum in specie columbae inter illa mysteria vidi mus, & intellcximus ex illa specie, gemi. res pcenitentiar de desderia contemplatio-inis diuinae, ex simplicitate cordis 3c innocentia vitae immaculatae in ecflanter prodire ; 8e neminem nisi suspitiis huiusmodi

praecedent bus, de inspiratione diuina minente, posse ad caelestia aspirare, ut suspiratio, de inspiratio, hil aspiratio a sancto Spiritu fle causam habeant, de effectum, re materiam, de prouentum. Secuti quoque sumus in eremum Dominum ieiunantem, de repulsa potenter diaboli vidimus tentamenta. Interfuimus coenae,& de calice Domini bibimus pedes lauimus, mortui sumus cum Christo, de ccce vivimus, prO- sequimur ascendentem , ae praestolamur

promissum nobis Spiritum sanctum, cuius unctio nos de omnibus doceat, qui in uili-hili magisterio nos doceat. & caelestibus instruat disciplinis i qui carnales hebetet sensus, re conterat appetitus. Hic Spiritus sanctus ab ipso mundi initio aquis legit ut superfusus, non materiali hus aquis quasi vehiculo egens, quas potius ipse ferebat;

de complectentibus firmamentum dabat congruum motum , de limitem praefinitum. Huius seinpiterna virtus de diuini tas; cum in propria natura ab inquis toribus mundi antiquis Philosophis proprie D. Cypriani. inuestigati non posset, subtilissimis tamen

intuiti sunt coniecturis compositionem mundii compositis di distinctis elemen torum affectibus praesentem omibus animam affuisse, quae secundum genus δά ordinem singulorum vitam praebcret&mo tum, de intransgressibiles figeret mctas, Zessabilitatem assignaret A: usum. Hanc Vitam, hunc motum, hanc rerum essentiam animam mundi Philosophi vocaverunt ι putantes caelestia corpora, solent dico Aelianam & stellas . ipsumque firmamentum, huius animae virtute moueri & regi, de aquas, di terram, es autem huius semine

impraegnari. Qui si spiritum, de Dominum, de creatorem, Ee vivificatorem de anutritorem crederent, omnium quae sub

ipso sunt; conuenientem haberent ad fidem accestum. Sed abscondita est 1 sa pientibus de prudentibus tantae rei mai fas mec potuit humani fastu, ingenii se-erctis in te esse coelestibus , de penetrare ad superessentialis naturae altitudinem licet intelligerent quod vere esset cre trix de gubernatrix rerum diuinitas, di singuere tamen nullo modo potuerunt quae esset deitatis trinitas, vel quae unitas, Vel quae personarum proprictas. Super se rebatur quidem elemento purificatorici

spiritus sanctificator, iam tunc bapti l mi

virtutem enunciaris. Iam tunc illa praefigurabantur tempora , quibus arca No Saquis inuecti diluuij, uiri iusti familiam conseruauit illaesam; abolita generatione adultera, qui in filiabus hominum bestiali petulantia effrenis, imprudenter se illis commiscuerant, nec diuinos , necli unianos in sagitiis publicis verebantur aspcctus. Arcam illam, quae typum gerebat Ecclesiae. Spiritus sanctus, dc tunc regebat, & adhuc tegit, extra quam quinquis pc; fidus evagatur inuolutus suetibus mergitur in profundum; θ: impossibile eueu viuete, qui non supei fertur spi-1 itus vitae, cuius uiuificus calor animat omnia, & fouet, de prouehit, fit foecundae. Hic spiritus sanctus omnium viventium anima, ita largitate sua se omnibus abundanter infundit, ut habeant Omma ratio nabilia de irrationabilia secundum genus suum e X eo quod sunt, de quod in suo ordine suae naturae competentia agunt: non

quod ipse sit substantialis anima singulis , sed in 1 e singulariter manens, de plenit dine sua distributor magnificus, proprias effieientias singulis diuidit Ae largitur, requasi sol omnia calcfacies subiecta, omnia

598쪽

486 De Spritu Sancto.

'nutrit, & absque ulla sui diminutione integritatem suam de inexhausta abundantia, quod satis est & susscit omnibus, commodat fle impartit. Hie Sparitus rubri maris aquas siccauit, de suspens, hinc inde E ia. 4. Vehementibus fluctibus, ab ollis carnium,

est is . de AEgypti pulmentariis populum adspiritalem eremi libertatem eduxit ineolumem ; fit alimoniis caelestibus pauit, manna quasi rorem matutinum infundens graminibus , quod colligi iussum est ad mensuram. Aderat plena mensita per totam hebdomadam vacante sabbathi die 13 cui sexta praecedens dies consueti victus dulicans quantitatem , Octauat praefigura

at quietem, in qua absque labore de sol licitudine in delitiis epulabuntur electi ερ saturabuntur. in terra sua, duplicia possidentcs, corporis de animae foetici perennitate, Be perenni felicitate ditati. Hic Uri. ci, est Spiritus sanctus, quem Magi in AEgypto tertis sisni ostensione conuicti, cum sua defecisse praestigia faterentur, Dei di situm appellarunt, '& antiquis Philoso. a phis eius intimarunt praesentiam defiuisse. Et licet de patre de filio aliqua sensissent Platonicit spiritus tamen tumidos de humani appetitor pavoris, sanctificationem intellectus diuini mereri non potuit et de

ubi ad profunditatem sacrament Iu ven. tum est, Ompis eorum caligauit subtilitas,

nec potuit infidelitas sanctitudini pro .

pinquare. Hic digitus Dei, mundanae iudex fle vindex perfidiae, noui tempore te iti stamenti potenter expellit daemonia: nec laborat ag cndo, scd solo nutu perficit omnia: quod dicit, facit; quod iubet, implet;

secreta indicat, pandit oceulta, reuelat ignota, hebetat acutos, de ueri picaces confutat. Hoe digito in lapidei, tabulis lex primum conscripta . quinquagesimo die επιδ 3l. post egressum Israel de , gypto in moniliabis xς commendata: sed populus nequa de gens durae ceruicis, a quorum animis terror ille recesserat, quem mors ardens Ee flammea iuga,& clangor huccinae , de lampades coruscae , fle horrenda tonitrua nuper incusserant, in Apo-sasam conuersi , 5e de Moysi reditu de perantes, lege Suinitus missa indigni iu-

' dieati sunt, quia in oculis eorum Moyses frangens tabulas, tam verba quam instrumenta comminuit fle deleuit. Quin etiam sceleris ultione patrata, reuersus in mori, rem ad Dominum , quadragidia diebus ieiunans Ee colloquens, tandem obtinuit,

ut ipse alias ex saxo ad instar priorum exinciderit tabulas, in quibus eandem quar ii, primis fuerat, scripturam insculperet leformarct. Factumque est mirabili dispensatione superiri iudicii, ut lex qua sanctus

scripserat spiritus, deleretur: de quam manus humana restituit , in posterum teneretur. Quod ea ratione credi potest se actum, ut populus prior secundum carnem ambulans de vivens, diuinis colloquiis hespiritali bos mandatis ostenderetur indignus, nec posse mentes perfidas sancta percipere , nec intelligere sacramenta, quae exemplaribus 8c tegmine velabantur. Porro testamenti noui quae Christo euange lirante patuit veritas verbo Christi prosa.taondissolubilis permansit de solida ciet iidestabilitatis perpetuae auctoritate fulcita est, eo quod oblatam gratiam humilcs sus ceperunt. & quod filius inter pauperes spiritu invenit sibi domum in qua caput

reclinaret: de merito reprobatos visibiles tabulae inuisibilis Dei indicant contemptores , 8e ampliori dignos honore incar nati verbi credulos auditores, de deuotos veneratores. Lex igitur a Paschalis agni immolatione, die quinquagesimo datur

& Pentecostes nomen tantae rei lemnitas ex lege accepit, in ipso dierum numero sacramenti magni complicans ratione. Sestonarios quippe num crus septics re

uolutus, quinqua simum ciscit, addita monade, quae praes entis saeculi meta, he futuri initium , perpetuitatem sub octaua nomine continens, si e praesentia terminat, vi nos ad perpetua introducat. Sacratus hic septenarius numerus a conditione mundi avetoritatem obtinuit e quoniam

in sex diebus prima Dei opcra patrata sunt, de septima consectata quieti, quas sancta&iunctificans sblemnitatc vocationis honorata . de s pi ritu i sancti ficatori attitulata. Vnde & celsanti a seruilibus operibus populo iobctur vi diem sabbati ianctificet, he spiritui rectitudinis , de sanctitudinis, de fortitudinis ascribat , quod directe , quod honeste, quod viriliter incediti quia

totum ex eius constat ducatu, quod deiiij diliguntur, quod impij conuertuntur , pcI. si quod debiles confirmantur. Spiritus rectus, spiritus sanctus, Spiritus principalis regit, coni ponit, consummat, & perficit quas inhabitat mentes, de corda quae

postidci: nec errare patitur, nec corrum.

pi, nec vinci quos docuerrit, quos posite derit, quos gladio potentissimae virtutis accinxerit. Septenarius iste ex quaternario de ternario constans , cum in se propicrpraedictas

599쪽

De Spiritu sancto.

praedictas causas honorabilis habeatur, habet ex partibus nais excellentiam maximam quia artificis & materiae videtur cxprimere &distinguere primarias sus stati

lias: ut ternarius creatorem propter trinitalcra enunci et, de quaternarius creaturam propicr quatuor elementa , quae rerum omnium cauta sunt de semina, sub huius numeri breuitate concludat.' Spiritus sinctus a patre procedens, fi patre desilio, quaternario superfertur, ex conditor

benignus opus suum amplectitur, he diligit quod plasmauit, Et creaturam suam sanctus ipse sanet i ficat Eteonsociat sibi &Charitatis nexu statuit de conquadrat. His

aliisque secretioribus rationibus quas it Iustri si viro tum subtiliora ingenia indagas .

Tunt, septenarius numerus in scripturis 'sanctis saepe sacramentales causas complectitur. & simplex & multiplicatus , necessarios ad intelligentia diuinorum opeiarum parturit intellectus. In hebdomadibus apud Hebrios, dies septimus Sabbatum, id est requies appellaturi qui numerus non latum in septimanis, sed etiam ob seruatur in annis, & annorum hebdomada consummata, septimus annus requie tionis est. de ipsi terrae sabbatum imper tur i nec fas est cuiquam eo anno serere

vel metere quippiam, sed quae sponte siue

in terra,siue in vineis, vel in arboribus nas cuntur, alimoniar pauperum deputantur.

Annorum quoque septimanae apud Hebraeos quinquagesimum annum faciunt, quem iubileum appellant, in quo decreto legis ut supra dictum est in fit terrae remis Io, Ad seruorum libertas, & restitutio ponsessionum, quas eatenus distractio alienauerat, Ed caetera huiusmodi gratis ad hae

reditatis ordinem reuertuntur. De num

ro septenario cum multa dicta sint, pIura supersunt, quae in lege & Euangelio prae Cipue commendatur. Quinquagesimus itaque annus perficit iubileu; quinquagesimus dies a pascha Pentecosten facit, in quo vere Spiritu sancto infuso Apostolis.

ad haereditatem caelestem a quo venunda ti sub peccato exulabant, quos diabolo domino mendicitas & egestas subiecerat, reuertuntur. Septem Sacerdotalibus clangentibus tubis, Hiericho corruit: septem petitionibus orandum patrem filius docuit. Remissio peccatorum duplicato se pties septenario. Petro mandatur. Lepro

sus septimi diei inspectione a sacerdote iudicatur ue summi sacerdotis in septem die-hus consecratio consummatur. Dominus

D. Cyprian. . Iesus Christu, de septem panibus quinq3 millia homilitim te ficit: 8c iustus quisque Deo laudes per diem septies dicit. Ipse

Dominus Iesus ab Adam secundum gene rationes, quas Lucas c5 memorat, septua, Luc. I. gesimus primus inuenitur a vi ultionem an Lamec septuagesies septies promulgata veniens terminaret. Septem diebus in 1 Pasca editur aχyma, septem diebus in ense septi mo tabernaculorum solemnitas celebratur. In septem annis templum a Sal Exia. rarmone co struitur,septem brachiis Ee totide luminibus candelabrum adornatur. Celeia ι- - :bramus tam nos quam Iudaei quinquage- 'simum diem, sed illi in typo; nos autem in veritate. non ta significamus quam agimus. Pentecosten igitur celebrantes, c6. memoramus quae olim sub Moyse in veteri testamento sunt acta,&quae sub Chri- sto facta sunt. Post cuius ascensionem in i caelos spiritus factus visibiliter supet Apostolos in singui, igneis apparuit, Ad ad instar prioris saeculi uniuersitatem fidelium

unius labii esse voluiti ut quorum erat cotvnu ρά anima una , una esset & lingua, nec

posset impedite intellectum credentium aliqua diuersitas verbo tum; sed Euangcli Aca doctrina propria lingua prolata ad omnium auditum eandem ericientiam obti. neret, ut Graecis de Barbaris omnibusque sentibus verbum Euangelii sic esset intelasgibile , ac si in eorum auribus linguae in qua nati erant, idiomata resonarent. A de rant Medi, Ee Elamitae , Mesopotament. de Arabes. Hi omnes, dum Hebraea lingua Apostoli praedicarent, locutio Iudai

caenunciationis suae alticulos cursu con sueto euoluens, nullo exponebatur inter inplete, sed verbo eo tum per Spiritum sanctum In erat virtus de gratia, ut habitantes Pontum Et Asam, suam esse dicerent limguam, quam audiebant; quas primi tiuas linguae libertas ad antiquitatis reuersa Originem, eo fusionis contumeliam euasisset. Nec tantum Apostolis collata est hic gratia, sed multitudini credentium idem spiritus superfusus est, intus ardetibus, extra loquentibus; At complectebatur, sed dile ctio fle verbum, fle de calore spiritus seramo feruebat ignitus. Iam omni timore excluso obedire se Deo magis quam hominibus publiee profitebantur, & videbatur eis gloria , si pro Christo iniuriam Iram. a id paterentur. Ad hunc modum olim Moy fia usum est, ut in viros septuaginta, quos ipse Presbyteros iudicaret, de spiritu suo parcuetur, ut in negotiis partem gcrerent

600쪽

4sῖ De Aleatoribus.

sollicitudinis i quibus cum imposuis Ict Moyses manus, requieuit in eis Spiritus sanctus; qui non Moysi ablatus est, quali ipso sine spiritu remaneret, vel idem spiritus secaretur in partes; sed secundum mensura donationis diuinae, quae crat in Moyse, gratia singularis facta est multiplex occommunis, & data est multis in eo pote

stas quod prius solius Moysi disponebat

auctoritas. Sic Heliae spiritum duplicem recepit Helisaeus: non quod in duas substantias idem spiritus sit diuisus,& duos Propheta Anchus habuerit spiritus , sed quod populo Christiano, cuiu1 lupum He

lilaeus gerebat, accepto Spiritu sancto data sit potestas in opere & sermone; & a Dcondentem Heliam, id est Christum, pio desiderio prosecutus, fide claruerit & lnia tellectu & vita, de signis,& miraeulis fulserit de exemplis. Hic iacrorum odinum distributor, reges creat & principes, sacrarpontifices, eligit sacerdotes. Hic sapientia Salomonem, intellectu Danielem, Ioseph consilio. Samsonem fortitudine, Moysem scientia, Dauid pietate, Iob timore prose quitur: & sanctorum animas omnimodis foecundat virtutibus, intantum aifcctus p cificos prouehens , ut iam in coelis nostra sit conuersatio, diffusa in nobis charitate

per Spiritum sanctum, qui datus est nobis. Hic in pudicis mentibus sibi statuit mansionem. Hic humiles caelibes habet domesticos, abominatur aerarius, falsarios detestatur. Hic Gie Et mercenarium lepra condemnat , de Ieroboam vendentem sacerdotia cum apostatis Iocat. Hic Simonem gratiae Dei nundinatorem a sanctor si con-lortio ex haeredat, cuius detestabiles aulus vltrix ruina confundit & quassat. Hic Ba-- 1. Iaam ad maledicendum conducto silentium imponit per asinam redargutum, eolliso ad parietem pede , Vacuum pecunia, contumelia oneratum, claudicantem

ad propria remisit confusum. Hic omnibus Ecclesiae sacrametis interest, quae ipse essicit Ec consummat. Hic peccata diluit, hie iustificat impios, de ad vitam reuocat mortuos. Hic distordes pacificat,&vin. culo dilectionis adstringit & ligat. Hic nos caelo inuehit,& a mundi huius vanitatibus auulsos superni regni constituit haeredes, cuius summa est iacIicitas, quod eorpus istud spiritale effectu cum Angelis conuersabitur, nec ultra erit caruis & san- minis aliquis appetitus, sed erit omnium cna lassicientia, cognoscibilis Deus, de inhabitator Spiritus sanctus.

missam aput M inuti iam dentia a cimari.

a. Sed in se lingulariter manens I Repsin sed, cum

s. spititus sanctus a patre procedens, a patre dc filiol p , .liad , a patre . censi. spesvium. 7. Sabbatum,id est, requies J praria, his , Didε

M Agna nobis ab uniuersa fraternitate

cura. fidelis maxime: & rca perditorum omnium audacia , id est , aleato tum animi ad nequitiam se in lacum moratis mergunt. Et quoniam nobis diuina& patetna pietas Apostolatus ducatum contulit ,& vicariam Domini sedem este sti dignatione ornauit, & originem au

thentici Apostolatus, superque Christus fundauit Ecclesia in superiore vestro potitamus, aecepta simul potestate soluendidi salutari

SEARCH

MENU NAVIGATION