장음표시 사용
261쪽
ῶarrhaeam excitabat, ex hac occasione v tris to mina eam edidisse stragem vulgo putabantur , quae Febri huic revera fuerat imputanda V . Banis Praecipue de nominibus hane niamsum elaboratam Syden hami Uariolosae Febris narrationem smal atqtie disrtationem hic attexuimus , o quidem strimo, ut ex eodem claresceret, Variolas Fandoque producere Febrem,
cui maximum ines DNIoma drscnteria , vel alvi suxus rSecundo , ut quae irae Auctor Cap. III. MEI. IV. sparsima Rag. 6o. ad 6 . de eadem dysentcria di emerat, ab eadem Variolosa Febri promanasse . simul perspicuum esset ς quae quidem ab ipso Syden iramo sic scripta sunt : 'Pag. Go. r Dysenteriarum per id tempus grassantium torminibus diacta ventris tormina omnino responclchante atrocissima nempe haec erant, Se per intervalla cruciabant ; nullae vero δε quebantur dejectiones vel stercorosae , Vel mucosae. . . Nunc Cum rigore horroreque aggredi thlε hic morbus , quos scqui tur totius corporis calor , ut in Fcbribus solemne est . Saepe vero nulla antecedit Febris praesentio . . . Semper ad est ingens cruciatus & intestinorum d cpressio eum dolore, quoties exoneratur alvus cum crebris itidem dejectionibus,& molestissimo viscerum omnium quasi descensu '. 'Pag. 6 r. . . Dejectiones mucosae sunt omnes non stercorosae, nisi quod nonnumquam stercorosa interponitur . idque sine dolore in signi . . . Hic Morbus licet adultis maxime grandaevis haud raro exitialis, infantibus nihilominus perbenignus reperitur, qui ad menses aliquot ab codem quandoque assiciuntur sine quovis incommodo. modo res naturae permittatur . . . Non dolores tantum summos. atque aegritudinem adfert hoc malum , sed nisi perite tractetur, ingens etiam in vitae discrimen aegrum perducit : Quum enim jam imminutae caloris ac spirituum copiae a crebris hisce dejectionibus ante exhauriantur, quam peccans materia possit c sanguine exturbari , manuum ac pedum frigore superveniente a morte periclitabitur etiam intra morborum acutorum periodos OpPetenda . quod si intentatas parcarum manus hac vice eluserit; plura rameu diversi generis symptomata miscrum expectant, V. gr. nonnunquam , progressis morbo , loco filamentorum sangui-
262쪽
2 Ineorum , quae eodem incipiente dejectionibus permista conspici solebant , sanguis sincerus, ne muco quidcm intermixto , largiori quantitate singulis conatibus egeritur , quod ,
quum coirosionis majorum aliquot valorum . quae intestina perreptant, argumentum sit, aegro interitum minatur. Nonia nunquam ctiam intestina a magno illo incendio, quod excitavit materiae calidae atque acris ad partes laesas attulsus copiosior , gangraena insanabili assiciuntur . Aphthae insuper . exeunte morbo oris interna faucesque saepenumero oblident. . Arque hae quidem mortem imminentem ut plurimum denunisciant . Quod si praedicta symptomata superaverit aeger , &morbus in longum trahatur ... in tenesmum desinas &c. g. tandem subdim. Observandum est autem, quod, quum primo quae t dysenterjae ingrediebantur anno, indolis magiς subtilis ac spirituosae essent . quam quae sequentibus annis insci labant , idcirco non ιIa prompte caι hareIιcis arebant medicamentis M. Haec Syrinhamus.
lio . . . Variolae multos invadunt . Porro toto hoc mense
Febris putrida lenta . sub finem remittens . rand cmque intermittens , fuit maxime epidemica in hac regione. Caput .somachas. & lumbi laborarunt potissimum , quoi ingruentibus Variolis , magna cum oppressione petioras , suspiriis , Mgraυi lunguore. Talis fere a medius nomen dedit Fibri variolos S densa vii. Pueri. juniores. sinitiinae, infirmiores hac
Febre praecipue fuere correpti. Sanguis eorum detractus raro viscidus erat. Urina cruda plerumque ac subtenuis cum
cinericia , mucosa , & imperfecta hypostasi caepe , quasi ex polline farraceo hypostasis erimnoris Hippocratis Quo
sedimentum persectius . eo major spes salutis esiuisit . Lingua non arida valde , glutinoso quodam & subfusco obducta suit mucore . Sub morbi finem diarrhaea , aut cruenta
263쪽
243 nonnunquam dysenteria praesertim si vomitus non fuerat initio arte promotus urg bat maxime, imo quibuslam erat
exitio. Rubrae autem perechiae, pusulae mitiares rubrae, ureu-res . aut graves erumpentes sudores . morbum saepisti me solvebant penitus . . . Sin statu morbi coma , aut detiriam ae- ferint, opus fuit &c. Pag. 3 s. ibid. , , Augusto. . . Febris epidemica perdurat adhuc; medio autem mense pusulae rubrae miliares longe erant frequentiores. quam mense pro. xime elapso . Variolae mali admodum moris saeviunt . Pag. 36. is Septembri ... variolae adhuc malignae grassantur maxime . . . Febris epidemica etiamnum perdurat. rarius autem . Tag. 37. Uctobri . . . laeviunt adhuc Variolae epi-demicae . . . Febris lenta nervosa jam fere cessavit penitus .
Pet. 98. is Augusto anni 173 ... Variolae jam grassari
incipiunt, ac Febres lentae nervo . Haνum meminit ad hujus anni usque finem. Huxhamius itaque Febrem , quam Syden hamus vel irases arbitratu Variolosam dixerat , lentam nervosam asseruit, de qua peculiari is erratione pag. I . .
seqq. ibid. hane tradidit historiam: ,, Quum haec Febrium species longe frequentior nuperis annis apud nos fati m 'Pθ-muthi Variolae nuperis temporibus quotannis fere I si. grassantur ) quam alia quaelibet grassata sit . Operae pretium
duxi super hac pauca disic rere. LenIa adeo & nervosa Febris lento quodam invadit gressu. at firmo nimis. Hac quippe correpti de levi vagoque horrore, incerto quodam & cris rante calore intercurrente subinde, de lassitudine porro membrisque quasi fatigatis queruntur quidem . dum obambulant interim , oscitantes tamen & torpidi. Accedunt mox praecordiorum onresis . nausea , gravedo capitis. adistria a tempora , aut vertigo quaedam . Pulsus equidem frequens est semisper, at dcbilis plerumque x inordinatus. Calor autem haud insignis excitatur unquam: At saepe dum volae manuum urunis tur . extrema frigescunt , dum capuι ardet , algent pedes . Obrepit in dies malum, jamque loqui aut moveri Figer, ac vel inopinantes lecto assi si vix quo se habent modo exponere vativi, aut sopore nimio deIenti. aut vigilus mire anxiis
264쪽
rvm aliquem . Jam tendinum subsultus adest , tremunt manus . trenait lingua, quae muco suba ido obducta haud in , tum sere inarescit, nisi media sollim in parte, ubi fusca est valde. & fleea. Tandem aliena murmurant. subinde se desipientia . furem tamen abess insania. Tenuem plerumque
reddunt urinam vapidi instar vini aut ccrevisiae Dradam .
aliquando limpidam , haud raro etiam subnigram , subinde
paulo crasso rein insperia quasi farina . Breves, inaequa ha M arans con tanIes habent sudores . s. c frigidulos, & glutinosos, saepe profusos maxime , & Paulo ante mortem non raro gelidos cum pulsu exili admodum & formicante. Stragula conIrecrant interim , & inanes quasdam imagines prehendere tentant . Jam vox faucIbus haerens , ungues digitique Ii vidi . facies cadaverosa , pcrpetua sere ac frigida suspiria certissimam instare mortem denunciant. En hujus Febris dira facies t quam nervosam ideo nominarunt , quod nemos potissimam assicere videatur: Ientavr vero, quod aldiem vigesimumprimum Ela ultra saepe perdurat . Festifera semper est, ubi aphthae nigrae, peteratae fuscae . lividae. atrae aut vibices quasi apparent; praesertim si accedit areas cita. plumbea, nigra , colliquans; aut sudores oleosi. Ubi puputis. papulis , aut maculis cutim deturpantibus Febris lenta m- atur. contagiosa est ut plurimum quum vcro exanthemata mali sunt moris, vulgo audit malignia . Paputa rubrae , floridae, copiosae, aut plurima tustulae miliares turgidae , stata morbi erumpentes bona praesagiunt . praecipue si accedunε Buta liberatra continua , aut mastae eras ae suo dentes tirinae Iuvat de tune temporis saepe sinis Harrhaea ; blandus persaepe juvat per omnia membra diffusus aequalis tepidui luci sudor. Salutaris nonnunquam erumpit paroi r , prosunt no raro vhthae albidae , benignae. Convalescentcs Rcqucntissime surdescunt, ae saepe habent apostemata in meatu aurium salutifera Haec Haisamius.
265쪽
g. 2 6. Q Decembri . . . Variolae maxime cridemim: longe lateque. Quaedam confluentes sunt, parvae , testiles. nigrae; quaedam valde benignae. Febriculae pressalos pIurimae inter pueros ... Nunc grassatur plurimum se bras quierim pu-tνιδε , diu admodum saepe detinens aegrotos , multi ue ope lethalis : haud raro ad vicesimum diem , imo aliquando aclrricesimum usque protendtur. Levis rigor initio totum pererrat corpus, subito mox calore incertoque Exceptus: sic via
cibus alternis. Lassitudo insuper, & vagus dolor omnia fatigat membra s nunquam non protinus accedit capitis dolor, saepe acutus admodum in fronte , in temporibus , in sync pite, intcrdum in imis oculis. Pulses interea ccIer, tremulus . inaequalis est . etiam & haud raro intermiticus plane, ac sortiore digiti pressu interruptus Prorsus. Urina verra te nuis est ac mera quasi vappa . aut jumentorum instar turbida , sed nihil omnino deponens . Haud multum inarescit lingua, nec sitiunt valde ι sordescunt tamen semper fauces. Vomitus interim biliosus, viridis, aut sulcus urges vehemea ter, saepe haud parum foetidus: Anxietas cnormis , Iactario perpetua , ac pervigiliam contumax , semper accedent morbi statu, delirium inferant, & tremores tendi numque subsultus. Sub finem lingua labiaqire tremula fiunt , nigra, Maridissimar Dentes atri de sordidissimi . singultus, oculi vitrei , sudores frigidi . ungues lividi , pulsosque deficiens instantem denunciant mortem , licet interdum supidi sne sensu. motu, aut loquela jacent per dies a Iiquot integros . priusquam extremam agunt animam, coxis intcrea natibusque ne-erosi affectis. Hoc modo huic Febri succumbunt multi: Αζsaepius multo magis effera saevit. Premit ipso morbi insultu
Anxietas, & praecordiorum pondus immane, accibi limus capitis atque dors dolor; vomitio perpetua. viridis, atra, horrenda , singultus continuus ει nigrescit lingua dentesque printinus 3 furit mox phrenuis; toto corpore iremunt s tande que
266쪽
que frequenter caro treinuntur, nic eUigilant unquam . Se-X tum inter diem ut plurimum & nonum crumpunt peIechiae sepe lividae , saepe etiam alerrimae , qu T intcrdum repente
evanc scunt , Irmoso fluonte odore , vel Harrhara , quibus aegri typisti me laborant . Cicbro Ianguinem si Ilant naris saliquando prosundunt . unde de trium sn pe mitcseit , sed inde vires deprimuntur maxime ι quod idem de Iluxa alui dicendum est . qui Multo D ius acciri . Citius c quidem tardiusve , sim Iur fore durante Febre per alvum motitia o
sit: haud raro aurem successit victrix natura . Si d j. Donos nigrae torsequi ae , aut fauiosa sunt , Sc maxime faetidae , niique nihil viro, praecipue si ab siqne totalitate disceu unt . . . Hanc habes hujus Febris historiam , lector. quam sive scor iraticam, si eo malignam . sive pestιLutem dices, nihil moror: Est sane valde funesta. atque haud pauca prodit magnae putresccntiae εtiam de contagit fgna . . . Ianua Pici . . . Variolae addoc epidemicae . . . Fcbris putrida nervosa maligna usque
gressatur , pluresque opprimit , atque multos diu admodum trahit . Haee Huxlia inius . qui satis Hare descriptam jam Furem, nervosam malignam, ut a praecedent m g. 2ss0 δε- si it , quamque anxietas ct praecordiorum pondus immane. acerbissimus capitis atque dorsi dolor . vomitio , profusique sudores, symptomata quissim . quae Syden hamo g. 26 o. variolosam vocandi faealtatem praestiternui . comttaIa Dut, Variotis pir id temporis epidemice grassantibus. Iuae
267쪽
2 7 suae ab una in alium regionem contagio transilientes , per Ioiam Europam perpetuo circumeunt ardentes. Febres ac Imreniticae , quemadmodum a Sacris Hippocratis Ignibus , ita se a Variolis . Morbitisque originem suam trahere videntur . Ana Ugia trigesimaquinta. g. 2 7. a) Habemus ex Hippocrate g. 2s a. Carptrunt itaque Febres Ardentes ante ver , iIemque Phrevitis , post facta frigora : ct plurimi tune aegrotarunt : Acuta vero is lethalia D tomata his aderant . Ex Syden hamo Hist. I. se Iam ut de Febre ilia dicam , quae durante variolosa hae constitutione dominabatur . . . . vehemenIibus f tomatis miserum excrucians ad sptim anas sex vel octo, nisi mors intercedereι M. Ex Huxhamio Hist. II. ., Variolae multos invadunt. Porro toto Loe mense Iubris putrida len a fuit maxime epidemica . . . ad di m vigesratim o ultra saepe perdurat . Ex ec .lem Hist. IlI. ,, VarIolae maxime Vidimicae . . . Nunc grus./Iur Ilurimum Febris quaedam putrida diu admodum saepe detinens aegrotum , multi ne chrte lethalis et haud raro ad vicesimum diam . imo at quando ad tracesimum tisque proIenLIur
b) Ab Hipp. l. c. ,, Ab initio soporosi, anxiis, horridi
Ex Sydenh. l. c. ,. Domit aeger in regione . quae cordis scrobiculo subjicitur ... Capitis dolor . . . periculum erat ne mox
phrenii ide corriperetur . . . nunc cum rigore horroreqne aggreditur hie morbus . Ex Huxh. Hi st. Il. ,, Cupat. stomachuso in rebi laborarunt potissimum, quasi ingruentibus vario is ...
Sin statu morbι coma aut delirium acetiferint . . . Hac Frbrecorrepti de levi Cagoque horrore queruiatur ... aut spore ui mio detenti . Ex eodem Hist. li I. is Levis rigor molio i
tum pererrat corpus ... protinus accedII capitιs dolor. . . Anxietas ct praecordiorum pondus immane . . . frequcnter caro premuntur nec evigriant unquam
o Ab Hipp. l. c. se FHoris aeuta , non valde siticnlosi.
268쪽
non tirgebat . . . cunt magis I ntabat, IIVidiores reddens aegros Ab Huxhain. Hili. II. .. Tvlfus equidem frequens es i. mper at debitis plerumque o inordiuatas . Calor atirem haud in gnis excitatur unquam: at sepe dum zo e manviam aruu-rur , extrema frigescunt , dum caput ardet , algent feris . . . Nihil poscunt interea Arorsus ne veta tot m aDquem . . . Iiena murmurant, sibinde ct desipientia, furens tamen abes insania Ex cod. Hist. III. ,, Pulsus celer, tr. mulus, inaequalis es. . . Haud multam inur fert lingua. nec strunt Ua de . . . licet interdum fluidi sine s a. m tu, ant loructa jacent por dies aliquot ιntegros .
G Ab Hipp. l. c. : 'De naribus param si illavit AbHuxli. Hiit. III. : o Crebro sanguinem stillant nares , at
e Lx Hipp. L c. et se Exacerbationes pliri ne diebus paritus . Circa exac/rbationes oblivio , exolutio , o vocis pria vatio . A Sydenh. l. c. ,, Stupidiores reddins aegros V. Ab Huxh. Hist. II.: ,, Febris putrιda lenta rab sinem remittens. ratidhmque intermutens ... cu n oppressione pictoris , suspiratio gravi languore. . . de lasDurine porro , membrisque quasi fatigatis queruntur quidem . . . jamque loqui aut moverι piget . . . jumque vox faucibus Aerens . Ex eod. Hist. III. ris Interdum stupidi sive sensu, motu, aut loquela jacent . ID Ab Hipp. l. c. , , Extremitates manuum ac sterim seminper his frigidiores, praesertim circa exacerbationes: ct raros raris ac non bene recalescebant : rursumque ct intelligebanto loquibanIur M. Cons. lit. b, c, hujus g. 2FI. O Ex Hipp. l. c. : ,, Detinebat etiam Vsos sopor contia nunS Non solum. culosius , aut Cigiliae cum doloribus . De sopore iam lit. b. Ab Huxham. His l. II. : ,, Vix quo se habent modo exponere vasint , aut sopore nimio detenti , autvgiliis mire anxiis; ct f. re perpetuis . Ex eodem Hist. III. r, , Iactat ο ριrpetua , is steriae lium contumax P . . hJ Ab Hipp. l. c. ,, Piuramιs horum alvi turbulent. . sse cessibas eruias, tenuitas, multis Α Sydenh. l. c. : , . tauum proclivior esset Febrιs hine materiam morascam in viseera depo-
269쪽
a 9 deponere . quae Osenteriam quandoque , saepius autem Ham
rhaeam exertabat, ex hac occasione ventris tormina eam edi- .
disse stragem vulgo putabantur M. Ex Huxh. Hist. II. . Sub Morbi suem diarrhaea , aut eruenta nonnunquam Osenteria urgebat maxime , imo quibusdam erat exitio M. Ab eodem Hist. III.: ,, Citius , tardi ve semper fere durante Febre peratoum motita est natura erisu: at frequenter nimis morbus tantum morti ressit M. i) Ab Hipp. l. c. : ,, Urinae multae. tenues. nihil neque judicatorii, nee boni habentes . A Syden h. l. C. : Urinae separatio , quae satis videbatur laudabilis, vel ab initio spem faciebat salutis ; neque tamen aeger magis exinde in melius proficiebat, quam post diapbore V . Ex Huxham. Hist. II.:,, Urina erada plerumque ac subtenuis cum einericia. mucosa
ct imperfecta h postasi, saepe quasi ex polline farraceo hy
pogasis erim nodis Hippocratis . . . Tenuem plerumque reddunt urinam, vapidi instar vini, aut cereusae luridam, atriquando timidam , haud raro etiam subnigram . Dbinde paulo crassiorem inspersa quasi farina Ex eod. Hist. III.: na tenuis es ae mera quasi vana . aut jumentorum insarturbida, sed nihil omnino deponens M. Ex Hipp. l. c. : se Nee vero aliud aliquod judicatoriumrta habentibus flebat , neque enim sanguis bene erumpebat , neque alius aliquis consuetus abscessus Iudicatorius flebat . Ab Syden h. l. c. : Si minus recte tractaretur hie Morbus. diutissime protrahebatur plerumque; neque crisi aliqua facta, nec oonte more aliarum Febrium desinens . Ab Huxham. His . II. : ., Psifera semper est, ubi aphιhae nigrae, petechiae fuscae , lividae, atrae. aut vibices quasi apparent M . Ex eoisdem Hist. III.: Sextum inter diem ut plurimum is nonum erumpunt perechiae saepe lividae , saepe etiam alerrimae , qua interdum repente evanescunt, profuso suente sudore, vel diar-rhara , quibus aegri saepissime laborant. Crebro sanguinem sit Iant nares, aliquando profundunt i unde delirium saepe mit friti sed inde vires deprimuntur maxime . quod idem de saxualυi dicendum est, qui multo saepius accidit M. Febrem arinoentem , a sporadica , constiturionali , vel endemica caula I i . PIO
270쪽
proficiscentem . eris judicari, ex ipso Hippocrate jam s. I.
Iὶ Ab Hipp. l. c. : Moriebaturque unusqaisque prout
conturi erroneo modo . pleramque circa jurieatrones . Vuidam vero diu voce priυati. Multi sudantes. Et his quidem, qas perniciose habebant, haec accidebant '. Α Syden h. l. c. : VehemenIrbus symptomatis miserum excrucians ad septimanas sex vel octo, nisi mors intercederet M. Ab Huxh. Hist.ΙI.ris Breves . inaequales , o parum constantes habent sudores , saepe frigidulos , saepe profusos maxime . is paulo ante mortem non raro gelidos eam pulsa exili admodum se formicante . Stragula contrectant interim. θ rnanes quasdam imagianes prehendere tenιant . Iamque vox faucibas haerens , augues digitique δευidi . facies cadaverosa , perpetua fere aefrigida subiria certi am instare mortem denunciant M. Ex
eodem Hist. III.: Sub Anem lingua labiaque tremata sunt, uigra, Cr aridissima , dentes atra is sordidissimi , singultus . Mali vitrei . Ddores frigidi . uetues lividi , pulsusque de
ciens instantem denunclant mortem ; licet inIerdum stupidi, ne sensu, motu aur loquela jacent per dies aliquot integros, priusquam extremam agunt anιmam; eoxιs interea naIιbusque neeros assectis. me modo huie Febri Iuceumbant muhi: At saepius multo magis emera saevit . . . Singultas conIinuus ι ni grescit lingua. dentesque protinus , furit mox Phrenitis, toIocorpore tremunt a tandemque caro premunt ur, nec evigalant unquam M.
m) Ab Hipp. l. c. se Consimilia vero etiam Phrenιticis . Sine siti autem hi erant. Neque quisquam phreniticas infa- sivit, velut ex atiis. sed alia quadam mala ae lenta in somnum delatione graviter peribant Cons. lit. b, c, e. g. & l. Ardens Febris , quae a causa non epidemica ortum habet, ex ipso Hippocrate ab . stim vehementem atque fortem tamquam pathognomonicum signum affert, quod. hic abfuit, ut tu. c. abfuit etiam & delirium, peculiare & idipsum Febris
. Lib. II. de Morb. n. LXI. p. 86. , di L . de Affection. a. xl. p. I 67.