장음표시 사용
311쪽
se itur . Illa Dysenteriae varietas , quae a summa putrediae proficiscitur. atque hinc Dysenteria putrida appellatur, vel
maxime funesta est, celerrimeque vieinos contaminat
calidioribus regionibus post aestum diurnum hoc malum frequentiva inducunt : hinc in nostro quoque climate post aestum insignem , corpora exsiccantem , & humores acres reddentem , mense Augusto saepius epidemice grassatur Dysenteria. Aer paludosus, & tempestatum vicissitudines hune morbum saepius easrensem reddunt . Abusus fructuum horaeorum, in primis immaturorum & maxime refrigerantium, nec non cerevisiae & vina non rite fermentata morbi nostri Caussae occasonales existunt, tandem & venena. & quae hirsimilia sunt, drastica vomitoria & purgantia, in leviori saepius diarrhoea exhibita, difficilem ventris fluxum inducunt. Contagium per latrinas aliasque vias saepius observatum fuit, sed aliqua ad morbum suscipiendum dispositio requiritur . Licet omnis Dysenteria periculo non careat , illa tamen, quae cum magna Febre est, quoniam magnam inflammationem ostendit, o magis contagiosa es, pejor judicatur ea, quae vel sine Febre est, vel illam exiguam conjunctam habet . . . Contagiosa infantes, senes. imbecillos, & alio morbo laborantes gravius afficit . s. Apud Burscrium nil de hac Drsenteria exaratam.
Eques Michael Rosa. ubi de Epidemicis, o Contagiosis b
inter Morbos epidemicos autumnati tempore graJantes ea recenset a in Commentariis vero italico sermone conscript/r e contagiosarum o epidemicarum , a Willisio , Syden hamo, Degnero, Pringito. Wan-Sωietento . Lambima narrat aram, memInit, praeIermissa earundem A thiologia. 6. In nostras jam venerunt manus Disceptationes gruis ditissimi Ioannis Targionii TozZettii circa eausas DGlabriis ratis Aeris Hetruscae Provinciae υulgo della Uald inlevoleo o x Ita-
312쪽
tur νὶ:,, Nel I7 7. c di nuovo iaci I 71 s. regno nelle Pia- nure delia Valrimeιου un' In enda di D senterte e Diar-rce biliosissime. e con abbondanZa grande di Uermi, ed ilpiu sicuro rimedio su I' Acqua dei Tettuccio , come notata c. 3 . det Tom. 3. de miri Mara ι . Contagione munitae fuerint, necne, nulla si mentio. ud eundem extat locus, qui hic aduoIari meretur : ,, It celebre Tommasci Willis. inquit eb , attribui e at grand' uso delle Fruite staterecclela causa di certe Ῥfenterae Dirimiche in Londra . e pareche non seno Ioniani da tale idea anche gli Aecademici dei Curiosi deua Natura di Urati via, mentre discorrendo delle cause delia D senteria, dico no : Inter cibos, dulcia , nimis salita , fumo indurata , male audiunt. Aretaeus accusat caepas, allium, carnes vetustas, scilicet quae diu servarae sunt, ut explicat Mercurialis . Ab horariis austeris tota castra impleri Dysenteriis novimus . Uvae rubigine . aliisque sordibus inquinatae, nocentissimae sunt ι & de Uvis simplici- cibus illud ipsum testatur Conringitis. Pepones aliquibus Im- Peratoribus , Friderico III. , inquam , & berto II. fuisse funestos, eosque ex usu istorum torminibus excruciatos an iamam expirasse, refert Cuspimanus. De D'senteria post P liporum esum , evolve si placet Amati Lustani Cent. n. r. 73. Ab aliis ova Barbi Piscis accusari recordor. Ex esu Brassicae capitatae noxio rore infectae B enteriam ortam legimus in Ephemeridib. Natur. Curios. Dec. I. Ann. 3. Observ. 88. Ex potulentis huc pertinet algida . praeprimis si alio fuerit imbuta sapore . Sane Sretineourtius vidit Pari s Dysenteriam obortam ex aqua Sequanae, hausta juxta navigia linteissa pone tergendis dicata . In eo etiam censu sunt mustum, cerevisia foeculenta, vel ex aquis putridis parata. Theophιlus Imperator Constantinop. ex frequenti aquae frigidissimae, cujusmodi nivalis est, potu in I 'senteriam prolapsus est. Imo
313쪽
Costantinopoli quotannis Turcae plurimi, aestivo tempore, alvi fluxu divexati decedunt , quod non nisi ex immodico potu nive & glacie refrigerato illis accidere , Medici asserunt ex
fide mercatoris alicujus apud Marcellum Donatum . A venis Eoar de se ipso recitat historiam, quod in itinere comederit herbam , quam non nominat , ex qua factus D enteriaeus. Vinum Rhenanum liberalius haustum D senteriam induxisse legitur. Saepe vero etiam illi umentersa corripiuntur, qui ab his omnibus abstinuerunt , & praesertim tempore , quum malum est Epidemicum M. Si Deus nos amet, ni Ο- senteriei evadamus , uvis , fractibus horaeis, cibis herbaceis, alisque quamplurimis , vino , aqua nive refrigerata , absinneamus oportet. Cordatiores viderint an pro Junone nubem
amplectamur . Sed jam Auctor ToZZettius monet ab , Urarisiavienses Medicos perpensis hisce causis decrevisse , eas haud satis esse ad D enteriam excitandam, nis atiae praeloonentes causae simul in eorpore praeso essent . En quo tempus Oopera consumuntur, in deIegenda genuina Epidemicorum horum Pathologia.
7. Nos i ineris laudatus Iudex haee nobis exscribendas eri Q : is Febrim in tamenteriae definitione fere omnes
recepere Practici, quam etiam necessariam ejusdem sequelam habuere, sive clarius, credidere θ tomaticam. Nuper Pr,ma hujus doctrinae pars evasit omni uci stabilior. alterius vero tanta fuit a Medicis facta immutatio, ut fere communiter dicatur , nullam esse D enterram , quae pro essentialis Febris symptomate non sit habenda . Id autem eo convenientius rationi videbatur, quod nunquam, laut saltem per- raro sporadicus morbus hic lit, plerumque vero epidemicus aquod nisi solis Febribus, saltem frequentissime omnium, convenit iisdem . Gravissima disputatio, quam dirimere non facile, sed maxime necessarium est, ad morbi curationem Oinportune instituendam V . Et inferius subdit ce) : is Quae intesti. - ibid. p. 39r. ἀ
ο) Lib. II. instituti Medie. Pattis Posterioris die. Tit. Dysenter. I. 613.
314쪽
testina occupat materies sive ore assumpta quovis titulo suit. sive a vasis cum iisdem communicantibus manavit; sunt autem haec sue sanguisera, sive chol edochus ductus . 'U-reriam facere solet materies, quae per singulas hasce vias venit . Nam dubitandum prorsus non est , vere faeculentam materiam , ex ciborum male subactorum recrementis . bile intritis , constantem aliquando hujus morbi causam constituere . Hanc enim materiam acriter intestinis adhaerentem Febrium frequenti stimam esse causam , alibi ostendimus P .
Tandem subjicit sa) : is Quandoque eontagiosum fuisse DT-
Γnteriam certissime fuit observatum, & contagium praecipue nausisse illos , qui easdem , ad alvum deponendam , sedes occupaverint . quibus nuper fuerant D emerici usi ad eumdem effectum M. 8. ad nuperrimos itaque Medisinae Seriptores minime reperitur explanata Dysenteriae Epidemicae 2 Sthiologia, quanquam Uus apud Europam novitas vel ex Aretaei, o reginetae de ea Alentio plane eruatur .
,, Cibor autem fasidiebant omnes , ob eunctos praeseriaptor morbos, rn quos sane ego incidi . Multi etero, O maxime hi ipsi, is qui tales erant, sed is alii perniciose ha-bcbant : O sticulosi alii erant , atii non . Ex his qui Febribus alisque laborabant, nulius Miculosus intempestive ι sed
licebat circa potum victus ratronem eonstiuere. prouι velles. Urinae autem prodeuntes multae quidem erant, non pro potu ingem ratione, sed multum excedentes . Verum multa quae dam malatia arinarum ejectarum erat et neque enim erassiturinem, neque concoctrones, neque purgationes bonas habebant. Nam in muttis morbis purgationes ρer vesicam contingentex,
bonae sunt . Significabant autem piarimis coinquationem , Orurbationem, o dolores , O nullam judicationem . Soporosi vero maxime Phrenitiei, is Febre Ardente laborantes erant a sed is in aliis morbis omnibus maximis . qui eum Febre Ν- .ant . In totum autem plurimos auι gravis DFor comitaba
315쪽
rur, aut parvos ae tenues somnos habebant . Ex I. Isa. Ig. 26s. cibos autem fasιHebant omnes, ob cunctos strae. scriptos morbos e e. J Integer hic textu, peculiarem morbum non continet , sed est praecipuorum Θmptomaron , quibus superius enarrati Morbi , Sacri nimirum Ignes , Febres Ardentes & Phreniticae, atque D enteriae, stipati sunt, veluti
communis Epilogus , qui quidem praescripti Morbi . quum
ab una epidemica exotica causa ortum omnes habuerint, eadem fere in omnibus attulerunt Symptomara, ciborum scilicet fastidium . sitis privationem, urinarum muti tudinem is pravitatem . gravem soporem, vel parvos ac tenues somnos: quo. rum omnium Analogia suis in locis absoluta est, uti in ipso Hippocraiis textu g. 2 Fa. signavimus.
316쪽
317쪽
hae plerisque horum longa erant : neque enim abscessas his obor entes judicabant, velut in aliis fg.2II. -.J . Et omnia quidem omnibus dinculter judicabantur , is nullae judicationes Abant, ct cuturnae, maxime vero his sibi d.) : paucis
autem horum judicatio circa octogesimum diem flebat. Furimis prout contigit defecerunt . Moriebantur autem horum pauet ex hydrope erecte obambulantes Og 2I3.J . Multos vero etiam in aliis morbis rumores infestabant, maxime vero tabidos fg. a14. J . Maxima autem O gravi a erat tabes, ct plures oecidit f ibid. J. Nam multi per hyemem ine len-
res, partim decumbebant , partim erecte obambulabant fg I 84. J. Ante ver autem plerique ex decumbentibus moriebantur sibi d d. Atiorum vero tusses nihil defecerant et verum aestate remisserunt. At sub autumnum omnes decubuerant , ct multi mo tui sunt , plurimi v. horum diu aegrotaverant. Coepit igitur plurimis horum derepente ex his a ictio : frequentes horror s erant; saepe Febres continuae, acutae , sudores intempestivi , multi , frigidi perpetuo . Multa frigiditas , ct υix
rursus recalescebant. Arei variae, adprictae , ct rursus breυi humescentis s. χο 6 J. Et quae circa pulmonem erant, omnia
infra disribuebantur . Multitudo urinarum non bonarum . eoAB quationes malae S.Io9. J. Tusses autem aderant qaidem perfletuo multae, G multa educentes matura ac liquida, non auIem valde cum doloribus . Sed etiamsi aliquantulum dolerent, valde tamen leniter omnibus surgatio a pulmone sebat: fauces non valde mordaces, neque Ialsugines quicquam infe-
sabant. Viscosa ramen . ct alba , ct liquida ae ouinosa
multa de eviIe descendebant. Magnum autem malam is horo alios comitabatur ciboram fastidium , velut praescriptum es fg.etor.J. Nam neque potum cum cibo libenter sumebant, sed valde sine siti degebant f3.1o8.J. Gravitas eorporis. δε- sors fg. a io. J . Plurimis 1 orum rumor, O ad hydropem deveniebant Og.ai 3.3. Horriri, deliri circa mortem fI ror J.
Forma tabidorum εrat levis , subalbida , lentis colorem referens. subrubra, rava . PituiIa acta refertis scapulas alarum moao eminentes habentes , o mulieres sie . Atrae bilis item
forma, O subjanguinea, febres ardentes. o P renitides ac
318쪽
wrsen feriae hos tentabant. Tenesmi juvenibus a pituitosis Iomga alvi profluvia, acresque secessus er pingues biliosis. Erat
autem omnibus praefriptis gravissimum quidem ver g. 18 .J, o multos occidit. Myas autem facillima, ct paselisimi perierunt . Autumno vero is sis pleiada ramus multi moriebantur quartanarii. Hippocr. ibid. P. 726. ad 728. Intermittentium Malignarum Febrium origo huc que incomperta r nec ipsarum Contagium bene exagitatum fuit. g. χ67. Mulsa praeterea alia Febrium genera . populariarer grassata sunt , Tertianarum oe. J Populariter grassata sunt : In textu graeco Frreton Epidemisan, i. e. contagiosarum II r3. , sive Pestilentium fI.63.J. Tertianaram, tauar-
ranaram, Nocturnarum erc.J Felix . q aerum potuit Crano scere causas: Infelices nos . qui in perscrutanda Morborum thologia. desertis observationibus , quae ad eam tutissimum sternunt iter, hypothesibus nosmetipsos concedimus. Quot quot de Intermittentibus sie dictis Perniciosis Febribus , sive mali moris, hactenus pertractarunt, earumdem Ortum, quan tum scimus , haud probe assequuti sunt , neque per imagi nationem , eas Hippocrates observasse simul εc descripsisse , Crediderunt ι sed tanouam novas Febres, in humani generis damnum recenter irruptas. firmiter habuere. Scripserat siqui dem Hippocrates a : AFebres quaecamque non intermittentes,
per tertiam fortiores fiunt. magis periculosae sunt: Auocunque vero modo intermiserint, quod sine periculo sint, significant . Adhuc b): ,. Auibus in Febribus quotidie rgores fiunt, quotidie Febres solvuntur M. Iterum e r is Tertiana exacta in septem circuitibus ad summum judicatur . Et alibi i ,, MIιvae Marianae plerumque sunt breves. Autumnales vero longae, Omaaime qua ad. hyemem pertingunt V. Tandem o : is taui a
319쪽
Auartanis eorripiuntur, non ita valde a convulpionibus eorripiuntur a Si vero strixi corripiantur, is quartana insuper a eedat . e Fant M. Generalia quidem haec effata, in quibusvis Intermittentibus Febribus nihil malignitatis, nil periculi peris timescendum esse , nos docere videntur: Unde vel ad no-
stri saeculi usque initium Magnus me mannus scribebat a tri Ambigunt quidem adhue Medici nostri aeque ae prisci aevi.
an Intermittentes dentur Malignae Febres Ur Quinimo ei rea annum I 732. a Praeci. Auctoribus Commercii Literarιi No-ribergensis sequens propositum fuit Problema M: ,, De Febre Intermittente soporosa is apoplectica . tanquam apprime
noυum , ct apud Scriptores Morborum nunquam Derum iet si ingenuus Syrinhamus accuratissimus Morborum Scriptor jam ab anno I 678. probe haec adnotaverat 6 : Intermitis tentes epidemice grassatae sunt, quae morem suum non servantes , O praeter indolem suam incrudescentes, non paucos existinxerunt ... tacto cerebro , nec minus Ill. Inlrisius de Au . tumni initio anni I 6s8. sequentia narraverat G: is Vuae in nosra vicinia AEgritudo communissime grassata , plurimos in. . ςessit . arque etramnum graviιer desaevit , typum Febris Diatermittentis , scilicet, aut Tertianae, aut Auotidianae imitari videtur ... Haec tamen plerisque pene dixerim omnibur) δε- cumbentibus commune es , una cum hac Febre assectibus υ- phialteis male plecti V . Propositum attamen Problema Cel. multis Gottheb Meruinus eruditissimis observationibus exsolvit. Epidemicae Febres, quae ab Augusto anni I 669. ad finem Ianuarii 167o. Leidensem vastarunt Civitatem, virosisque quam plures in omni Scientiarum genere disertissimos ,
plurimosque Magnates peremerunt. Intermittentes fuere mata
lignae , de quibus tamen Cl. Θ ius de te Boe sic est exorsus co : ,, A Ium Didemicum. atque huic praesertiis arbinuperrιme graυem exitιalemque, Medicorum Filiis suscepi ex-
320쪽
3o plicansim , quo singuli non tantam istum , etiam nune muLroruis , G quirim Medicortim animos torqventem , disiant cognoscere O curare ; verum insuper alios alias hιne inde obventuros perscrutari ae intelligere M . Interi m pro expiscanda harum Epide micarum Intermittentium effciente cauissa , intcr caeteras a vitiata temporum conditione expetitas,
has subdit a): se Aquartim ex ventorum penuria quιetarumo stagnantium , quin a Solis raHis, tum ex Urbis Canali. has ct Alveis, tam ex vicinis Paluribus . loci e paludosis magnam partem exhaustarum , tum maxime ad peregrinarum, o quidem Salsarum ausiuxum, ratione fundι sulphurei, effervescentiam noxiam is olidam sub untium , vapores succeden- res fael tri , atque graveolentes , nosti pernicum simititer promoverunt D. Quot vero vicibus vcl sub SI ii vitae curriculo haec Lugduni Batavorum contigerunt . quin istum AJectum Didemicuis, sibimet ipsi apprime ignotum, non attule rint 7 Anno Ivi. Lutetiae Parisiorum. γιδ mrce grassantibus perniciosis Intermittentibus Febribus iij. mppocratis Cultor Ballonius sibi coaevos carpsit Medicos b), quod illius. modi Febres singulis nombas repetentes , Quotidianas Inter. mittentes judicarint : Tam absonum habuit Intermittentes dari Didemicas malignasque . Fernetias , Daretas , Hollerius, Martianus, Alpinus, Fracastoreus, aliique Hippocraticae Medicinae studiosissimi. etsi de Tratophyaνum atque Hae-
mitratearum, nostras malignas reserentium, Febrium speciebus, pene omnes, haud ex propria observatione . sed doctrina a Graecis accepta, egerint, Intermittentium attamen D demicarum Febrium notionem nobis haud tradiderunt. Inde eorum accuratus Sectator ingeniosus Bettivus juxta vetustam
traditionem de hisce Febribus ita loquutus est se : is Febre