장음표시 사용
321쪽
Grosissima sunt is terrifiea Θ tomata, quae mmitritaeas
comitantur. Rarae sunt hujusmodi Febres extra Italiam, tit docet Ballo mur vir m gn/s in Diae fr38. In Urbe tamen Roma non ita rarae M. Neque apud vetustos Graeciae ac Latiι Medicos , Galenum , Trallianum , Graecorumque Exscriptores Aetium , Celsum, Pontum , Coetium Aurelianum &c. harum Oidemicarum Intermittentium ulla reperiuntur vestigia. Galenus siquidem in superius exscripti Hippocratis textus Commentario a . harum Intermittentium paginam non aliter absolvit . quam tempus inutiliter terendo in ablegandis ab Hippocratis doctrina Febribus tauintana & Sept/mana ; quintum ac septimum peculiarem iis producendis humorem , utut acerrimo praeditus ingenio , haud excogitare
Concluso Vigesima. Quum igitur Intermittentes Didemuis Febres vel ad
nostri saeculi usque initium haud tain aperte Europaeis Me. dicis innotuerint , quin eorum plurimi easdem plane non ignoraverint: dumque post Ηιnocratem tam Graecis, quam vetustis Latinis Medicis minime notae fuerunt ; vel ex hoc ipso sat rationi consonum est decernere , eas origine haud fuisse Europaeas, sed Omnino exoticas. Intermittentes Epidemic Febres inelinante Saeculo decimosexto per Europam fatis aperte vulgabanIur . rasoria quarta . . 3. 268. Primus, quantum novimus, qui inter Europae Medicos Intermιttentes Οιdemicas Febres probe agnoverit , deque eis diserte pertractaverit, Ill. Ludo υicus Mereatus fuit . du rum Regum Hispaniarum exoleto saeculo sextodecimo eximius
322쪽
Archiater. En quae de ipsis hie Auctor scripsit ca is In
eo Febrium genere , quod Febres complectitur tertio die exacerbationem incientes , pernicios haec . neque satis vulgata aut cognita Tertianae spectes , non sine magno laborantiam exrIIo, ct Medicorum admiratione, reperitur . tauae sane , ut rarius accidit , ita di ilius noscitur, graviusque ob id invadit , er ob ignorationem, majorem infert terrorem is arimirationem. is , quod perniciosius est, negligentius curatur .
evis enim credet inquam Tertianam Febrem posse Dihalem sitiri , eo maxime quum Hippocrate diectum sit : quocumque modo intermiserit, periculum abeste significat; is mille aliis 1n locis Tertianam brevismam securi amque esse 7 Sed mirari jam donat quisque , quum experimento non admodum raro ι onstet, Febres IntermιItentes, tam simplices, quam δε-ptices . multis modis laboranIes non paucos inopιnato perdiisse , decipi eve Medicos vel doctissimo . His praemissis
sex Auctor Mercatus assignat modos b . quibus Intermittentes pernaciosae evadunt. I. Si humor peccans in aliquod praecipuum membrum, vitae sustinendae necessiarium, decumis bat. II. Si talis humor admodum tenuis sit, & summe putridus. III. Si bilis sit vitellina , prasina , aeruginosa. & in confinio atraebilis posita. IV. Si humor adsit summe crudus. M inaequalis crassitiei. U. Si calor Febrilis mox a principio aliquem humorum defluxum ad thoraeran, pulmonem . inum
cor, os ventricati . vel uterum concitaverit ; unde anx etainter , di citis respirario , pulsus rutereeptiones , aliaque dira exoriuntur Symplomata. VI. O aDιmo sunt haec Aucto. ris verba perniciosior incitur Tertiana ob venenosam , ac pestilentem & contagiosam aliquam humoris . qui e vasis baculatur , conditionem V . Inferius opportune subdit se : Licet praedictas Tertianarum species perniciosas esse conset, non subinde existimandum es omnes fore lethales . Vuaedam enim perniciosae , o timore plenae sunt: Ali in alios morbos migraturas se ostendunt , Nonnuuae in Hatinos assectus ,
aὶ oper. Tom. II. Lib. VI. p. 39s
323쪽
ct pleraeque , liret saevi mis accidentibus insigniantur , .non omnino lethales exsunt U . Ill. Halosius , qui paulo post Mereatum Philippi II. Hispaniarum Regis Archiatri locum
obtinuit, has Intermittentes Malignas agnovisse videtur. In explanatione enim superius excitati textus Hippocratici prae
reliquis habet ab: ,, Fasidiosarum sanxiarum Vander. Lind. nomine intellexit Malignas , quia magnum fastidium unum quoddam accidens es eorum , quae maxime possunt signiscare Morbi malignitatem . Historia quinta. I. 169. Ill. Ballonius , qui hisce sidemicis Intermisistentibus probe decernendis meritam laudem Mereato reliquit , easdem non minus cultiori vel ante Mercatum deseripsit
stylo b) : is Toto . inquit , mens junio , julis , augusto
1 7 I. Febres vagabantur mali moris . Medici decipiebantur tamquam Quotidianas Intermittentes putantes, quod singulis noetabas repeteret Febris . Verum assiduae erant , is tamen hae fugiebat Medicos . Nam interdiu bene omnino habere via debantur . Initio quidem erat Febris vacuitas, sed pos unum
atque alterum paroumum assidua erat Febris. Noctes omnibus implacidissimae; interdiu mens erat integra , doloris quaedam vaeuitas ι sed erat summa linguae artritas . amaror,
aversatio ciborum , Mis , jactationes. Vesperi inopinato sine
sensu caloris is frigoris . aut in quatitalis reaccendebatur Febris, summas inserens molestias . dolores evitis atrocis nos . atienationes mentis, sitim ingentem. vacuitatem somni: Febris tamen non adeo manifesa. tauum sic noctem exegissent, quasi spiritibus insectis , tanta maIutino tempore erat imbeciItitas . ut animam agere Viderentur . imo multi exsoluti , frigidis sudoribus scatentes : asphyxia , aut exilitas &inaequatitas in pulsu . calor admodum arIdus . Adeo tempus matutinum terrificis erat symptomatis plenum etiam primo
qua ta In semem Lib. Epidem. Hippoenat. Comment. III. text. 64. p. I. iba Epidem. & Ephemet. Lib. I. Constit. IV. Λun. IIII. P. 11. 23.
324쪽
hora sos, primae restituti sanitati videbant tir. Et tale moris horum ingenium nunquam se observasse Medici dicebant . . . uod se judor mane aliquis una erupisset , praereIta occasio fuisset tantis suetomatibus : at nullus erupit. ns sympi maticus. Frigidi enim crant ob sammam imbeciuitatem corde occupato . Imo in plerisque , ut dixi , obseret ara quaedam rufus exilitas , o Teluti carenIia ι in aliis formicans puAstis 1 ct haec praesertim diebus criticis contingebant ; ac si Natura frustra aggrcderctur crisim. ui eri m subjere nono aut undecimo die cum magno zatae di crimine fuerant. Atiis inebras protracta , & sine crit bus sere soluta, quasi infracta o domita successu temporis ferocia morbi. MultIs Iarotidesonaruerunt , aliis funesae . altis non . . . virimas multos, qatbtis fluxerat alvus excrementis bilios s. st ait Hippocrates in Coacis, eam dorbo ginis , sd isti suores parum proderant : tamen praestabitiar ιrat alvum quomodocumque suere. quam subsisere . . . Atiis suente etiam alvo Cardiogmi remanebant . Aliis OonIanee suxιι alvus cum mentis laesione Sc comatosa dispositione , atque evaserunt: Adeo Natura juvabatur sa excretrone, Beec Symplomatica foret . Galliae. pCst Ballonium experientissimus Rιυeritis harum Febrium speciem sibi notam habuit. Aphorismum enim, quo HinocraIes Febres quomodocumque InIermIttenIes perιchlo carere cnunciam vit, de iis intelligendum voluit, quae nullius sunt maligni- raris participes, subditque a): Vidimus singutis scre annis, in hac saltem regione, Febres Tertianas Iniermittentes , quaestim mae malignitatis sunt participes. rerIιa zel quarta accessione ingros de medio tollere : Alias , quae eos in gravissimum vitae discrimen conjiciani . maxima symptomaium D
g. 27o. Declinante saeculo decimo septimo, Cl. Mortonus , Br/tanniae. Omnium primus adversus has Epidemicas Infer-
325쪽
mittentes Febres illud prope divinum praesidium , Corticem.
scilicet Peruvianum, quo insons America quas attulit Eur pae depopulationes pleniori manu redemit , summo mortalium commodo commendavit simul atque adhibuit; eas Pro-
triformes vocavit; deque eisdem sequentia loquutus est a tInter innumera illa symptomata hasce Febres comitari solita, nullam es quod non aliquando adeo vehementer saeviat , ut vita aegri inde m praesens discrimen adducatur ι θ Vpus Febris in variis suis stadiis algoris , caloris , & sudoris abscondatur penitus ct opprimarur: Da ut neque ex urina .remeris , pulsu , vel alio quorumque solito modo diuingui possit. Verum sub larva algoris funesti , vomitionis indesiis
nentis, diarrhoeae torminosae, cholerae morbi . colicae ventriculi , hemicraniae periodicae , apoplexiae, syncopes, rheumatismi, spasmi universalis, pleuritidis, peripneumoniae, doloris lateris punctorii , vel alterius morbi feeure delitescens . Medicum a scopo suo non raro abducat . Θmploma quidem interea remediis propriis , sed ineassum tentatur : nam pos- habito fermento Febrili, proxima dfervescentiae periodo, pri ra aut deteriora δε tomata inexpectato recrudescunt 3 --dicus sisyphi saxum volvit, atque aeger vitae dulcissimae dis- Pendio , aut saltem magno sumptu, ignorantiae vel incuriae Medici poenas sero luit M.
g. 27r. Sub idem tempus, quo superiora Britanniae striabebantur, Epidemirae Intermittentes Febres Leidensem Urbem ejusque pagos civibus incolisque exhauriebant. Diversa, JIAvio enarrante Q , in diversis excitarunt symptomata. Ex simplicibus in duplices ; ex intermittentibus in continuas migrabant . Summa in omnibus fuit virium prostratio: Praecordiorum anxietas, nausea. vomitus, appetitus dejectio, ciborumque fastidium, sitis, vel potus aversio, lingua arida aut Qq mu
326쪽
mucosa . aphthae , alvi fluxus vel Dysenteria , quandoque alvus adstricta . dorsi dolores , abdominis distentio . hypochondriaca suffocatio , respiratio difficilis . incubus , iopor. aut vigilia , capitis dolor , urina varia . vagi dolores, motus convulsivi, atque spasmodici, maculae, quas Auctor SILvias vocavit sorbuticas ; hemorrhagiae, initiaque dira symptomata hisce Febribus laborantes multiformiter , saepiusque lethaliter , assecerunt . Recidivae frequentes , lenta Febris,
Quartana, gravedines , tusses , raucedines, faucium inflammationes , crysipelata se rosa , tumores cedematosi , alcitis, multiplices d.arrhoeae , idque genus alii affectus consectarii has Intermittentes pestiferas consequuti sunt. soria ocIava. g. 27x. Eodem sere tempore Iil. Franeiscas Tartius apud Italiam cultiori calamo expositas 'Idemicas DIermarientes
Fobres in octo divisit classes a): I. In Cholericas , nimirum, vel Dysenter eas , II. Daticas, sive Atrabitariat: III. Car- diasticas , IU. DiaphoreIicas: U. Syncopales , VI. Algidas, VII S orosas ι UIII. demum' Subcontinuas , quibus tamquam
peculiare tribuit signum atque simploma, tonsillarum inflammationem . sub ipso morbi initio accedentem , comite cru-1 a alba : inque omnes harum Febrium species egregiam Peruviani Corticis . largiter & praepropere exhibiti . virtutem uberi experientia demonsuavit. Nostris vero temporibus Ill. Francisicus Mardona particularem enarratarum In
hemorroica . hyserica , atque nephritica adjecit. Historia nona
g. 273. Sub nostri saeculi pubertate cel. m annus apud
327쪽
IIII. ct I728. . . . variis languoribus eorpora humana a .gebantur . Diarrhoeis, Dysenter iis , Intermittentibus Febribus variis, simplicibus & duplicibus , quae nulli temperamento,
sexui. aut aetati parcebant. Maxime omnium vero aestate Oautumno regnabant Febres, partim Intermittentes plane , partim remittentes tantum , anomalae M irregularcs. vagum Mincertum typum habentes, facile inter se mutabiles, ut plurimum insuetis & gravibus symptomatibus stipatae . contagio infestae , nonnullosque per plures menses detinentes , quol-dam etiam e medio tollentes. Ambigunt quidem adhuc Medici nostri aeque ae prasci aevi, an Intermittentes dentur Ma. lignae Febres , re tamen oe. , & inferius subdit a : ,, Me Febrer , quae superioribus annis, nostris locis . imo universae sere Germaniae fuerant infestae, an Omalae valde extiterunt ... Ob rvatam θιt o id maxime Magdeburgi . de in Ducatu Brunsviecens , Complures in una domo , non secus ac in Variolis , vel Morbillis fieri solet . successive eodem morbo fuisse Mictos Ab Germania in Italiam remeare juvat, ut in apricum ponamus haud levia detrimenta , quae Hypotheses, Praetermissa Μorborum genuina historia, Medicae Reipublicae attulere. Quis enim crederet Ill. Josephum Lanzonam . post tot
Epidemicarum IntermittenIiuis Febraum pertractationes, earum
contagium praetcrvidisse Z Attamen haec loquitur M: A Aeetasit junius, ct summis caloribus corpora nostra asserit,hine
exordium habuere Febres quaedam, quae prima facie Tertianae simplicis notam praeferubant, mox duplicatae pertinacite eutrumque sexum, omnesque aetates invadebant. Primo enim rigor incipiebat, quι ad plures horas durabat'. Vomitus amari
succi aderat ; Cardialgia , dolor Iapitis, & eximia succedebat stis: in multis tormina, & ventris fluxus, in aliis summa alvi stiplicitas; Inappetcntia in omnibus ac vigiliae aderant. In tali ac tanto autem numero Febres istae invadebant, ut nulla Religiosorum tam marium, quam foeminarum Monasteria . nullus denique in urbe locus fuerit ab hoc sebrili Qq tu.
328쪽
incendio immunis Miserandum erat videre , unum vix in domo aegrotare, dein paucos post dies totam febricitare familiam. Me Caenobia , Xenodoc bia videbanIur , ct rura r pleta febricitantibus in timidis nonnullis ac effoeminatis conistagionis timorem erearant . Utinam per illustris Ferrariensis Magistratus. sub harum Didemicarum Intermittentrum F brium initio, de ipsarum contagione probe a Medicis monitus fuisset: haud dubitandum , quin eodem erga cives studio, quo olim bubonicam Pestim, Datiam depopulantem , s epties esuis moeniis propulsavit ca , hunc Morbum contagiosum aptis
circumspectionibus extinguere sategisset: unde nec plures desiderasset, cives , nec quatuor luxisset Medicos , uti inserius videbimus , nec coenobia in xenodochia versa , & rura febricitantibus repleta prospexisset . Quae tanta Praeconcepta opinio, ut, dum miserandum fuit τιdere, unum vix in do
mo aegrotare , dein paucos pos dies totam febricitare famiatiam . eumdemque morbum longe lateque per Urbem rusque discursare, timidi atque effoeminati vocarentur, qui praesens Contagium pertimescendum outarunt i An luctuolum his
Inlartunium uni adhaeret bubon eae Pesti Cons. g. I 3. & 6 L. Egidemieae Intermittentes Febres , quae saeculo de imosexto Euro ae inclare fere caeperunt , Epidemιcis Intermit-rentibus . a Sacris Hippocratas Ignibus gentiis, adamussim respondent .
Analogia trigesimaoctava I. et 7 . a) Ex Hippocrate g. 166. Multa praeterea alia
Febrιum genera populariter grassata sunt. Tertianarum M. Ex Mercato Hist. IV. Perniciosior incitur Tertiana ob v neno am . ae psilentem O contagiosam conditionem V . Ex Ballonio Hist. U. : ,, Toto mense janio, fullo, augusto febres vetabamur mali moris. Mediei decipiebantur tanquam au ridianas intermittenter satantes, quod singutis noisibus reste
329쪽
t/ret Febris see. . Ex Sylvio Hist. UII. . quae Lugdunum
Bataυorum multarunt Febres . epidemire gratatae sunt, & ex simplicibus in duplices, ex intermittentibus in continuas migrarunt. Ex Ho anno Hist. IX. : ,, AE ate O autumno regnabant Febres partim intermittentes plane . partim remitin tentes . . . eontagio infesae M. Ex LanZono Hist. IX. : , , Exomdium habuero Febres quaedam, quae prιma facie Tertianae δε- oris notam praeferebant ... Miserandum erat videre , unum
vix in domo aegrotare , dein paucos pos dies Iotam febraci rare familiam b) Ex Hippocr. ibid. is Tertianarum, Auartanarum,
cturnarum , continuarum , erronearum, anmarum . inconsauriam M. Ex Mercato Hist. IV. : ,, Experimento non admodum raro consat, Febres intermittentes, tam simplices. quam δε-plices , mauis modis inopinato laborantes non paucos perdidisse V . Ex Ballonio Hist. U. r ,, Medici decrpiebanIur tauquam AvoIirianas intermittentes putantes, quod singulis noctibus repeteret Febris e verum as duae erant... noctes i lacidissimae M. Ex Riverio Hist. U.: Videmus Febres Terti nas intermiItentes. quae sitimmae malignitatis sunt parti Fes...
maxιma δε tomatum saevitia . Ex Mortono Hist. VI.: D-pus Febris in variis suis stadiis algoris, caloris, O sudoris
absconditur penitur O opprimitur ι ita ut ncque ex urina ,
remperie, pulsu, vel alio quocunque stilo modo distingui posist . . . priora aut deteriora o Iomata inexpectato recrude
suηt . Εκ Sylvio Hist. VII. dira attulerunt symptomata. Min Quartanam sese receperunt. Tortias Hist. VIII. cholerisCas, cardialgicas, diaphoreticas, syncopales, algidas, & sub-
continuas recensuit. Ex Ho anno Hist. IX. : ,, 'ParIιm r mittentes tantum, anomalae ct irregulares, vagum is incertum ustum habentes, facile inter se mutabiles , ut plurιmum insuetιs gravibus f tomatibus sipatae M. e Ex Hippocrate ibid. t is omnes autem hae eum multa rurbatione sebant : Nam alυi plurimis turbatae : horrores , fudores non judicatorii . is urιnae vetat praescriptum est '. Ex Mercato Hist. IV. t , Ptiraeque licet saevissimis acerdentibas in emantur Oe. M. Ex Ballonio Hist. U. et D Adeo tem- . pus
330쪽
3Io . pus matutinum terrificis erat suetomatis plenum etiam ρνimo quaternario, ut multi sacro oleo per undI. Iuerint ... V1d mus multos. quibus fluxerat alvus excrementis biliosis ... sedi ι suores parum proderant . . . At nullus erupit sudor nisi
DNIomaticus M. Ex Riverio Hist. U. et . . In gravissmum vitae discrimen conjiciant maxima symptomatum saevιtra . Ex Mortono Hist. VI.: is Inter innumera illa δε romata hasce F bres comitari oliIa , nullum es quod non aliquando adeo τε hcmenter saeviat , at vitae aegri inde in praesens discrimen adducatur ι θ ινpus Fibris in et arsis suis sariis algoris . caloris, o sudoris abscondatur pen tus o opprimatur : It aut neque ex urina . temperse , pulsu , vel atio quocumque stilo modo distingui ρ is ... sub larva . . . Diarri arae torminosaeSνlbius Hist. VII. inter lethalia symptomata adnotavit summam virium prostrationem. alvi fluxum. dysenteriam , urinas variab. Ex Tortio Hist. VIII. symptomata habuimus cho
Zono Hist. IX.: - Primo rigor incipis bat, quι ad plurcs horas durabat: Vomitus amara sacer aderant , Cardialia... in
multis termina ct alvi fluxus M.
Ex Hippocrate ibid. : Atque haec pleri que horum
longa erant et neque enim abscessus his obortentes 1ud cabant , velut ru atiis . Et omnia quidem omnibus discuti er judicabantur , ct nullae judicationes flebant , o diuturnae . maxime Tero BIsr paucιs autem horum juricatio circa Ottogesimum
Διm flabat M. Ex Mercato Hist. IV.: - Licet praedulas Tertianar m oecies perniciosas esse eon et , non subinde existimandom est , omnes fore lethacis . Vuaedam enim pernicio se timore plinae sunt : aliae in alios morbos migraturas seo indunt: nonnullae in diutinos assectus , or pleraeque , licit vissimis accidentibus insigniantur, non omnino Λιhales exi- sunt . Ex Ballonio Hist. V.: In aliis formicans pulsus is Ohaec praesertim dubas criticis eontingebant, ac si natura frusta aggrederetur erisim . Vui eri subtere nono , aut undecimo die cum magno vitae discrimine fuerunt . Atiis Febrιs