장음표시 사용
141쪽
Aeta in monte Galilaeae mense Majo.
est &c. Christus hic Decalois gum exponit Iuxta persectioia
bae non sunt ases s Drmo Dom&ἱ in monte. bis, qiua nisi abundaverit justitia vestra plus quam Scribarum & Pharilaorum, non intrabitis in regnum caelorum . . Audistis quia dictum est antiquis: Non occides: qui autem occiderit, reus erit judicio. Ego autem dico vobis e quia omnis, qui irascitur fratri 'suo , reus erit judicio. Qui autem dixerit
fratri stio , ' raca r reus erit concilio. Qui autem dixerit, fatue. reus erit gehennae ignis. Si ergo offers munus tuum ad altare, M ibi recordatus fueris , quia frater tuus scuti. Ita docet habet aliquid ad versiam te o relinque 1 bi mu-S. Augustin . nus tuum ante altare, & vade prius reconciliari fratri tuo . & tunc veniens offereS munus tuum. ' Esto consentiens adversario tuo cito, dum es in via cum eo: ne forte tradat DP te adversarius judici, & judex tradat te ministro : Sc in carcerem mittaris. Amen, amera dico tibi, non exies inde, donec reddaS no
vissimum quadrantem. Audistis quia dictum
. Cst antiquiSo Non moechaberi S. Ego autem
p ς' Q ρ dico vobis quia omnis, qui Viderit mulie -- . te, qua sudieri yς RG Concupὶicendum eam, iam moechaia Iudaeorum gra 'uit eam in corde suo. ' Quod si oculus,
viora crimina tuu Suindicabant. Alludit autem ad duplex Hebraeorum tribunal. I . Erat minorum delictorum ct poenarum. 2. Dicebatur Sanedrim, Gr. - ρων, quod erat magnum Ta. ρηhrum concilium seratque gravium causarum. criminum acsuppliciorum.' Raca. Vox es Chaldaea ive Dra, significans hominem inanem, pauperem, vilem. Ira Francisicus Lucas. Alij palant interiectionem esse, ct gnum animi irati.' Esto consentiens &c. Est parabola u- sensius est : Compone ct transige cum eo quem l isti,ne post hanc vitam tradaris Deo Iudici,qui poenas a te exiget pro pummo justitiastra rigore. Vide similem senti utiam infra cap. D'. Quod si oculus tuus &c. .i. cmquid ita diligis,ut pro dextra tuo oculi habeas inquit L augustin.) ffuerit tibi peccandi occasio, remove a te, ta abscide,more chirurgo rum,membra toti corpori noxia rese antium. V. infra cap. 98. Nota porro hacstcstata ad praecedens mandatum, atque ad oculorum O manuum continentiam.
142쪽
Somo Domini in monte. tuus dexter scandalizat te, erue eum , εζprojice abs te: eXpedit enim tibi, ut pereat
unum membrorum tuorum , quam totum Annus Christi taedicationis
Gesta in monte Galilaeae mensa
Corpus tuum mittatur in gehennam. Et si dextra manus tua scandali Eat te , abscide eam , & projice abs te . expedit enim tibi, ut
pereat unum membrorum tuorum , quam totum corpus tuum eat in gehennam. Dictum est autem : Quicumque dimiserit u Xorem suam , det ei . libellum repudis. Ego ' L bellum autem dico vobis rQuia omnis, qui dimise- repudii. Pr rit uxorem suam, excepta fornicationis cau- μμ est, Deumsa, facit eam moecharit' & qui dimissam in VeterjduXerit, adulterat. Iterum audistis , quia 4 I dictum est antiquis: Non perjurabis. reddes autem Domino juramenta tua. Ego autem Aiseretur diu dico vobis,' non jurare omnino, neque trimo in , ita per caelum , quia thronus Dei est neque ut repudiam ais Per terram, quia scabellum est pedum ejus: siam ducere, taneque Per Ierosolymam , quia civitas est Npudiψω alteri magni regis: neque per caput tuum jura pqsset: GH Veris, quia non pote S unum capillum album
facere, aut nigrum. Sit autem sermo Vester, ibest, est . non , non . quod autem his abun permittit cosuis dantius est, a malo est. gibus tam πιπι
do thori vivaristῖum, non mairmoni si que ηon nisti ob legitisas causas,rid. Ob fornicationem fis adesisterium, quod directe matrimonio repugnat, ejuslue fidem violat. Intestigenda tamen his sunt or alia graviora crimina. Ita passim Inιer p. F. infra cap. 3 Et qui dimissam duxerit,adulterat. Intellige qui dimissam quacumque ex causa duxerit, moechatur sive adulterat manet enim prius matrimonium ζmsi alterius conjugis morte silvendum. Vide praedicto cap. I3O.
Non jurare omnino, vid. ns cogat necessitas, ni quantam in te s , non aneta ii furandum. Ita s. augustin. de Maendacio cap. I I.
143쪽
Pars tertia sermonis Domini. Alia mandata Euangelica , se monita perfectionis,
circa vindicum, mutuum, er proximi dilectionem. Matth. I. 38. Luc. 6. 27. culum
pro oculo &c. Nec talionis lex,
O paena a ma-rstratu illata, iusta erant, dum
aberat vindicta cupiditas. Hanc enim vetat Chrisbu, non autem remere malo misjuria, dum ratio distulat.' Si quis te
percusserit&C. Boc, errata alia qua sequuntur, σου potiussiunt, quam praecepti. Praecepti tamen est, alteram ρ tius maxillam prabrre, sive aIteram accipere injuriam, quam acceptam ulcisci.
A Udistis quia dictum est: Oculum pro 1 L 1 oculo, & dentem pro dente. Ego au
tem dico vobis, non resiliere malo sed . si quis te percusserit in dexteram maxillam tuam, praebe illi & alteram e dc ei, qui vult tecum judicio contendere, & tunicam tuam tollere,
dimitte ei & pallium. & quicumque te an- ariaverit mille passus, vade cum illo & alia uo. Qui petit a te, da ei: & volenti mutua- Σri a te, ne avertaris. Et qui aufert quae tua sunt, ne repetas. Et ' prout vultis ut faciant vobis homines , & vos facite illis similiter. Audistis quia dictum est. Diliges proximum 3 tuum, dc odio habebis inimicum tuum. Ego autem dico vobis : Diligite inimicos vestros, benefacite his qui oderunt vos: φ benedicite maledicentibus vobis, ' & orate pro persequentibus, & calumniantibus vos: ut sitis filij Patris vestri, qui in caelis est : qui solem Iuum oriri facit se per honos & malos: & pluit super justos Ze injustos. Si enim diligitis eos, qui vos diligunt, quae vobis est gratia quam
mercedem ' Prout vultis 3ce. Eandem siententiam repetit Christin Matth. 7. v. I a. ut hia sequitur cap. 63. ' Odici habebis inimicum. Haec pars nu quam in scriptura repentur, sed a Scribis addita fuit divina legi, ct populo tradita. Franci Icus Lucas. Diuitiam by Cooste
144쪽
Gesta in monte Galilaeae mense MajOa
mercedem habebitis e n6nne & publicani hoc faciunt' 'nam & peccatores diligentos se diligunt. Et si salutaveritis fratres vestros tantum, quid amplius facitis' n6nne & Ethnici hoc faciunt Et si benefeceritis his, qui vobis benefaciunt; quae vobis est gratia' siquidem & peccatores hoc faciunt. Et si mutuum dederitis his, a quibus speratis recipere i quae gratia est vobis'
nam & peccatores peccatoribus foenerantur, ut recipiant aequalia. Uerumtamen diligite inimi-Cos vestros : henefacite, & mutuum date, nihil inde sperantes : 8t erit merces vestra multa, dc
eritis filii Altissimi, quia ipse benignus est super
ingratos dc malos. 'Estote ergo misericoraes, 'Estote ee sicut & Pater vester misericors est. go miserico des &e. Adde quod Mattiain dicit: Estote ergo vos persecti,sicut & Pater vester casestis persectus est. r
Pars quarta sermonis Domini. De eleemosyna, oratione, & jejunio. T. Eleemosinam faciendam sine ostentatione se si M. a. 9randum in abscondito, ct juxta formulam arar so datam. 3. In jejunio,inanem gloriam vitandam esse. Matth. 6.I.
Gesta in monre Galilaeae mense Majo.
x Λ Τtendite ne justitiam vestram faciatis , coram hominibus, ni videamini ab eis: ' alioquin mercedem non habebitis apud Patrem vestrum , qui in caesis est. Cum ergo facis eleemosynam, noli tuba canere ante te, sicut hypocritae faciunt in synagogis , & in vicis, utS hono
145쪽
nos debere justitia nostra testes
nistra manus nostra oculos haberet,videre tamen
non posset, quid dextera boni sa
Panem nostrum suis per substantia- Iem. Petimus hic quotidiana subsidia corporis is
nunt ; praesertim panem illum M. Pstem, quo ali-mm ad vitam
honorificentur ab hominibus. Amen dico V bis , receperunt mercedem suam. Τe autem faciente eleemosynam , ' nesciat sinistra tua quid faciat dextera tua' ut sit eleemosyna tua in abscondito, & Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi. Et cum oratis , non aeritis sicut hypocritae, qui amant in synagogis de in angulis platearum stantes orare , ut videantur ab hominibus: Amen dico vobis, receperunt mercedem suam. Tu autem cum Oraveris, intra in cubiculum tuum, dc clauso ostio ora Patrem tuum in abscondito: & Pater tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi. Orantes autem, nolite multum loqui, sicut Eth- rnici. putant enim quod in multiloquio suo exaudiantur. Nolite ergo assimilari eis. Scit enim Pater vester quid opus sit vobis, antequam petatis eum. Sic ergo vos orabitis: Pater noster, qui es in caelis e sanctificetur nomen tuum. Adveniat regnum tuum. Fiat Voluntas tua, sicut in caelo & in terna. ' Panem nostrum supersubstantialem da nobis hodie. Et dimitte nobis debita nostra, sicut nos dimittimus debitoribus nostris. Et ne nos inducas in tentationem. Sed libera nos a malo. Amen. Si enim dimiseritis hominibus peccata eorum: dimittet & vobis Pater vester cintestis delicta vestra. Si autem non dimiseritis hominibus di nec Pater vester dimittet vobis peccata Vestra. Cum autem jejunatis , nolite 3. fieri
a ternam. Gr. Ο -ημοῦν τὸν ἰπni. νιν. quo sion catis omne at mentum substantiae v. stra conveniens. Eadem vox apud Lucam cap. xl. vertitur quotidianum. quia natura
146쪽
fieri sicut hypocritae tristes. 'exterminant enim facies suas, ut appareant hominibus jejunantes. Amen dico vobis, quia receperunt mercedem suam. Tu autem cum jejunas, unge caput tuum, S faciem tuam lava, ne videaris hominibus je-lunans, sed Patri tuo, qui cst in abscondito: &later tuus, qui videt in abscondito, reddet tibi. colorem fera
T. In caelo thesaurizandum esse. a. Cordis oculum mundandum. 3. Immodicas temporalium rerum curas abjicien M. Matth. 6. 29.
x Tolite thesaurizare vobis thesauros L i in terra rubi aerugo , linea de-
Gesta in monte Galilaeae mense Maj . Extermi nant .s. immuistant re vitiant tirum faciei macie ct pastore. Annus Christi
Nolite thesaurizare dcc. Docet Christus non esse thesau
vitandum in tem . 1 . Ne rhesam
molitur :& ubi fures effodiunt & furantur. Thesaurizate autem vobis thesauros in caelo : ubi neque aerugo, neque tineademolitur; & ubi fures non effodiunt, ri,id est res ama nec furantur. Ubi enim est thesaurus is,cormptioni θ2 tuus, ibi est & cor tuum. 'Lucerna cor mis obnoxia . '' poris tui est oculus tuus. Si oculus tuus Y δ
versentur. 3. Ne oculo mentu pravis cupiditatibin obseurato, reliqua etiam actiones nostra vitiemur, is perverrantur. Quod declarat lucerna parabola.' Lucerna corporis tui &c. q. d. Quemadmodum oculus, si purus est, illuminat re- sitque corpus in vero idem oculus pravis humorιbus obnubilatur, obtenebratur totum cor- pia, O in tenebris erraret sic pariter si mens hominis fit pura , illaminabit totam animam, bomnesque ejus actiones,ut rite recte uesant. Mente vero pravo affectu ct cupiditate imbuta,tota quoque anima omnesque ejus operationes pravitate inscientur. Ita Corn. a Lapide. a. Pors quoque per oculum accipi intentio mentis. ita enim S. Gregoriin . S. Augusti-mu ct alii. Intentis enim bona ex actiombus indisserentibia facit bonas i mala vero ιν ηm opus Diruit. V. cap. 6 I. Disiligod by Coos le
147쪽
Annus Christi Sermo Domini in monte. Praedieationi, iuerit simplex: totum corpus tuum lucidua. erit. Si autem oculus tuus fuerit nequam, Gahliae mEna xQxu corpus tuum tenebrosum erit. Si ergo M.jo. lumen,quod in te est,tenebrae sunt: ipsae tenebrae quantae erunt)Nemo potest duobus dominis servire e aut enim unu odio habe
bilin alterum diliger aut unum sustinebit,
'Mammo- & alterum contemnet. Non potestis Deo
nae servire & ' mammonae. Ideo dico vobis,ne 3Hδες p. Iz8. soliciti sitis animae vcstrae quid manduce iis, neque corpori vestro quid induamini. Nonne anima plus est quam esca: &Corpus plus quam vestimentum p Respicite volatilia caeli, quoniam non serunt,
neque metunt, neque congregant in horrea e & Pater vester caelestis pascit illa. Nonne Vos magis pluris estis illis Quis autem vestrum cogitans potest adjicere ad
staturam suam cubitum unum: ' Et de Uestimento quid soliciti estis Cons derate
lilia agri quomodo crescunt. non laborant, neque nent. Dico autem Uobis , quoniam nec Salomon in omni gloria sua coopertus est sicut unum ex istis. Si autem foenum agri, quod hodie est, & cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit . quanto magis vos modicae fidei Nolite ergo soliciti esse, dicentes o Quid manducabimus, aut quid bibemus, aut quo operiemuri' haec enim omnia gentes inquirunt. Scit enim Pater vester, quia his omnibus indigetis. Quaerite ergo primum re gnum Dei, & justitiam ejus r haec Omnia adjicientur vobis. Nolite ergo solici-
148쪽
Sermo Domini in monte. 9sti esse in crastinum. Crastinus enim dies solicitus erit sibiipsi. Sumcit enim diei malitia sua.
Gesta in monte Galliae mente Majo.
Eadem x. Docet Christus, non temere judicandum est. a. Large donandum, ut larga sit remuneratio. 3. Non inconsiderate doctrinam Euangelicam simi
4. Orationem in primis necessariam esse. Matth. 7. I. Luc. 6. 7. Olite judicare , & non judicabimini: nolite condemnare , dc non condemnabimini. 'In quo enim judicio iudicaveritis,1 judicabimini. Dimittite, &dimittemini . date& dabitur vobis : mensuram bonam, Sc c fertam, & coagitatam, & superest uentem da-hunt in sinum vestrum. ' Eadem quippe mensura , qua mensi fueritis, remetietur Vobis. Di- quippe me cebat autem illis 3c similitudinem. Numquid rura &c. Hre potest caecus caecum ducere nonne ambo in proverbium rein
foveam cadunt Non est discipulus super ma- strem um sgistrum: perfectus autem omnis erit, si sit sic- mr , ut magister ejus. Quid autem vides festucam in oculo fratris tui , trabem autem , quae in oculo tuo est , non consideras' Aut quomodo potes dicere fratri tuo: Frater, fine eji-S 3 ciam' Numquid potest caecus &e. Pergit Christus in doctrina de non dicando seu condemnando proximo. quod vitiam Phariseis o Scribis familiare erau docetque eos, qui alios arroganter Iudscare ct arguere presumant, mores/ue eorum corrigere , dum ipsit fidem vitiis, aus majoribuι inquinati sunt; calorare more alios deduc tiam, fimul cum aliis in sanam, o periculum perdiιionis incurrere: non enim possunt disicipulos suos siemer ipsis peritiores reddere,quod hoc locostes cat: Non est discipulus iuper inagistrum Ita Theophiamsi ct Ianientia. Mes, quam ad
149쪽
ss sermo Domini in monte. ciam festucam de oculo tuo: ipse in oculo tuo trabem non videns' Hypocrita, ejice primum
trabem de oculo tuo: & tunc perspicies ut educas festucam de oculo fratris tui. Nolite dare sanctum canibus . neque mittati S mar garitas Vestras ante porcos, ne fortC conculcent eas pedibus suis, & conversi dirumpant vos. Petite, dabitur vobis 'quaerite, & invenletis e pulsate, & aperietur vobis. Omnis
enim qui petit, accipit . & qui quaerit, invenit e Sc pulsanti aperietur. Aut quisest ex vobis homo, quem si petierit filius suus panem, numquid lapidem porriget ei Aut si piscem petierit, numquid serpentem porriget eit Si ergo vos, cum sitis mali, nostis bona data dare filijs vestris quantb magis Pater vester, qui in caelis est , dabit bona petentibus see Omnia ergo quaecumque vultis ut faciant Vobis homines, & vos facite illis. Haec est enim lex, Sc Prophetae.
Annus Christi a Praedicationis
Gesta in monte Galilaeae mense Majoa
dare sanctum&c. Docent his Interpretes, Ea- angelisis non servare ordinem dictorum a Christo. rursum enim hie Lehina A.
pnsulis tradita resumitur , qua
sanctum θmargaritas .i. doctrinam Euan gelicam , ct Sa cramenta imis pertiant homiis
nil indignis, Frversiis ct oblinatis.
Galilaeae mense . . , Majo. I. Angustam portam , arcIamque ad caelum viam epe proclamat.
a. Prudentia opus ese, ne a falsis docIoribus de vistu- iis semita abducamur.3. Bonis operibus idem se oratisnem sabiliendum. Matth. 7. I 3. Luc. 6. 43. . TNtrate per angustam portam : quia lata I porta, M spatiosa via est quae ducit ad perditionem , & multi sunt, qui intrant peream.
Praedicationis a. Gesta in monte Diqitigod by Corale
150쪽
Gesta in monte Galilaeae mense MajO.
Qti m angusta porta, & arcta via est, quae ducit ad vitam: de pauci sint, qui inveniunta eam l Attendite a falsis prophetis, qui Veniunt
ad vos in vestimentis ovium, intrinsecuS autem sunt lupi rapaces . a fructibus eorum cognoscetis eos. 'Numquid colligunt de spinis Numquid 3 uvas aut de tribulis ficus3 Sic omniS arbor bona eolligunt &e.
fructus bonos facit: mala autem arbor malos s. Lucas diciti ffructus facit. Non potest arbor hona malos Neque enim lfructus facere: neque arbor mala honos seu de spinis colliactus facere. 'Unaquaeque enim arbor de frua gunt ficus: n
ctia suo cognoscitur. ' omnis arbor, quae Π ΣὸΕΣ2 42
facit fructum honu, ex Cidetur, dc In Ignem mit' uam. tetur. Igitur ex fructibus eorum cognosceti Seos. R Bonus homo de bono thesauro cordis sui profert bonum e &imalus homo de malothetauro profert malum. Ex abundantia enim cordis os loquitur. Quid autem vocatis me Domine , Domine : & non facitis quae dico' Non omnis, qui dicit mihi, Domine, Domine, intrabit in regnum Caesorum . sed qui facit voluntatem Patris mei, qui in Caesis est, ipse intrabit in regnum caelorum. Multi dicent ' in i lla d i e r Domi ne, Dona i ne, n On ne ' In illa diis in nomine tuo prophetavimus, dc in nomine 'te' , tuo daemonia ejecimus, & in nomine tuo vir- jμ iri, tutes multas fecimus Et tunc confitebor illis: Quia numquam noVt vos. discedite a me, qui operamini iniquitatem. ' Omnis ergo qui au- ' omniser,dit verba mea haec , facit ea , assimilabi. go qui audit tur viro sapienti, 'aedificanti domum, qui Diogin his
L Λ est ymonis Domini, quo C-pus erecturit, non Alficere ad salutem, hum fidem operibus vaenam, qua instar arenae'; ed bona vera fidei adjunctafirmisin s esse salacis nostra fundamentum nullis tentationibus labefactandum.