장음표시 사용
21쪽
A tiones la omnes ad aliquid clarum distinctiumq3 referamus. Q ualiter, inquis, di ad quena moduni ' nam id ipsum quoq; indicandrina adhuc arbitror propter stupidos istos methodicos nempe esto,
dicat aliquis, phlegmonemaste 'tum esse praetcr.naturam ripsam Vei, Lesam pii lcgna uici Dolanetis particulae tundi ionem morbi insigne symptoma,Veluti pedum quidem laifum,ingressum,ocalorum Uisum,aucium auditiam: ruborem autem,tensionem, Sc reni XUm, & tum Orcm, qui praeter
naturam iit, ac plate monis succedat, diuersum quoddam genti Silue sympto malum, siue accideia itum, siue quo alio nomine appcllare malit illud modo sciat, clarcq; definiat,non esse idem genus cavitio aetionis. Rursus sanguinis redundantiam si sortellaec niu)internam phlegmones causata, ex ternam vero Zc quae hanc praecelsit, ciborum abundantiam. Ergo sicuti ipse exempla sermoni, hahendi clara posui, di quatuor genera distinxi, ac notignes corum diXi, ita 8c Thessalo, arbitror fata ' Ai. caesas.ciendum fuit praesei lina poli tot oc tantos Uiros, quos se vici isse praedica uni,nouam sectam conu u-ro. N unc vero nec ipse apertum quicquam attulit, nec secitatorum eius qui quam.
Renduntur, quae Olympicus, ac Thessalis de ea, quae es interpathos or 3 toma, diferentia prodiderunt. C A P. s. 'CLum picus enim, cum ausus sit desinire, quid pathos sit,non eius sed symptomatis retulit no i iionem. in flamma igitur,nec quid pathos sit, nec quatenu S a morbo differat, intelligunt. Verum hoc nos in sequentibus docebimus, sis mul enim omnia dici non possunt. Verum concesso iis B idem esse morbum,ac pathos, inspiciamus ea, quae dicit Olympicus. Pathos inquit) eii conueisio
corporis a naturali habitu in eum, qui praeter naturam est, permanens. Poli paululum progressus ait Sciendum est differre a sympio male pathos, pathos, Ut pauloante dixi,affectus corporis elip ternaturam permanenS: symptoma,quod huic accidit, quodq3 in iis, quae praeter naturam sunt, spe cialem, ac magis etiam partic Ularem figurationem habet. Haec cit egregia interpretatio Lapicntis Olympici, qui pathos ac symploma finire est ausus. Quae sane tor vitiis scatet, ut mihi in mentem veniat illud itulti ad cribriim,negataris inuenire se, quid eius obturet, aut non obturet. Quid enim primum ex ipsis dicas, aut quid Omittas: quippe Omnia refutare,qus perperam sunt dieia,longuria 11 t. N tim Ois mutatio ab eo, quod secundum naturam se habet,ad id, quod pi ster naturam est, rnor
hum censetis, si modo perna anesia illi adsit. At UOS tum coloris vitium, tum atrophiam. i.astedium, in ovo corpus non nutritur,sympio maris,nequali morbis annumeratis. Quel id aut cacochymia. i.vitiosus succus: quid cach exta.i. malUS corpori S habitus. 'quid succi defectus: quid vero ipsa redundatia non ne praeter naturam sunt S i ergo permanentia his accedat, inter morbos num erabuntur.
Atqui nccipit id vultis, Oc merito sane. Etenim supra id, quod praeter naturam sit affectus,aduci
oportet etiam aliquam ab eo laedi actionem: nam, quoad illesiae hae omnes seruantur,ctiam si millies C corpus fit alteratum mutat Umqῖ, nullus in eorum affectuu adhuc morbus est. Quod . n. curationem desiderat,aliud plane non est, passiectus, qui Vitiat aditonem. Si quidem quod primum maximeq3 omnium desideramus,id naturalis est actio: propter hanc, ct naturalem siue astedium, siue conit itationem nominare velis. Videre nanq3,S audire, di loqui, dc ingredi indigemus, non autem oculis, auribus, lingua,aut cruribus: nam,sii Uidere alia particula liceret, quis oculorum esset Us is. Et, si alio quouis instrumento audire liceres, quae aurium esset Utilitas Parimodo lingua, Sc cruribus minime prosecto esset opus,si loqui atq3 ingredi sine his possemus. Ac videre quidem,nostra ipsoru causa indigemus oculis non nostra, sed ideo,Ut Videam US. Iam linguam,aures,crura non propterea re quirimus,ut institi mentis Sc multis dissuamUS partibuS, sed loquelae gratia, di auditus, ct Incessus. ηΑl.ociosi, j.
quippe demortua quavis particula, quae abscindi potest,Ueluti digito, pede, aut summa manu non patimur hanc ociosam gestare, ac Veluti pondus alienum circunferre, illud clare hoc ipsb declaran tes, haudquaquam nos particulis illis, sed funcitionibus egere. Veluti igitur totam particulam actionis causa requirimus, eodem arbitror modo naturalem quoque citis constitutioncm actio nis gratia desideramus. 'Sicuti enim supra diximus, causi e viccm ad actionem constitutio praestat. Quae vero constitutionem, unde actio nascitur, necessario sequuntur,sanis quidem nobis acciden tia, aegrotantibUS symptomata nuncupantur. Atqὶ haec quatuor genera sunt Omnium, quae in cor pore nostro habentur, seu secundum naturam nos, seu praeter naturam habeantus,actiones, constia tutiones, quae has praecedunt,quae sequuntur: hiS dehinc nomina, qui volet,imponito, isngulis scoris sum: Sc ,si Dionem,aut Theonem appellare velit eorum quodlibet,mea nihil refert: illud modo in telligat servetq3 ubique,quatuor in Universum reS esse, quaesistae intcr se proXimc sint. Et, quoniam lauc sermotiis veni, videor mihi hoc iuste exigere, Ut iscuti nos illis permittimus, quae velint, nomina indere, ita illi inuicem nos Vsitatis& antiquis uti sinant. Alioqui sane graue atquc adeo iniurium sit, ii illis soloecismum committere tyrannorum ritu licebit,nobis vel graece, Vel latine, loqui non concedetur. Vocanto,sis placei,sanitatem,ipsarum functionum conltantiam: quanw oiren sum a nobis est affectum constitutionemq3 partium, cuius ope functiones secundum naturam ediamus,hygian,i. sanitatem ab Omnibus Graecis appellari. Atq3,id cum statuerint sanitalcm,morbum tamen censento non actioni SVitium, sed qui praeter naturam sit affectum. Tanquam ergo nos illos nec graece latine VeFnec dialectice nominantes, non 1mpedimus, ita illi nobis permittantoc graece clatine ue - oc dialecticc non omiacm, qui praeter naturam sit , assectum, sed qui actioni
22쪽
scribenda hortati estu, quid dico agi alias habeo.
incommodat morbum nominare: qtri praetcr nat Uram sit, nec tamen ac 1 Onem obturbet, non EHaorbu .ii feci morbi symptoma. iktarius, fictis illi Pei manentiam adliciunt, nec indicant, quot ho Iasciusmodi a iaccitis moratus, morbus il scens cndu S, ita illi nobi S concedant illud permanentiae Nonacia lubtrahet e. Nam, li quis liue tribus hori S , it Uc quatuor, sitae horae lanium dimidio, toto cor porc Uchemcnser tu ari ci tu S lic, Us nequc lcntiat neqHe moueat Ur, hunc noSapopleelon, siue alto riuum dicimus. trique i qesiis conuulius toto corpore iit, huncctiam comitiali morbo laborare, nulla nec horarum ncc dicrum ratione habita quippe nomina id genUS , naturae rci, non temporis
modi sunt indicia non allicr quam album, ec nigrum, Sc calidum, ec frigidum: alioqui mirum mehercule sit, ii aqua calida, calida non iit, nisi perpetuum diem talis perduret aut qui sex horis febricitauit, non sc braci aucta Coportu ilia cnim Vi febricitauerit, durasse malum: quan quod tempus id
sit, quod durationem illa ina, iusta ne fuerit, an secuS det ei minet, nemo cor tam tradidit: virum ne die rum aliqHIS numerus iit an mens luna,Fun horarum a Ut cur durabilem dicant, cum licuerit diuturnum d Icci e aiat cur hoci sui dem mutantes non nulli eorum, di incile solubilem dicant. At certe hoc
non gen crati scio morbi, sed longi morbi proprium est: perinde ac facile solubile, breuis. Verum existimare rescri c, agresolubilcm , an durabilem, an diutinum dixeris, non ne extremae cstruditatis Iam ill Ud prolecto magis mirum , quod ipsi Vcluti a graui somno experresti , distinguere pathos a Flympioni ac aggreditantur cuin auctor stupiditaris corum in secundo de methodo, sic scribat: Ea- cm nanque,c Una prae ccciunt, Pathc dic UntUr cum succedurali symplomata. Qtiam uis etiam longe id ita ab Illit S hoc ipsum siliquam ea, quae ab illis dicuntur, Vtique iccinori Sphlegmonen, si primo statim dic irruat, pat hos esse concedere: In at scri cuipiam secundo,aut tertio die succedat,abire in symPiemar quanquam quid diem fecundam nac moro, cum nactius su horam secundam a morbi inua 1ione dic crer An cnim in secundo dic phlcgm One iecinoris in symptoma migrabit, in secunda ab Ii: io hora non migrabi nec symptoma crit cum illud saltem, quod est, alicui, quod praecesisti su-Pci Uenit c illi omnino competet. At, quod tam ccleriter, inquiunt, supervcnit,ab eo, quod Una imi Uit, non dilia . Iu ursum igitur dictum ab illo clare Oportuit, quoi horis determinet, di istinguatq3, UUd i. . ci cicinis, ab eo, quod una in Vadit. Ac Thcllatus quidem eiusmodi est. Olympicus vero,cchi In arcc si iam i ipienti ae cucchus, non ita pathos a sympto male discerni sed pathos id cisse, quod ict Um clla, in Pion, a Vcio, quod huic accidit, mirifice videlicet, ac dilucide essetat iam cius inter Pic L LUS: quippe, quid ipsum bympio ma , quod pathos comitatur, sit, adiicere Ut arbitror ac defini coportuis, num corporis aliqui Saffectus, num laesis o quaepiam actionis, num pariter Utrunque cilcr. At ille quia cna minime id dicit, sed nobis videlicet diuinare est opus. Illud vero, quod defi- Gnitioni apposui nempe specialem, atq3 ctiam magi S particularem in iis, quae praeter natura ira sunt,sigurationem habcns,quam non excellentiam claritali S habet, atque etiam nominum grScam, per Iepidamq3 interpi crationem ' Si magis specialem quandam figu rationem, in iis, quae pria ter naturam sun sympio ma habct, quid crgo est, quod magis generalem notam habet non enim dixit, an sine collatione ad generale, magis si cciale liceat inucia ite. Sin ad nihil omnino referens magis spe ci. te pronunciat Oppido quam diligenter, clareq; interpretatur: quan* di paucis, ec dilucidis vcr-hi S dicere ei licebat Omnia, quae circa corpus animalis praeter naturam sunt, Vel morbu esse,Uel causam, vel symptoma. Quibus omnibus cum illud praeter naturam sit commune, morbus actioni offici causa ipsum praecedit, syna proma eum sequitur,ipsum videlicet natura duplex, alterum actio nis laetio tali ei una ancello quaedam morbum sicquen S. Verum Vt dixi siquiSOmnes eorum errores excuccre Uelit, sinem dicendi non inueniat ipse que mi Hicro optime scis eorum nos ne millesimam quidem ipsorum partem refutare conatos. Ergo, si illud tantum adiecero, primum hunc libruhoc loco claudam: nem pe e in ipso statim mei hodi principio non pauci medicorum falluntur, Uti Q ue qui Thettali, ac Themisonis sunt aemuli, quici; methodicos se appellant , insignibus, ac maximi S erroribus cum hi S Uero non pauci eorti, qui se analogisticos, dogmaticos, ac logicos nominant. HS i quidem, ni is quis omnes asterius, a quibus actio isdiuir, inuenerit, numerum ipsum morborum, quantus, qualis 3 sit, ad Unguem definire non potest. Id cum quidam eorum facere nunquam vellcntauerint, tyrannorum more, quae ipsis Videntur, citra demonstrationem pronunciant. Alii non modo ipsi non demonstrant, sed nec a demonstrantibus ducunt. Ac plurima ut scis) medicorum Pars, qui nunc sunt in pretio, eiusmodi est: nec id fortasse mirum. Nam, ubi philosophorum plerique citra demonstiationem credendum sibi postulant,quid de medicis mirere, quibus nec Vacat Veritatis inquisitioni vacare r ut qui mane in salutationibus ita enim appellant sint occupati, Vesperi cibo disteti, ac ebrii. V erit ego veteris tibicinis exem plo, mi Hiero, vel cum mussis ipsis certatuero: cum alioqui turpe putem, tibicinem, qui pretiuertim haud magnam rem prospere moliebatur, adeo repertum fuit se laudis cupidum: me autem, qui medendi methodum ab antiquis inquisistam, non tamen hae tenus ex acite proditam, inuestigare, ab soluerch3 Ualeam, propter eam , quae hac tempestate regnat, ignauiam, grauari, atque cuncitari, ac differre. Quare contra n Unca flesbiu S, quam ante, mihi videor. i Non enim proprium vobis, qui me ad medendi artem totam ordine perscribendam
hortati estis, hoc munus dedico.J- Ac primus liber hic mihi finiatur: totius, quod sequitur, operis secundus ad hunc modum deinceps incipitor.
23쪽
Quid sit Morbus,ac quae prima ipsius genera:& quo pacto statuendae sint Indicationes,
quibus uniuersa morborum curandorum methodus,
tanquam iundamentis subsistit.
quo immediate actio tiditur,proprie dici t Morbum, quando se ad ipsum
remouendum uniuersa curatio dirigitur. C A P.
Vae corporibus nostris a naturae suae modo egressis, Hiero optime, accidunt i quatuor tradite disterentiae sunt: Vna ipsius functionis vitiatae:Altera set eorum quatuor tradiis disterentiae sunt: Vna ipsi eius, qui hanc peperit,aiseelus:Tertia causarum,qus ipsum prscesserunt amedium. Quarta symptomatum,qus hunc necessario cosequuntur. Quod itam vel cundia haec esse morbum oporteat,vel horum qiis da,vel certe eX hiS Vnu, id promptum colligere cuiuis est. Cum.13.aegrotantibUS praeter haec nihil in . nsit,Vtiq3 praeter haec morbus non fuerit. Quod ergo reliquum est,aut omnia haec collec ta morbus erit,aut horum quaedam, aut Vnum satiem omnino.Sed in . enim olum esse collectionem,praeter id,* neminem usqua habuit authorem,et dici non potest Naquae, quaeso,morbi causa,aut quod morbi symptoma erit, si olum pariter collectio morbus censebitur Neutrum profectis, erit.Ergo duo praeter morbos genera relinqui necessum est.alterum causa xUm,quae hos creant alterum eorum,quae necessario sequuntur,non in homini ossiciunt. Verum, si haec abstuleris,reliquum est,ut in altero duoru statuatur morbus, aut ipsis functionibus afflictis et aut,qui has edunt,affectibus.Fuitq3 ec antiqua sane de hoc controuersita, δέ hodie dissident inter se omnes, non modo medici,sed et philoseph alii ipsius actionis vitia, alii affectus unde actio prodit, morbos nominantes. Et dissidere viros in rebus tam obscuris minime est mirum: no intelligere in Ceos, i, denomine contedant,faraetaxatione est dignum. Quippe,si inter Oes conuenit, ad aflecturia, . Aqui functioni obest,curationis consilia dirigi,quid ad artis ossicia coserat definiuisse,affectus ne,an . laesa functio, morbus sit appellandus trouis enim modo appellantibus aeger sanitati restituetur, di . modo quis affectui commodis praesidiis occurrat hic nanq; est,quem alterare mutareq3,5 prorsuε submouere oportet,non Vitium flancti nis. Nemo enim ipsam claudicationem sanat, id enim es, e - 'set ridiculum)sed affectum, qui hanc efficit,ueluti phlegmonen,isi huius vitio claudicatur:atq; han& perfundit, cataplasma superimponit, ct scarificat, Zc per halitum digerit, omni ratione dis scutere tetat,utpote cum bac abolita,reddatur rectus incestus nec hac submota claudicationem cor rigere prorsus sit opus, cum nec remaneat quicquam prauae functionis,si,qui huic ob fuit, prorsus sit amotus affectus: quoad vero huius quicquam relinquitur,necessum est ad portionem eius,actio qnem vitiose edi.Hunc itaq; affectum,seu morbum appellasse,seu pathos, vitium,e, F seu morbi causam, seu pathus vitii eb causam quis velit,id nihil ad curationem nec prosit, nec obsit. Sed, neq; si Theonem aut Dionem hunc vocet quis,modo rite sanet, nec hic quidem fgrotanti ossiciat. Quinimmo,siquis prorsus innominato eo, tamen quae ex usu aegrotantis sunt, adhibeat remedia, non solum hic nihil omendet,sed etiam bellissim e curabit . V erum, qui alterum docere UOler, quae D ipse tenet, huic prorsus nominibus propter res uti est opus. In quorum usu claritas quasi meta spe creanda erit.Nam, qui sic nominare quaeq; studet,ut qui discit, clarissime intelligat, is Optimus praeceptor fuerit . Quoniam igitur Zc nos iam docendi munus ingredimur, necesse est alicubi rebus nomina imponamus an Vero dilucide, id vos aestimetis, licet . Ergo affectus, qui actionem vitiat: Morbus appelletur: hunc siquid sequitur,Symploma quod illum excitat,Causa. Ja ratione Veteres medici Nomina orbis imposuerint, or qu bm ex libris emorborum
ac SD tomatum numerin se Ca e declarentur. C A P. a.
Is ita distinctis, inspicienda diligenter est nominum diuersistas, quae aegritudinibus imposuerunt ipsorum primi authores. Subinde enim a laesa particula sunt indita,ut Graecis Pleu vitis, id est laterum compunctio: Peripneumonia,id est pulmonum phlegmone : Ischias, id elico Vendicum morbus: Podagra, id est pedum vitium Nephritis,id est renum vitium: Arthritis,id est articulorum vitium: O phthalmia, id est oculorum phlegmone: Sc Cephalalgia, id est capitis do lor : ct Dysenteria, id est intestinorum tormina. Subinde ab ipso symptomate, Vt EileOS, id est te rauioris intestini morbus: Tinesmos,id est desidendi assidua cupiditas: Spasmos, id est conuulsio:
Palmos, id est palpitatio: dc Tromos, id est tremor: Paralysis, id est neruor um resolutio: oc A pe Plia, id est cruditas: Dyspnoea, id est dissicultas spirandi, vel inordinata spiratio: Apnoea, id est Septima Classis. bbbbbbb defectus
24쪽
Saepe ab ambobus simul,ut Cephalalgia: Sc Otalgia,id est aurium dolori& Cardialgia,id est cordisi dolor: Odontalgia,id est dentium dolor:Hysteralgia, id est uteri dolar. S spenumero a causa putata, f ut Melancholia,ab omnibus Cholerae,iis qui sunt a Cnido medicis. Hinc etia fortassis ex Leuco thlegmatias hyderos, quae aque intercutis est species,nomen accepit.Non nunquam a similitudihe is ad aliquid extra positum,ut Elephas,sive Elephantiast ancer,Polypus: Staphyle,id est uua: Leui ce,id est υitiligo alba: Myrmecia,id est Formica,tiue sessilis verruca: Atheroma,id est tuber,cui pulticulae simile quid inest,qira Graeci Atheran dicunt: Steatoma,quod seuo simile quid continet: Staphyloma, id est oculi moibus,cum in summa tunica quiddam acino simile eminet M eliceris: An thrax, id est carbo: Alopecia,id est areae in capite:Ophiasis, id est vitium serpentis formam reprssentans Sycosis,id est ficus Satyriasmi, dc Priapismi, pudendi praeter naturam erectiones. Ipsorum verd morborum, quae nec locum affectum nomine repraesentenr,nec causam quae eos effecisiperpauca sunt nomina, Phlegmone, angraena: Scirrhus id est durities vix sentiens: Erysipelas: Aposte ma,id est abscessus edema, qui tumor est laxus citra dolorem:Empyema,id est collectum in tho race pus: Ulcus Erl arthrema,id est Iuxatio Calagma,id est ossis fractura: Spasma,id est couulsum: Rhegma,id est ruptum: Coloboma,id est mutilum,siue curtu: Dothien,id est furunculus: Ionthos, Fid est varus Phyma,id est Iaxarum partium phlegmone. Quanquam horum quoq3 non nulla partim locum corporis liue particulam amictam subindicare videntur, partim a praegrauante symptomate nominari. Quod siquid citra huiusmodi infinuationem est nominatum,at certe differentias suas multiformes habet: veluti ulcus tametsi ipso nomine, unitatis solutionem in carnosa parte noni , indicet,atq3 ita afflictam partem una infinuet, at particulares eius disterentiae varie sunt nominatae, Chironium, T clephium,Cancer,Herpes, Phagedaena,omniaq3 id genus, partim ab iis, qui prima ea fanarunt,ut Chironium: partim ab ipsis,qui 'sidem sunt affecti, ut Telephium: Cancer autem a similitudine ad animantem Phagedaenaa symptomate,similiter Herpes. Verum Phagedaena viocus omnino est,idq; depascens,siue exedens,sive quomodocunq; appellasse libet Herpcs non semper ulcus est,quotiesq3 cum exulceratione est,non Utiq3 seruata Veteri sede,vicinas partes d e pascit, sed,sicuti nomen ipsum indicat,ritu serpentis bestiar,relicto priore loco transit ad alterum. Cauum vero ulcus, sordidum,& purum,S aequale, quod hypersarcongrece dicitur,id est cuius supercrescit caro, haec magis proprias sortita sunt appellationes,non tamen similiter omnes,sed aequabile a propria nimirum differentia,sicutiWcauum,ct supercrescens. At cruentum, Sc purum, ec sordidum,non a propriis differentus, sed ab externis symptomatis sunt appcllata . Ergo,cum tam im- G par nominum impositio veteribus fuerit,multo P etiam magis cum Epinycitida, Oc Acrochordi - na,id est pensilem verucam, ec N ydialopa dicant primum,quod noctu cli enatum: alterum, quodl - - i, ummam occupat cutem: tertium,quod noctu Visum aufert : aliaq3 eiusmodi multa faciant, nam si omnia numerem, quod ipse fugere iussi superuacua persequi videar Id omni modo agendum est ri λυδ ei, quem Veritatis studium tenet, ut ab ea,quam nomina imaginationem facitit, recedens, ad ipsam Z rerum substantiam se conferat,atq; hanc inspiciat: tum, quot in Universum sint morbi, sympto maia,& proximae siue internae horum causae, requirat . Nos igitur id alijs commentarijs fecimus, quorum unus de aegritudinum numero est,inscriptus autem est de Morborum differentia alter de i Symplomatum est differentia. Adeo Vero in eo Opere causas horum utriusq; seorsum explorarec studuimus dico tum morbi,tum symptomatis cuius 3) ut ad praesentem disputationem nihil amplius desideretur,sed praeparata omnia iam sint. Itas ne legenda quidem, quae hic dicemus, ulli suaserim,prius,quam in illis sit exercitatus. Quippe, siquis illis tam numerosis theorematis neglectis huc se contulerisinec ipse fructum percipiet,8c,quae recte sunt tradita, temere incusabit.
id differa orbis se Pathos, o quod omnis Morbi dignotio ex dispendeat, quae corpo
risecundum naturam Inseunt. CAP. R.
AC in illis quidem particulatim omnia, tum morbos, tum symptomata, tum causaS inquiro. Hic duobus adhuc additis, quae necessaria erunt iis, qui medendi artem exercebunt,tum me Usum inuentorum prodendum conferam. Quae nam sunt,inquies,duo illa,qus dicere paro Certe Unum, quid inter morbum,ec quod Graeci pathos vocant,intersit,indicabit: Alterum,qudd sine corporis elementis,& quibus primum consistit, noscendis, non possint morbi inueniri, ostendet . Haec igitur nos accuratissime tradere studebimus. Qui ea legent, oro, ne prius ad ipsam metho-- - . dum medendi se conferant, quam ipsi quot in totum morbi sint, per se inquisierint: ct , quae pro-ἀ ' . dita a nobis sunt,curiose inspexerint.Ergo ceu haec fecerint,incipiam,quae promisi.Tres esse incor pore affectus praeter naturam ostensum iam est,Causas, morbos,symptomata. CausaS,Ueluti redunt dantiam vel corruptelam: Morbos,ut phlegmonen,ulcus:Symplomata,Ut malum colorem, S gra, . . . , cilitatem.Diuersa ab his sunt,quae immodice a corpore excernuntur, aut quae praeter naturam reta ' ἡ entur, ei functionum vitia,omnia scilicet communi nomine symptomata dicta,caeterum non Uni' generi subiecta . Quippe assectus quidam corporis est vitiosus color:quod excernitur aut retine tur, affectus non est, sed affectum sequitur. Similiter actio vel laesa,vel integra,affectus sane non est: Particulae autem, unde editur, affectum necessario comitatur. Ac adema quidem & phlegmonc
25쪽
IOA ex iis sunt, quae absolute esse dicuntur: Eodem modo 5 redundantia si ea sit sanguinis,& corpo
ris pallor. Afilo vero eX eorum numero non est,qtiae esse absolute dicuntur,aut certe non simi Iiter sicut iam comprehensa: si quidem nullo temporis spatio manent eius partes, sicuti prose 'io nec sermonis, ncc etiam motus Ullius,sed horum quilibet in ipso ut sic dicam fieri esse suum obis utinet.Cum vero duplex sit motus genus,unum in loco,aliud in qualitate,prius latio, secundum ab AE A su teratio dicitur. Ac omnis quidem ac tiO,motus est activus: Omnis alteratiO,eius, quod alteratur, motus est passivus: patitur nanque quod alteratur.Ergo asse 'ius,dum alterantur mouentur: cum ina motu cessauerint,iam alterati sint, non autem amplius alterantur. Quicquid enim quocunque ' modo se habet,aliquo omnino astefiu esst praeditum quod autem in conitanti aegreq; auferibili aD feeiu est,id habitu iam quodam assceium est. Sane alteratur is, qui nigrefit alteratus est, qui iam obnigruit, siue ut sic dicam nigres adius est. Itaque alteratio generatio est qualitatis, aut affectus, in aut quomodoctinq; appellare velis. Nec, si alterationem esse depositionem, Vel mutationem ciUS, quod prius fuit,dicas,id pugnet cum eo,quod dixi,alterationem generationem esse qualitatis cum
ambo in idem recidant,nam,& quae prior in corpore qualitas fuit,mutatur, dc nunc noua gignia,
B calefacit,frigus m utatur,calor sit. Quoties Uero ciliuspiam,quod substantia non sit,generationem hibentuitur. Quippeeius, qui in Sole Versiatur,candor mutatur,nigritia gignitur: ' rursus eius, qui igni se TIn quibus esse dicimus,non idem eo sermone significamus, sicut cum absolute generationem proferimus. Nam.quae absolute generatio nominatur,via est in substantiam: quae vero huius, vel illius genera tio dicitur, via est in illius ut sic loquar entiam,sive subsistetiam. Verum hoc,veluti extra rem, sit dictum. Qiuod vero propositum nobis in disputatione maxime huit ferme iam definitum est, nempe aliqua,in generatione, ct mutatione, ct alteratione, θ ,ut semel dicam, in motu,ipsam essentiam habere: aliqua in ipsius substantiae contiantia. Ac sanitas quidem, Oc morbus, di quaecunq3--wm'
symptomatum causarumq3 afflictus Vel habitus sunt, ex permanentium constantium l3 numero se
quos vidi & 1 pressi, legunr, τερον γε
sunt: actiones qmnes alterationesq3, in quacunque re suerint, in ipso fieri essentiam suam possident lc corpus, secundum quodcunq3 mouetur, secundum idem patitur,motusq; eius pathos, imue passio est. Sane prisci motus omnes,etiam qui naturaliter se habent,nisi activi sint, pathe grae ce,idest passiones nominat sicuti etiam ipsos activos motus, actiones. Eo paeio 8c Plato sensuum alterationes,pathe,idest passiones appellat cum iunioribus aliter nescio quomodo sit visum, ut videlicet de solo eo,qui praeter naturam sit,motu id nomen usurpent. Ac a' veteribus quidem pathos priuatim de omni extrinsecus motu dicebatur: nunc per abusum etiam aflectus, qui ex pas C sione iam prouenere,nec amplius in motu sunt, pathe,id es passiones appellant, ' non tamen diu turniores,aut aegrius auferibiles. Sed eiusmodi non ectaturae a iunioribus sunt inuectae. Diximus autem alibi distus ius de medicinalium nominum usu nec illud nobis ad considerationem propol situm nunc est,sed tantum,quemadmodum ipsi utemur, claritatis gratia distinguere necessarium est visum. Nam contrarium sanitati affectum,a quo laedi actionem dicimus, morbum tantum appellamus,siue diutinus hic, si ue brcuis sit siue momcnto duret. Ex reliquis assectibus, qui praeter naturam sunt, eos,qui hunc praecedunt,causaeo rationem obtinent,causas tantum dicimus,non pathe: ut illum sequuntur,si acitionum offensae sunt, ec symptomata,& pathe: eodem modo Sc immodicas,vel inanitiones,vel retentiones. Qui vero affectus sunt, veluti vitiosus color, supra pasmo- 'tamen diuturnis & symptomatis appellationem,etiam affectus vel albe ctiones vocamus, ita nimirum, Ut sunt. Omnium igitur horum commune id est,q, prster naturam sunt, Sc causae,dc morbi, Sc symptoma affectio quam . . ὰ . Ο Ζtis.Proprium autem morbi quidem est actioni incommodare: symptomatis huc sequi causae prae habitus: quem h cedere.Ergo nec is,qui morbum esse motum praeter naturam dixis,intelleXit,quid diceret: quem sε is , admodum in proximo libro docuimus methodicorum non nullos definiuisse, adiecta ex super- Linacer tame babundanti, constantia necis, qui mutationem esse ab eo,quod secudum naturam, ad id, quod prae D ter naturam,uoluit: quippe quae non magis morbi,st causae & symptomatis definitio est, quando omnia ea affectus sunt praeter naturam. erum,si breuis spatii sunt, costat acuta esse: sin aegre avelluntur, diuturna. Oson a Utem,an Nossema dicas,nihil interest: quemadmodum etiam non inter est,Pathos, an Pathema dicas. Atqui pathus,id est passionis, appellationem de morbo dixisse voteres, quemadmodum ec Arrbositan, id est infirmitatem, ec Asthenian, id est, imbecillitatem, ostensum nobis est in ijs, quae de medicinalibus vocabulis scriptimus. In quibuS illud quoq; traditum est,nihil referre,dicere' valetudinem infirma,an infirmitatem valetudinis: γ nam ec ipsos, tArrhostia an qui aegrotant,appellant non solum Nosuntas,id est aegre habentes, sed ec Asthenuntas, id eli pa- Axybψstvmδ-rum valentes,& Camnonias,id est laborantes. Reliquum nunc fuerit, Ut, cuius causa haec omnia diximus,in medium adduc to,ad aliquid eorum, quae proxime tractanda sunt, deinceps transea mus Id quid sit,rogas c Certe non aliud, Φ quod saepius iam ante dictum est, Primum ac maxime id medicos studere,idq; fere proprium eorum munus esse,ut morbos adimant: quippe simul cum hoc non modo actionis vitium uatim evanescit,sed etiam reliqua omnia symptomata tolluntur. Siquidem primum ac maxime actionis ipsius,quae secundum naturam edatur, OmneS egem US, propter illam verθ θc sanitatis: sed ec funditionis incommodum amoliri omnes cupimus, ob id Vero etiam morbum ipsum. Caeterum non functionis vitio, sed morbo ipsi, id est affectui praeter
Septima Classis. bbbbbbb ii naturam,
26쪽
naturam,qui actioni incommodat, applicarnus remedia. Quisquis igitur iis, quae particulisna, si 'turaliteranstini. quae temere accidunt, Sc quae actioniS sunt causae, distinguere non potest,quomodo credibile esit,ut ipse affectum,ex quo primum aetio laeditur,inuenire possit c Nam,quae te, mere corporibus accidunt,etiam si millies sint alterata,nocere profecto actioni non possunt, quan diu,a quibus fiebat,omnia natUram suam tuentur. Horum Veiosii Uel Unum quodlibet sit altera, tum,aectionem quoq; ipsam statim laedi intantum est necessse,inquantum ab eo,cum secundum n turam se haberet,cii adiuta. Tribus exemplis offenditur Dignotionem Morbi, ac curationem, ex intesiectione fectur,
quisecundum naturam inea,pendere. CAP. M.
AC mihi quidem res tota explicata iam est,clareq3 ostensum, as praesertim,qui intelligere vera
possunt,sieri non posse,ut omnium morborum numerum methodo quis comprehedat, nisi idem omnium causarum ac tionis numerum,corpore secundum naturam se habente , norit. Nihil tamen ex iam dictis intelligere adhuc possunt, quicunque vel rudiores sunt ,& ingenio crassiore , vel methodicae sectae nugis innutriri. Denuo igitur, quod nunc generatim dictum intelligentibus csst,illis quoque speciatim exponam us,Vnum aliquod atq3 alicrum veluti exemplum sermoni pro ponentcs.Cur lingua sapores percipit,nec Ulla pars alia Num propter colorem,aut situm,aut ma- Fgnitudinem, aut saguram Quippe ea affecta,nec commode sapores sentiente, aut colorem eiusad naturam suam reduccmus, si videlicet huic actionem debet: aut iam dictorum quod uis, si ab illo agendi vim accipit. Quod si propter aliud ab his quippiam,constat,si illo tantum tenus ad natura Iem habitum sit restituta, nullo etiam reliquorum iore opus. Nam esto,exempli gratia,densitas certa pororum causa sit,cur succi saporem diiudicet:nunquid horum symmetriam, quae in sanitate visi tur,tuebimur rursusq3 ametriam,id est a iusto modo reccisum, quoties laborat,corrigem us ' E fio si placci mediocris calor causa sit,cur saporem intelligat: num hic quoque manifestum cst cincris neglectis unam adhibendam curam,ut illud seruemus, a quo agendi facultatem accepit Iam, si Propterea,*ita in ii cco,humidoq3atte perata sit,idcirco sentiat, quis non reliquis posthabitis huc tantum intendat, ut neq; iusto liccior iit, nec etiam humidioriQuis rursus,ii hoc vcrum est,non facile promptesiu colligat duos esse uniuersos linguae morbos,alterum siccum,alterum humidum cVeluti rursum,si per moderatum calorem, ec frigus habet, quod sciatiat, quis non hic quoq; duos esse morbos eius intelligat,caloris,frigorisq3 a modo recessum Non aliter quoque, si propter te nutum meatuum competetiam sensum est nacta, promptum profecto hic quoq3 colligere est omnino eam ex horum contrario habitu esse Vitiandam di iplexq3 vitium sore, densitudinem civ smo- odi meatuum, si raritudinem. Sed num etiam plura dicam, quὀltupidos 1ltos inducam,vi,si nihil
aliud ,1llud saltem intelligant, non posse quenquam nec inuenire,nec dem Ostratione asserere, moris horum numerum, qui non eX hs, Vae particuliSinsunt,tum quae causis actionis sint, tum quae temere accidant,nori trNum etiam alterum adhuc tertiumq3 eXemplum adiiciam saepe nanque multi tudine exemplorum,stupidorum animi Ueluti a somno excitamur. Age igitur ita homines inter rogemus Idcirco ne corpus calida,frigida,dura,mollia lenia,S aspera omnia deniq; tangibilia sentit,quia candidum colore eit,aut nigrum,aut rufum,at It Vno Uerbo, ψ talis coloris csis an propter
horum nihil, sed aliud quippiam eminem enim arbitror latere, quin, si quid probe sentiendi
munere utetur,id tantum illi tuendum custodienduiNq3 sist,ex quo uno probe sentiedi facultatem accepit.Nam,si ex eo quod candidum fuit,id dOzis obtinuit,cius nimirum tuendi maxima erat ha henda cura, sicut nigri fugiendi. Sin contra ex eo quod nigrum fuit, sentiendi vim habuit, omnes, arbitror,alios colores fugere, formidareq3Oportebat. Ad eundem modum,*14 inde adeo sciatit, Q flauum, vel rufum eii, fugiendi, arbitror,alη coloreS sunt, ceu sensum Ucl penitus abolentes,vel vitiantes.Praeterea,si eo, , durum is sensu est praeditum,si molle fiat,dct critissentiet: Aque vi,si eo, densum sit, si ad raritudinem mutetur. Iam, ii tenuium, meatuum symmetriae acceptam scia Illiendi vim refert,ubi ab hac receiserit,Vitiabitur. Et generaliter,ut sentiat, id tantum ipsum adsit, Oportet,vnde sensum obtinuit:atq3 id tantum corrigatur,Vndessensus est laesus,cum a natura recesssit. Num igitur tertio exemplo eli opus et an haec abunde satisfaciunt: Sane prudentibus vcl haee superuacua puto,ut qui uniuersale intelligere sine exemplis possint rudibus autem, δέ auersis, eccontentiosis,ne si tertium quidem addam exemplum, quicquam fortasse profecero. Veruntam quando duo iam didia sunt,6c inaniter tempus nostrum semper terunt,non fuerit alienum, Unum
etiamnum ijs exemplum adiicere. Proponatur itaq3 iam, quemadmodum ventriculus male con coquens nobis sit corrigendus. Verba aUtem faci cmus,non solum contra methodicos, sed etiam contra eos rationalium, qui non cognita ipsius ac tionis prima causa, quam continentem etiam n
minare sunt soliti,methodo quadam ac ratione constitui posse artem putant. Esto igitur, quispiam dicat ab ijs enim,quae obuiam promptamq3 absurditatem exhibent,ccepisse praestat, quo cos,si seri potest, ad ea, quae confusa magis sunt intelligenda sensim perducamus, esto,inquam aliquis dicat hunc quem piam, qui nunc cruditate laborat, i multos deinceps dies solo lacte est altus, venistris colorem mutasse,albumq; ex rubro reddidisse,idcircoq; ventris sui functionem vitiasse. Foratasse iam rides, iure prosccto rides. Verum,si scias,quam sit simile, oc huic de coloribus citra
27쪽
A Vllam demonstrationem adhibitam quiduis pronunciare, Sc ibi de exiguorum meatuum verbi
gratia symmetria,aut alio quolibet ametu,non,arbitror,iure ridebis: nam aut in tete risum ver tes,aut iron in hunc. Nam cito impudens sit, qui causam minus probe concoquendi colori imputet,dicatq3, 1, UOniam eX naturali colore UetriculuS ruber est,nunc vero redditus est plane albus, idcirco cruditate laboret, est necesse. Libens sane audiana, quid tu contra hunc obiicias.Ego enim aliam rationem non inuenio,* Vt iubeam, qui ita dicet, priUS Ostendat, an omnino propter colo rem,iustam ac naturalem a monem ventriculus edata Tuti quam aliam habes, libens audiam. S ed nec habes, nec habere aliam contradicendi rationem potes contra eum, qui colorem crudi talis ventriculi causam esse dicit,Φ exigere,Ut doceat, quomodo ex naturali colore consecutus sit, ut concoqueret ventriculUS. An igitur huic, qui colori cruditatis causam imputat,sides non adhibebitur ante,quam doceat etiam hoc nomine agere Uentriculum: iu,cum Vel tenuium meatuum
symmetriae vitio,vel alij cuipiam hanc ascribas,credi tibi postulabis prius, i doceas, quo pacto
ex summetria in illo genere agat s At non hoc aio, inquit, nec aliud quicquam esse concoctionis continentem causani, sed prorsus id ignorare me fateor. Atqui,si ei, qui colori actionis causam tribuit,necesse est etiam ,eidem laesionem aditionis imputet qui vero tenuium meatuum symmetria B actionis causam dicit,etiam horum ipsorum a iusto modo recessum, eadem vitiare fateatur: tum, qui temperamento quatuor qUalitatum,caloris,frigoriS, humoris,& ssiccitatis,actionis causam as signat, etiam eorundem ii larum intemperiei ostensam eius ascribat: utique S tibi necesse erit eo, quod secundum naturam est, prius praesumpto, ita quod praeter naturam est,inquirere aut,si ip sum,quod secundum naturam est,non nosti,nec, quod egressum a natura est, nosti. Etenim vos etiam ipsos audio contra Empiricos dicere, heri non polie,Vt, qui id, quod secudum naturam sit, non norit, dignoscere id, quod praeter naturam sit, possit. At nosco,inquit,quod secundum natura se habet. Quaero totum,e,an partem eiUS aliquam atq; pars ipsa, quam nosti, est ne actionis ipsi' causa,an ventriculo inest ociose. Nam quid demum eius nosti situm videlicet, ct magnitudinem, ec contextum, c figuram. At nihil horum actionis est causa. Sed nec Empiricos horum quicqualatet: quippe qui ec se partium diiseetione, cum Occasio hanc offert, uti fatentur, & ex illa se haec
intelligere,non tamen actiones UsUS 43 particularum. At noui,inquit,& actionem: est enim circist plexus attritio . At,nis1 causam eiUS no UcriS,nec morbum intellexeris. Nam,si quatuor qualitatum mediocris temperies,acitionis sit caula, earum intemperies omnino viiij causa erit. T u vero
reris phlegmonen,& scirrhum, Oc Cedema,& abscessiim, aliaq3,quae oculis usurpari possunt, solos esse ventriculi morbos,quamuis ne haec ipsa quidem, Ueluti Empirici, solis oculis, manibus, ec re Ii i liis sensibus apprehendas sed ad ipsam essentiam eorum lcnetas ascendere, atq; hanc diligenter disquirere,videlicet non contenturiis symptomatis, Vae sensui apparent. Quae tamen sympto maia Empiricis definiunt,ac circuns sebunt suam syndromen sic enim ipsi appelladam censent symptomatum congeriem, quae in astes io sunt loco. Sed nec curationis indicationem ex apparetibus
symptomatis accipis. Non enim, an tumor praeter natUram nec, an renitenso nec,an cum dolore: nec, an ruber sed,an sit in sinibus arteriarum impactio ex coincidentia, consideras: ac curationem
ut ipse fateris)ad hoc referens ex oras. An non ea est Erasistrati docendi ratio, ubi de febribus agit sicuti rursus alia Dioclis,alia Praxagorae Phlegmones apparent loco,indicatio praesidij rumor a natura egressus: ncq3,an renitentia: neq3,an dolor pulsatilis: seci,an Sc coincidentia 5c impaelio in finibus pulsatilium,aut obstructio in exitu Venarum,aut putredo aliqua succorum,aut corpusculorum ratione contemplabilium, in laxitatibus aeque ratione speculabilibus intentio sit, ae 1iimant. Quare hi omnes ab affectu phlegmone laborantis partis, non a symptomatis, quae hanc sequuntur, praesidiorum indicationem sumunt. Ad eundem, arbitror, modum, Sc siquis calidum, frigidum, humidum, bd siccum causaturi Verum hic, etiamsi ventriculus citra phlegmonen, aut ulcus,aut abscessum,aut alia id genus,eo tantuna, I, frigidior euaserit, no recte concoqUat, tamen remediistion destituitur. At, qui phlegmonas,scirrhos, aliaq3, quae oculis videre licet, tantum esse morbos putant,ridicule plane cruditates, quae sitne ijs fiunt,ex imbecillitate ventriculi incidere dicunt,ceu asterium aliquem priuatum sciunctumq3 imbecillitatem else velint,non autem, velut in suppurantibus,aut scirrho grauatis,aut phlegmone astestis,aut alia quavis ratione laborantibus, inesse. Quippe omnia haec vitia,sive in Vetriculo, siue in iecinore,siue in pectore, siue in alio quo Uis accidant,illico partem, in qua sunt,ad propriam functionem edendam imbecilliorem reddut Sed id non satis illis crat ad indicanda remedia alioqui frustra inquirunt asseditis, frustraq3 ad ipsa morbi essentiam subeunt anquam non aliter detur idonei compotes esse remedii. Non igitur, qui imbecillitatem vitium esse dicunt ubi nullo ex 's, quae ipsi motrbos definiunt, assecto ventri culo animal cruditate laborat, ii,dum a nobis refcllantur, expectant: sed ipsi se ipsos redarguunt, cum non proprium aliquod, sed commune omnium dicant, quodq; nec illis ipsis iudicibus, remediorum inuentionem indicare facile possit. Quippe illudbroborare imbecillitalcm,no mcn nu duna,ac Ueluti meta potius est , quo curans dirigit,non curatio: nam quid faciendo ijs, qui inuali di ad actionem sunt robur vindices non dicunt. At in hoc curatio consistebat, ibi ,nili Ventriculi
,alia Asclepiadiso' Itaq; non a symptomatiS, quae in
j liis sumitur, sed ab ipsa substantia. Neqῖ enim, an s
28쪽
1ῖn antiquis legitur, ut Linacer vertit. Ex IIiressis tameta
i ta verti pol. quare & octo sunt ipsius vetriculi affect , qui sunt cau
lae ipsius ut ipsi dicunt imbecilliinti .
asse str inuento,ut remediorum sis compos,fieri non potest. Quippe, si refrixit,calfaciendushst si si humentior est ciscetus,siccandus est: pari modo,si immodice incaluit, restigerandus est: si siccatus, hum celandus esit. Atq; hae quatuor limplices curationis rationeS sunt. Alterae quatuor composit 'tae sunt. S i frigidiore ac 11cciore tem peram ento redditus VentriculuS esit, calfaciendus simul humoetandusq; est. Sin ii umidior dc calidior iusto eualit,siccandus ac refrigerandus est.Pari modo,ti calidior ac liccior est enectus, tum refrigerandus, tum humectandus est Sin humidior ac frigidior,*pro natura es siccandus ac calfaciendus est. ' QSIare Octo tum ventriculi ipsius assectus sunt,quas 1lli imbecillitates dicunt Flum octo medendi rationes. Aduerso eos medicos, qui Naturriss Aectionis cauam negarunt in irendam , qui Meth diu Dignoscendi is curandi morbi consitueret . C A P. s.
NE c,sicut Empiricis,iic ulli dogmatizantium dicere licet,sint haec,an non sint,nihil esse opus
intelligere. Funditus nanque logicam sectam subuertet,si ignorato affectu, curationis tameiacultatem abunde Isibi superesse dicant.Etenim ab Vsu ipso Omnes,quomodo curandum sit,intelligent,si ab ipsius rei natura indicationem non sument. Ac Empirici quidem, & q, inuenire posse non putent quicquam eorum, quae abstrusa sint: dc qi id etiam,si inuentum sit,no desiderent quippe obseruatas a se esse curationes in apparentibus concursibus:merito nec scire se, an octo affectus s11nt, quibus ventriculus imbecillus fit,aiunt, di citra eiusmodi superuacuam morositatem remediisse abundare. Qui vero re rationem se habere profitentur, cuius ope etiam abstrusa inquirant,di ipsorum inuentionem praesidiorum praestare indicationem dicunt,lios quomodo non pudeat dicere,aut non nosse se,an octo affectus sint, aut eos ad medendum se non requirerer Neque enim id tantum dicere satis est,non nosse se, sed refellere par est eos,qui se scire a Trmant, ceu parum vera professos. Quoad vero nec ipsi id faciunt,alijq3 non pauci demonstrationis fide confirmant omne corpus pro certo quatuor qualitatum temperamento OpuS suum edere, rationabilius est illis accodere:nisi forte, qui nuda asserunt Verba,plus sibi credi postulabunt, quam qui cum demonstrationum fide loquuntur. Atqui illi,si non aliud, saltem suadere ac docere auditorem student, non coge re iuberetq; hi totum contra,tyrannorum ritu iubent,ne quaeramus actionis causam . Verum nos hoc nomine Dionysium, Phalarim, caeterosq3 tyrannOSOdio Prosequimur, qudd iubent impe rantq3,non suadent,ac docent, silcui Solon,Draco, o Lycurgus, At, inquit,ego intra limites artis maneo vos: ab iis exceditis, ad naturasiS philosophiae principia nos reducere conamini. An 1gitur homo lepidi i me,ne hoc quidem ipsum demoΠstrabis, qui nam videlicet medicinat artis lini limites quaeq; noviste expediat et,qui ratisne,remediorum inuentionem molietur: sed terrifi, Gco vultu tuo nos reddere attonitos putas: Audio quidem dc te illud dicere, non oportere actionis inquiri causam. Audio ec Empiricos dicere, nec actiones ipsas esse considerandas. Audio non m mus illum, qui dicit,non tantum has esse aestimandaS,ssed etiam causas, Unde nascantur, quaeren das. N um igitur ex eo esse me iniquorum iudicum numero iubeS, qui prius, quam omnes, qui inter sedissssideant,audierint,vni statim ferunt suffragiumr An primum, quae vestrum qui' dicat, seorsum audire Vis,dein conferre,atq3 Perpendere,quis tum sibi,tum apparentibus consentianquis rursus nec secum,nec cum iis,quae apparent Atqui,si ita faciam,Empiricos audiana,etsi,quae dicunt, stabiliter non demonstrent, saltem ea lenire conantes. Vos ne id quidem facitis.Nam sane Iibenter audierim, quis vestrum vel lenimen aliquod,vel demonstrationem aliquam afferre sit conatus,cur actionis causam inquiri non expediat. Quae enim a me methodus supra est possita,inquirendam esse demonstrauit: V os,quod inquirenda non sit, nec demonstrationem ullam,nec ratio nem ullam probabilem afferre conamini, sed tantum elato supercilio tetrice nos obiurgatis, absce derea summa physiologia iubentes,nec sic quaerere hominis naturam intelligere,ut platio phila ciunt,qui ad prima usq3 elementa ratione ascendunt.Illud quoq; vobis vel dixisse tantum fatis vi detur,nempe arteriam,& venam,&neruum, principia c6tinentia,ct veluti elementa eius physio Hlogiae, quae de homine instituitur,ponenda esse. In quo quidam Herophilum laudauit,et ita ad verhum dixerit Esto haec prima esse,tametsi prima non sint.Sed, qui ad demostrationem prouocat: ac Iaypotheses istorum, qui sis copinatur,pugnare secum ostendit: huc auersamini ac fugitis, prorsusq; non auditi s,8c contemnere simulatis,ibiq3 rationem fastiditis, iidem scilicci, qui contra Empiri cos rationem demonstrationemq3 extollitis. Nam Q secum dimideant rationes omnium, qui vesex dimidio dogmatizant,ctiam iis, qui tenuiter in demonstrandi methodo sunt exercitati, facile
perspicere licet.Cum enim phlegmone Uentriculus laborat,atq; inde adeo concoquere non Ualet, quae nam phlegmones causa sit, quaerendum censent, atque inde praesidiorum copiam coniectant spreta Empiricorum inuentione. Cum vero citra phlegmonen,aliud ue id genus Uitium, lius intemperantiae culpa concoquere non Valet, hic rursus auxiliorum facultatem ab experientia petunt. Atqui haec siccum non conueniunt,cum Empiricorum opinio sibi constet: praeterea demon
seret emciatq3, quod volunt,ex iis,quae vos ipsi non inficiamini,lemmatis. Quippe,si scri ullo modo potest,ut ex ijs, quae apparent,symptomatis curandi ratio coniectetur ignorato affectu, utique non hic possibile in alio fuerit parum possibile,sed aeque in omnibus possibile erit. Ergo ne hoc quidem loco rationem ullam afferre poteritis, quo minus, ubi anceium explorare nequitis, eXPerientia
29쪽
A perientia ipsa satis sit ad remediorum inuentionem. Omnia igitur tyrannorum ritu imperatis: uti vero demonstratione nec ipsi vultis, praestat enim ita sortasse dicere, Φ non posse vos nec iis,qui uti tum volunt,tum possunt,acceditis. Itaq3 quid aliud sunt disceptationes vestrae, quam lites, ct
contentio,& prouocatio ad couitia, ct pugnas: cuiusmodi praeceptorum Vestrorum quidam per petuo exercuit, aut irridens,li quis calidi Vel frigidi mentionem faceret, tanquam balneatoribus magis Φ medicis ea nomina conuenirent:aut Uchementer increpans quasi longissime a medendi arte digres um aut Erasistrati grauem illam authoritatem obiiciens. Verum haec,ut primo auditu oblectabant,ita,cum secundo Zi tertio audiui,molesta sane fuerunt, ceu scurris quam medicis,'ma gis congrua . Si enim semel authoritas eorum, qui Ultra non esse procedendum iubent, legitimus testis esse ad demonstrationem putabitur,omnia iam merae nugae erunt,nec finis in disputatione ullus,nisi,qui nunc Uisitur,inimicitia, pugna,conuitium. Quippe, qui a logicis demonstrationibus digressi credi quippiam censent propterea, Q Herophilus, aut Erasistratus ita iustit, hos necesse est omnis generis conuitia pugnasq3 sequi admiranda scilicet dispu tationum, quae nunc habentur praemia.Fingamus enim, alius dicat,huic,qui commode non concoquat,ventriculum frigidam ocsiccam intemperiem contraxisse,proinde q3 humesiandum ac calfaciendum esse: Alitis,quod na-B tinalis eius habitus mutatus ad frigidius 8c humidius iit, calidum siccum si, victum adhibendum . suadeat Tertius autem quispiam accedens, Φ,quae comprehensa sunt,non recte sint dicta,id ne tentet quidem ostendere,sed tantum cos, qui dixerint,obiurget, quasi superflua scrutentur, &tcstes adhibeat Erasistratum vcl Herophilum: non ne ut dixi dimidii hinc mutuista conuiti, initium excitabitur Qtiippe illos contra necesse est Athenaeum,& Mnesitheum, oc Dioclem, oc Plist inicum,& Hippocratcm,ec Philistionem, S sexcentos alios tales opponere testes. Si enim testibus decidenda lis erit,non modico hi vincent. Nam,q, tum in alubris intemperamenti plures sint spe 'νοσύδους i. cies,tum cuius 43 earum diuersa curatio, Ubi non Hippocratis modo, dc plurimorum aliorum me Etu i' ἡ dicorum, sed etiam Platonis, Aristotelis, Theophrasti, Zenonis, Chrysippi, dc omnium illustriuphilosophorum testimonio comprobarint,viiq3 Sc lcitra naturam corporis exacte inuentam fie- .ri nequeat,ut vel de morborum disterentia quicquam inuenias, Vel auxiliorum conuenientium copiae sis compos, asdem ipsis tum philosophis, tum medicis confirmabunt, hisq3 non tyranorum ritu sicut isti,iubentibus, sed euidenti ratione probantibus. Contra haec igitur, qui calidum, Zc fri. gidum,balneatorum, non medicorum dicunt esse vocabula,di steriis videlicet viciatur, ec risus moucbunt, moriones, phrygas,aut scholasticos narrantes. Qtiippe conscii sibi sunt non modo nihil C demonstratione confirmatum scire, sed nec, quid demum demonstratio stit intelligere. Ergo ex his di steriis necessecti ,oriatur d1lii dij initium. Ut enim primum omnium memorem, quae I Ugan tes sine demonstratione dicere non dubitant, considera, quo pacto necesse sit ex eo pugnam sub si
qui . am,ubi contra dicta eorum nuda,& demonstrationis expertia, ac contra teites ipsos, qui bus credendum censent,alii tum celebriores, tum longe plures testes opponunt, necesse est vel codere Vinciq3Vtroque nomine, ',' Q demonstrare recusarunt,P, Q numero testium sint impares: vel periri sta ironte Erat 1itratum omnibus illis testibus dicere maioris eli e fidei. Siquidem hic ne- συνακολουθὴ cessum est alicrum lac are cilia maioris sfidei,aut Hippocrate,&Mnesithaeo medicis, aut Aristotc- σα 'ρο, την
te δ: Platone philosophis alterum esse maioris fidei instare deinde varie ultro citro tam immode sta contentiosa lacontradietione iactata alterum eorum impelli, ut dicat ' non esse, alterum bene sane, si tu Erasiitratum in ordinem redigas. - Haec enim quotidie fieri in medicorum disputatiose sane ita benenibus,d Hiero,Vides. Ea Uer6 semel data porta,omnia iam muliercularum verba ingeruntur si Erasi cum mutuis se maledictis asperserint, inutiliter amisso tempore discedunt. Atque hanc turpitu ' ' μ μ gli dinem,non est,q, dicat aliquis non esse ab iis, qui demonstrationem fugiunt, inceptam. Fugiunt autem multifariam,vi scis,alh cum grauitate tantum increpantes: alii scurrile aliquid comm cnti: Dalij inrisum sannasq; disceptatione abrempta. Quod si quis sermoni stare, demonstrationesq3audire audet, primum quidem omnino non intelligit neq3 enim potest, qui demonstrativae methodisit imperitus,eos, qui ipsa utuntur,intelligere. Quod si aliquatenus intelligit,at, , dogma strum, in quo cit innutritus, propugnare Omnino decreuit, contra tendere aggressus, dein deprehensus, quae ncc rite cludant,nec colligant, sed vana nugaciaq3 sint, dicere, irascitur, K deuouet Dialecti cos, ceu malorum authores, Uidelicet pituitam a naribus ipsorum detergent, i plisq3 mederi conantur adhibitis scilicet non melle placentis, sed allijs ct caepis, quae etiam pituita tcntatos gallia Daceos sanare solent. Quippe millies astuisti iis, cum a diuerse cludentibus argUmentis non aliter,stas ipso allio caepiscogerentur lachrymari.Nec te prosec id latet multos saepe nobis priuatim fassos,sentire iam ses iam sectam,t sit absurda,nec tamen hanc posse publice mutare,cum alioqui nec alia noli ent,unde haberentur in pretio, iam vulgo propter haec Sc noti Sc in pretio forent.
Itaq; ob haec ipse quoqi saepius distuli commentarios de medendi methodo scribere, pro comper to plane habens paucillimos huius tempestatis ab iis adiutum iri. Etenim, nisi magna quaepiam
mira q3 mutatio humanarum rerum fiat,actum de bonis stud 'ses Vtpote contutis ac corruptiS ne 'ἐδιυμ, νία.
mine veritatem ipsiam,sed titi scientiae famam quaercnte. Optime. n. profecto scis ne quinq3 quideusMinuenissenos,quies epotius,in videri docti cuperet. Atqui,nisi quis sapientiam ipsam .ppiet
Septima Classis. bbbbbbb iiij seipsam
30쪽
se ipsam expetat,ne tempus quidem Ullum inueniet,qLIO sem logica methodo exerceat,immodi, Euit as,dc famae, potentiae ciuili inhians,in horum a mbitu vitam omnem consumet. Huersin eos, qui Drbos asotiplerunque Intemperae fleri negarunt: est quot mi Prima Morborum Genera, quae in Similaribus, ct Infrumentalibus partibus oriuntur. C A P. ff.
go dimissis his, rursus ad propositum redeamus. Eit autem ab initio propositum illud,qui
omnem morborum numerum methodo non inuenetit, hunc maxime in ipsis medendi me
thodi foribus lapsurum: cum constet totidem esi e medendi rationes, quot sint morborum idcae . Ei go sic in cnumerandis morbis egisse,ut neqῖ priuatis proprietatibus attentus insanitos statuat, nec in primis ita tim gelacribus subliliat,id in promptu cuiq3 non est sed ei tantum, sicut antea di . ix uentis cium eii, qui in diuid cndi methodis fit exercitatissimus. Principium Ucro diuit ignis eorum est victiam aliubi diximus ut essentiae ratio rei diuidendae constituatur. Igitur illud monstratum nobis fit,in Orbum omnino Unum ex ij Seise,quae praeter naturam sint. Haec aut quatuor cum sint,actio oficiasse affectus,unde actio prouenit affectus ipsius causa: ct quae hunc subsequuntur symptoma
ra sui chinctionem ipsam V1tiatam, siuIc,Unde haec proUenit,affectum,morbum nominare velis nihil id medendi methodum immutare ostensum est,modo unum illud intelligatur, primam ipsam cui ationem, quam citam non nulli continentem appellant,astectus este, qui actioni incommodat. FPorro ostensiim a nobis diximus, rationabilius hunc morbum appellari: non tamen vetare nos, quin, si cui id cordi sit,aetionis noxam morbum nominetἰaflectum, qui hanc creet, morbi causam. Praesumptio igitur,q, morbUS UOcetur affectus is praeter naturam, qui functioni ossiciat,inquisiui mus do inceps,quot in univcrsum morbi essent. Vbi clarum obiter fecimus, siquis via ordineq3M- cessurus sit, nec iicut vulgus medicorum facit tyranni ritu imperaturus, huic primum inueniendum ciue assectum illum, qui functionis effectrix sit causa. Hunc sene nos cucrassian diximus essem σπε minis calidi,frigidi, humidi,ac licci .Pi Oindeq3 primum morbum in similatibus csse ex horum intempe- ostendimus. Alius quispiam corpusculorum, di m caluum symmetriam statuet, proptereach exe indebito meatuum ipsorum modo aegrotare animanteS.Caeterum,sis quis nec ipse actionis causam, quo nam entium sit genere,audebit statuere nec ijs, qui statuunt,contradicet, ac nihilo sccius tamen ratione methodoisse prOccdere arbitrabitu hunc egregie improbum esse diximus. ut qui nec tutum se ab Empiricorum accusatione facere possit,& secum plane pugnet: quippe eiusmodi homincs ex dimidio logicos esse, qui, qua rone phlegmone, sciri lius, dema, alia id genus setant, multo labore disquirunt,laedi autem etiam citra haec Omnia eX sola intem perie actionem non intelligunt, sed empirice talia curant. Quisquis igi fur,quantum hi abcrrent, scire Volentum quor moris Ghos transiliant,quantoq3 plures ignorent, quam norin Ulibrum de morborum differentiis pcrte pat. Intelliget cnim Hippocratem primum omniUm recta institiste via: quae cum a posteris absoluenda fuerat,non modo nemo cor una absoluit,sed pleriqῖ etiam,quae probe fuere inuenta, corru, perunt.Proxime aUtent,ut viam, Uae inchoata est ab eo, perficerent, absoluerentq3, Aristoteles re Theophrastus accesserunt:&,ii fateri Uerum oportet, Poteitate absoluertit, cum costituerint aliud esse in corporibus similaribus morbi genus,aliud in iis, quae instrumentalia dicantur Qtiippea similaribus functiones edi, eoq3cisse cuius Ue iniir Umensi Unam tantum similarem: reliquas vero, quae cum hac quodvis instrumentum persici ut,eaS Vsus alicuiUS gratiabillius, quae prima erat actionis causa,factas esse: sedct horum tam cia rursus cuiusq3 esse per se actionem,ueluti in oculis.Satius, fortassis sit,quae in aliis diffuse ostendimus, strictim hic commemoremus. ipsum visus instru mentum est crystallinus humor reliquae oculi partes,eius causa sunt factae: quarum Omnium usus
narrauimus in decimo operis de partium Utilitate libro. Caeterum, quanquam crystallini maxime causa omnes sunt factae,i Ingulae tamen earum aliquam seorsum actionem sunt nactae: ac vena qui dem,ec arteria, ct neruus toti animanti comm Unem: membranulae oculi omnes, cum sininutri
menti participes,omnino naturalibus facultatibus sunt praeditae, ac perinde ctiam functionibus, Hquae ab his proficiscuntur. Quoties igitur crystallinus humor ex intemperie laborat, omnino lete ditur oculorum functio caeterum non est eorum,Ut organa sunt morbus: at, quod hypochyma vocant,nullius similarium est morbus, sed oculi totius,ut instrumenti. Ad eund cm modum, si in si nibus venarum, quae in cauo iecinoris habentur, Obstructio ex lentis, aut crassis succis sub haesit, digestio quidem in corpus per has morabitur, aegritudo tamen totius iecinoris, ceu in lirumenii celassebitur nulla similarium eius partium aegrotante: quod si intemperies Venas eius infestave rit,ipsarum quidem illarum morbus primum erit, ex accidente vero etiam iecinoris. Ac Erahisiratus quidem in phlegmones subitantia tradenda est lapsus,cum nec in particulis, quae phlegmone arteriarum. laborant,in finibus pulsatilium impactio necessario cernatur: nec arteriae spiritum tantum, cum in naturali habitu sunt, contineant Vcluti in tractatione de his ostendimus. Si igitur phlcgmone eius generis morbus iit,cuius autumat: ec scirrhUS eius generis, cuius ille opinatur: 8c reliquorum singuli,sicut ipse obscure,& multi sequaces eius clarius explicare conantur: utiq; solidas ipsas partes liberas propemodum a morbis relinquit,nili quatenus Vlcerari,collidi, incidiq3 ualeant, atque id genus aliud quid piam pati. Laborare Vero eas se totis eiusmodi morbis, quales nos octo intemperantias ostendimus,ld nusquam dicit. Atqui corpora uniuersa, etiam quae dissicillime assiciun