장음표시 사용
41쪽
A eare:essest; in singuIis eorum maioris minorisq; rationem multitudine sane infinitam, caeterum ad usum medicinalem Iimitibus, qui facile comprehendantur,circu scriptam, primo quodam in his, secundo, tertio, quarto statuto ordine gradu ue. Cuius igitur ordinis erit medicamentum, quod carni producendae lit aptum: quod J3 modice tum siccare debere, tum detergere proposui mus: Certe primi ordinis. Dippe, quod iper hunc fuerit ita,ut non modo humoris, qui influit, redundantiam consumat,sed etiam affluentem sanguinem ipsum populetur, id refici carnem, ceu materiam eius absumens, prohibebit. Porro talia esse ostensum est thus 8c hordeaceam faba ceam,& erui farinam, irim, aristolochiam, S cadmiam,& panacem,& pompholygem.Omnia vero haec tum maioris minorisq3 discrimine inter se dissidere,ium alia eorum simpliccs qual1- i.
rates vincentes habere,alia compositaS,monistratum est. Siquidem aristolochia Sc panax tum caeteris plus Liccant,tum natura magis calent. Hordeacea fabarumq3 farina multo his minus siccant, nec ullum calorem obtinent. ThUS Uero moderate calet, minus tamen illis siccat, adeo, ut quas dam corporum naturas Omnino non siccet. Erui farina, iris, horum atque aristolochiae θc panacis medium locum tenent. Verum, quod sermo noster utiliter attigit,denuo repetamus . Gippe illus in humida corporis natura carnem producere potest,in sicca non potest. Scire nanqueli his aB cet duas esse primarum indicationum differentias, quod secundum naturam se habet, custodiam sui indicante, propterea, quae similia sui sint, postulante: quod praeter naturam est, sublationem sal, eo qῖ contraria,reqUirente. Perit enim quidq3 in contrarium,& a contrario. Atq; ulcus quidem quo est humidius,eo sane medicamento, quod magis siccet,indiget. Corporis vero natura quanto est humidior, tanto quod minus siccet medicamentum pos uiat. Quare, siqua sunt Ulcera, quibus par est humiditas, quod in sicciore corporis temperamento consistit, utiq; magis siccari postulat:
quod in humidiore,hoc sane minus, quo natura naturae interest: siquidem productam carnem ei, quae ante erat,similem esse oportet. Vbi igitur pristina siccior fuit, nouellam quoque sicciorem scri convcniet quare uberius haec siccari,quantoq; magis sicca fuerit, tanto,quod admouetur me dicamcntum,magis siccam facultatem habere debebit. At in humidiore natura tanto rursum iis, quae minus siccent, medicam cratis est opus quanto caro ipsa minus est sicca. Thus igitur, ut ad humani corporis naturam, eiusmodi obtinet temperamentum, quod cum temperatis dic mcdiis natu ris consentst, humidiores autem paulo liberalius siccat sicuti rursum iis, quae ad summum sunt sic cae, paulo est humidius. Merito itaq; thus in quibusdam tum ulceribus,tum naturis pus quidem mouet, carnem non producit in quibusdam etiam carnem producit. Itaq3 si obseruaueris, rationi Crespondere euenta deprehendes. In humidiore nanque natura producere carnem potest,in sicciore non potest. Praenerea in modice humidis Ulceribus carnem efficere potesst: in iis,quae prae humi da sunt, prorsus non potest . Videsese igitur claris ii me, qui resia methodo curare ulcus Velit, quot huic theorematis sit opus Nam postquam inuentum cli humorem omnino huic vitio inesse,Vti que siccans parandum medicamentum indicauit. At,quoniam ipsorum siccantium quaedam magis siccant,quaedam minus, partim ex Ulcerum diuersitate,partim ex aegri natura,quod expedit,est desumptum. Itaque non modo de corporis natura meditatus sit, Oportet, quisquis commode sanare ulcus debet,verum etiam diligenter speculationem omnem de medicamentis didicisse, tum sicci humidiq; corporum temperamenti notas callere. Contemplare igitur, quanta sit Methodicorum istorum pronunciandi temeritas, qui unum id sibi ad cauum ulcus sanandum satisfacere putant, si si iant, quod carne est implendum . N on enim in hoc curandi ratio consistit, immo in eo inueniendo, quod carne iit impleturum. At, quod implebit,iam inquit experientia est inuentum. Dic proinde,ec quod sanabit,inuentum experientia esse: nec fruitra gloriare, nec methodum ex tolle. Quanquam apud ipsos quoque Empiricos expertcntia, quae sine certa limitatione sit,dam natur. S cribunt nanque in commentariis de medicamentis ad hunc modum: Emplastrum ad cos, D qui molli sunt corpore,& pueros, mulieres. Noruntq3 thus in naturis eiusmodi carnem in ca Uigvlceribus modo aliud nullum symptoma sit producere, eademq; implere: utrum tamen eiusmodi corpora humida sint,atque idcirco modice siccantia desiderent,an alia clientus causa sit, sane non norunt. I Ursus enim ad senilia corpora aliud scriptum medicamentum inuenies, aliudq3 ad ea ulcera, quae aegre ad cicatricem Veniunt,oras cl3 praetumidas habent, quae ochthode Graeci vocant: multasq; alias discretiones in omnibus suis medendi commentariis scribunt, quibus, quoad licet, ad curandae naturae proprietatem appositum pharmacum inueniunt. Quippe discretiones in quaque arte proprium a communi secernere conantur quantoq; plura quis discreverit limitaUe virq3,eὀpropius ad proprietatem accedit. Ipsum vero ad unguem proprium nec scribi omnino potest,niec dici. Eoq; tum Empirici 14,qui in arte fuere diligentissimi, tum Dogmatici fere omnes, fatentur nullam scribi posse curationem ad unguem exactam . Sed id, quod ad coniecturam de laborantis natura desideratur, alij ex proprio cuiusque medentium Vsu, alii ex artificiose ratioci nando,adiicicndum esse affirmant. Nemo tamen eorum adeo fuit praeceps,Ut omni viceri cauo Vnam se haberc medicinam,quae cariacm restituerit, profiteretur. Non enim apud Vllum inue nieS eiu nodi pharmacum, quod omne ulcus cauum sanet, immo pro modo humoris sordisqῖ at que ipso laborantis icmperamento immutandum medicamcntu esse. Missa ergo hic Methodico
Septima Classis. ccccccc it rum
42쪽
riam impudcialia, age vidcamVs, quid Empirici dicant,qui ex proprio cuiusq; usu exercitationeq; Eadio ciendum aliquid ccnsciat ad propria laboranti inuenienda remedia. Siquidem ut saepe dixi mus nulla est in arte mcdica nec res nec med cla,quae specie dicibilis non sit: sed, quod nec dici,nec - scribi,nec Omnino prae cipi potest,id quantitas in quoque est. Nam in viccribus humor 8 sordes' dici pollunt, quantitas in neutro dici potest: quanquam hic quoq; accedere propius ad indicadam cam studemus, exiguam copiosamq; sordem dicentes, praeterca renuem S crastam, dc prorsus muli iam admodum paucam, mediocrem Sc competentem, aliterq3 ad hunc modum varie nomi nantes, quo videlicet, quam Proxime licci,ad quantitatem indicandam accedamus.Diligcnter igi- tur attcndas nunc, 'clim,vt inrclligas, quantum prae stet melliodo qUiduis, q; sola expcricntia, facere.Elio, anq; notum si hoc, vel illud pharmacum ad cauum ulcus implendum iacultatem habe rc in iis,qui,ut nos loquimur, humidiore sint temperamento . Ut autem obseruator di Empiricus,t ijs, qui molli sunt carne,ac muli cribus ecpueris:deinde nunc tali admotum nihil prosit. Nos igil tur, cuius causa nihil profuit,inuestigabim Us,atq3 hanc in duo aestim ada reducemus. amaut pa citis siccauit medicamcntum,aut nimium: horumq3 notas habebimus sordem, famem. Nam,si plusculum sordis fit, totumq; Ulcus humidius,intra modum siccauit impurum, di absq; humoret ' ποσου. cernitur,vltra. Statim igitUr menstram quoq3 eXceisVS defecit usq; ex ipso notarum modo intelli fgemus tantoq; pharmacum, quod ricinceps applicabitur, Uci siccius,vel non tale admouebimus. Empiricus aulcm,si admotum cuipiam medicamentUm carnem non restituit d quidem videt,caeterum ignarus, parcius ne,an nimium ficcando id eVenerit,iransire ad alterum non potest. Ad eund cm plane modum, Erasi liratus Herophilusq3 ex dimidio Vt dictum est Dogmatici, male vi
cus sanabunt quippc qili ca tantum Vitia curare rasione tentant, quae instrumentalium partiti sunt propria victis Ucrd Vt iam dictum est commune similarium institimentaliumq3 cstud coq; id,quatenus in similaribus proucnit,eatenus empirice curabunt. Quin etiam,sis ea curare tentent, quorusubstantia omnino pcriit,aut cxiam manca curtaqῖ est, in his quoq; necesse est,alogice curado mul itifariam ab crrcnt. Si cnim,qUOd periit, substantia quaepiam is milarisiit,necessc est eum, qui regi. gnendae huic consulci, totius esie naturael critum. Ac de his quidem poli dicetur. Illud interim clarus me ostensum arbitror, non cise cuiusq3 probe Victis curare, primamq3omniit ira indicationem, qu: e vel plebcispalci, minimam esse curationis partem. Nam ec calorem,sirigus, humiditatem,ac siccitatem,activas qualitates esse,demonstratione accepisse necesse est: ec deinde, quae nobis tum de temperamentis scorsum dicato Volumine sunt scripta, tum quae huc pertinent in alijs volumsenibus,omnia nouussic. Atq3 hacilenus quidem de Ulcere cavo sermo est habitus, ipsam tantum ca- Guitalcm curantibias nobiS: liqUidem, lude Ulceris propria curatio iit,nondum traditum est:. Perfici tur autem ea quoque iuxta eandem methodum: quippe quae tum a laborantis partis temporamcnto, tum a medicamentorum fac Uliate,accipitur. Peri ὀ ambo haec a tractatione de elementis pen d cnt.Etcnim,nisi illud in methodo concessum siri, quatuor qualitates genitura , dc corruptelae cau fas este,nec methodum inchoasse,nec proti cxisse, nec absoluisse fas est. At verΘ,ut illas agentes mutuo patientesci; ostendas, id ad speculationem de elementis pertinet. Quod igitur in praecedenti hiis ostendimus,id nunc praesenti sermone confirmatur, empe nihil posse medicum de ulla simi larium partium agitare iliae naturali, quam UOcant, speculatione. Verum illic de similaribus dun e taxat,id est ostensum laic iam sermo noster quodam modo insinuat ne in ipsis quidem instrum cia
ν , talibus cuiquam integram inuenire curationem licere, qui illam non attigerit. Porro idem in toto opere etiam euidcntius monstrabitur. De Ratione curandi Simplex Vlcm, septinum. CAP. M. Erum ad ipsam viceris,quod solum consistit, curationem transire nunc tempestivum Uide tur.Fucrit autem solum,i inccaiiectus Vllus simul adiit nec symptoma. Esto igitur,quae exulcerata cui particula,nec fluxione Ucxata,nec malo sicco vitiosia,nec omnino extra naturalem tem- Hperiem sed nec ulla ei cauitas adfiit, nec ulla cutiSamissio. Nam id quoque bona pars medicorum Praeterit,non intclliges poth bcauum Vlcus carne iam impletum,ac planum chedici, nihilo minUS tamen hiat,dupliccm adhuc particulae astectum superesse, alterum substantiae cutis amissionem, alterum continui solutioncm . Ergo, quoties unum id habetur, nempe continui solutio,iule ea summae est cuticulae, quam epidermida Vocant siue cutis totius, siue ctiam pariter subicctae carnis,uilium quod Ulcus dicitur,ita existit, postulatq; tantum agglutinari. Quippe,si comissae simul sint cutis orat,nihil erit in medio cutis generis di Uersi, quemadmodum in eo, quod iam repletum est, planumq3 rcdditum in hoc enim Orae viceris se non contingunt,sed totius Vlceratae partis cutiSὸ α - Periit: quam Vtique restituere oportet. At in eo, quod acuto aliquo est diuisum,una aggliuinatio requiritur,non etiam cutis generatio. Quoties ergo viceris simplicis propositum sit inuenirecti rationem, praesumendum in sermone elidi visam es Iccarnosam particulam citra ullius portionis' amis Itonem. Nam latum, quod cicatricc induci postulat,omnino cuticulam,quam epiderm id afl graece Vocauimus,deiiderat. Hanc igitur tum gignere, tum sibi Unire oportet duoq; tibi hoc lo-W9 cxistunt,ad quae,sicuti in cauo ulcere,conis lium diriges, propterea,qudd afleeius ipse geminus
in ambobus cst. Quo igitur ipsorum inquiet sorte aliquis planum ulcus a cauo discernitur, si geminus
43쪽
A geminus utrobiq; est affectus, geminus curanti propositus sinis nempe multitudine amissa
rum partium. 4Iippe in cauo Ulcere non ipsa modo periit cuticula, verum etiam reliqua cutis natura viai uersa,& subie 'ae carnis portio aliquando non exigua: in repleto ulcere caro non deest,eXterius tamen cooperimentum desideraturi Ac, quae eius generis ulcerum curatio si t,posio dicem us.
Nunc cius, quod ulcus tantum sit,nec alium ullum aste fium aditandium habct, quae nam debita curatio sit, praecipiamus. Ergo, quoniam hic sola diuisio proponitur,diuisorum oras una coniun ' .eias esse oportet. An non id solum,Verum etiam coniun stas manere: Pori o bifariam simul ma nent,quae commissa sunt,cum alia per se,alia ope aliorum maneant: per se quidem, quaecunq3secum concrescunt ac coalescunt:aliorum ope, di quae colligantur, oc quae glutino aliquo tenentur. Ac,quae concrescant,omnino mollia naturaliter sint,oportet talis sane est tum caro ipsa, tum qiIae cunque ex carne conli fiunt. Quaecunque u ero dura sicca 3 sunt, eorum diuisis partes coire limul nequeunt,sed glutinum aliquod Vinculum ue, quo commilia maneant, requirunt. Et talium qui dem corporum sanatio in sequentibus praecipietur. Nunc de iis,quae uniri possunt, inceptum ser monem peragamus, hic quoque ipsam coitionis coalescentiaq3 causam inuestigantcs. Est vero, sicuti in cauis ulceribus ut caro producatur,ita in simplici vicere ut orae ipsis secum coalescant,na B tura certe causa ad , vi,si, quae dissident,in idem ad amussim componas, citra omnem reliquam cxtrinsecus molitionem coalescant. Oriturq3 tibi iam alius attendendus finis,nempe orarum adductio a quo orsus,quibus id cssicias,inuestigabis. Quippe aut vinculo ex duobus init is circunda . to,aut sutura, aut fibulis quas graece ancteras vocant impositis,aut horum quibusdam, aut omni bus,quae diducta sunt,in idem adduces . Expedit autem, quod circuniicitur,neq; molle nimium sit,& algae ritu fragile bryci, des graece vocant qud videlicet tuto contineat: neq; rursus ita durum, ut premendo offendat. Tum vero ipsa circunductio nec ita laxa sit,ut nihil efficiat: nec ita Velie mens, Ut premendo dolorem excitet. Haec si feceris,sueritq; ulcus solum citra vitiosum succum, aut fluxionem, aut intemperiem,aut phlegmone,aut aliud quodlibet vitium, proculdhibio coibit. A t,si vel prae eius magnitudine fieri nequeat, ut disiunctae ipsae partes exacte ad imum usque tibi coniungantur,videlicet nec sutura,nec fibulis,nec deligatura pcrtingere ad eas valente, vel etiam sanies iam illic fit collecta, vel dolor quispiam adiunctus, eiusmodi ulcus ex sola paritum commis sione agglutinari omnino non potest Quando, quod dolet, plus aliquid affltiere facit atq3 etiatri, si, quod athlui pro iusto naturae modo se habeat,attamen vires ipsae partium,quae tum propter dolorem tum etiam LX vulta cre sitInt imbecillae,nec,quod iustum est,ferent. sed Ucluti ab intuito gratia-Cbuntur. Atque hinc omnino superuacua sanies proueniet mirum etiam, nisi & phlcgmone. lana vero, si ctiam citra dolorem sanies in medio adductorum labrorum Ulccris interuenei li: aut etiam locus quisquam medius interfuerit, qui sanie quidem sit vacuus, sed aere plenus: non potest eius modi ulcus sola disilii dentium partium coniunctione glutinari: quando δύ sanies iam unionem di
sp cscihec, quae coniungendis interueniunt loca vacua, interiorum laterum frontes prohibent se contingere. Quare illae taltem viceris partes, in coeant, etiam carne prius impleri naturae opera postulant. Porro hae adeo plane sunt exiguae,si modo diuisae viceris partes rite timico iunctae,Ut Vnius diei spatium desidercnt,aut ad summum bidui. Hoc igitur tempore medicamcnto opus est, Uod particulam silccet,ut, ct siqua sanies iam subsit, hanic consumat di , siqua in vacua loca iii fluxura est, hanc prohibeat. N unc igitur medicamentum, quod carnem producat, cc mediocriter siccci, i Ur sus mihi ad memoriam reuocabis,ui intelligamus, siccius ne eo esse glutinatorium debeat, an se/cus. Sane,quod carnem producit, ii totum, qui confluit, sanguinem consumeret, ipsam marci iam creandae carnis sic adim cret aut glutinatorium aut omnino carnis generatione non eget, aut Plane exigua: Quare plus siccet,oportet, quam quod carnem producit. Ergo tum hac ratione iclaui quadam differentia inter sediti dent: tum vero altera non parua, quatenus scilicet, quod carnem D produci statim etiam detergendi vim obtineat, oportet, quo non modo redundantiam humori S siccet, sed etiam sordern auferat glutinatorium vero nec detergeat,nec expurget, sed contra Pror' sus subsitantiam omnem in idem cogat. Cuiusmodi facultatem habent medicamenta ea, JUae austera oc adstringentia vocantur: haec nanque in idem cogendi,ac stipandi non detergendi, neq3 PUr-' agandi facultatem habent. Quo fit, ut, ubi carni producendae studemus,maxime cauendum sit R . . solui. Vinum igitur omnis viceris,qua ulcus est,optimum est medicamentum. Qilod ii nec qua ulcust sermoni sit adiei tum,idem tamen, arbitror, intelligcs: quippe recordationiS tantum causa est additum, nequis obaudia, non sicut necessarium aliquid definiens. Adeo,ii memorcio te eorum Ornnium, quae in proximo libro sunt tradita ' de rebus singulis tum nominandis, tum Me t Περὶ σῶν rosubieetiSP praestiteris,nihil est,q, talia tibi de caetero definiam. Illud tantum abunde mihi erit, si εκα τον per ii nauta eorum simplices anceius a compositis secernam. De quibus mihi non nihil prius est ' 'ρ
dictum,ac nUnc nihilominus eli dicendum,non adeo mehercle rci ipis VS caula,quam Plerique ζmedicorum dictione ipsa decepti, cauum dc aequabile, iecens ec inueteratum, sordidum OL PU- πρια γράτων.
rum,liberum phlegmone Sc phlegmonc impeditum, putant dicterentias esse ulcerum. N eccile igitur est distinguere,quae propriae ulcerum differentiae sint, di quae aliorum assectuum comple Septima Classis. ccccccc i J XioneS.
44쪽
xiones. Verum hoc posterius paulo. Sane solennis Veteribus doctrina quae utinam nune esset in P. usu maxime naturalis est. Quippe ri simplicis cuiusq3 affectus propriam curationem dicunt, prae cipueq; omnium H ippocrates. M edendi nanq3 methodus ad hunc modum bellissime procedet si de lingulis simplicibus seorsum praeceperimus post deinde de compositis omnibus alteram ali
quam methodum indicauerimus. V eluti enim,ii duo vere essent in Vidius ratione morbi, clausus es fluens, id est,qui in retentione, di fluore speetarentur,Fcu seorsum Utriusque curationem di xissemus,de coniunctione amborum csset agendum,sicut Thessalus ipse censeta eodem, arbitror, modo,quoniam Ulcerum, qua Ulcera Sut,Vna omnino est speciesrium Phlegmonarum,qua phleg monae sunt, altera itemspecies Una est oportet, Ubi seorsum Ulceris, seorsum rursus phlegmones, curationem tradideris, post deinde ambas in idem coniungere. Id igitur si fecerimus,omne prose fid ulcus tum liccari debere, tum ctiam adstringi, prodis latam methodo inueniemus,non tamcndetergeri: contra, cauitatem in carne siccari quidem postulare dc abstergeri,minime autem adstrinisgi. sun ctiam ad eundem modum, quem prius diximus in cauis Vlceribus, nunc ad portionem 'gρυωδ, e. naturam corporis aestimabimus,mollis ne ac laxa sit, an dura sicca 8c compacta. Siquidem prior, Τρηρ quantocst humidior, tanto medicam cratis minus siccantibus eget: Posterior,quatenus est siccior, eatenus rursu iri,quae vehementius liccent, magiSq3 adstringant,desiderat. Empiricus cnim,arbi- F. Iror, hic quoqUe puerOSΔ taminas, qui tenero sunt corpore,memorabit,iuuenes, agricolas, ct nautas his opponens. Caeterum, cum non intelligit, qudd in pueris inminis propter humidita
tem temperamenti eiusmodi medicamenta Uisa sunt conducere, rursus altera messoribus ac nautis propter siccitatem conuenire,nec cuiusque corporiS curationem eXaete coniici ci , ncc erroris cauissam d cprehendct. Quo fit,vinccintelligat, quemadmodum se ad potius transferet, ubi parum cesse sit iis,quae per experientiam prius nouit. Haec igitur summatim de glutinatorins medicamentis diximus. Hinc Ucrdaltera quaedam methodus succedit ad eorum praeparationem compositio ncmq; pertinens. Siquidem cauo Ulceri, quicquid Volumus, itatim applicamus,siue siccum id,si Ue humidum medicamentum sit licet enim omni parti Vlceris ea tum inspergere, tum illinire: at in vulneribus, quorum maior est profunditas,id non licet: quippe,ubi semel oras coniunxeris, contingere,quae in imo sunt diuisse,non possis. Conliderandum igitur est non modo,an siccans adstrinis Agensq; modice medicamentum ist,verum etiam an peruenire ad imum valeat. Nam di cerussa&Lithargyrus siccant,adstringunt l3 modice, sed, si ea cineris ritu circa vulnus inspergas, nihil proficies,neque enim ad fundum peruenit medicamenti Vis, quod ita sit liccum: humiditatem igitur quandam deliderat, qud simile emplasticissit,uel etiam humidioris cuiusquam medicaminis. Ve Grum haec operis eius,quod de medicamentorum compositione praecipit, propria speculatio est,iacteius,quod de medendi ratione instituitur. Qtiod si quid ea ad rem propolitam indigebimus id
procedente opere attingem. US.
id disserant Glutinatoria medicamenta ab dis,quae Cicatricem inducant. C A P. NVnc ad vicus,quod cicatrice induci postulat, reuertar: de quo paulo ante dixi eius quoque
primum, qud tenditur,finem ex eodem else genere, cuius eli Sc cavi. Q uippe regignere ali quid opus est , quod perijt,non tantum Unire, quae disicti dent: caeterum diuersa ratione hic gignere, quod defit, quam in cauo quando illic sanguis, hic caro pro mat cria sit. Siquidem, quod cauum est,impletur ex gignenda carne, quae ex sanguine ortum habet: at ad cicatricem perducitur, quod iam est impletum,ex gignenda cute, quae ex subiecta creatur carne. Caetcrum caro eademspccie cum ea, quae periit, gigni in cauo Ulcere potest: cutiS talis omnino, qUaliS erat, quae periit, pror sus restitui non potest, scd simile quiddam cuti, ec quod eius ossicium suppleat, potest, non tamen planiautis. Accausa quidem,cur sicuti caro adeps que regignuntur, ita cutis, qUae prorsus perierit,regigni nequeat,ex naturalibus problematis est petenda: quemadmodum autem tum. na-Hturam,tum vim cutis imitemur, hinc accipiendum eiusq; rei mei hodum iam tradamus. Quoniam tegere carnem naturali aliquo tegUmento propositum est quippc id est ducere ad cicatricem ulcus aut cutis nobis generanda eli aut summa caro cuti similis efficienda. Verum, ut cutis regeneretur,fieri omnino nequit: quod supercst igitur, emcere est tentandum. At quae igitur huius emciendi est ratio ' Nempe alteratio: quippe, Ut carnis pars quaepiam non amplius caro Permaneat, sed veluti cutis euadat, postulamus. Quo pacto igitur inquies alterabitur: Profecto alicuius alterantium qualitatum ope. Incidit enim rursus hoc loco, vel nolciatibus nobis, de elementis sermo line quo nec, quod cicatricem inducat,inucia ire medicamentum licet, nedum quod carnis producendae,aut agglutinandi facultatem habeat. Ergo, quoniam cutis carne ipsa tum sic cior est,tum etiam densior, si carnem siccabimus Oc adstringemus, cuti etiam pcrsimilem redde mus.Habes medicamenti,quod cicatricem inducit, summam. Verum ea non satisfacit: nam Sc glutinatoria tum siccabant,tum etiam adstringebant. Ergo,quo haec ab illis distent, id, si ipsam re rum substantiam inspicias,inuenies. Nam, quoniam in glutinatione Ulcerum siccandum, quod affluit, est,quo videlicet anec a pars superuacuis vacet: in cicatrice ducenda non modo, quod
affluit,verum etiam humor qui in ipsa carne continetur,est consumendus: multo prosecto siccius,
45쪽
A quod escatricem inducat quam quod agglutinet, esse conueniet: quando glutinaturo unum id propositum est,ut eius,quod secundum naturam est, redundantiam costumat: qui cicatricem inducet, non hoc modo,Verum etiam Ut ei',quod secundum naturam se habet,aliquid deradat . Galla igi tur immatura hoc loco mali corium, 'S AEgyptiae spinae fruditis, modice siccantia pharmaca sunt:Chalcitis,& ars usium,S seris squama,ct misy, 8c fissum alumen,multo his sunt valcntiora, misy quidem Sc chalcitis praecipue,mitior autem aeris squama,atq3 etiam hoc mitius aes ustum: quod etiam sit lavabis,utili minus mordeno medicamentum habebis. Porro hoc quoq; ad speculationem de componendis medicamentis pertinet, quae sane medendi methodum ordine sequitur . N a medicamentorum facultates nosse,id quidem mcdendi methodum praecedit, tractatumq; de his alibi est: compositio vero medicamentorum, medendi methodum sequitur. Quippe,ubi haec uni uersale praecepti,dico autem siccandum,aut humectandum,aut calfaciendum,aut refrigerandum ess euum vel modice id faciendum esse,vel valenter, vel leuiter: intelleximusq3 cuiusq; simplicium medicamentorum facultatem,hancci; per se seorsum perpensiam: tum prosecto, quo pacto quis ea commode ad usum miscuerit,conliderare conueniet.Existit igitur eo pacto duplex de medicamentis peritia,altera de eorum viribus: altera de compositione ac praeparatione . Verum ad id, . B quod superesst methodi de ulceribus,redeundum est. De Cmethodo Ulcerum Curandorum, quibus caro supercrescit. C A P. F. SVperest autem ut arbitror desupercrescente carne dicere, quam hypersarcosin Graece vOcat pleraq3 medicorum pars.Est porro is quoq3 morbuS ex eo genere, quod in quantitate magnitudine ue partium spe statur licet enim, pro arbitrio Voces. Ex eodem genere dccauitas erat, de qua iam egimus. Ergo,veluti,quod ulcus cauum vocant, non unum est vitium, sed pariter occauitas, ct Ulcus ita vicus,quod supercrescentem carnem habet,non unus est morbus, sed simul caro supercrescens, dc ulcus. Indicat autem magnitudo, quae praeter naturam est, primam indicatio nem, quam etiam Ueluti metam inueniendorum remediorum diximus, ipsius scilicet exuperantis ablationem. At haec sola medicamentorum ope perficitur,non opera naturae:videlicet contra, quam in carne restituenda aut glutinatione se habuit. ΙHaec enim natura ipsius sunt opera pharma cis tantum,quae adtioni eius obstant,submouentibus: at supercrescentis carnis detractio, nullum quidem naturae opus est, sed medicamentis perficitur, quae vehementer siccent . Porro proxima sunt eiusmodi medicamenta tum ius, quae Valenter detergent,tum iis,quae cicatricem inducunt,sic, ut non pauci interim Per errorem medicamentum, quod carnem minuit, Vel pro eo quod sor A. - Α C deterget,vel pro eo quod cicatricem inducit,accipiant: ut ne ab exemplo nostro recedamus, S i ''δ' S chalcitim,si humidae naturae applicabis, potius carnem demere, quam cicatricem induce' re,deprehendes. Vnde,si quando ηs Vti ad cicatricem inducedam in aliorum penuria cogimur, parcissime ipsis utemur,summum tantum specillum in ea ad exacti inimum leuorem tunsa demit tentes,ac post velut tenuissimum qirendam pollinem partibus, quae cicatrice induci postulant,imponentes: quod si minuere, quae supercreuere,studemus, liberalius imponemuS. Sane aerugo magis etiam,quam haec, minuere carnem potest, ita,Ut genuS corum, quae cicatricem inducant. omni
no sit egressa. At,si illa etiam aduras,ut minus acria, s1c ad cicatricem inducendam reddes magis apta: si vero etiam laues,adhuc fient mitiora. Meministi verὀ,arbitror, oc tu eius, qui celebri illo viridi medicamento sordidum ulcus citra rationem curabat, mel quidem ei admiscens, multis au tem deinceps diebus aeque sordidum reperiens deinde inops consilii,nec habens, quo se Uerteret, accidebat enim,ut non modo non purgaretur sordes, sed etiam ut de subiecta quoque carne non nihil una detraheretur θc colliquaretur propterea, qudd medicamentum Valentius, quam pro la-horantis natura , erat, plus deinde ut erat egregius medicus mellis assidue medicamento adh- ciebat, qud videlicet adhuc valentius purgaret, ceu non satis id medicamentum prius adhibitum D fecisset. Eueniebat autem plane contra: quippe, quantum ille intendebat medicamenti acrimo niam,tantum caro subiccta colliquabatur. Sod vero in ulcere ex liquata carne sordis apparuit,1d medico,ceu medicamentum nihil emceret,imposuit. Atque huius quidem ignorantia etiam in discernendi peritia erat, non selum in medendi methodo. Etenim, si quam maxime similiter sordidum di humidumγex Vtroque medicamento ulcus deprehenditur, at certe cauitaS maior valenti,di , quod colliquat,medicamento Scitur quin etiam labηs praealtis, rubrum que, phlegmone quodam modo assectum, vicus cernitur. Aliquando vero mordicationem quoque manifestam ex huiusmodi medicamento aeger sentit, Quod vero minus,quam par est, siccat, nec mordet,nec quicquam emcit eorum, quae retuli. Patere autem & in his arbitror Empiricum, etiam si experientia quam maxime distineia discreta que utatur,transire tamen, ubi qUid non ces
Lit,ad id,quod expedit,artificiose non posse, immo uni illi id licere, qui vera methodo quam ipse
idDeerat ratione recra curare a curatione UMethodicorum, ac Empiricorum. C A P. T.
QVippe,quam Thessalii isti amethodi methodum profitentur,nomen duntaxat esse nudum
intelligis, Omnis effectus Uacuum. Qui,cum tanta, tam que multiplex saltem methodus sit in vicere sanando neque Empiricorum discrimine ad inuenienda remedia sunt Vsi, neq3,
Septima Classis. ccccccc ii 3 sicut
46쪽
sic t Dogmatici,ab 1 psa rcrum natura indicationem agendorum sumpserunt: sed solum id, quod Enec vulgares lateat, proponcntcS, nempe caUum UlcUS carne implcri postulare, picnum cicatrice codilara Grae induci: quod carne supercresccntc luXuriat minui, sordidum expurgari, ' mundum vel cicatrice auii diciti; ἡ indUci Vel agglutinari ἰγ Ulceium CurationiS methodum quandam explicasse se putant: tantum induci, recens scilicet absunt,Ut intclligant trilmidiotibuSnat UriSminus 1lccalatcs medicinas conducere, sicciori Rutu in i, hus,quae magis siccenta Ergo, quod in tota disputatione nostra manifeste apparuit,id denuo resum cndum est,ut nos illi quam maXime limus attenti:& reliqui omnes, qui Veterem methodum corrumpunt, quantum ab crrcnt, clariti S intelligans. incipiam Uero ab co Ulcere, quod carne impleri pollutat,unum id pro exemplo proponens, quando etiam proxime de eo sermonem feci. Ab hoc, de omni simul in univcrsum curatione loquar. Ergo illud non ratione modo, verum etiam experientia ccnil derantibus apparuis,non omnem naturam cadem medicamenta require re, sed in rmiores mollioresq; mitiora, validiores siccioresqῖ Valentiora. Ita vero tum in iis, qui hus cicatrix inducebatur, sic habebat: tum cliam, quae glutinatione egebant. Omnino enim nul Ilim vel cmcntium plaarmacorum ferunt molleS naturae . In ciusmodi Uero sermonis nostri decur-Z ' sis pci spicuum plane sit, tum aegri naturam csse conliderandam: tum cuiusque hominis propriam csse curationem tum stipra haec illud tertium, nempe, quoniam cuiusque naturae proprietas ine L Fiabiliscit,ncc cxactissima scicialia compi cliensibilis, hunc est e optimum cuiusque particularis aegritudinis medicum, qui iam methodum quadam comparauit, ex qua δί dignoscere naturas pos ist,ct coniectura conicqui, quae sint cuiusqUc propria remedia . Porro existimare communem quandam cise omnium hominum curationem,ilatati stupidissimi nacthodici putant, extremae est dementiae. Atqui illi ob id stata csse putant omnia medicinae artis theorcia ara, hoc est eiusmodi riti sciciates homines faciant,firmamq; sui notitiam praestent: ' ipsorum que artem, notitiam nacer, C qUandam est CP comm UnitatUm , non propriciat U , tanquam communem generalcm homi- Ti ν-ncm,non particularcs curarent. Ergo,i1cuti in aliis Omnibus statim inter initia sunt lapsi, sic in hoc quoque. Siquidem curatur non homo communis S generalis, scd nostrum quisque, alius videli -
Pipi stitu cet aliud temperament Una naturarn que oblincia S. H i Uero Unam est C Omnium hominum curatio vice versia. nem cxis inant. Ego contra,si cuiusque pri Uatim naturam CX plorare ad Vngilem scirem,urique,
r την γνω qualem fui is c fisculapium mcnte concipio, talem me esse putarem: sed, quoniam id fieri non porcit,ccricut, quoad homini licci, quam pro ime acccdam, tum ipsc me eXercere decreui, tum plios, Ut idem faciant,adhortor. Ac conantUr quidem, quant Um post Uni di Empirici, ut a com Dunibus sccedere,ita propius ad ca, quae propria sunt accederer Verum, quantum hi quoque ab G cius rei perfectione absint, supra esst dic ium. Non cnim haec in pueris, vel mulieribus, vcl sciri bus, et mollem carnem albamq; habentibus,aliaq3 id genus, pro certis discretionibus sicuti illis lacet sint ponenda,immo,quemadmodum in humore siccitate corpus se habcat. Ac Empi ricos quidem mcdicos, tum ob alia multa,tum ob id probare maxime conuenit, quod accedere, cluantum licci,ad aegri proprietatem conantur. Post enim reliquas discretiones omnes, quas adhibcnt,ctiam quae a consuctudine sumitur,adjiciunt,tanquam hinc remediorum, quae aegro magis sint propria,compotcs futuri. Dicetur aulcm a nobis in sequentibus de conssctudine fusius, ubi pro cognosccnda proprietare laborantis naturae, etiam discrimen a consuetudine priscis in Uentum esse probabimus. Hanc itaque cum reliquis Empirici recipiunt: praeter hanc, ipsi niet iam mcdicum,qui xpe aegrum in Visit, quam eum, qui non Viderit,commodi US curaturum a ius. Postea tamen ,cum haec omnia adiecerint,itabilem se atque scientificam ha bcre notitiam propriae curationis aegri adhuc non dicunt. At Vero impudentissimus Thessalus illud modo unum intel-l: gens,*cauum Ulcus sit implendum,constantia tamen dic firma dicit esse medicinae ilico remata: quanquam laoc saltem omnes Utante iam dieium cst homines sciunt, non ii modo, qui nunc sunt, postquam Thessalus iste, alter Videlicci Aesculapius, in lucem hominum venit, sed etiam,ar hitror, tui ante Deucalionem', Phoron cum fuerunt, si modo hi rationales crant. Immo Uero Praeter hoc quod carne esse implendum cautim ulcus nouerunt, etiam illud non ignorarunt, qui medicamenta nosset, qUae rate UlcUS carne implerent, hunc medicum esse. Atque haec si per expericiat iam sunt inuenta, confiat Empirice nobis esse curandum : sin ratione inuenta sunt, logice: non enim profecito aliud inuenit, alio a Ulcm nunc commode victur. Verum de eo nobis cum Empiricis liscit od autem diccre coeperam, Vera ipsa mcdicina de laborantis natura conte diuram fecit. Nominat, arbitror, id vulgus medicorum graeceldiobyncrassan: omnes J3 id ita com prehcnsibile fatentur,ideo que ipsam Veram medicinae aricina Acsculapio Apolliniq3 concedulas. I cndet porro omnis haec ratio ex duplici principio,Empiricis obseruatoribusq; ab iis, quae mani scite apparent. Logicis autem ab ipsis clementis. Nam,q, alii aliud medicamentum pro fit, etiam pueri iam ferme sciunt Sc ratio pariter, quae ab elemcntis ducitur,id confirmat. Si nanque quindecim dist crentias in hominum temperamentis ex minoris in iis maiorisq; ratione, idq; in humida tantum natura statuas,necesse prole fio est,medicamentorum etiana, quibus sis usurus, quindecim disterentias noueris quarum aliae magis,aliae minus siccent,quo nimirum, quod cuiq3 naturq con
gruat,inuciaias . Quod si etiam in sicciore natura aths quindecim posuis ad has quoque pari mo do alia
ci νυ την γνωσιν αυτῶν τεχνη ν τινα.
47쪽
A do alia quindecim medicamenta requiras, habebis in totum triginta medicamenta, quae triginta naturis conuenient: quibus Uti is demum solus commode poterit, qui in corporum temperamen iis diligenter sic exercuerit. Nunquid igitur, si totum corpus temperamento sit sicciore, ab iis,qus magis liccent, medicinis iuuabitur: si vero pars quaepiam eius, caeteris partibus natura sit siccior, quae minus siccent, requiret An liquido patet hic quoque, quae pars siccius temperamentum obtinuit,hanc etiam quae magis siccent, postularerquae humidius sit sortita, minus siccantiar Atque hoc totum praetermittunt amethodiisti Thessalii, qui Unam Omni particulae congruere medicina putant. Empirici autem, quantum in hoc Thessalios istos Methodicos superant, tantum a veris
M ethodicis Logicis q; superantur . Habent enim prose 'd illi quoque, ab ipso scilicet usu edocti,
aliud medicamentum ad ea ulcera, quae in oculis accidunt aliud ad ea, quae in auribus, aut articulis, aut carnibus, aut sola cute. Caeterum, quὀd nec in iis se transferre ad aliud possint,ex ijs, quae supra diximus, facile patet. ιopacto in curandis Vlceribus, Corporum temperiei eris , ac Partium naturae , ratiost habenda. C A P. y.
Voniam autem Sc de his satis iam dictum est, rursus ad disputationis initium reuertamur: misceamus q3 ulceri omnes, qui is mul cum ipso incidunt, asseditis, ab intemperie primum
orsi. Si enim exulcerata caro,vel prius etiam ex qua uis Occasione, vel ipso Ulcerationis tepore,iusto calidior frigidio ue elio effecta,utiqi Ie medelam exigit,quae non modo moderate siccet, sed etia intantu calfac1at, refrigeresue,inquantu subiecta caro a naturali suo habitu recessit: cu fieri non positi, 't in Ulcere,vel carnis productio,Uel sinus impletio,vel agglutinatio, vel cicatricis inducitio rccte unquam cedat,nili subiecta caro pro naturali modo se habeat: nec frustra disium supraeli: haec omnia naturae esse opera: purgari in sordida, minui q3 supercrescentia etia carne naturalem statu non seruante possunt propterea, Qtm h sc medicamentorti sunt opera. Quocirca legitimi vice Tataru partius tem peramenti, quoties eas Uel carne implere,vel glutinare, vel cicatrice inducere studes, maior tibi solicitudo erit. Seruari nanq3 debebunt naturae motus, quos coprehensorum singula comitantur. A talias non seruabuntur,nisi prorsus se pro naturae suae ratione pars habeat. Veluti
igitur,si phlcgmone cu vicere Una esset, prius,cst haec discussa sit,nemo id vel carne implere, vel glutinare,vel cicatrice inducere tetarit ad eunde,arbitror, modum etiam, si sine phlegmone sola subsit intemperics,nulla horum fore prius sperabimus, J illa sit sanata. Rursus igitur hinc indicatio quς-dam ad medicamentoru, quae superius coprehensa sunt,inuentionem Oritur: quippe omnia ea si
C cantia erant, sed dissidebant inter se pro intensionis remissionis q3 modo.Csterum definitum antea non est, quatenus in calefaciendo frigefaciendo q3 se haberent: sed methodus hoc quoq; investigare quodammodo cogit.Non enim tantum,an siccet,scd an etia non Ualde calefaciat,aut refrigeret, expendi oportet. Ergo altercum, S mandragoram, ec mcconium,ceu supra modum refrigerantia, Antῖquῖ Eba fugies,tametsi siccant ea quoq3, quantum sit Vlceri ex Vsu. Resina vero, dc pix, Zc asphaltus, quan- legunt quam modice siccant,tamen immodice sunt calida: ideo q3 eis nemo utetur solis, nec aliter, nisi cu yri r impressi leniter refrigerantibus admistis Unum ex omnibus medicamentum fecerit, quod sit temperatum. Si igitur haec ita se habent, sicuti profecto habent,inspici etiam conueniet δέ circundantis nos aeris temperiem. Siquidem, Veluti medicamentum quoddam, is quoque corporibus nostris forinsecus incidens, ubi immodicus calore vel frigore est, sanationem moratur.Danda igitur opera est,ut medicamenta eius excessui occurrant. Ideo q3 Hippocrates in calidioribus anni temporibus, iis, qui hus frigidior facultas sit, medicamentis utitur,calidioribus autem per frigidiora. Non ignoras pro
sectὀ hic quoque ex stupidis M ethodicis quendam fateri quo pacto in calore, frigore se habeat,
qui aegrum continet, aerem se inspicere, non ramen anni tempora inspici permittere : quasi nomina ipsa temporum anni prosint obsint,e, non eorum temperamenti ratio: aut non huius cau-Dsa veteres medici ad ea respexerint. Verum, quod, qui certa methodo curare ulcus debet, huic necesse sit, tum ad prima elementa Uel maxime venire, tum anni tempora, corporum tempera menta no in toto modo,Verum etiam in singulis partibus considerare, abunde monstratum reor.
Rursus vero repetendum hoc etiam loco ei quod prius diximus in indicatione, quae a sicco humido q3 sumitur. Nam,sicuti in illis humidior natura humidiora, siccior licciora medicam eta exigebat : ita nunc calidior calidiora,frigidior frigidiora requiret, contrariam scilicet semper iis, quae
praeter naturam,& sis, quae secundum naturam sunt,indicationem praestantibus: quippe, quae se cundum naturam sunt,ii milium sibi indicativa sunt:'quae praeter naturam, contrariorum, s1 modo illa seruari, haec submovcri necesse est. De curando Vlcere cur Indicationes cintrariae inuicem extiterint , ac de Triplici fonte
Inaecationum curat Iuarum. C A P.
AC, quod tum corporum temperies, tum anni tempora, tum partium naturae, conlideranda illi sin i,qui probe ulcus sit sanaturus, clare me docuisse existimo: ad haec, quod prima quidemedicationis indicatio a solo sumatur affectu,remedia tamen inde inueniri non posse, niti prius ad corporum elementa sit ascensum,S aegri temperamentum perpensum,no corporis modo Universi sed etiam afflictae particulae cum hoc quoq ambietis temperie aestimata: quae Utiqῖ cum ad PraesenteS
48쪽
7 Ai'. ευθι ς,id est statim. Aper cod im
nola, quando, si ulcus inductum cicatricesuerit, nota amplius cauitas impleri carne poterit.
sentes statiIs, tum Vero regiones cXtenditur. QtIὀd autem contrariae subinde in una curatione Aindicationes sint,atque has quemadmodum tractare conueniat, latius quidcm dicetur in sequen tibus non tamen ali enum iit nunc quoquc paucis de ipsis egisse.Etenim, quod aegri tempcramen tum lit humidius, particula ipsis,quae laborat iccior : aut contra, quὀd haec sit humidior,totius tem- pcramentum siccius, mirandum non arbitror: pari modo in calore, & frigore, quod contrario tem- pcramento sit pars cum toto. Velliti igitur, si totum corpus medio temperamento csset, quod esse optimum docuimus) nihil plane, quantum ad laborantis naturam attineret, in medicamentis nouaremus: ita, Ubi vel siccius,Vel humidius, vel calidius, vel frigidius tutio cernitur, eatenus in
tendere Uires medicamentorum oportet, quatenUS corpus ad naturalem intemperiem est uer
sum. Non enim, arbitror, excidit nobis, quae naturalis intemperies fit , ct quae praeter naturam: dicinina enim deiplis est in alijs, ac praecipue in libro, qui de inaequali intemperamcnto est inscri Pitis. Pone igitur totum laborantis corporis temperamentum humidius esse, eo q3 medicamenta desiderare, quae minus siccent: ipsam vero aegram particulam eX earum nUmcro ette, quae siccio res sint, qualia clie diximus, quae minus sunt carnosa cuius generis sunt, quae circa digitos, & articulos habentur: praetcrea quae circa aures, Sc nasum,S oculos,& dentes,sunt: ac,ut semel dicam, ubi crebrae chartilagines, Sc membranulae,*ligamenta, ct Ossa, di nerui sunt, adeps vero , ct ca- Fro, Vel omnino nulla cit, vel perquam exigua,) diuersa in his est ea, quae a patiente particula accipitur indicatio, ab ea, quae ex aegri sumitur natura . Qi Iare, ii, quanto aegri temperamentum iusto est humidius, tanto particula tulto lit liccior, nec adiu ciendum, nec detrahendum pharmaco quicquam est, scd tale adhibendum, quale, si ulcus in medii temperamenti particula corporis medio- criter temperati consisteret,adhibercatus: Sin liccior debito particula magis fuerit, quam corporis tempcramentum tutio eli humidius, utique in tantum intendi siccitatem medicamenti conueniet, quantum particulae temperamentum totius semperamentum eXcedit: Ucluti, si quatuor numeris fit mulcerata pars medio temperamento siccior, aegri natura gradibus tribus humidior, manifestum eit particulam, quae nunc exulcerata est, liccius uno gradu desideraturam medicamentum, quam quae pars sit temperata. Maildd autem haec omnia coniec iura sint accipienda, tum
quod Optime con incere poterit, qui in ratiocinando de his sit exercitatus, liquido patet. Ac intalibus quidem omnibus contrariae subinde indicationes uno tempore fiunt: neque enim est, quod de indicationibus, quae a calido dc frigido sumuntur,etiamnum dicam, UNO te, quae ad portionem dinorum intclligi possunt: In alijs vero, etiam temporibus ' quibus perficiendae sunt,ueindicatio nes separantur.Oportesque in principio praesertim curationis alteram cesIare, alteram ossiciosum Ggi: Sicut, exempli causa,ctim ulcus cauum simul sit, Θ admodum sordidum: quippe affectus praeter naturam in hoc triplex est , vicus, cauitas,hsOrdeS. Ordo ' Ucro sanationis a sorde eXpurgan A. l. . s. . t. 3.da ordietur, quod videlicet nec glutinari quicquam, nec carne impleri potest prius, quam purum fuerit. Secundum locum exiget cauitatis sanatio. Si nanque Uel glutinabimus, uel cicatricem inducemus, 'el Ut summatim dicam) curabimus vicus,cauitatem implere non poterimus. Pone ergo non solum tria haec particulam Obsidere, sed etiam phlegi non en,Uci erysipelas,Vel gagraenam, vel intemperiem aliquam simplicem compositam,e: numnam hic manifestum est, quod, nisi quis illam prius sanauerit, implere carne cauum Ulcus non poterit 'sippe dictum supra est car nis generationem ex sana, quae subiecta sit, ortum habere: ex ca Vero, quam phlegmone premit, di intem perata, Uno Uerbo aegrota,caro gigni noua non potest. Ergo in omnibus eiusmodi co plexionibus triplex tibi propolitus finis erit, Unus veluti a caulis sumptus eius, quod post futurum est alter, Ut quod rationem obtinet eius, sine quo non: tertius cius, quod Veluti accclerantium 8 urgentium nominatur . Siquidem iusta subiectae carnis temperies, causae rationem habet, ut quae concrescere secum, quod Ulceratum est, faciat, Oc cauitatem impleat Puritas viceris rationem citis, sine quo non: atque hanc sordes interpellans, curationem moratur. 'Habet vero di ipsa ca Huitas ad Ulcus rationem eius, sine quo non: quando, nisi cauitas prius impleta sit, induci cicatrice ulcus non possi t. - Ergo, si ad haec respexeris,ordinem sanationis inuenies, Ueluti, si phlegmone, dc cauitas, dc ulcus, S 1brdes,limul in eadem particula constiterint, primum phlegmonen, secun . do loco sordem, tcrtio cauitatem esse sanandam,qquarto ulcus. Aciniam diviis quidem, tum ordo, tum agendorum inuentio ex his sumitur. Vrgentis vero indicatio inter ista non habetur: in aliis autem habetur. Nam aste 'tus , unde primum maxime que imminet homini periculum, hic primus curari debebit interim vero non primus modo , verum etiam solus, veluti si puncto musculi capite conuullio, quae nulla conuenientium medicamentorum Ut remittatur, superueniat: quippe praeciso per transuersum toto musculo conuulsionem quidem sanaueris, aliquem Iam en eX particulae motibus vitiaveris . Ad eundem modum, cum e vena, vel arteria sanguis immodice profluit, si totum vas per transuersum praecideris, ulcus quidem eius sanare postea non Pore riS, Periculum tamen,quod ex profluuio sanguinis impendebat,sustuleris. Iam neruum punctum saepe cogim Ur transuersum praecidere, quoties vel conuulsiones, vel deliria, Vel ambo, magna aegreqisanabilia superuenire vulnerationi cernimus. Pari modo, ubi luxatio cum Vlccre in
aliquo materum articulorum incidit , vicus sanamus, luxationem autem insanatam relinquimus: quando
49쪽
A quando,si hanc quoque sanare conemur,conuulsiones omnino sequentur. Tertius itaque propositus medendi sinis is est,qui ad id,quod urget,dirigitur, diuersus nimirum a duobus illis modis dieiis. eq; enim ide est, aliquid vel ut cautam conliderare: Uel ut id,quod rationem obtinet eius, ne quo non :vel ut id, quod Urget.Sed Sc quod urget,tum eiusmodi interdum esse, ut alium insana hilem affectum relinquat,didium iam est tum vero assedium ipsum non nunΦ a nobis ipsis induca
partim in neruo punino,vel tendone,vel vasorum cuius sanguinis profusione, partim in musculo,cuius caput eli uulneratum. Nam , ubi laxatio cum ulcere una consistit, non ipsi asse 'ium facimus, sed tantum eum, qui factus est,non sanamus. Dicetur vero de his accuratius in sequentibus . Depropriys Vlcerum disserentys, ac-m i s indicationespraebeant. C A P. 1 O.
IN praesentia nanque redire ad proprias ulcerum differentias placet, ac propolitum sermonem breuiter complesti, quo, siqua ex his etiam indicatio remediorum sit reliqua, eam non praeter mittamus. Ergo' phlegmone laborans, oc putrescens ulcus, oc quod exeditur quod gangrae ς δ' ' 'Τ' ' , quod erysipelate affligitur, ct cancerosum, di dolens, di indolens, quae que alia id genus ue luti ulcerum disterentias loquuntur,siquis Empiricam cuxationem prodens, ' nec aliud cogitanis pertraetet, non est cum eo contendendum, si ulcerum ea disterentias nominat: millies enim di BAum est non oportere de nominibus contendere: Sin tanquam artificiosum aliquid de indicationibus hinc disturus, docendus est omnes iam dictos aflectus compositos esse: alias uero esse diste rentias simplicis solius que ulceris, cui nullus alius adiudius sit affect ius. N am si, ab acuto aliquo secta tantum diuisione, forma eius, quod uulnerauit, parti diuisae impressa est, existcnt profecto sic multae ulcerum disterentiae, obliquorum, i ectorum,pampini modo retortorum, hami ritu uncorum,aut aliter quoque modo se habentium. Atque hae quidem disterentiae omnes a figura sunt, A magnitudine rursus pro maioris minoris 43 ratione mille aliae: nam Sc magnum 8c paruum, ocmaius ec minus ulcus ulcere tum dicitur, tum uerὀ est: quin etiam breue Sc longum, in summo residens,dc in profundum penetrans. Atque in singulis horum, tum quod magis tale, minus que
est, siue in seat 3, siue magnitudinis, siue quantitatis,sive, quocunque modo appellat se libet, differentia. Quod si haec ita se habent, omnino prosectὀ oc aequale ulcus, ct inaequale, penes diuisionis profunditatem, erit.Qilippe dimisso,si ita sors tulit, per longitudinem femore potest superior diui
1ionis pars alte descendere,inferior in summo corpore haerere: aut contra, in summo esse, quae su Perior est, profunda, quae inferior. Iam illa quoque, nempe diniptum aliqua ex parte aut ex toto fuisse: Scincisum fuisse:& ubi, quod uulnerauit, oblique sub cutem se dedit, alteram ulceris par Ciem in conspectu esse, alteram sub cute latere, id que uel ex supernis partibus esse, uel infernis, vel lateralibus: omnia haec ulceris disterentiae sunt. Ab ipso tempore rursus aliae ulcerum disterentiae sumuntur , cruentum, recens: exigui temporis, & diuturnum. Atque in omnibus his ipsa maioris minorisq; ratio numerosa est . Atque ab ipsa ulceris natura hae differentiae sumuntur, maxime quidem propriar: quae a substantia rei capiuntur: nempe, quae a figura ducuntur, & a diuitio nis magnitudine, id que uel in longitudine, rei in altitudine,uel in ambabus dimensionibus: prae terea aequalitate in his, Oc inaequalitate: Extrinsecus vcrd accidentes, ec quae scilicet rationem ob tinent eius, sine quo non: tum a tempore , in quo factum ulcus est, ita enim aliud recens, aliud ue tus uocaturrium ex eo, quod totum pars ue conspectum fugit, uel conspiciendum se praebet: Iam uero Sc a generationis ratione, eo, quod totum fit incisum, Vel totum diru pium : uel pars incisa, Pars dirupta. Quod si, quae a loco quoque,in quo est ulcus,differentias,censeas,ueluti si finis musculi,uel principium musculi, uel medium musculi,uel cutis iit,quod ulceratum est,uel iecur,uetes Uelit,in quo ulcus consiliit fuerint profectὀct ipsae ulcerum disterentiae, non utique a propria ipso rum natura, sed a locis, in quibus consistunt, desumptae. At, cum phlegmone quis obscisum ulcus dicit, aut supercrescente carne pressum, aut cauum: deinde similes ulceris differentias dixis D se se ijs , quas modo retuli, putat: hunc necesse est in medendi methodo falli. Quippe graece φλὲγ uia νον ex formula dictionis similem l habet interpretationis figuram cum paruo ulcere : caeterum, quod significatur, simile non est. Siquidem profundum, aut summotenus factuma cum de ulcere dicimus, propriam eius differentiam ostendimus: φλεγμανον uerd omnino ulceris differentia non est: cum possit phlegmone pars assici, etiam ubi ulcus non sit. Qso fieri arbitror, ut hic immutare dictionem liceat. Si enim accidisse alicui ulcus cum phlegmone dixeris, propius ad rei naturam, oc clarius interpretatus si s: non autem si alii cum magnitudine, alii cum paruitatefactum dicas: quippe cum oc magis ex natura rei.clarius loquare, ii huic magnum accidisse ut cus,illi paruum dixeris. Adeo,li fieri possit, ut mutata dictio dc rei naturae conuenientior, δέ audituris clarior sit, committendum non est, quo minus id fiat. Quippe caput ad effugiendam in rebus deceptionem est,ut definita locutione utare. Quam nam igitur in talibus methodum statuamus e etenim tradenda quaepiam praeceptio est, ac ueluti scopus, quo semper intentis discernere statim liceat,differentiam ne alicuius aflectus dixerit quis, an alterius affectus complexum. Esto igitur
tibi discrimen hoc: Quod consistere seorsum dc per se potest,id nullius unquam alterius fuerit dis
ferentia. Ergo magnitudo, paruitas,aequabilitas,inaequabilitas,tempus,ct figura, ex eorum num
ro fiunt,quae aliis accidui: ulcus uero, bc Phlegmone gangraena,& Putredo, lingula seorsum,di per asi
diuulsum. o Pro ἔνωμον lcgendum, πα
stum ut paucis post lin is indicatur.
50쪽
ta me sunt, qui l. abent εν ή ει ις ἰασε c)ς i quare &ese metaris indicatio curatio
se consistere possitnt. Sunt nano corporis nostri affectus quidam praener naturam, minime ea, quae Easte 'tibus iacccisario accidunt. Q Uippe omnibUs his nec citario accidit, ut Uci parua sintvcl magna, vel aequabilia Uci inaequabilia, Vel recentia Vel inueterata, Ucl CVidenter appareant vel con ieamur ncc videamur: Phlcgmone vero assici, cXij S, quae Ulceri accidunt, non cit, Vcluti nec putresccrc. ncc gangrana lcnsai i. itInrcnim hXc Omnia ex morborum genere, siquidem asi ei ius praeternatui am lunt, di aetioncm Uniant. Alio rursus modo ulcus crucians, vicus 1brdidum, ceu
quaedam viceris disterentiae, dicuntur: caeterum compositum quippiam hic quoque indicatiir, sed diuersa ratione, quam Ut Phlegmone tentatum, aut putrescens Ulcus dicebatur: quippe hic amo nussunt phlegmone, putredo: illic dolor, & sordes cx symptomatum sunt gcncre. Pari modo, &cum dicitur cacochymon vicus, id est uitioso succo Obselsum, aut fluxione VcXatum, aut arrosum, causa cum asscetu copulatur. A lanifestum que ex talibus cli methodi cius, quae de medendo instituit tir, primos ac limplices, fine que ulla compositione morbos,Veluti elenietaqusdam csse. Quos magis in commentarijs, qui de morborum disterent ijs sunt scripti, omnes eos cnumerauimus. Sane nihil referat, primos, an simplices dixeris quando quod primum est, simplex est: ec quod simplex, primum, ' ideo q3 citam clementarc. lndicatio vero curationi - ex disterentiis fit, sed non omnibus. Nam recens Vetus evictis nihil indicat: quanquam indicare videtur non nullis: scd hi se Fipsos fallunt non alit cr, quam in iis, quae ad Uietus rationem spectant, cum aliam in iiij, aliam incre mentis aliam summi vigoris, aliam remissionis, indicationem esse dicunt. De quibus latius in se quentibus diei urus, non cli, Q nunc sim Verbolior: verum, quod tantum ad rem praesciatem sistfatis, id ad ij ciam. Rccens ulcus, cum omnino ab altero quolibet allec tu eli liberum, nec sympto ma vllum habet ad itinetum, aliam putant indicare curationem, quam vetus. Id vero non ita se ha bet. Siquidem, quod ulcus tantum est, ncc quicquam aliud ,γ eli porro eiusmodi, cui nec cauitas adest, nec dolor, nec sordes, quod que omni alio affectu est liberum ) ipsam tantum viceris sana tionem desiderat: cuius utique propositus finis,vel unitio,vel agglutinatio,vel coitio, vel continua tio est: quippe millics diximus licere, appelles, ut lubet, modo rei nihil mutes. Eiusmodi igitur ulcus, siue recens,sive antiquum sit, eandem semper curationem requirit, nihil plane proprium indicante discrimine eo, quod a tempore sumi iur . At, ii cauitatem alte reconditam sub cute habet, iconsiderare oportet, utrum ea in superiore paric sit ita, Vt sanies ex ea prona effluat: an in inferio- re lic, ut illic sistatur. Eius igitur, cui effluxus patet, eadem, quae aliorum, curatio est cui non est, huic ipsis moliamur effluxum quendam, oportet. Eius duplex ratio est, alias tota cauitate desceta, alias in fundo tantum aperta. Quando vero harum alterutra sit ineunda, doccbit tum locorum ip- Gsa natura, tum Vero viceris magnitudo. Si nanque& loca ipsa periculosam seclitonem faciant, ulcus magnum lacrit, in fundo aperire magis expedit: sin contra se habent, perscindcrepraestat.
Deligatio vel ὀ eius incipiat quid c ira stiperne, sed finiatur infra, ubi scilicet patet cffluxus. Quod
autem differentia ea ulcerum, quae a Uulneratis omnibus particulis sumitur, ad indicandam cura tionem su maxime opportuna, id in superioribus est dictum: verum ea quid c ira ut similarium, haec autem, cuius nunc memini Urinstrumcntalium cst indicatio. Sane dicetur deca, quae uelut 1smilarium corporum, vel ut in lirumcntalium indicatio est, in sequentibus uberius. N unc ad proprias ulcerum disterentias est red cundum, ac de ipso, seu transuersum sit seu rcctum, seu profundum scia in summo corpore, seu paruum seu magnum, desiniendum. Transsilersa nanque viccra,co,q, labra corum magis dissident absuntq; a sese, coniungi diligcntius postulant: ideoq; tum sa- e. t Ur I S, tum finibus in hi Suicndunt . Quae vcro per longitudinc ira musculorum sunt faeia, haec si
a duplici initio dcliges, ncc suturis iacc hbulis cgebis. Sin aliter deligare placebit, ' vcl fibulis vel
si t uris v tere ἰsu cient autem paucissimae Omnino suturae. Et magna quidem ulcera, si recte ea, quae priuydicta sunt, nac ministi, is, quae ualenti USsicccnt medicamenti Scurabis: parua Uero, Vel quae moderate siccent, abunde sanauerint. Profunda vero ulcera, omnino etiam magna sunt, UO- Hlunt q3 tum a duobus initiis deligari, tum Ucrd nec labra sua praepropcre glutinari: At quae, pio funda multum longa q3 sunt, ut duplici ratione sunt magna, sic duplicem quoque indicationem prae itant itaque, ec quae Ualciat cr sicccnt, postulant, di ne immature labra coniungas, ut a duobus init ijs deliges, ut altis suturis consuas. Ad cundem modum, stimultae simul disteren . itae coierint, quarum sua cuique fit indicatio,ii quidem intcr se minime pugnent, omnibus uti maxime expedit: sin aliquatenus secum pugnent, quemadmodum distinguere de talibus oportebit, dilium quidem alicubi in praecedentibus est, locupletius tamen dicetur in sequentibus . Nunc enim finiendus hoc loco tertius hic liberti idctur. In quarto, qui sequetur, deii Sasiectibus, qui ulcera comitari plurimum solent, di sceptatio erit. Tradentur autem cum his