장음표시 사용
411쪽
D1GNOTIONE ET MEDICATIONE. i ς
A8c limitibus his virtute, quae probatiora etiam eo sunt, q uod tepida facultate constent. Vcrum si tandem casibus ita deploraris, di haec fiu sitra admoueris, non absurdum elit nos Chrivitianos sic Deo rem committas)ad maXima nostra Sc Ucrearcana confugere quibus ego quidem S credo occonfiteor,non corporis solum afleel US, I a qUibus Omnes medici desperarim per fanati sed omnes etiam animi passiones funditus extirpari. Reliquum scrmonem ad te pcculiaritcr, tanquam hypothesim conuertam. De Alimentis quae Calculorum morbis conueniunt. C A P. ff.
CVm multa lint, quae restaurare satastatem poliunt, mihi ab alimento necessarib incipicndum
videtur. nam aliis auxiliis non semper utimur, sed alimeto carere nullum animal plane pol cit, 11ue valeat,liue aegrotet. Qtioniam Ueror tutior est compendioilissima via ad affectus leuationem unica vieius ratio: quandoquidem allorum medicamentorum abusus ec permutatio, sicut compe Ti,multis saepe non leues morbos pepererunt: tu animae meae Sol, qui calidius cs humidius tem Peramentum sortitus, S aetatem puerilem,Vires q3 non ita robustas, habitum gracilem dc rarum, lacilem insuper ad percipienda incommoda sentionem ob temperaturam,aetatem, habitum, S raritatem,assumere debes horum qualitati similia in nutrimcnti S ciborum potuum, quae valeas concoqucre: Ob debilitatem autem Virtutis pauca, oc eo saepiuS: pauca quidem,debilitatis virium gratia,nam onus ferenti conueniat oportet saepius vero, quia necessitaS Urget. Athletae enim,viato B res, milites, ec omnes qui valida eXercitia obeunt, modo valeant inculpa te, abstinere a nullis dcbet, vel cibis, vel potibus,qtiae ad manum sunt,uci quae occassio praestitit quia Vii iis oportet, quae est necessitas clargita. Qitibus non solum vivere ita licet, scd ec his qui negociis urbanis plurimum distrahuntur, 'ec patroni aut Uindsces propugnandis clientibus negociosius degunt. γ Tu Ucio, qui nunc tui iuris es, hyeme comedeS plurima: plurima dico non ad luas Vircs, sed aliorum anni tempo
vi rum respectu. chiemadmodum & Hippocrates artis nostrae princeps inquit, liffitate di autumno iiti cibos difficillime ferunt, hyeme facillime,Ver secundo loco est. Idem rursus alibi ait, i Ventres hye- , . Aph. 1 8. Fae. vi meo vere calidissimi sunt natura, dc somni longissimi. In his itaq; temporibus alimenta plura tri-α buenda sunt: s: quidem calorinna: Us multus est, ideo pleniori alimento indigent. Indicio sunt arta test'c athletae. Bibes autem aliorum anni lcmporum comparatione minimum : debetq3 potus esse album ec tenue vinum, quod admodum vetus non sit. Sed di obsonia hoc tempore assa debent osse ut plurimum. V tendumq; oleribus ec leguminibus tum parcissis me est. Et haec omnia magna ex Parte calida dc siicca non propter temperiem aetatem tuam assumes, sed propter intemperiem, que ex anni tempore frigida ec humidae sit. Post ubi Ver aduenerit, potus uberior, dilutiorq3 parum conducet, ct esculenta molliora paucioraq;. Quin e Obsonia ex alsis ad clixa commutabis,olcra laC non nunquam assumes. Verum ad haec ab illis non subito, sed paulatim tibi transeundum eli, ne vi uniuersa illa Z subita mutatio comparet offensam: sicut traditum ab Hippocrate est,il Plurimum L. Aph. i Eae .ci atque repente euacilare, Vel replere, Vel calfacere,vel refrigerarc, siue quouis alio modo corpus mo Or ' ςee Uere, periculosum, ita Onia Omne nimium est naturae inimicum: quod Vero paulaticia fit, tutum est, cum alias, tum vero cum ab alio ad aliud trais tur.Vberiorem vero S aquosiorem potum p rscipio,
non plurimum neque a quotissimum. Plurimum enim di aquoli mimum aestate bibitur,quod tempus hiemi plane contrarium eli. Ver autem sicut medio loco est inter lisc duo extrema tia mediam
quoquc rationem Uiuendi requirit. Haec autem vivendi ratio tibi conducit non ob anni tempus solum, sed ob tuam etiam temperaturam atq3 aetatem. Et hunc in modUm, Verno tempore te geres. Aliis autem anni temporibus paulo diuertius, non propter alta icim illam rem p cra iuram solum sedec anni temporum intemperiem. Sicut Verdanni temporum disterentiae non eand cna VietuS
rationem demonstrant, ita ec corporis habitus. Carnosos s i quidem dc molles, frigidosq; dc humi
dos , Ut plurimum liccius alimentum confirmat: qui contrario modo se habent, contrarium. Tibi itaque,quia medio es ec temperato habitu, maiori tempore Uictus ratio tcmperata conueniet. QtIs nanque secundum naturam fiant,Ut plurimum similibu Sind gent quae praeternat Uram, contral li S.
DPuerorum tempera metum calidum cst 8c humidum, cum non pomit auctio dc conformatio in alia temperatura fieri, quam puerili. Ob hoc igitur ii milia te oportet , multa nutrimenta V sui pare, Ut mulia dc Varia concoquere assuescas: quippe hac ratione natura Ucntrem dc iecur ampla , capacia formabit, ec alias una Omnes partes. UOd is quando tibi plus humiditatis, si pro sanitate convcniat, aderit, is ccari tamen non Utat' debes, propterea, q, auctioni nihil aeque aduersetur ac liccitas. Hac de causa vitanda tibi sunt quaecunq; exiccarit,calciaciun hec extenuant. Atl hic modus2 si, quo si tam initituas, Ut sua nat Ura Ualeat in culpatius. Senes aurem propter membrorum quid cm duri- . tiem frigidi sunt ec ii cci: propter excrementa verὀ,s rigidi dc humidi. Itaque i pis partium quid cinsolidarum frigiditate, contrariorum contraria pollulas uni nempe frigiditatis calciactionem in cibariis, poculentis ec reliqua vitiendi ratione: euacuationcm vero illiS ipsis accommodam, pro Pt creadem excrementa. in hi S paucum nutrimentum deiideratur, ob virtutis imbecillitate. id quod est ab Hippocrate traditum: lj ii crescunsi plurimu habeni innati calicii plurimo igitur cgctat alimen i Aph 14. Eito,alioqui corpus absumit. Sensi, USUea Oparis innasi calcris inest, pauci Saypterca tonactis indiget. Et rursus: Senes facillime ieiunium ierunt. Panes dister uni imateria,fcimcniatione, ec ratione co- '
412쪽
qtIendi. Materiae disteremi e siInt quatuor ac primus quidem iror i ιτηc graece id est sit spineus, no E
mus. Plurimi cit alimenti siligineus, qui dc diutissime in corpore moratur, di e cacissimus cir. se cundum locum obtinet ismilagineus. inferior his est syncomistas, ita ut haberi medius pollit. omnibus infirmior eli tui furaccus. Tibi Ucro, Unicum mihi caput, cum Uales, commodisimus litici nolis cinctim renum morbus inicitat, quod nolim, dum laboras ab hoc ab tine: ec ii te moucat oue di de Iiderium Auri UracciS Uti mediisq3 tuto poteris. Nam conducibilius tibi cise penus hoc potet nul prohibeat aliquid, quia pauci nutrimenti est, dc in ventre facit excrementa, quibus ad eXcretio non descendit expeditius: altringitq; non nihil ex furfuris natura, quamobrem Ocyus dei lcitur,int citinis ad expultionem tritatis. lando in hoc asseetu nihil perinde conducit, atq; ventrem sena perlencm cc lolubilem habere cum enim probe is subducitur, urinae pollunt puriores proserri. Pane ς reliqui, naa inaeqὶ illigineus ec similagriaeus, contrario modo aluum rctinent, quia difficulter Icccrnuntur. Et hinc est, quod iecoris renum Obstrustioncs pariant tametsi alibiliores lint ec inagis corroborant. E UOluctibus laudantur , quae mediam quandam materiam praestant extenuan Finum cia liciacientium. UI sunt perdices, attagineS, galli, gallinae, columbae, phasiani, palIcres, ecante aliaS, quae turritae nominantur. hae nanque nabent natural em cssicaciam. E terreitribus optimi lucci cst caro suilla, dc hominibus maximopere iamiliaris, maximeq3 tum nutribilis, tum corrΟ-horans. sed glutinosum quiddam habet cralsum: ob id qui diutius ea vidi itant, iccoris Sc renum Obstruetione corripiuntur eoqὴ longiori ab ea interuallo abstinendum. Parvorum autem porcello rum carnibus ti parum,o assidue utaris,nihil Offendent. Ceruinam carnem vitabis, quippe, quae dura lit, concoc iu dissicilis,di melancholica. Ouilla carne Vistius est ex interuallis vii, q, excremen losa li t mali succi . Agnorum vero hordorum 43 carnibus quoties libitum fuerit,uteris. Ex aquatilibus animalibus, pisces, qui saxatiles nominantur,erVni tibi comesti utiles: erunt etiam gobri,muli,chartilagineorum genus,aliiq3 qui generare bonum siccum Possunt. Adlisc marinorum aliqui, qui mollem teliam habent: Attaci, paguri, cancri, carabi, ec carabides, &quibus dura testa est. De fructibus autem quid dicam: neque enim nobis ceu alimentum idonei sunt plerique ipsorum: sed ceu medicamenta, quae stomachumec Ventriculum corroborent, assumuntur. De cibar iis lia flentis. De potu autem dicendum nunc est, di Vino potissimum: nam alij liquores vel ad nutri tionem nihil conferunt,Vel aduersantur etiam nutritioni plerunq3. Vinum Ucrd solum nutrit, quo Gniam plus habet ad nostra corpora familiaritatis, quam alii humores omnes. nam oleum Sc mel ha hent quidem 5 ipsa aliquid conuenientiae nobiscum, sed non tantum,quantum vinum. Sunt tamevini dii ierentiae quibus discernatur inter quas prima est, quam color exhibet: Secudam priel, et de gustata qualitas: Tertia confisitentiae dcbetur: Quarta in odore est: Quintam viribus metimur. Deq uibus omnibus lingulatim disserere superuacuum erat: dicendumq, est,quodnam tibi vinum peculiariter conducat. Aliud etenim aliJ Vinum confert, idemq; rursus alii minus. Tibi vcid conducit tenue Od album vinum , quodq3 parum aquae sustineat. Nam eiusmodi vinum facile descendit, ecluccos qui sunt in nobis altenuat, ex excernis per urinas, Virtutemq3 corroborat. Alia vina tibi non conscrtant,sicUt in aliis utilia sunt.
De qua, Exercitatione 6T Lotione. C A P. 7.
Non videtur ab re,de aqua paucis hic sermonem facere. Aqua tam sanis,quam fgrotantibus
commune solatium cit, Sc maximopere necetiaria, quod mundanorum dissingularium ele mentorum hoc unum iit, ex quibus Universis tota nostri corporis constitutio eit conflata. Qtiani
ob rem de ea fuero haud ociose dic iurus. Aqua purissima tribus sensibus iudicatur guitu, visu, olfacitis: Gultu, ii nullam plane qualitatem prae se ferat, sed videatur ab omni qualitate immunis: H isu,si pura,syncera ,-exquisite clara: Olfac ita si eorum nihil inest, quae in aquis vitiosis cilc olfacitus icitatur: Ut sunt aciditas, putredo, acredo, falsedo, aliquod ire aliud Vitium,quod nomine careat. ua tu autem commode quouiSθί tempore dc modo Vti possis aqua, sit purissima,dcfaeca-ra,leuis, dc sontana,cuius natura est frigida. quod si etiam cito a praecordi js descendit, potiorem non cesiderabis. Haud vero sicut vino,cibis, exercitiis,vigiliis, ct somno, secundum aetatum di tempera iurarum diuersitatem aliis atquc aliis uti commodum est :ficetiam aqua non eadem semper ut ei: cae Ulu: immo quam utilem elle modo diximus, ea Uti audaciter poteris,dc puer, ct adolescens, ct senex quacunque naturae differentia ii S praeditus. Qtioniam vero aqua una plus alia frigida repcri iurarac de causa non omnibus prodcit aquae frigids potu indifferenter vii: verum supra modum calidis, pinguibus, ct cai nos is illic naturali habitu liue acquisito, di his qui se vehementer exercent, Uiqi conitae Uerunt frigidam potare,innocua cit ii frigidam bibat. Quo d si aliter aliqui se habeat, minus hi hant ex ea qui vero' iuuenili sunt aetate, Sc in rebus ciuilibus versantur negociosius,quam Ut exerceri ordinate ec Ui 'litare queant, fontanam sument, rellicta nivali aqua. Haec nanq3tamellitu Ucnilia corpora mox ostens ei e non videtur, noxa Uidelicet, quae paulatim increscit, non perce Pia tempore lamen procedenti, cum alias declinat, dissiculter sanabiles aut incurabiles plane mora
413쪽
DIGNOTIONE ET MEDICATIONE. i Vo
Abos inducere nata esst, in neruis, articulis, dic Uisceribus. Qtiam offensionem pars aliqua corporis percipit, quaecunque debilis sima est natura. Quam ob rem uti debes iontana,& ea desecata,de qua plus assumas, quam de vino. Ac de aqua quidem breuibus hac'cnus. Tempus nunc est, Ut de
exercitationibus verba faciam. In quibus corpus contentiosius mouendum non cit, donec Uidelicet vires succumbant: nec imperfecte eXercisandum. Ut membra perspitatione non satis dilira hantur: sed ut viribus cuiusq; proportione respondeat. Qtiippe Velaemcntiai clatione ad aliquid cit: quo fit,ut dimotio eadem alii iis exercitatio,al in minime. Vtile est igitur queq; id exercitationis genus eligere, cui est potissimum aisuefacius Mec pugilum, cursorum,dc luctatorum exercitationem subire. Ab exercitatione vero tria in primis commoda pro Ucniunt: nam instrumentorum duritia, dum inuicem confli fiantur,ct innati caloriS incremetum, concitatio rcmq; spiritus motum ciscit: Quae tria uniuersae commoditates aliae singillatim scquuntur: l nitrumentorum nanque duritiam sequitur firmitas, atq; immunitas ab iniuriis, quae Undecunq3 in corpore expcetantur: A Ugmcnium caloris sequitur fortis alimenti distribuendi attraetio, ex promptior alteratio, cc commodior nutritio, Sc excrementorum fusio per quam dura qUidem membra molliuntur, humentia vero cxtenuantur Sti digeruntur, meatUSq3 totius corporis dilatantur Sc patescunt: Ex valido autem spiri tus motu eosdem meatus P Urgari neces le est, euacuari superflua excrementa. Cum vcro nobis
ab exercitatione commoditateS iantae accedant, commodum carum Urendarum tempus inuenire
B dissicile non cit. Nam cum alimentorum distribtitionem adiuuent, nullam oportet multitudinem crudorum,neque ciborum,ncq Ue h Umoriam,Uel circa Ucntrem, Uel me araicas, vel iccur, x et reli qua vasa contineri, quia periculum esset, ne estundercntUr ad omneS corporis partes, priusquam concocta fierent nutririoni Vtilia. Et quia meatus expurgant, euacuantq3 superfluitates , melius estre ante cibum eas initituere. lj Corpora enim non phira inquit HippocraseS qtlanto m3 i S i UtrieS, L. Aph. O. Ex.ta tanto magis laedes. Quare cX praedictis clarum est, hoc tempus cxci citationibus admodum conue- Oxd
nire.Illud praecipue curandum in q GOcunq3 exercitationis genere, Ut fiat in loco salubri Oc acre puro.Sed haec de exercitationibus dicta sum ciant. Crebris autem lotionibus utere,temperatis breuibus,non propter agi itudinem, sed quod ad aUctionem tuam,nutritionem, conformationcmq; faciant. Cui rei optimum crit temPUS,cum nutrimentum hesternum perfecte concoctum est ec sub sedit,aliaq3 iam nutrimenti necessitas impendet item cumWin iecore, dc Uenis cclebrata cococtio fuerit. id quod sciet medicus qui tibi assidet, Sc tui perpetuo curam gerit. Nempe Uentris exquisita concoctionem ex deiectionibUS: lecoris Sc Uenoti generis ex naturalibus Urinis. Vnde conitat ubi a cibo lauandum non esse, ne Obstructio circa iecur Zc renes eueniat. Cavebis etiam vini assumptionem protinus a balneis, nam Vino caput tentatur: Ut co ducibilius sit primo temperatam aquam as C sumere.Igitur non frigidae aquae,non Vini, non Tythi,Vel si cerae potus mox cum laueris, damno carebiti quippe quae oc ipsa Ventriculum,iecur,& neruos ostendant: si non temperie, contactu saltem. Profuerit insuper tibi non statim Vbi a somno surrexeris lauare, sed aliqua dimotione interpolita:
nonnunquam etiam mediocri exercitio. Nam exercitia moderata atque idonea, tuae natura: stini
utilia,qudd concoctionem, sanguificationem, Jc nutritionem meliorem operentur: ob id ad bo num habitum, id est eutrophian, re ad Virium robur,& ad periectam tertiae concoctionis actionem
conferunt.S ed de his haec quoq; sum ciant.
Ordo vnsuersae Curationsae ante tradPtae. C A P. Τ.Γ Roinde si te calculorum passio repente inuaserit,si cibum nuper assumpseris,& nauseam Praesentiscas: totum euomito, siue id naturaliter iacias, siue arae adiutus, Utrocunque modo Uiltam tuo medico fuerit: postea somno te committes. Cum que aliquam aluo indurata iam excrementa
haerere suspicatus fueris, clystere haec nisi quid proli1beat,vacuentur. Qti ὀd i dolor intolerabili ter amigit, in aquam calidam te dimitte. Veruntamen ne ipsa, sicut paulo ante Ostcndimus, abutare: nam calida perfusio dolorem mitigat quidem, sed vires etiam exoluit, quae morbi causam D quicquid in corpore inutile est, discutiunt. Post vomitus & cncmata, fomentis δέ cmplastris labo rantem particulam delinias: atque id ex medicamentis, quae naturae agi Otantis conticia lant. At illapis defixus in rene subsisteret,acetum, saccharum, acetum scilliticum, dc quae lapidem simplici ter conterunt, assumere Oportet, sicut est decoctum radicis graminis, damasoni j, ad santi, polytrichi, ec ii milium. Quae ii inessicaces videantur,iis quae lapidem frangunt Uti poteris, quales sunt regalium asparagorum radices, bdellium ex Arabia aduectum, semen altheae, millum solis, betoni ca, saxi fragia, pulegium, capparis aegyptiae radix, domesticarum scutim semina, dc cluae istorum vir bus sunt propinqua. Quod si aliquo pacto ne haec quidem prosciant, Uteridum Putarim me dicamentis, quae lapidem potenter irangendi virtutem habeant. Potenter Uero diuidunt lapidem, lapis Iudaicus dc si calculum in renibus fixum .est masculo: sin in vesica haerear, ec ob magnitudinem excerni haud possisi foemineo lapide utaris. Nam masculus, lapidem qui in renibus cit ira n git: foemineus, qui in vesica) Vitrum combustum,lapis cappadox, 8c paliuri semen. Haec sun quae
calculum violentius frangunt. Si vero crassas succus in corpore subest, ct Urinarum crassarumcuacuatione sit opus crassam Urinam agunt'cardui radix, rubia limilia. Quod si frequentes Uri
414쪽
DE RENUM AFFECTUS DIGN. ET MED.
nas ducere opus fuerit sequentes Utanas ducent acorus, pastinaca. assartim a mim , ct similia. Quod E si natura in deponcnda Urina pigra fuerit ipsam excitabunt, scordium, chamae daphne, bryonis cauliculi, dc quae viribus sunt ad hanc rem paribus. Qtiax Ucro mouendae urinae naturam habent, ea periculosius lapidem p cllunt temperatura nanque lunt acri, ec ob id calida & licca, insuperq; naturae colligentis ec segregantis collechim scrolitatem. Sed qtim ignitas constitutiones in se non habent, rumpendo lapidi sunt magis idonea,quia incidunt opportune, minimam caliditatem obtinent. Caliditas autem exiccando porrum colligit, non incidit aut diuidit Qtia propter que minus calida, cum hoc, quod incidendi iacultatem habent, sunt meliora. Quae vero urinam mouent,calida sunt Scsicca, alqi acria, quamobrem secernunt quidem scrosum sanguincm: scd quicquid insecratamus illelaabcs, id cogunt ita compingunt. Propterea iis qui calculorum morbo sunt asse fit,apponi non de liciat. Haec tamen, li veluti ductoribus S vectoribus ad locum allectum usi quandoque tuerimus,r ηατα η ξα proderunt. Cinerum poli lapidis excretionem, medicamentis , Utendum cit opportunis 'c ad xcij cicndUm cc colligendum P qua morsu, asperitate, defcruore descendens calculus exulcerauit: pra scri ina, ii magnus atq; angulo ius is uiit. Postea ubi corpus ex colligentium medicam ctorumγbcnchcio, salis cellectum agnoueris, tum dc soris δύ intus prae seruantia admouebis. Sed ne in hoc rei scammam elle putemus. immo quantisper ad prouidem iam hanc opera datur, tantisper consc- Frcntibus iam cibis quam potibus, ec quae concoquere Ualcas, utaris. Ex nutrimentis enim dc potibus, quae naturae tuae conueniunt, balneisq3, 8c exercitiis atq3 similibus, virtvics singulariter corro horantur : sicut inuicem ex illorum contrariis debilitantur cic deiiciuntur. Hinc cliquod propter virium ci cetionem dc vigorem, usus ii milium maxime desideretur. Viribus etenim roboratis
ec confirmatis, tantum momentum ad morbi generationem habere nihil potest, quin ab iis illico profligetur. 4iod adeo verum cit, ut nihil siti belle in univcrsio corpore inutile caedem pariantur. I cc sunt pauca, quae non equidem in iustam hac de re inlii tutionem, sed breuem sub monitionem sedulo tuus mini iter tibi ostero. 4iod ad periis fiam de tris omnibus traditionem attinet, id nobis vctultissimi sapientiae prolassores diligenter prosecuti exhibuerunt. Quod restat,medicus qui libia lalcre esit, Oc curam tui perpetuo gerit, meus conseruus δί haec, dc veterum scripta, Sc tuae naturae conuenientia me magis θύ alijs omnibus,quantum homini permissum cit, prospexit, cX iis, qui e e dodius iam est, ct ex naturae tuae exprompta cognitione perspiciet. Et te ergo solum committas naitate ille quod Deo teste a Trmare ausim) sedulo curat, ut quisquam alius curare omnino pomis. iandoquidem is, cui natura hominis alicuius perspecta sic est, Ut quid secundum naturam in calit exploratum habeat: expeditius at a somnibus cognoscat, quid praeter naturam cidem acci- Gdcrit. At quanquam animus erat disceptationem logicam de paucis quibusdam in medium asterre, id tamen reseruandum in aIiud tempus videtur, nam in praesentia lo cum habere non pollunt. Cuiusmodi est,quinam ab hoc anceiu liberari pos sint, qui liberari non possint, ec an lapis hic causa sit,an morbus, an morbi symploma. Et,ii cst causa, prsincipiens nessit,an antecedenS,an coniundia: idq; silmilari une,aninii rumetorum,an UtroruqJ. Iam si morbus cst,an similaris sit,an instrumentalis, an communis. S i symptoma,acitisne sit laesa, an ex cernatur quod retinedum crat, Vci retinea tur quod exccrnendum. An a ficetus
sit quidam, an utrunq; illi Iic acciderit, Ut causa sit ex morbus, ct sym
415쪽
COMMENTARIUS PRIMUSVido Vidio Florentino interprete
ηCommuni uniuscuiusque artis Dignotione constituta, docet, ex quibus constet quibus quem unus eius Medicinae compleatur, quae manuum opera exercetur. Liber autem hic de iis quae in Medica trina fiunt, aut Hippocratis, aut Thessali eius fili), Galeno teste est, ad memoriam magis, quam ad editionem composituS. Pus hoc ad medicum pertinens inscripsit de ossicina medicit: satis au rem fuerati de iis, quae in ossicina medicit, sicut non nulli Dioclis, Philotimi ct VIantiae opera inscribunt. Nam, cum singuli horum de eadem,re libros confecerint, legitur quidem in plerisque inscriptio ii ne praepositione atque pronomine fossicina medicito in paucis autem praepositis illislde ius, quae in ossicina medicit. Sed corum volumina praeceptis plena sunt: Hippocrates Ucrd, Ubi in suo libro ea reccia fuit, quae medicinam manu curantem perficiunt, fasciandi rationem me quitur,cui uoluit medicum primo assuefieri: quae res in ligno, quod in hominis spcciem exculptum sit, vel certe in puerili corpore fieri potest. Haec liber ipse priusquam singularum partium explicationem aggrederer, praeiari me coe git ἰ iam venio ad ea quae me impcllit non libcr,sed quicunque malorum script Uram prompte t min
i ' Septima Classis. C C C C C C C mulat,
416쪽
mu tat,ad quamcunque sententiam Voluerit, ipsam traduccns . Quidam igitur conati sunt vetuo Ehta sit,simaa Wolumina inuen ire,trecentos abhinc annos scripta,quae' parum habent in chartis, partim in mσῶ, par in libris, parti iri in membranis, sicut Pergami apud nos videre licet. Constitui ego omnia aesti
νι πιι cot η ' mare, quae tradita a primiS eX possitoribus fuerunt, ut de plurimis ac maxime fide dignis, germatis , 'AE i' scripturam compcrirem: quod mihi longe melius cessit,atque putaueram: nam omnibus fe-o ης si mcm exemplis, tum expositorum commenlariis, animaduerti inter se conuenire, ita,ut admira
. μην -- fuerim audaciam corum,qui vel nuper exponunt, vel suo iure omnia Hippocratis Voluminaedunt, quemadmodum Dioscorides,& Artemidorus, qui Capito cognominatus est,qui comptu ra in υctustisTimis scripturis innovarunt. Sed longius labi mihi videor explicando, ii scripturae cuiuslibct flaccro mentionem: melius igitur duxi antiquas solum adscribere, paucis quibusdam, quae immutatae paulum fucrunt,adiectis, de quibus praesertim conueniat inter eos, qui ante libros cnodauerint. qui,cum quattior sint,duo , Zeuxis, ec Heraclides omnia Hippocratis opera explicarunt at non omnia, sed obscura tantu m,Bacchius,& Asclepiades. Ac de his quidem hactenus . quo tamen clarius exordium sit, a principio repetentes breuissime agemus, quasi nihil praefati. Liber Hippocratis,quild conicina medicilinscribitur, primd totius artis commune prooemium habet,ut mox indicabo: atque ea de causa non nulli ante omnes libros iure legendum esse existi Fmarunt,quippe, qui talem docendi Ulam polliceantur, qualem in si iis libris, quos primas institutiones appellant, recentiores aliqui tradiderunt. proxime: a communi prooemio subiicit, quae medicinalem art cm nunc primum addiscentibus utilissima sint, ex iis, quae in ossicina medici fieri possunt. Quam rcm ita csse liquido constabit, si ad verborum ipsorum enodationem animum
1 similia, an domina ,principis a maximis, a facillimis, a quibuscunque, quomodocunque co-
Sive quis bene valere, siue bonam valetudinem, siue aliud quid tale, medicinalis artis finem constituat, hunc ipsum propter se student, qui in hac arte versantur. N eque ulli dubium est,quin
contemplatio quaedam sit, cui operam dare oporteat eum, qui restituere velit ubi corrumpatur naturalem nostrum siue habitum, siue administrationem, seu strusiuram, seu quod est aliud ver hum, quo placeat nominare: at non propter se caetera omnia, quae ad artem spectant,addiscimus, docemus, aut denique audimus, sed quod ad finem singula eorum conducant. Quemadnao- Gdum in proposito sermone eam partem,quae ad indicia pertinet recentiores Graeci 'σημειωτικνῆν dicunt tractari necesse esit, quibus recte mederi propositum est,antequam eam, quae curat, Θggrediantur, ut quum simile quid nacti fuerint, morborum discrimina ad unguem in egrotantibus
iciacant. Nihil autem insequentibus intererit, habitum nostrorum corporum naturali admini strationi contrarium, morbi vel affectus vocabulo nuncupare, sicut Graeci omnes consueuerunt, interdum , interdum πάΘος, genus hoc uniuersum appellantes. Nunc igitur docet,par iis, quae ad indicia spc stat,maxime generale propositum , quemadmodum fit in parte,quae mede tur. nam sicut in hac curationis cuiusquc commune consilium est contrariis per contraria subuenire. ita in illa posse cognoscere, quatenus ea, quae in affecto corpore conspiciuntur, bene admo
dum valentis sunt similia. Quod Hippocrates ipse in prognosticis indicauit,aim inquit, si Maxis me ad rem pertinet intueri,an sibi quis ipse aliqua ex parte similis sit/.Idem in libro quoq; de arti
culis proposuit, quis Vitiatam corporis partem ad eam, quae integra est,confert i iussit: ubi similiter voluit non simpliciter comparari, sed affecti hominis dextram partem cum si distra conferri, nihil alienis articulis, hoc est aliorum hominum inspectis. Quod cliam nunc faciendum duxit, cum ait an similia,an dissimilia,principio a maximis,a facillimistac si ita dixisset, laborantium corpora ab Hinitio protinus inspici debent,quatenus similia sint sanis, quatenus dissimilia. quam rem, quum
agemus,ex ris,quae maximi momenri sunt, θί in quibus expedita admodum cognitio est, morbo rum notas intelligemus.quandoquidem nos ignorare non oportet, non esse alia maxima,alia facillima sed ijsdem signis contingere potetia maximis esse,& cognitu facillimis. huiusmodi sunt,quae in prognosticis statim a principio traduntur his verbis, ii Nares acutae,oculi concaui, collapsa tena pora,& quae sequunturi. Namq; haec maximi esse momenti in praenotione eorum qui mediocris ter in medicinali arte fuerint exercitati,ncmo est, a nesciat esse vero cognitu facillima, oes sane Velariis et expertes intelligunt,quu nullam corporis partem prius facie protinus videat, qui ad cubantem accedit.Ergo ipse cubans,si cum scipso coseratur ut praecepit certiorem quoq; nota eXhibet, atq; hac ratione ab iis,qus facillima Sc maxima sunt, initio sumpto,iam poterit,q P ad artem attinet aestimari. Forte autem interdum fiet,Vt decipiatur quis homine,qui natura habet nares acutas,ocu los concavos, collapsa tempora: sed, si laborantis corpus plerisq; hominibus simile comperiemus,
nullo pernicioso morbo, aut affectu detineri hominem facile intelligemus. ubi,qlab Hippocrate scribitur,
417쪽
Ascribis,ilotabimus,si reliquae totius corporis notae salutem denuncient confisi eam esse natur,
lam hominis faciem,ut rem magis perspectam habeamus,de hs,qui ante ipsum nouerunt, perconi tabimur: qui ubi idem asserent,nostram praenotionem confirmabunt. no perinde tamen sciemus, ac sii ipsi hominem nouissemus,atque adeo,si usi familiariter essemus.co enim quod bene valetem saepenumero viderimus,in signis,quae in ipso apparent,nunc, ubi aduersa valetudo est, discriminis modum certius deprehendimus. Vt enim audiuerimus, coniecerimusq3 hominem acutis naribus esse,concauis oculis,familiaris duntaxat modum intelligit, quae res medico in primis necessaria est. non enim id solum nouisse operaeprecium nobis est, quὀd corpus a naturali liabitu reces sit,sed quatenus nages acutiores sint,oculi magis concaui,tempora collapsa, ct alia singula,quae de inceps exequiturae quibus,quod simili maxime cotrarium est,non simpliciter graue dixit, sed gra uissimum,est autem maxime contrarium,quod a naturali habitu distat longissime. ergo,quemadmodum, quod maxime contrarium est,non simpliciter graue, sed grauissimum posuit, iic graue magis minus ue dixit, quatenus plus minus ue contrarium se ostendit. Notae igitur, quae in facie sunt,nullo negocio percipiuntur,ct plurimum poderis habent, tum quas a principio protinus recensuit, tum quas de oculis subiecit. Complura autem ex iis, quae in prognosticorum libris tra. B diauit,si mentem adhibeas,intelliges partim non maxima esse, partim non facillima, partim qui hus utrunque abest, vis scilicet& facilitas . quae in eorum librorum expositione latius persequuti sumus persequemur& nunc exempli causa non nulla. Nam, quod aeger supinus cubet brachiis cruribus que similiter iacentibus, ut re lutis, non modo ob grauem affectum euenire potest, sed mollitiem quoque hominis, delitias que ultra modum . quare nisi mores aegri cognitos habeamus,facile decipiemur. At fieri minime potest, ut quos curamus, omnium nobis moreS innote scant. quamobrem percontari hos oportet, praeterquam in paucis. Comperimus quidem aliquando non magni momenti rem denunciari,ut in iis,quae ad cubandum pertinent interdum maximi, ut in viro ornato, ubi trucem Uultum habeat,vel flatum per Uetrem reddat cum crepitu, dolorem,
aut mentis alienationem significat,si in eo si siquem id facere audiente aliquo puderet: sed si nullam Praesentium rationem haberet, nihil is prorsus ostenderet. Quocirca hic etiam nouisse hominis
mores conuenit,non secus atque consuetudinem in ventrem cubantium,eorum que naturam,qui
per somnum dentibus strident, vel quorum palpebrae non committuntur . nam que haec, Vbi ci hantis consuetudinem,uel naturam medicus nouerit,aut ab altero quaesii erit,qui eos cognoscat, in. dicium faciunt, id que modo bonum, modo malum. In Urina Uero nigra, nigro item sputo, tum C in atra bile,morbi initio apparentibus maxima vis inest, oc expedita cognitio: sicut e contrario in acutis morbis summam securitatem pollicetur faciter spirare, subsidere in urina album leue di aequalc. Haec de iis, quae ad cognitionem pertinent,posuisse voluimus,ut sint exempla eorum,qugmaximam vim habent,*cognitu facillima sunt, tum quorumcunque, quomodocunque nobis innotescant, seu experimento, seu ratione. quanquam non tantam vim habet, nec aeque facile perincipiuntur,nisi aegri usus, natura,mores,vel sciantur,vel quaerantur. Deinceps mihi sermo erit de Iis,quae attinent ad chirurgiam. Vt autem res magis in aperto sit, quoddam exemplum appone
mus, quod habetur in libro de ii articulis inter initia protinus, ubi de prolapso hum cro agitur . in
quo,idem quod maximum est, nullo negocio comprehenditur.nam,si quod turgidum,rOtudum, ac durum in ala se ostendat, id ibi esse nulla ratione potest, nisi humeri caput suo loco motum in alam exciderit. Sed sinus in ea parte, quae humeri iuncturae superiecta est, commune indicium est,ct humeri prolapsi, Sciati scapularum ossis, quatenus summum a iugulo recedens, attollitur: atque idcirco debemus affectam partem integrae comparare, quae ubi non suae naturae deprchen datur,existimare licebit humerum excidisse. In hoc igitur signo,non aeque magna uis ineli,dc ex pedita cognitio . atque in tumore sub ala.imbecillius adhuc est, quod ex motu colligitur, humerus D enim sursum non porrigitur, Zc ubi huius partis musculi atteruntur, tenduntur,inflammantur: ct ubi aliquae ipsorum fibrae altius abrumpuntur. Ego autem huiusmodi casum aliquando nactus sum.latum scapularum os summum ante a iugulo recessiit, deinde alicrius brachii humerus loco suo motus est, quod accidit in palaestra. intuitus autem medicus sedem iuncturae humeri superieis eiam ab utraque parte aequalem,inconsiderate dixit eum ipsum locum plagam accepisse, &iure homincm dolere, tincturam vero illaesam esse . quocirca praecepit, ut in balneum iret quam ce Ierrime, di multo usus oleo in solio moraretur atque ubi exiret lana tincta in oleo,cui paulum cerae adiectum esset,ictam partem obtegens,se contineret in lectulo,quiesceret que . His iactis homo, quum totam noctem dolore urgeretur, mane eundem medicum, o quosdam alios accertiuit ex iis,quos non ratio,sed sola sustinent experimenta. Qui pridie ob temeritalcm deceptus, articulum hene se habere protulerat,vbi ad aegrotantem accestit,videns duos alios medicos se ignobiliorcs,Vt qui parvipenderetur,iniquo animo tulit, id tamen dimimulans promptius adhuc ob indignatio nem dixit articulum nullo modo laesum esse, quum utramque partcm iuncturae hum cri supcilectam similem inueniret,cum que inflammatio iam ictum humerum occuparet. Pcrfundcias igi- ur hominem multa aqua calida,subinde oleum copiose immiscens, iussit, Ut lana rursus circunda
Septima Classis. CCCCCCC h tus
418쪽
tus eadem ratione conqUiesceret. At,quum per haec nihil proficeret,ego tertio die adhibeor:con, Aspiciens que partem iuncturae superie flam magis cauam esse ab eo humero,qui dolore vacabat, quam ab eo, tui dolebat,nimirum inflammatione audia,humerum,qui integer videbatur, diligenter inspexi visitim que eit mihi ab ea parte summum lati ossis scapularum in superiorem partem recessi IIe. Hoc igitur adductus,& eo quod per idoneam curationem homo nihil leuaretur,sub in Bammati humeri alam digitum demittens, ibi humeri caput inueni. quo tamen res certior esset, animaduerti alterius humeri alam,in qua,Ubi nullum huiusmodi tumorem repperi, pronunciaua humerum quidem luxatum esse, medicos vero id latuisse,cd quod ignorarent latum os scapularum in altero brachio sum natim a iugulo rccessisse,compararent que percussum locum ad illud perinde, ac ii in statu esset naturali. N obis inquam discere licet ex homine percontantibus, num ab at tero brachio, qua cum iugulo latum os scapularum iungitur,aliquando plagam acceperit,ille principio non habct, quod dicat:dein,quum sibi in mentem veniret, se quondam ex vehiculo decidentem percussum fuisse fatetur, sed paruo negocio liberatum Iana oleo tincta tribus aut quatuor die hus super ictam partem imposita. Sed quorsum haec: ut ostendam, quantum dignitate inter se distent indicia,pcr q uae innotescunt morbi manus curationem requirentes . Non posse enim afle dium brachium sursum porrigi mulsis quoque aliis commune, quum chordae musculorum, Fqui ea parte sunt, di sarpcnumero ipsi quoque musculi,ubi indurati,aut inflammati sunt, tum con tusi, alit alic abrupti,vel ubi aliquae ipsorum fibrae perrumpuntur, sursum serre brachium non sistinean neque solum sub hoc, sed sub omni etiam motu indolescant. Sinus vero ea parte, quae iuncturae humeri superiecta est,&ipse communiter recedentis quoque ossis facit opinionem. A t rotundus,durus que in ala praeter naturam tumor abunde humerum loco suo motum testatur. quare is minime decipietur, qui ei tantum confidet. quin, quod di ipsum cognitu facillimum est, solum que oportet tumorem contingere digitis in alam coniectis, qua humeri caput euidenter se ostendet. Sed musculorum affectius, sub quibus neque sursum porrigere humerum possunt, neque citra dolorem mouere, ercitatam rationem, summam que animaduersionem exigunt. Has igitur notas illis annumeramus, quae plurimum Valent, ec facillime comprehenduntur, siue quis rationalem, silue in experimentiS positam medicinam profiteatur. Empiricus enim inspiciens quas συινδρομα, c appellat, quae nihil aliud sunt, quam concursus corum, quae morbis supervcniunt, ubi is pius eadem notauerit, aeque omnium is mulin tempore meminit: dein , quum ex hac obser uatione multorum concursu Um Usum habet,tunc ijs, quae morbis superueniunt, quae nam in multis concursibus viderit, Sc quae in Uno duntaxat,dignoscit: atque hoc pacto communia intelli Ggit,& propria,quam rem sequitur rursus notitia signorum, quatenus inter se viribus disient. nam, quod in multis, vel omnibus concursibus fuerit animaduersum, longe ijs cedit,quae notantur in uno tantum: quod autem in pauciS,minus Vincitur,ac praecipue, quod in duobus. medicus autem, qui spectat experimenta comm unia, perinde ac propria intuetur, re in memoria habet. cum haec, quaecunque sint, ct quocunque modo cognoscantur, Una cum propriis venientia obseruauerit. Qtii ratione nititur, multo magis celerius que singulorum morborum indicia comperit, ct ubi
communia sint, ct ubi propria, nec Empirici modo diu moratur, sed ne diem quidem aut horam. Concipiens enim humeri caput in alam excidiste, id simul intelligit, primo quidem quod
tumor ea parte non naturalis apparebit: dcinde quod sinus erit super humeri commissura, cum humeri caput,Ut qUod in alam Venerit,inde absit,ubi esse consueuerat: tum quod ceruix lati scapularum ossis humero superimpolita sursum porrigi brachium non ita sinet, quod musculi ad modum dolebunt, quum Vehemcnter extendantur, ubi attollere humerum conentur, quod quenon absimile tormentum sentient cum ad latus tentant aflectum membrum adducere. Atque ita quaecunque, di quomodocunque cognita,nec,quae magnam vim habent solum, sed caetera etiam intelliget. quoniam hac Vna Via cuncta inueniuntur, quum altera in obscuro sint,quae non sunt fa-Hcillima, sed indicatione comprehenduntur. Humeri quidem caput in ala magnam vim habet, &nullo negocio cognoscitur: at musculorum assedius maiori egent cogitatione, sed oc a tumore qui in ala conspicitur,utroque viribus scilicet Sc facilitate superati, eadem contemplatione artificioso medico innotescunt. Merito igitur Hippocrates ante alia artis opera, id est ante praenotionem, ct curationem,eam partem, quae ad morborum indicia pertinet iuniores σηριμωτιν nun
cupant) intelligi ex similium ac dissimilium notatione voluit: merito etiam ex'valentissimis, Sccognitu facillimis: item tertio ex quibuscunque,cum his quomodocunque cognitis, dignitate vero cognoscendi facilitate inferioribus. Hactenus itaque praefatus, a quibus vitia indicentur,nem pe ab iis quae recte habentibus similia sunt aut dissimilia deinceps cuiusmodi illa sint,ea nunc persequitur his verbis. a se videre, contingere, atque audire licet. Quum voluerit eam medicinae partem,quae de morborum notis est,per ea exerceri quae in affecto
419쪽
A eorpore ad exemplum sanorum similia sunt, aut dissimilia: item quaedam maxima esse θc facilli
ma,quaedam cum ipsis snecessario percipi nunc iam quod supra comm cmoraui)que nam illa tint, exequitur inquiens quae ec videre,contingere,aiq3 audire liceti. Videre quidem sicci, quae con spectui subiiciuntur contingere,quae tactu 'audire,quae auribus comprchendi possiliat. Ergo, quae inter prognosticorum initia de facie proponuntur. ii Nares acutae,oculi concaui,collapsa tempora Prog. 6.&7. sentiuntur vitatac iit,frigidae aures: tactu simul Δί Visu, cutis faciei dura,arida,atque cxtenta: quae eodem libro sequuntur,auditui subiecta sunt,nempe sternutamentum,tussis,crcpitus, strepitusq; hominis praeter naturam loquentis,uel mens non constet,vel q, vox sit stridula,rauca, aut huiusmodi quopiam vitio assedia In morbis autem,quae manum postulant,oculis exposita sunt, quae nigrescunt,rubent,tum quae quaUis ratione suum colorem Uariant aut retinent. adde exempli causa
in humero, , sinus in parte eius articulo superiecta, ec extremitas lati scapularum ossiis clata, visupercipitur,caput in ala contingitur,auribus accipitur strepitus in corpore aegrotantis,qucmadmodum ubi thorace perforato e plaga sertur spiritus cum sono.
3 oculis, tacta, auribus odoratusiusiatu, memesentiuntur.
Subiecit hic omnibus sensibus mentem, quam dixit γνωμην graeci communiter νοῦν Sc φρέ et Uocant, ec λογον,hoc est rationem) sed quoniam Sc in voce quaedam ratio est, philosophi illam dixe runt ενδιαθετον , hoc est interiorem , Ut ab hac ipsam seiungerent. Comprehenditur interiori, quid cuique conssequens sit,quid que contrarium,ad haec diuisio, compositio, resolutio, demonstratio, Sc si quid est generis ciusdem. Requiritur autem non immerito, cur olfaciendi Sc gustan
di sensus ante seorsum mentionem non fecerit,quum dixit,lquae ex videre,contingere,atque audire licet. postea Vero Omnes quinque proponens, mentem quoque adiunxerit . Multi saner dixe runt non nulla absurda,& quae scribi non merentur: at a vero probabilia,ac memoratu digna. hinc autem ordiuntur. Hippocratem dicunt praecepisse,ut ex eorum,quae sub sensus cadunt, ii militudine ac dissit militudine,morborum notas intelligeremus. Proprie autem sub sensus cadere VO IUnt ea, QUAE,Ut comprehendantur,non aliam potentiam requirunt, sed una sensuum comprehensio sufficit sub sensus cadere similiter, sed non proprie, quae pluribus sentibus simul, dc tum me
Tnoria, tum ratione,quam Uocant componentem, δί colligentem, accipiuntur . Colorcin vero ex
eorum numero esse existi mant, quae proprie sub sensus cadunt, itidem succum, Uaporem, UOcem, C praeterea duritiem,mollitudinem, calorem,frigus, di Uno nomine qualitatem omnem, quae tacta comprehenditur: at mali, mali punici, piri, aut cuiusuis alterius rei totam naturam sensu minime Dercipi, sed ut Plato dixit) opinione cum sensu rationis experte, omnia q ue esse opinabilia arbitrantur: dc propterea quosdam saepius in ipsorum cognitione decipi,cum vel colorem tantum,vel figuram, vel utrunque naturali non absimilem intuentur. mala enim, mala punica, pira,UUam,nu cena iuglandem,& plura alia eX iis, quae edendo sunt,ubi ex cera componuntur, priusquam Uci ad DareS admoueantur,Uel gustentur, tangantur que, a Ueris abhorrentia non videri: cum vero falli non posse, qui ipsorum usum singulis sensibus aestimet omnibus autem rem discutere fine memoria enumeratione non licere, hanc non ad sensum aut memoriam pertinere, sed ad mentem.
nominant autem enumerationem,non solum συναρ Θ μησιν, sed etiam συγ ηεφαῖ Κωσιν. Plippo
cratem ergo,qUUm inquit quae dc videre, contingere, aut audire liceti volunt eorum, quae sensi hus subiiciuntur,meminisse,Vt exemplum aliquod in medium asterret: atque Vbi ab iis, quae scia sibus simpliciter, & proprie subiecta sunt,ad totam naturam transii t, iure tunc sensuS Omnes, Ocmentem quoqUe commemorasse,ita, ut uniuersa oratio sit huiusmodi. Aggredi medicus debet ad uitiorum notas,orsus a similium ac disti milium inspectione, interdum solam qualitatem, in D terdUm tota conferens corpora . quae quidem expositio ratione non carci. altera hunc ita modum,Hippocratem, quum inquit quae ec videre,contingere, atque audire licet id e mcdicol O quutum esse quὀd Vero addit quae item oculis, tactu,auribus,odoratu,gustatu, mente senti Uni Uri ad aegrotantem ipsim referri, ita,ut medicus non modo indicia colligat ex ijs, quae ipsemct, sed ex riS,qVae aeger i Iidet,tangit,olfacit, ultat,tum eX cius mente, quatenus labat, aUt consiliit . quod autem medico ad cognitionem expediat, nouisse mente ne homo labatur, an sui compos lit, in aperto cst. Placet atqs,quod scribitur/quae item oculis,lafiu,auribus,odoratu, gUstatu i ad aegro tantem, quod adiungitur mente ad medicum pertinere. si quidem ex iis, quae cubans vide audit, contingit,gustat,medici mcns aliquid ratiocinatur. coniicit enim de laborantis gustatu aliquid ad
ipsum pertinens,non siccus ac de morbo. nam, si gustanti amara Omnia videantur, quemadmo
dum ηs, quos morbus regius male habet,redundat indigna bilis: si salsa, pituita salsa: si acida, acida similiter pituita plurima in ea est . sic que hominem dicunt qualitatem sui sudoris interdum mos destillantis percipere. Hoc pacto enodantibus aduersari videtur, quod otractum medici
Praeterierit, quamuis eo Iaepius utatur, cum indicia ex deiectione, Urina, sputo,Vlcerib US,spiri tu aestrOtaniis, collectabolfactu a medico aestimentur. Porro aulcm a ration citon abhorret, fuisse
Septima Classis. CCCCCCC iii hunc
420쪽
hunc a librario praetermisstim, sicut alia multa in plurimis Hippocratis aliorum que volumini. Ehus,partim om1lsam ueniUntur,partim euidenter deprauata. Nec abfuerunt, qui locum hunc ita explanarcnt,non idem scilicet significari his Uerbisiquae viderc,contingere, & audire licet I atque illislocillis,auditu, tactu sentiunturApoteli enim Videre quis,contingere, au t audire, nullo modo recomprchcnsse : sciali re Vero sine comprehensione non poteti. Refertur huiusmodi explicatio
verbi sentire ad Semium Stoicum, cui propterea subscripsit Iphicianus Quinti discipulus, qui Stoicam philosophiam sequutus est. Quod censent igitur huiusmodi est. Priora vcrha selummodo in rcrum genere, eX quibUS notae sumuntur, accipi debent: sequentia in eodem ad unguem habito atque comprclacnso, quasi ita scripserit. Colligcndae notae sunt ab ηs,quae in corpore aegro tantis suae naturae similia di dissimilia se ostendunt. Sunt autem haec ea, quae subiecta sunt sensi hus, atque cXrjSipsis, non quae non bene Videntur, aut audiuntur, vel quouis denique sensu non hen essentiuntur, scd quae singulorum sensuum comprehensione mente percipiuntur . abu sum vero H ippocratem dicunt vocabulos sentiuntur/de mente verba facientem. ita, ut in priori hus verbis sensum Unum, Vel alterum praetermiserit, Uniuersum enim eorum genus sub exemplo demonstrauit: in sequentibus omnium meminerit, ct mentem adiecerit, magis exquisitam firmiorem que enunciationcm reddens. nam commune est omnibus comprehcnli obiecti spcciem Fimprimere. Sed, quum,quod polliciti sumus, praestiterimus, resercntes, quae nonnulli probabistia attulerunt, ne videretur HippocrateS eadem saepius repetere, proximum est, ut ad ea, quae si quuntur,veniam US lu Uero supcriores sententias scrutatus optimam eligas. Vsurpatauic mvocabulum more priscorum, quod idem significat,atque mens,iiue intelligentia . quam rem', ct ii possem multorum lcstimonio confirmare, pauculos tamen adducam, qui mentem γνωμι
dixerunt. Critias igitur in primo aphorismo haec scribit /Nec quae reliquo corpore sentit, nec, quae mente intelligiti. iserum lintelligunt homines mente an sanus aliquis siti. Et in primo libro, qui de colloquiis inscribitur t Si ipse excitatus ita fuisscs, ut mente valeres, non lic ab ipso tibi iniuria seret. in eodem se penum cro, dc in secundo colloquiorum, LepiuSmen tioncm fecit, sciatibus ipsam in diuisione opponens. Ad haec Antipho in primo de veritate Qui haec intelligit,nec oculis longitudinem comprehendit: nec qui longitudinem intelligit, sine mente eam intelligiti. praetereat omnes enim homines, tam in secunda,quam in aduersa valetudine, atque in alijs omnibus mente utuntur. Et Plato, sicut prius saepe, ita in quinto de repu. Huius modi igitur cogitationem, Ut cognosccnus mentem, ita opinantis opinionem recte diccre possu must. Et Lysias in Polyuchum / Ille enim,in omnibus rebus, quas sua usus mente, pro nostro pO G pulo gessit,multorum bonorum in nostra ciuitate causa fuisse videbitur, dc multa hostibus attulisse incommodas. Uschines item Socraticus in M iltiade, ec Hyperides in Dioclem, oc alii rcilioreS,medici, atque poetae,quorum omnium meminisic superuacuum est, eodem modo id vocabulum usurparunt.
6 omnibus, quibiu cognoscimus, intelligi
Iure etiam hic quaeritur, quas Praeter sensum, ec mentem, natura nobis potentias dederit ad perincipiendum obiecta cxlcriora. Adiungit enim quae item omnibus, quibus cognoscimus, intelligi possunt/perinde quasi non cnumerauerit omnes. Explicabo igitur, quamobrem haec adoscribi ab ipso existimem, illud praefatus, quod Sc sequentibus necessarium est, &memoriae pro
ditum fuit a multis veterum quibus placet ex opinionibus, quas videntur sectarum auctoreSin Uenisse,nullam esse nouam, sed, quae priori saeculo tradita fuerunt, una cum aliorum mente int
m isse. Siquis in opinione ad res ipsas animum aduertat,neque Pyrrhonis se fiam, neqUe Acade micam,Stoicam, Peripateticam, nec quamuis aliam, post Hippocratem sumpti se initium iudi H bi quum ipsi Pyrrhonei ad vetustissimos auctores suam reserant sectam. Quocirca verisimilecti vel adeo non verisimile, sed necessarium Hippocratis sarculo de naturalibus iudicandi poten iijs disceptatum cssc,si quosdam nullam talem posuisse, quemadmodum postea Pyrrhonei: quos dam senium duntaxat: alios nihil huic tribuentes id verum putasse, quod vulgatum est tmens vide mens audit,caetera surda sunt Sc caeca /: alios utramque dcdisse iudicandi potentiam, sensum in iis,quae sensibus subiiciuntur,mentem in us, quae comprchenduntur, intelligentia: quosdam
alias animi nostri potentias conceptilia. Itaque Hippocrates, ut eorum vitaret importunitatem, generatim duarum potentiarum meminit, sensus Zc mentis,quas solas in nobis ut scitis) ubique docui cognoscendi ac iudicandi vim habere: propter cauillatores autem orationi adieciti quae item Omnibus, quibus cognoscimus, intelligi possuntl. Iam vero aliqui censent aliam esse naturam intelligcntiae,aliam mentis, aliam illius rationis, quam DδιάΘετον vocant, atque harum Plures adhuc potcntias introducunt. Nos autem in libris,qui de communi ratione sunt, tres hominibus in uniuersum inesse potentias demonstrauimus,quibus ad artes constituendas,libros que conficiendos Utunitur,scnsum mentem,memoriam: atque in memoria quidem haerere seruari que