장음표시 사용
141쪽
114 Amoestitsitam exomicam lanienas abeunt,quibus ad internecionem se mutuo discerperent, nisi praeliantes Praetor militari manu disturbaret. Nunquam tragoedia magis metuenda Venit, quam
in festo anniversarii linitus; dum enim indignantes fata Aliadum, suamet capita sauciant, dolore & cruoris G1gno eXacerbati, nemini parcunt, cui invident. ReX hodiernus Haiderianus est. TZJetah, capite pedibusque nudis incedunt, sinu femoribusque pelle circumdati. Medari aperto dc intonso, praeter gentis morem, incedunt capite;
capillis longis, neglectissimis, a tergo pendulis; clunibus
Operiuntur Velamento in balneis ussitato, quod Longuli vocant. Eaderi, vestitum gerunt toto corpore Viridem.
Mifali, Arabico induuntur palliosus, quali & motae; perpetu 3 orant; unde etiam nomen sortiti. Sahh, mendici sunt, eodem loco permanentes. Muchtaar; nec hi locum mutant, nec ipsi e eemosynas petunt, sed Abdalos habent, qui einendicatam a se stipem ipsis porrigunt. Gerunt lin- pellem cum omnibus appendicibus, puta auribus, cauda, pedibus. M riti, 1ibi ipsis mendicant ; humeros gJaniri, i. e. vellere rescissis ungulis de capite, collo tamen adhaerente adhuc, sed insigni
crena diviso. Abdal; significat asseelam, qui cum stipem alii petat, ipse in vitae subsidium legato gaudet ecclesiastisco. Tessera illi est pusi rea , i. e. vellus beneficii seu i gati dictum, quo a peAore ad genua usque cingitur, capite pedibusque abscissis. Lais ah sunt, qui in foris & publico hominum confluxu, de Sanctorum suorum miracusis, vivis actiosibus perorant, finitoque dramate, ab auditorum corona obuios colligunt. Instructi vagantur
singuli,vel gemini securi, lancea & scipione. Plures sunt, sed levioris farinae, sarcinis, ligulis, globorum corollis, stigmatibus corpori inustis, atque aliis notis distin i, si guli observantes auctoris sui & ordinis instituta. Habene
142쪽
Fasciculas I. les vocant Destina lib, M tib dc or. si quis proponere quicquam, vel Ordini se devovere cupit, imum appellat Praessidem De smahlib, hic audito desiderio adducit secundo, & is supremo, Dr dicto, quod senem reverendum significat.
6. III Templis dixeram vicina esse Medr h, sive
Collegia. Materiae assinitas vetat haec ipsa & horum cives ita habere insuper, ne vel tantillum de iis h1c memineri mus; siquidem ex notitiis Aulae est , nosse, in quae opera potissimum Rex studia sua & aerarii vires collocet. -- mirum in templis, diversoriis, balneis,aquae duistibus,viis publicis S pontibus magnifice condendis&instaurandis, aerarii partem non exiguam; majorem in fundandis gymnasilis, artiuinoe liberalium cultoribus fovendis, gloriose erogat; ita publico bono, ita sui memoriae apud post
cipis pia legentes vestigia, quotquot vigent opibus &
nerosio spiritu, cum in ceteris pro communi commodis monumentis publicis, tum praecipue in palaestris scientia' Tum condendis, aurum & operam certatim collocant.
Omnes igitur collegiis & scholis plenae sunt civitates. In una Regia Isphalianensi, sed splendida illa Zc tingenti urbe, illustriora collegia, exclusis trivialibus, numeravi Ultra centum; quorum plenas ingenio inscriptiones quae &aeram dc nomen fundatoris exprimunt Lectori suo loco dabimus. I 1e in compendio duo tantum collegiorum
adjunctassistimus: nimirum studerm Rectorem, dc Thalib ilis, studiosum.
In antecessum scire oportet, Collegia Persarum, licet Prases aedificii splendore nostra superent, studiis tamen literarum, clavium distines ione, Professoriim numero, studen-
143쪽
parari posse; quin potius Contubernia, quam Academias aut Gymnasia appe landa esse. Rector solus totius Collegii Inspector & Professor est; raro 11bi adjunctum habens doctorem unum vel alium quo cum praelectiones dividati Linguam Arabicam, & in ea Gramaticam S Poe-sin; tum Philosophiam Aristotelis, Theologiam moralem Imamorum, quandoq;&Mathesin, idem unus docet ; varietatem tot lectionum nec horarum nec auditorum Vicissitudine distinguens; sed iisdem discipulis eodem tempore diversissima, quin uno die septem pluresve tradens auctores vel scientias. Nunc Meteorologiam orditus, moY ad Poe11n, inde ad alias diversissimi generis artes &scientias dilabitur: ita ut nuspiam maneat, dum ubique Versatur, & nihil capiant auditores, dum tot doctoris sui scientias admirantur. Methodus ergo docendi, ut nulla est magistro, sic nulla proficiendi discipulis facultas. Logicam nondum eruditi, Physicam audiunt; & Arithmeticae ignaris, proponitur Euclides, Almagestus Ptolemaei,
Menelai & Theodosii Sphaerica, & ex modernis Godyssa
Bactrianus, qui ante quatuor secula de Mathesi diceteris scientiis Commentarios scripsit doctissimos. Ritus proponendi est: Periodum attistoris clara voce praelegit auditorum unus; Ηanc Profesor, nihil praemeditatus, longo & inani sermone explicat; Finita vero unius scientiae lectione, quae horae medium vel quadrantem durabat, in reverentiam doctoris assurgunt omnes discipu- ' li; sed quos rursum considere, nutu rogat praeceptor, Scad alia progreditur, donec duabus transactis horis auditorium dimittat. . Magno in hac gente honori ducitur docere; dc in magna celebritate versatur, qui frequenti auditorum corona cingitur. Hanc laudem multi sic ambiunt, ut etiam clam data pecunia sibi emercari discipulos soleant,velut eruditionis suae tubicines. Solidiores scien
144쪽
tias, & quae de pane lucrando sunt, nemo, qui noverit, pu-hlice inculcabit, alios ne sibi aequales pariat; sed eas filius
a parente, aut alienus magno pretio comparare a privato
doctore debet: quasi tantum rerum fumi δc contemplationes ad gymnasi a pertineant. Haeret eleistio Proses ris, in Collegio quidem a Regibus fundato, penes Serenissimum dc spiritualium Directorem ; in aliis,penes Sedr& ipsos, si in vitis fuerint, fundatores. Salarium Rectoribus annuum est atque amplum; in scholis Regiis 1 ootomanorum, in aliis paulo multbve minus, plerumque tomanorum so; sed quod certo certius quoque stato solutionis die omnibus expenditur. Utinam & nostris in Germania Proses ribus, tot illustribus luminibus, par selicitas contingati Studiosi, Collegiorum incolae sunt, velut in Contuberniis Academicis nostris Alumni. Non autem mensa communi, sed in vitae subsi dium levi fruuntur stipendio; in Gymnasiis Regiis quotidie uno Abalso, i. e. arge ti circiter drachmis duobus ; in ceteris Mahmudi vel sa-hi, i. e. Abassi media vel quarta parte. Cui hic modulus pro vita sustentanda curtior est, is suppetias sibi quaerit aliunde. Stipendia Rector qualibet hebdomada praenumerando distribuit, antecepta eorum annua, pro Unise
sitate,summa,as lute, addi,sive thesaurario. Idem Rector cives Contubernio recipiendi facultatem habet, neutiquam intromisos excludendi, nis1 ob commissa flagitia. Profitentem discipuli horas quotidie duas audire, lege collegii tenentur; reliquum tempus absentiam indulget, ct. negotiis aliis vacandi licentiam. Sunt qui interea describendo libros, vel domi alienae pueros instruendo me cedem quaerunt. Sunt, qui in palatiis divitum parasitando Ventres suos pascunt, ac pro storea, quod dicunt, dc armis scholasticis nummos petunt subsidiarios. Sunt, qui
subsecivum tempus studiis impendunt, & vel publicas
145쪽
118 Ammutatim exonicar lectiones audiunt in aliis Collegiis, vel se privatim erudiri curant a doctiori Mola Sunt denique ignobiles & per- Versit, quibus Contubernium pigritiae asylum est, in quo
vitam sine multa cura Sc labore agere & consenescere cupiunt: itamen in discrimine versaratur, ne, si in rigorem Ra jis sive censorum incidant, Contubernio excludantur. Hi Ra fi . cen res,a Sedro constituti sunt,ut Vbias Academicorum, & statum cujusque Gymnasii obser-Vent, desides , dissolutos increpent, inutilia collegii pondera & improbos eliminent, diligentes & claros ingenio laudent, imb annuis ornent bene iis, ex reditibus bono-xum,quae vocant πa tysehordeb m suun,i.e. bonaespiritualia τω quatuordecim sine peccatis existentiu: Per quos intelligunt duodecim I mamos, cum Propheta Mahamme- de Sc filia eius Futima. Nimirum legata sunt ei scopo ab E- Vergetis pie consecrata,ut sublevent illos,quorum Virtutibus obstat res angusta domi. Horum disperastator est Sese, qui in praesentia Majestatis, vel ejusdem commissarii, 3c illa salaria,Sc haec beneficia quotannis distribuit. Computantur annui reditus quatuordecim mille tomani, qui eXdist rictu Llum Issalianensi proveniunt in Scholasticorum sustentationem. Ex alumnorum numero solent dignissimi ad summos in spiritualibus honores Zc antistitia emergere, velut L i, Syeich et Ibluam, Sedr, Pii Jnamaas, aliaque; praesertim si favore gaudeant eorum, qui officinas fortunae dirigunt. ἄ-d ea Collegiorum structuram adiicio. Vix ea differt a diversoriis, nisi quod stabula deficiant, & adsit puritas. Ambit illa impluvium, sive potius aream quadratam spatiosam, laterculis affabre stratam. Murus exterior nullibi pertusus est; saltem latus, quod plateam respicit, porta amploque vestibuli fornice pervium est. Interior facies, in medio singulorum laterum, singulos ostentat fornices, quos vocant maan, amplos nimirum dc versus aream
146쪽
patentes. Hos quae intercedunt spatia, intergerinis divisa, constituunt musea , sive dormitoria studiosorum.
Sunt ea ut plurimum concamerata, tantum camino dcfuinario instructa, nonnunquam ct uno super ostium risco, qui, clausa ianua, nonnihil luminis intromittit. Numerantur miisea in universum Viginti circiter, vel triginta, quin duplo plura, si1 aedificium geminam contignationem referar. Ρavimentum in aliis supra communem areymnon attollitur, in aliis pedes aliquot elevatur, camerarum seriem tanto spatio anticipans, ut ser Vire pro ambulacro possit. Portae superstructa est aedicula Rectoris, conclavibus ad commoditatem mansionis distincta; nonnunquam in ea asvrvatur bibliotheca publica, cum instrumentis Mathematicis. Aream subdialem saepe rivulus perfluit, in medio lacum constituens quadratum, incrustatum calce, cineribus & ovino stercore fortiter subacto ; quale genus calcis aquam non permittit, sed ab ea pene lapidescit; a gelu autem dis luitur margo eius caeso lapide firmatus, ex modico intervallo, rari S arboribus venuste circumdatur. Collegio alacere solet templum Academicum, quando ; toti aedificio ita conforme, ut claudat unam areae faciem; quandoque extra ejus pomoeria
positum. In ea orare statis horis studiosi debent,& Iectiones habere publicas profesores. Saepe tergum collegii excipit pomarium, interdum Rahetvab choneθ, seu popina Cossi, vel balneum publicum dc similia, pro usu & foenore Academiae. Nec enim haec modo,sed & di Versoria, aquae ductus, agros pagost interdum legavit dives fundato ut
ubere satis relin Academiam suam foveret
147쪽
Ossicinae Domus Regiae. Ossiciales
Aulae minoreS. mae nostrae moles & magnificentia amplius patebunt, si recenmero Oiscinas, quae vel custodiendis, vel fabricandis serviunt rebus,ad oeconomiam Principis nostri spectantibus; sive illae ad vitae necessitatem faciant,sive ad pompam & delicias. Sane,omniu numerus,tam earum, quae intra Aulae pomoeria, quam quae circa eam in urbe extant, quinquagenarium longe excedit; quas tamen ego non omnes, sed, ne modum Relationis eXcedam, potiores saltem recitabo. . Venient hoc ipso & eorundem Praepositi in scenam, velut officiales Regii minores, quos hactenuS omiseramus: Habent enim singulae officinae suos Praefectos, pro cuiusque conditione Vel singulos, vel plures subalternatos; habent & calculatores, seu scribas suos qui singuli vel unius, vel plurium simul officinarum consumptiones, accepta & eXpensa annotant,subduistasque eorum rationes quolibet mense censendas reddunt Superintendenti Najseri Deflerchonὸh, qui in rei memoriam eas asservari curat in Camera. Pensum ordine detexturus, primo loco dabo officinas, quae alimentis, tum custodiendis, tum praeparandis,dicatae sunt. Mawiidyy choneb, Penarium; Batavis, Gadlis, Garde-maver. Hoc ex diversis constat granariis, fornicibus, cellis, loculis, quibus deponuntur victualia: videlicet, farina, triticum, oryZa, fabae, cicera ac varia legumina; tum quoque oleum, sal, caseus, taxum, Lesh, seu oxygala coagulata; praetereaeS
148쪽
'scisulus I. amexsiccati fructus, velut daEtyli, uvae passae, M J-milf, i. e. uvae passae minores albae, acinorum eXpertes, pistacia, nuces juglandes, amygdala; eX liquoribus vero, mel Du J aab, i. e. syrupus ex dactylis vel uvis coistus, dc id genus alia. Duo autem sunt hujus generis
promptuaria, Unum,quo annona omnis reconditur, pro
rum,quod culinae Regiae suppeditat,quantum indies decoquitur , successive id ipsum illinc, tanquam eX promptuario vel cornu copiae repetens; inde insignitur appellatione WJelau, L e. parati, Videlicet in praesentem usum. Hoc nomine etiam indigitantur ministri, quos paratos esse oportet pro comitatu Regis, quando is in publicum equitaturus est. Singulis ossicinis dispensator unus praepositus est, quorum ille Ham J daar ba fi Anbaar; hic, Habi s daar ba . Diselau, ab ossicio quisque suo, nuncupatur. Α jussu utriusque stant Terasudaar, seu librator unus, plures vero b uli, operarii dc famuli
ius praesectus inde nuncupatur serbet Oar bas i. s id hoc vocabulit Liquorem denotat potabilem,qui miscetur ex aqua communi, succo limonum &pauXillo aquae rosaraim, addendo sacchari quantum satis adJulapii gratiam. Sorbilium hujus nominis datur & aliud mucilaginosum genus, conssistentia & colore eXcremen'tis si Ve spermati ranarum non dissimile, temperando calori corporis siti aptissimum, quod fit ex semine utrius' que herdae ferbeti crederem ab hac nomen mutuari cum rufo illo, tum atro-purpureo; nonnunquam etiam
149쪽
ex semine Psyllii , Nigellae, superfusa aqua si mmifh, i. e. florum Salicis odorais,additoque sacchari paululo. In aulis & caulis aeque ejus usus est, dc ubique in tabernis, quae aestate prostant sorbitiunculae, eodem liquoris coagulo perita sunt. Horum inquam materia Julapiorum in hac ossicina asservatur, recentissime parandorum, cum id opuS est, Eadem, aromata eXhibet; radices etiam&fructus varios, alios saccharo conditos, alios aceto impositos, quos at jaar vocant; tum & alia
ad varium palatum facta sorbilia, tam consistentia, quam liquida. Whuri nonu, sive Conditorium lassis. yethuri Turcis significat lac coagulatum dulce, Persis Maast, Indis Batavis dictum. Affertur cum flore lactis ex proximis pagis, servitque partim culinae, partim brutiS alendis, quae in area eius ossicinae degunt; velut pavonibus, meleagridibus, & ahus, i. e. cer
vulis cum cornibus nigris,non ramosis,longis, ct ad coci, learum si1militudinem contortis. TZJureh choneh, i. e. Panarium. In eo se Vatur, & pinsitur etiam panis triticeus, lacte dulci suba-istus. Materiam quamque suam subministrant praedicta
s Mahchoneb, ves TurescemifJ chones, i. e. domus fructuum; cuius praefecto B-migii ba si id negotii datum est, ut olera fructusque proculina Regia comparet servetque. EX provinciis variis ea gratis mittuntur a Gubernatoribus, velut annonae decima : partim etiam pecunia emuntur indies, foro venum
150쪽
modo vino , praesertim Georgiano & irasensi, menta Regiae usitatoribus) sed & variis spiritibus referta e1 l. Quando religiose in Aula vivitur, despici ac claudi contingit hoc immundi liquoris promptuarium. Pincerna dc praefectus est, quem vocant liratfisast. LA. Abdaar choneb, sive Aquarum custodia. Οἀρο in Servatur hic aqua potabilis, amphoris fictilibus obsignata. Ubi bibenda a MMestate poscitur, probe sigillum examinat pocillator Abdaar ba syi, reseratamque post usum,iterum sigillo firmat, ne toxico possit temerari. Custodia nisi viro probatae fidei committitur. QUA GhUab choneh ; Domus a baccis Kosse ossis. δε- rectius dixeris appellationem ducens; Has etenim hic servat, & recentissime tostas, pro conclavi Regio,quotidie decoquit officinae magister LahSatysi bassi.
Fructus δc decocti usus satis apud nos innotuit, non aeque ipsa planta: quae nulli bi terrarum, quam circa Mocham Arabiae felicis colitur; unde, quos obtineo Ramuli,longi, tenues, badii coloris,atque omnes fructu supra fidem gravidi sunt; Foliis conjunctim decorati Laurinis, mucro ne longiori: quorum in sinu Pediculis brevissimis resident Baccae, calyculorum exsortes,semper geminae,furva; membranula obductae, si extricentur bifidae.