장음표시 사용
161쪽
x34 Amoenitatum exoticarum Quibus j o Tahπiil daar, seu ut aliter vocatur Saheb dfemmeh, i. e. liberi dire oris i dispensatoris facultas collata est, squales plerique titulo decorantur Turcico B jὶ, i. e. Capitis vel Capt anei) viginti t0mani,triginta aliis,aliis quadraginta tributi sunt. Magi-gistro autem obscurioris ossicinae quales sunt pische et, i. e. prior servus, vel senior opifex) decem, quindecimve tomani persolvuntur. Salario singulorum accedit liberi commeatus & cremii beneficium, quod aliis quotidie, aliis qualibet septimana, annuatim aliis, distribuitur.
Provinciarum Urbiumque Praepositi.
Hactenus Aulae membra atque proYima organa dedimus, quibus Regni animaM estas, principes inpolitico suo corpore functiones peragit ; nunc re' moti Ora nominabimus, quibus illae fiunt in partibus singulis, nimirum in Provinciis & Civitatibus. Rectores ProVinciarum, sive Satrapae, pro magnitudine & genis terrae, cui singuli praeficiuntur, subalternatae sunt dignitatis, adeoque nominibus a se invicem distincti; vocantur Mallem Begler ,egi, math Gaan, Suli hami & Molir; quibus addere licet, quamvis proprie civium ossiciales sint, Daroga Sc Ralanter: quia his ipsis praeter civicam
functionem, non raro committuntur quoque rectiones territoriorum minimorum.
Praesciendum est, buun, seu Imperium fersi universum a Rege Abasso magno divisum eta in quinque
162쪽
partes , quarum vocavit 1 Australiorem Faars, i. e. Persidem, save Persiam Micte di stam, quae terminatur ad sinum Persicum; Haec distincta est in Provincias viginti Singularum nomina recitare nil juvat: Dabimus ea cuni descriptionibus suis in Hodceporico. Suscit in compendio scire, primariam in ea esse, quae a metropoli δι- nomen sortita est. ab Orientalem Chorca'saan, i. e. Chorasmiam, quae in Indiam porrigitur; divisa esst in Provincias quadraginta; quarum caput est Me Jhed civitas, cum Provincia ita dicta, ad quam etiam spe stant tres aliae. Occidentalem Aaserba-jedyyaan, quae Mediam australem & Armeniae partem continet, & respicit fines Turcicos. Absolvitur Provinciis quinque supra quinquaginta , quarum princeps habetur, quae ab emporio ba Tabriis, seu Ecbatand, nomen du-Σit; nam Provincias insuper novem ambitu ditionis suae complectitur. Septentrionalem Guasu, i. e. mrcanicam, quae finitur mari Caspio. Continet Pro vincias Viginti de unam, quarum metropolis, dc ab ea sic nuneupata Provincia, est Aperabaad, cmi & gemina
alia subjicitur. Et s) Mediam inter has, Ei rach i.e. Parthiam ς huius totius Regni metropolis esti phalaan u Hecatompoli ad quam spe stant Provinciae
His tot Provinciis praefeeit Rex Archisatrapas viginti otisob aquinque , quos decoravit singulos titulo i. e. a se igDomini Dominorum; nam iisdem A ceteri parent Pro' 'vinci rum Regionumque Rectores, videlicet. Chani, Sul- .bj, SOM
163쪽
thani & cujusvis nominis Praepositi: astros excipio, qui quod Regiis dominiis praesint, Majestatis etiam jussa immediate respiciunt. Verum Arctat satraparum tantus ille numerus hodie defecit, quod eX terris, quae Dominis Dominorum antea parebant, plurimae in Dominia conVersae sint. De singulis nunc dicam fusius, sub propriis titulis. Chaan augustum nomen est, Regum Tartariae appellativum. Hoc in Usbecorum contemptum arrogantia Persarum adoptavit in titulum Satraparum suorum , quo Regis sui, velut Principis multorum Principum, ostentarent magnitudinem : dum iidem Scythae, observato talionis iure, non dubitant Gubernatores reciproce suos appellare Syah, vocabulo Regibus Persarum ita proprio, ut quondam Pharaonis δc Ptolemaei nomen erat bEpyptiae Majestati. Aulam Charius alit Regis sui Iineamentis omnino aemulam. Paris hic ossicii ministri sunt; satellitibus domus latusque stipatur; equitati non nisi nobilium turba sociatus; festiva convivia publice magno fastu celebrat; tympanistarum vero & tubicinum matutino & vespertino fremitu haec Regiae magnificem tiae nota est, a Tameriane inducta P aulam urbemque per sonare, audias quotidie. In subditos quoque arbitrariam exercet absoluti Principis Jurisdictionem, a qua proV0catio ad Aulicum tribunal ordinarie non datur. Admodum igitur Majestatis umbra superbiens, Reguloque similis, nullos mortalium timet, nisi fortunae suae fontem, coelum Jovemque aulicum : Sicut enim ex levi saepe nobili, servo, scorto vel mancipio Principis, praeter meritum evectus ad antistitii fastigium fuerat, ita saepe praeter opsenionem contingit, ut repentino fulmine sursus de liciatur; non tam insolentia sua dcillata aliis injuria concitato, quam calumniis aliorum, quos ei sors in perniciem dederat. Fortunae enim suae hic tanto quisque incertior vi-
164쪽
Vit, quanto Vivit ab Aula remotior; nec inde quisquam discedit magna ornatus sparta in Provinciam, nisi majori cumulatus invidia eorum, qui eosdem honores pro se Vel pro aliis ambiverant. Cui quidem malo non aliud securitatis remedium adhibere discessurus potest, quam ut i vidos sibi proceres Aulidos largis muneribus pronoS restituat, vel iisdem Patronos opponat pari arte quaesitos graviores, quorum auctoritate adversus malevolorum conatus sese .meatur. Reditibus Provinciarum Satrapa
isque tanquam propriis fruitur; eos in ministros, mili- lites, convivia, luXum & propria commoda eXpendens. Onera quibus praestari is obligatur, si cum emolumentis conseruntur, exigua dicenda sunt; & in eo consistunt: ut i) militemRegni vel alat in provinciae suae visceribus, vel extra provinciam stipendio Iustentet; et) ut ex annona suae terrae levia quaedam culinae Regiae mittat subsidia, si prαfecthiis minoris provinciae fuerit; sin Vero majoris, integro mense eandem sustentet,cibi materiam, oves, legumina, fructus) quando ad illum ordo devolvitur, subministrando; sa) ut strenam determinati pretii vertente anno mittat Majestati, partim in aere; partim in rebus,vel arte factis, ut sunt aulaea, storeae, vasia, teXturae; Vel crudis, ut sericum, gossypium, lana; partim in animalibus, velut equis, eamelis, mulis, falconibus, mancipiis; aut iii rebus quibuscunque aliis, pro qualitate & opulentia suae, quam regit, Provinciae. Pro his muneribus' quae barchoneis Vocant, quia jumentis deferuntuc loco remunerationis a Serenissimo remittitur, vestis honoraria Galaat plerum splus minus 12 tomanorum pretio veluti Regium Vernan tis Gratiae documentum, quod Satrapis constat multis ceremoniarum solennibus,praesertim pomposa Nuntii introductione,convivio publico,ac muneribus pretiosis,quibus ipse oblator magnifice cumulandus est. Annui cujusque Provinciae reditus,rudi calculo supputati, exhibere dicun-S tur
165쪽
138 Amoenitatis exoticarum tur summam: ooo vel 8ooo tomanorum: quam Vero, uti magnitudo & bonitas terrae variat, ita eandem Rectorum quoq; avaritia augere dc continentia moderari solet. . Plerique Chani functionis vicarium habent, qui jussorum executiones, & minoris momenti causas curat, tum
absentis quoque vicibus perfungitur; a vulgo id
Vocatur,quasi ejusdem loco existens,ab aliis Ν ab; constituitur ab ipso Cham, annuente Directore Regni. Quan auscunque sit Satrapae locum tenens, Althano tamen dignitate inferior est. Pro angustia vel amplitudine Provinciarum, Chani alii sunt minores, qui minorem regionem magnifico Satrapae, seu Chani, titulo dirigunt, plerumque sub Archisatrapae, seu majoris Chani, praesidio: alii magni, quales sunt majoris Provinciae Rectores, immediate parentes Serenissimo ; alii ter marimi, quales singulari gaudent titulo Beglerbσὶ, quod Dominum dominorum significat: ob amplitudinem enim Provinciae, cui praesident, subordinatos habent minore' ac Salthanos, Velut remotiorum territoriorum urbiumque Rectores.
166쪽
bus honoris gratia adnumeratur Maalὶ Dagotaan. Sunt illi ex Regia stirpe orti, eiusdem cui praesunt regionis, sibi olim haereditariae, nunc in Provinciae Persicae formam redactae. Rectores igitur suos diistae regiones a victore
accipiunt, neutiquam tamen alios admittentes, nis1 ex eo sanguine,cui ma)ores sui paruerunt in ceteris Regis Persiae dominatum neutiquam detrectant. Non ita pridem Luristanos Rex tentavit, misso extraneo, qui illis nomine Chani imperaret. Verum indignatus injuriam populus, obtrusiam Rectorem contumeliose habuit, mox eo impatientiae prolapsus,ut eundem,uXorem S liberoS,praeter camisiam nudos, atque omni supellectili spoliatos finibus suis eXpulerit. Sulthaan, est gubernator territorii 'c in eo, si a Misac quae sitae sunt, urbium ob angustiam, maioris tituli praefectum non ferentis. Vox Duhami Turcica est, summum Πotans Imperatorem ; quam Persae, in Turcorum contemptui minoris notae gubernatoribus tribuunt. Domum habet ministrorum frequentia, proprioque milite instructam, & pro redituum modulo Aulae speciem reserentem. Ex Althanis pauci immediate Regi, plurimi anis subsunt majoribus, quibus honorem re obsequia praestant; rerum gerendarum, si quae graviores fuerint, consilia ab his petunt, iisdem gestarum notitiam reddunt, eadem observantiae ratione, quam ipsi Chani praestant
primo Regni Directori Athemaadauletho. Onus Itbanis etiam incumbit mittendi Serenissimo munus annum,
ac suum quoque erogandi symbolum pro sustentando Regni milite.
167쪽
14o Amoenitatim exoticarum tisque Regii sustentationem. Vis vocabuli autem notat eum, cui incumbit onus negotii alicujus; unde secundarios in quovis ossicio vel dignitate, Vasiros quoque appellant. Dicuntur etiam Apes, graviori quidem tituto,quia Vicario Regis 'lim Salomonis hoc aiunt proprium
fuisse nomen. Verius tamen ab Hebraeorum 'του i. e.
collegit, deducta vox est, proprie collectorem significans, videlicet in loco, qui est Ninc, Cho h, sive Regis proprius. Murras instri est, ut regiminis politici clavum in sua Provincia ; districtu, urbe ad exemplum Chani dirigat, simulac exactam teneat rationem administrationemque annuorum redituum, Regis aerario ad assem inferendorum, retenta saltem parte,quanta pro pensione ipsi determinata est; non exigua quidem illa, quod ex ea etiam quotannis strenam reddere Summo Principi teneatur, non contemnendam. Domi Ceres frugalior, & satellitii ex
gua pompa est, quia non sibi quaestori sed alii metit: pro modulo tamen, qui ex magnifici genii est, Chani
aemulari luxum non cessabit. Saepe Rex Chano defuncto substituit, quo ejus emolumenta in proprium convertat commodum. Celebris illa ac ingens Provineta Sybaas, ut plures taceam minores) non ita pridem Chano, nunc etiam Regio pavet oeconomo Afef. Eandem sortem plures incurrerent, nisi minus Regium duceretur,aerario quam honori Principis consuluisse. Substitutionem istam pleoneXia ductus, primus introduxit,
Urbium caput idem est, qui provinciae, sive regionis, gubernator, Chaan, moliri vel Suhhaan; sive is in ea, seu alibi resideat. Eum excipit, qui in urbe maximae dignitatis, d semper praesens est:
168쪽
Darga. Is regimen civium non admodum Frauri
curans, insolentias tantum cohibet, delinquentes mulctat 3c punit, pro arbitrio suo. Isphallani haec sparta ab Abasse M. haereditaria data est subjugatae stirpi Principum Georgianorum ; verum ea lege, ut Matthammedanam fidem profiteatur, quisquis eam ambiverit. Mandoque Darogo, qui hujus civitatis judeX est, solet alius quoque territorii Chaan, seu Gubernator esse, satis est absentem in
eo res suas curare per suum yant in. L.onge enim eX Ci . vitate abesse ob incidentes turbas non audet. Nec raro in
Kasu,iph,seu vico, ipse Daroga politici quoque regiminis primas est, sub eodem nomine. Daroga parentem habet nais,eYcubitoriam Sc custodiae magistrum; Qui cum apparitoribus suis nocturno tempore per plateas uiscurrit, ut grassatores furesque irretiat, do in custodiam
twmὰI, Praesectus Castelli est, Chano pa- Hunuarens; Is in majoribus urbium fortalitiis munere deficientis Dorogae fungitur: veluti Hormuli, Kan hari, I frae alibi; ibidem ossicium gerens. Cum lictoribus noctu per plateas divagatur, ut insolentiarum patratoreS abducat in vincula, pro delisi qualitate a sese mulctandos. Ianter. Vox haec significat scilicet civitatis. Praefectus enim est, civitati datus, ut pro salute civium vigilet. Syndicum posses, vel Proconsulem, nominare. Is jura & causas civium defendit in judiciis, &ne ultra vires & aequitatem a Gubernatore graVentur, immpune obstat. Servitia forensia, quae vocant, & Onera quae-Vis, tum Consueta, tum extra ordinem civibus imposita, pro facultate singulorum distribuit; curat censuum S redituum publicorum collectionem, i similia. Quandoque
169쪽
14α itatis exotic*rum non uno tota civitas, sed partes eius singulae singulis gaudent majoribus. In suburbiis pariter & vicis paganis K lentari praefecturas habent. Lalentaro subordinantur Ledchudahi, i. e. Vicorum praefecti, Belgice qui id praestant singulis vicis praesidio suo, quod univerta civitati: Nimirum distribuunt inter cives onera pro virium proportione, census
colligunt, dc cetera iussa Majoris sui, quisque in platea sua rite exequuntur. V K A seu iudex, in civitatibus pleris , datur, qui civitatis controyersias ex iure spirituali dirimit; de quo ReLVIII. prolixe dixi. In civitatibus inveneris quoque
seu censorem eduliorum, lancium, mensurarum. Is hebdomadibus singulis pretia rerum in foro prostantium determinat, aggravat, imminuit, pro annonae & temporum conditione; mutata Vero,ne quem lateant, per praeconem publicari curat. Falsariorum poena est,est oneroso capitis operculo ducantur per plateas, praecedentibus tympanistis, qui puerorum turbam sonitu concitent. Operculum, quod Tachleb Liuia vocant, mitra est cuprea, ampla & profunda adeo, ut caput humerosque operiat, utrinque a lictoribus in aequilibro tenenda, in ora seriem exhibens tintinabulorum, dc unam caudam vulpinam. De Praelatis Sacerdotii , templorum, collegiorum aesepulchralium hic nihil refero. Ex superioribus liquent. Pagorum directiones habent, ut majorum Lelentari, ita minorum MLsudahi, qui nonnunquam honoris causa salutantur titulo Raditis, i. e. Regentis.. Ne quis ossicialium recensionem nostram effugiat, subjicimus hic
170쪽
oh in Rahi uri,Inspectores sive custodes viarum. Hos His i. pro securitate peregrinantium Rex Abas L instituit, ut in montanis viarum angustiis, quas occupare praedones amant, vel evitare fugitivi non possunt, seduli excubarent; inde noistia emissis per devia exploratoribus inssidiarum aperirent cuniculos, dc nihil operae parcerenti quo intra definitos sibi limites tutae essent viae publicae a sicario det.
praedone. Stipendii quo gauderent subsidio , permisit pro equite &jumentis aliquid obulorum postulare; quod
luccestu temporis aggravescens, vectigalis acquisivit titulum, ingratiam locupletandi Regis aerarii. Idem vero vectigal, postquam annuatim certo pretio locari ipsis 1uevit custodibus, viris vulgaribus & militaris vitae, vices optimi instituti ita verterunt, ut quod ad commercii florem & viatoris commodum spectabat, in utriusque degeneraverit detrimentum. Nam qui antea peregrinantiuml atroni erant, nunc quasi ipsi praedones facti, supellectiem mercesque, tanquam eX naufragio appulsas, inva- dunt, perquirunt avaris manibus, accensura mulctant inbquissima, nummos ab imperito vectore minis, convitiis αVerberibus extorquentes. Ceterum adhuc primaeva stringuntur lege, ut tutas praestent vias publicas, & peregrinantium iumenta, merces, supellectilia, sive errore nocturno amissa, sive a praedonibus erepta, quaerant, donec reperta reddere suo possessori possint, secus eidem amisesae rei pretium restituant; Ea interim gaudentes conditione , ut reddendi, quod reperiverant spolii, tertiam sibi partem vindicent. Certo Inspectores instructi sunt vigilum numero, pro loci 11tu & necessitate, quorum armata