장음표시 사용
451쪽
1N AD PANI' PAR T. V. contusis, expressis & inspissatis ad mellaginem, quae reservata aliquot annorum spatio dat saccharum quemadmodum mustum ; cujus saepe in defeetu fortissimorum fictilium, poros penetrat simctilium infirmorum pars purior, sal nimirum esse sentiale, extrinsece fictili adhaerescens coagula tum & crystallisatum , elegantissimum & albissi naum instar sacchari purissimi, quia purissima sal tem pars penetrat terram porosam, relictis fecibus in olla. Hinc igitur apparet quodvis Vegeta bile dulce, dulcemque quemvis succum dare salem sachari instar dulcem , quae dulcedo convertibilis in tartarum : Qti id igitur dubitas de melle puriore succis illis expressis 3 An infers , esse qui dem verisimilem mellis conversionem in saccha rum, quia idem accidit aliis etiam succis in spissatis dulcibus , saccharo dulcedine amnibus , sed
non item ejus in tartarum conversionem, quia tartarus sal est acidum, saccharum vero dulce, non
igitur ex una eademque radice proficisti possunt. Causa incredulitatis est cerebri stupiditas, quod si esset adeo porosum ut sarmellarum ollae asse charo penetratae musti, sine dubio siles in illud inventura ingressum possibilitatis , & quidem in
tanta copia , quanta foeminis exudat sacchari prae ter spem e fictilibus: adspice aures asin1naS Oblon gaS quas tegere non vales, & judicium exiguum rerum naturalium: luid juvat cum ignominia contradicere veritati λNunc tibi dicam quomodo e dulcibus sat tar
tarus acidus, non quidem tui gratia qui tibi soli, sapis
452쪽
sapis in tui aliorum que fraudem sed illorum gratia qui discere non erubescunt. Considera mustum dulcissimum ab uvis expressi im, salemque dulcissimum inde profectum spissationis beneficio, aquositatis evaporatione, qua non separata facta fermentatione , producitur tartarus copiosissimus; cujus separationis causa non nisi se mentatio, congregans partes puriores & segregans partes crassiores. At instas quaerendo, utrum hoc soli 3dscribendum fermentationi, quod dulcia pro ducant tartarum; & quare non producatur in aqua illa dulcificata faccharo & melle, hydro melle nimirum; in cujus doliis nunquam repertus tartarus; Quare fieri non posse fermentatione aliqua vulgari concludis. Recte nunc instas: nec est vulgaris sive communis fermentatio illa, qua impetratur tartarus ille hydromellis, quia in illa operatione fieri nequit separatio tartari: quare etiam insalubres ejusmodi aquae & ingratae & la-XatiVae quantumvis antiquae, quia melli nihil adjicitur quod faciat illam separationem. Qui enime melle tartarum creare nescit, vinum quoque ex illo producere nequit. Sed non licet nunc publi care secretum cujus beneficio illa perpetrantur, reservandum aliquantisper pro amicis, donec nimirum tempus quo omnia mutantur revelationis tandem aliquando approximaverit ρ, intereaque tibi sussiciat possibilitatis demonstratio. Ego sane citius ad artem pervenissem olim, si quis tantum mihi dedisset lumen : Et quia nusquam tale quid legere vel audire licuit, facile conjecturari
453쪽
IN AP P E N D. P A R T. V. 19 poteris, quantos sumptus, quantosque hujus rei gratia exantiaverim labores. P A R A G. V. Purifcatio peculiaris tartari vulgaris impuri absque influra aliqua ct crystalli alio, De redicito in cry salios majores ; cujus purificati lib. non excedit Iretium 6.fluferori m. Artificium hoc consistit unice in praecipitatione aliqua conveniente , qua simul & semel omnis separatur limositas a tartaro soluto ; quare nihil Vel parum perditur, ac proin facile in cryltallos
P A R A G. VI. Ablatio odoris ct saporis ingrati mellei, quo ablato eliciture melle stiritus ardens optimus mellis qualitates non sapiens, nec non hydromel vino natur ausimili Ja re 9 υiribus , s c. Hoc quoque secretum consistit in praecipitatione limositatis superfluar, odorisque ingrati: ubi mel nanciscitur gratum & saporem & odo-xem , ita ut bonum inde & vinum & acetum consciatur. Ρ Α R A G. VII.
454쪽
T Assulae non nisi sunt uvae maturae exsiccatae, quaei quae in Hispania aliisque regionibus calidiori
bus tempore 3 usto abscinduntur, & exsiccantur super terram calentem, exsiccatae Vero mittuntur
in Germaniam aliasque regiones ; quae natura suaci proprietate nihil sunt nis1 succus in siliqua in sinii latus uvarum , aquositas enim inter exsiccandum, reliquit in siliqua succu in dulcem, seu saccharum sive essentiam uvarum ; quibus amicta calore solis humiditas restitui potest per aquam aliam, ita ut vinum inde parari possit; id quod a multis probatum, qui passulis integris vel incisis
aquam calidam affuderunt fermentationis gratia in dolio, ut vinum hac ratione impetrent Hispani cuin : sed res ex animi sententia non succcssit ;Non enim vinum, sed liquorem aliquem dulcem impetrarunt; quia passulae inter exsiccandum alienam adeptae naturam, propter quam elargiri nequeunt tale vinum , quale recentes de se solent dare. Quare hactenus nondum innotuit confcctio vini Hispanici c passulis, similis nimirum confecti CX unis recentibus, quae nunc inventa. A multis quidem creditur passulas aquae affusione recuperare quod ipsis decessit in exsiccatione , ac proin possibilem es e vini ex iis confectionem viribus &saporo similis confecti cx uvis recentibus: Sed hoc non fit via illa vulgari, sed alia quadam , be' nescio nimirum certae praecipitationis, si vo ablatione
455쪽
IN AD PEND. PAR T. V. 2Itione saporis passularum, promotione fermenta tionis, & separatione partium heterogenearUm. Non enim peculiaris aliqua ars est conficere potum aliquc in dulcem e pastulis aquae additione via
illa cognita , vini veri & durabilis probam susti
nentem , qui statim fusta sermentatione nondum clarificatus , paulatim acescit, id quod vinum Hispanicum verum quantumvis citius acescat aliis non facit aliquot annorum spatio durabile, si1 ritu tractatur. Quare quia vina illa via vulgari conse
cta e passulis , durabilia non sunt tcste experientia o neglecta postea fuit illorum conscctio, pro pter opinionem inde natam impossibilitatis; quae tamen non passulis sed artifici imputanda culpa rsi enim in exsiccatione nihil nisi insipida evaporat humiditas, relicta bonitate in pactulis omni ;quare inpossiibilis esset ex iis vini coniectio humi ditatis restitutione naturali similis ξ Sed obstat pas
sularum peregrinus sapor in exsiccatione acquisi tus qUem auferre nemo potuit: qui vero id noverit,non solum poterit inde conficere Hispanicum, sed etiam Rhenense vinum. At quaereS,quomodo
possit Rhenense e pas ulis confici Hispanicis; quae
recentes non nisi dant vinum dulce ξ Responsio habetur in antecedentibus paragraphis, ubi de monstratur possibilitas vinorum diversorum generum conficiendorum e quavis materia dulci Sancte assirmare ausim, non nunquam me e pas
sulis illis vulgaribus & melle confeciste vina dulcia , quae a plerisque pro Hispanicis bibita fuere. Nihil igitur amplius hac de re experientia confirmanda. b a
456쪽
Dicam autem hoc coronidis loco, quod si sci veris mellis auferre ingratum saporem & odorem, possis ubivis terrarum ubi mel est reperibile , vel pyra dulcia, conficere vinum Hispanicum opti naum vel quodvis aliud forte, utpote malvaticum,& illud a monte Petri Simonis nuncupatum, sine passulis nimirum; quia ubivis locorum materia illorum reperibilis. Dant etiam ejusmodi vina acetum album, clarum & acerrimum , & quidem praestantius Gallico & Rhenens. Vina quoque Qusmodi confici possunt per totum annum , ita
ut non sis ligatus ad certum quoddam anni tempus; id quod magnum emolumentum iis, qui quo annis magnam faciunt vini jacturam. P A R A G. VIII.
Ouomodo vina bona , aceta con scienda in iis locis , ubi uυae crescunt in locis incultis acidae.
F St etiam hoc secretum utilissimum: plantari quidem possunt uvae in locis frigidioribus, sed
maturitatem non acquirentes bonum vinum dare nequeunt uvae immaturae &austerae, teste Germa
nia , ubi saepe tempore aestivali frigidiore, in locis
alias calidioribus , maturitatem non adeptae Vi num dant uvae tenue & austerum, quare etiam saepe vinitores maximam patiuntur jacturam, ne scientes vina sua vendere,transportationis indigna,
relicta ipsis pro potu, vel anno meliori pro miX- tura vino fortiori admiscenda venditionis gratia melioris, & quidem non sine magna tape vini
457쪽
IN APPEND. PAR T. V. 23 toris incommodo: Si enim sequitur sterilis quo
que annus, Vinum Vernum austerum adjuvare
nesciunt, etsi sequitur annus satis fertilis, uvas producens dulces, vina tamen illa bonitate propria carere nequeunt venalia, quare austeris illis Inno antecedente natis succurrere nesciunt boni tate , sibi vix suffciente propria. Quare 1lla opus habent auxiliatore optimo , quem hactenus inve nere nondum; saepe enim expertus ejusmodi vi norum multorum annorum spatio relictoruni omnimodam corruptionem. Saepe etiam acc1dit ut vinitores in messe sinistra meliores saltem eligant uvas, relictis in vite vilioribus, cum max1mo suo incommodo; qui si scirent uvarum 1mmaturarum tollere austeritatem, sine dubio non ita eas abjecturi essent. Vinum enim austerum ab immaturis expressum uvis, corrigi facilla otest& emendari, ita ut pro optimo haberi pollit, 1d quod scio per experientiam propriam, dum heri Optimum ex uvis immaturis & dur1s malleo contusis, Rhenensi omnium judicio simili. Iudicenticitur alii de praestantia hujus secreti, cu smeneficio non solum in locis frigidissimis, ubi Vinu momnino non ad maturitatem pervenire poteli, sed etiam in calidioribus ob actis quandoque inclementiam , ita potest arte corrigi & emendari, opem uvis ferendo immaturis, ut evadat opt1mum praestantissimum, quo cognito innumeris Ita succurri potest, ut postea vina sua arte correcta eo melius vendere possint. Caeterum possint quoque uvuta immaturae sponte nascentes In vineis incul
458쪽
a ANNOTA r Io Nnstis ob Martis inclementiam, in vitibiis relidi is inutilibus alias , hujus artis beneficio ita corrigi &meliorari, ut vinum proferant optimum. Est igitur hoc si exercetur artificium optiri uni utili simumque; non tamen omnibus &snguliΑ indis ferenter communicandum , quia publicatum tam hostibus quam amicis prodesse potest : quare Occultandum potius, quam cum damno aliorum revelandum , donec Deo aliquando placuerit. Suffciat igitur dixisse de possibilitate.
borabiis, moris , alii si ue fruta si s sies, i iii IIc se refert ad par. r. &'8: idem enim artifi-- cium s ciens a sivarum immaturarum maturationem, huic quoque inservit negotio, estque unias idemque processus utrobique, unico excepto
od re illo sylvestri fructuum sylvestrium corrigendo, in uvis desciente, cujus causa 1llis prae feruntur uvae, quibus etiam illi praeseruiitus abun daritiam ubivis locorum ; qui etiam uvis citius faciliusque plantari possiunt, quae in vineis incultis propagari nequeunt. Si enim surculus aliquis lon-nitudinis unius vel 'alterius spitham te ribium vel berberum terrae inseritur in vere; fructus suos pro potest illo ipso anno, in legionibus etiam frigidissimis, locisque incultis: locus tamen pila guior pinguiores etiam majoresque producit aci 'nus fructus
459쪽
P A R A G. X. Correctio Dinorum turbidorum, tenacium, rubescen tium, miscissorum, a scentrum.
HIc etsi para raphus nullius es e momenti vi
deatur, hoc tamen secreto vinificium carere nequit. patet enim saepe numero integra dolia vinorum corrumpi , tenacitatem , rubedinem, mucotem contrahere & foetorem suntne talia propterea effundenda ξ Minime; esset enim maximum damnum , sed illis succurrendum medicamento Quemadmodum aegrotis hominibus. Si igitur tibi datur tale vinum, omne vitium praecipitare opor tet,& intra paucos dies psistinam suam recuperabit bonitatem, colorem & claritatem. Acescens etiam, non tamen in acetum conversum , bonitatem pristinam recuperare potest adjutum nimirum debitis mediis : nimis autem acidum recte convertitur in acetum sine damno, quo nemo carere potest. P A R A G. XI.
Confe io aceti facilinia in magna copia e quibusdam
vegetabilibus ubique reperibilibus, ostimi nimirum , cla-r issimi ct durabilis, simili V astico, ct c. Hoc est Secretum egregium, cujus benefic1o ubivis terrarum e vegetabilibus quibusdam acetum conficitur optimum & durabile, in magn icopia silmptibus exiguis. Estque hoc secretum pro Emporiis illis magnis maritimis , ubi magna
460쪽
rs ANNΟΥ ΑΤ IONA sexercetur mercatura, unde cum maximo lucro in alias deportari potest provincias. P A R A G. XII. Productio υmorum in locis frigidioribus , υina obaeremfrigidiorem alias non producentibus , frigidissimis tamen omnium exceptiso optimorum, suavissimorum,du o si ori ct durabitam , bonitate , ciaritate, dulce dine 2 durabilitate non cedentium natιs in Germamia,
Gallia, Italia ct Hispania. Hoc Secretum convenit cum 8. & 9. sere, sed
hoc hic requiritur cumprimis, quod vitis ram dici adjuvandae applicare oporteat medicinam nutritivam& confortativam, foecundativam & a frigore praeservativam necessariam ad uvarum productionem ; laae cisi maturitatem non adipiscuntur, arte tamen possunt tam post , quam in ipsa fermentatione perfici, ita ut vinum inde habeatur optimum & praestantissimum. P A R A G. XIII.
Secretum aliquod, cu 's benescio vina facile trans portantur a locis montosis remotis Uluminibus, aliis ueUectionis commoditatist s destitutis, ita ut 1 O. cuborum vesim vilioris sit pretii , suam alias unins.
Hic Varios offendit para graphus tam doctos quam indoctos secretorum ignaros, rem in possibilem judicantes, & non nisi somnia & figmenta.