Physiologia medicinalis

321쪽

SEc T. V. DE ELEcTRIC. ET GALVAN. Ac ΤΙΟ NE. Ao3 divorsis in punctis tangentia, in Vicem , vel ope tertii alicujus corpori S, conjungctntur . . ' i Sunt autem Corpora relate ad GaIVanicam electricitatem Vel talia , quae efficientiam hanc

Suscitare valent, et dicuntur excitatore S s. motores; vel Vero ita sunt comparata, ut e X- citatam energiam ad alia Promo Veant corpora , aut minus, suntque i Sto reSPectu Conductores vel Separatore S.

Excitatores optimi sunt metalla heterogenea, et putant aliqui, corpora metallica tanto plus Valere pro excitandis Phaenomenis Galvanicis , quo adfinitate ad O Xygenium ab invicem magis disserunt, quod tamen experientia generatim non

confirmat: etenim o Zincum et Cuprum, quorum

utrumque facile oxydatur , effficacem simul constituunt catenam ). Ponunt etiam suff1cientem pro Suscitandis Galvani co- electricis essectibus disse rentiam: ejusdem metalIi mutata mixtio, duritios, Politura, forma et temperatura a ; aut si e X citator unus fuerit siccus, alter Vero ejusdem generis humidus b); vel demum, ut DAVY e XPertu S est, si motallum idem uno 1fine acido, altero Vero hepate Sulphuris impraegnetur ; aut si metalli alterius loco carbo adtitheatUr ali Udve corpias humidum c). Denique ostendit HUMBOLDT , Constat

rens , fine altero cum illis in contactum ponitur, modo vitalitas satis sit intensa. Ut igitur GaI-vanica excitetur electri cita S neceSse est, ut corpora duo heterogenea, quorum unum minimum humidum sit , Vel in contactu saltem existat cum conductore humido , semet Contingant. Sus

citatur eadem efficientia etiam tum, ubi duo heterogenea liquid a Se mutuo contingunt, quo-

322쪽

304 LIB. II. CAP. III. IN cIΤΑΜ. SPECIAL. CONSID. rum Unum caut uir Uin quo metallum aut alium motorem sibi contiguum habet. Hi eqUiritur prae

sphaerici in BUXUs, quo electricitatis perturbetur aequilibri Um, et Galvanicus se prodat effectus.

Hac igitur ratione catenam struimus s i m-Plicem, quae eo momento ,. quo ClauditUr, atque eo, quo Sol Vitur, ob di Versam , quae his momentis prolicitur' solaritatem, diversos Suscitat effectus. - Si ergo metallo uno nervus ob veletur , et altero musculi armentur, eaque metalla ad se invicem admoveantur , Vel o Pe Con ductoris alicujus connectantur, t Um catena GaI-Vanica Clauditur, simulque musculi subsiliunt, donec tandem, viribus ad aequilibrium positis, conquiescant; remotis a Se metallis, vel retracto conductore medio, Catena solvitur, et oriuntur, Perturbati S novit US Viribus, Contractiones novae. -- Inten Sio earum Contractionum pari se habet ratione cum intensitate vitalitatis et motorum conditione. Valsent igitur animalia frigidi sangUinis, quae ceteris parib UA

tenaciorem habent vitalitatem, magis Pro e XPerimentis Galvanicis , quam calidi sua guinis animantia. Ea praeterea, quae Violenta Perimuntur morte , multo diutius stimulorum conservant receptivitatem, quam illa, quae e X morbi S pereunt , et ipsi etiam morbi Varii, prout oerVe-am Et irritabilem vim plus vel minus e Xhauriunt , Variam a morte Post se relinqUUnt erga stimulum Galvani cum relationem. Ranae juni-Ores, femellae, atque tales, qUae a lucis, Caloris et aliorum stimulorum influxu longiore tem

Pore remo Ventur , ecte Cum Primi S, quae e Somno hyemali caule resuscitantur, maXimum POSSidoni vitalitatis gradum d) , adeo, ut motoribus parum differentibus, aut ipso etiam nervo ad

323쪽

SΕc T. V. DE ELEcTRI c. ET GALVAN. ACTIONE. 3O5 Carnes reclinato , ConVellentes in iis Oxcitari Possint motus; ea Vero animalia, quae variis antea sollicitata fuerunt incitamentis, dissoronti Bus omnino indigent metallis , ut in vitalem cieri Possint reactionem, perduntque muIto citius omnem erga Galvani cum incitamentum receptivitatem.

Excitatorum conditio efficaciam auget ea ratione, qua illi sibi oppositi magis sunt, et valet demetallis plurimis non tamen de omnibus), quod

tanto efficaciorem SiStant Catenam, quo unum

facilius , et aliud minus fuerit oxydabile, illudque -- E, et hoc E consequi Possit. Inde igitur est, quod metaIIa minus nobilia crincum, plumbum , ferrum etc. cum nobilibus platina ,

auro , argento optimam constituant catenam. Variam etiam habent relationem ipsa mestalla ad muscUlos et nerVos, adeo, ut Pol US PO- sitivus cZincum) nerVo admotus, atque negativus argentum , cuprum ) musculis adplicatus, fortiores concitent motus, atque labefactatos otiam incitabilitatis Pro Vocent gradus ; pol 1 vero inversi reactionem Ponunt debiliorem , nec minores amplius feriunt vitalitatis gradus o).

Inversa Vero ratione hae C Se habent eo momento , quo catena Solvitur. Ea etiam est poculiaris

P f affli observatio, quam Humboldi quoquo confirmat, quod contractionum intensio oosit major, quo major carniUm peripheria excitatore tangitur; nul Ium clutem advortitur discrimen , seu Puncto unico nerVum tetigeris , fouvero ampliorem eius arma Veri S plagam f . Quia des nique stimulo eodem Vitalitas exhauritur, et novo incitamento iterum restituitur c . 73. III. , polorum permutatio , Vel aliorum incitamentorum Usus, aut qui e S etiam interposita, LENΗoSSER Physiol. med. Vol. II. U

324쪽

5o6 LIB. II. CAP. III. IN cITA M. SPECIAL. cONSID. relativam augent incitamenti GaIvanici potestatem.

Mirabiles quidem producit simplex, GaIvanica catena Effectus , POSSuntque experimentαI1aec vario modificari, et in infinitum augeri numerum; multo tamen efficacior est columnae electricae, ab Alexandro Volta inventae, actio. Cum nempe metallorum differentium

ut passim adhiberi solent, cupri et et inci) Ia-

mellae sibi arcte imponuntur , aqua aut aliis humidis conductoribus interpositis, eadem serie CZR-CZA-CZ columna exstruitur , atque Vitro, aliisve separatoribus sejungitur, tum Poli extremi CZ admirandos produnt in destruendis cor-POribus, novis componendis, aC mutandis naturae phaenomenis effectu S g). Augetur columnae Voltanae actio ea ceteriS Paribus Proportione , qua Iamellarum saria numero augentur , adeo, ut complura Stratorum millia Prodigiosos omnino Producant effectus.

Oppositi sibi sunt ejus columnae poli ita, ut p. Z in E, P. Vero C - E prodant, et vigenteae polaritates tanto magis, quo P Iura lamellarum intercedunt strata. Praecisua αdPRratus electro motorii phaenomena sunt Sequentia: Dum conductor Cum P. in conjunctu 3 Cum interna,

atque alter Cum P. - Cohaerens Cum eXterna lagonae Eleistianae armatUra in contactum ponitur, haec, ut in electrica accidit machina, oneratur. - Ubi Conductor metalli CUS , cum alterutro P. CohaerenS, et αPice desinens , ali frip. ad minorem admo Vet Ur distantiam, scintilla prolicitur , quae inflammabilia Corpor ab ipsumque etiam ferrum et tenues metallorum Iam l-Ιas succendit, atqUe metalla, secus difficilius fundenda, liquefacit. --Hac ratione etiam mer-

325쪽

SEc T. V. DE ELEcTRI c. ET GALVAN. Ac TIONE. 3o curii suppr11cies o Xydatur, ea Peculiari differoniatia , quod plaga OXydata stellam exhibeat, ubi voti ductor Ultim VS, qui catenam jungit, cum p.

- cohaeret; Circulum vero referat, ubi conjungens condUctor P. - fuerit. -- Sejungitur aqua in principia sua constitutiva, ubi conductore nutriusque Poli in eam agunt, adeo, ut P. - cte rem hydrogenium, et P. o Xygenium proliciant; si autem conductor P. non fuerit e metallo nobili cauro aut Platino9, tum nullus prolicitur aer purus, Verum ipsum calcinatur igno-hilo metallum. Dum aqua Pro hoc experimento adhibetur minUs surre, Pro Variarum Peregrinarum particulctrum ratione , Varius oritur che micus proce SSUS. - Pigmenta CaeruΙ ea vegetabilium a p. in rufo tinguntur colore; accipit vero tinctura Curcumae a P. - Colorem brun escentem. - Sanguis recens exmissus ad p. in florido rubrum accipit colorem et coagulatUr; ad p. -i in atramentum vertitur, et permanet fluidus. Comperit BRUGNATELLI , quod Iac ad p. in acescat, et simu 1 coaguletur , Cum Conductor - sac- charo lactis obducitur. - Ρarrotianis didicimus periculis , quod carnes , in distinctis , aquae repletis Vitris , Per P. hydrogenii in gelatinam, per Oxygenii autem P. in Pinguedinem vertantur ti). - Denique notissima est et summi mo monti Η. DAVY inventio, qUa innotuit, alcalia ad polum negativum in substantiam verti mo talloidoam , quae inflammabilis est, et sub aqua cum explosione in Pristinam revertitur naturam

Requiruntur autem Pro hi S quoque expori montis , Ut in catena Sim Plici , aqua , certus temperaturue grridus et aeris o Xygenii praesentia. Ea enim proportione, qua aqua eVaporat, columnae Voltanae deficit vis, et suspenduntur

326쪽

308 LIB. II. CAΡ. III. INcIΤΑΜ. SPE cIA L. coNSID. omnia electrica Phaenomena , cum interjecti conductores siccantur; major ejus est actio intemperatura 35 gr. - 4Ogr. R. , qUam Si depressa fuerit ad 8 gr. - 1O gr.; in aere o Xygenio multo est e fricacior , quam in atmosphaerico , nec Ullum odit offoctum in aZotico Vel attenuato aere, et minuitur manifesto oxygenii quantitas, ubi columna ea recipiente clauditur vitro h . - Subactione Galvanica Iaminae metallicae, Zinc ea ΘΡraeprimis , Oxydantur , et quidem magis eo tempore, ubi catena juncta est. Deficit autem

Columnae electro motoriae Vis ea Proportione,

qua ipsa augetur Iamellarum Oxydatio, adeo, ut iis calce iam obductis, praesentibus licet re-Ii quis adminiculis, omnis evanescat effectus I . Quod alteram facit corporum ad ossicion-tiam Galvanicam relationem, dantur Se Paratores iitrum, resinae, olea etc. et Conductores. Isti iterum sunt vel perfecti mo-talla, carbo , qui omnem tollunt, ubi catenam jungunt, effectum, vel imperfecti, qui po-1orum tantum minuunt energiam, non tamen susserunt. Sunt autem conductores imperfecti,

ut Paul. ERΜAN optime determinavit m) , ve Ibi solare S , VeI uni Polares: ad priores porti noni aqUa et Soluti in ea Sales neutri , si quid om olectrica efficientia in ipsis his conductoribus in duas abeat Zonas, quarUm una Φ et

tiliora - E exhibet. Unis Olare S condu Ctores unius p. E conducunt, alterius Vero separant: flamma spiritus Vini et aliorum Corporum, quae carbonicum et hydrogenium Continent, in tantum conducit E ; flamma pho Sphori, Sic cum a1- Bumen set sapo Sic CUS - E conducunt, et Separant E. ConducUnt autem Perfecti Qt impor&eti bipolares conductores Galvanicam efficien-

327쪽

SEc T. V. DE ELEcΤRIc. ET GALVAN. Ac TIONE. 309tiam ad distantias magnas, ut F. H. BASSE et ERΜAN experti sunt n).

g Figura lamellarum nullum habet influxum in energiam GalV. ; magnitudo concussiones parum auget, plus Vero Potentiam in generandis aerihus ; ipsae autem scintillae et . cum magnitudine lamellarum augentur. Sal culinari S solutus in aqua, qua inter modii conductores humectantur, Virtutem auget, estque optima cius proportio ut I: T. Esricacior est. sal ammoniacus , Qt Valet Plurimum acidum salis dilutum , quibus columnae offectuSPotenter augetur; ob nimiam tamen metallorum Oxydatio

328쪽

GaI vanismi et o 1 sciri citatis adfi-11 i t a S. Si phaenomena consideremus et offectus Gai Vanismi g. 23ο. , adfinitas efficientiae istius cum electricitate in oculos incidit. Sunt autem

Grgumenta Plura, quae noS Provocant, ut Cum Pluribias naturae Scrutatoribus credamuS , agenSGalvanicum modum duntaxat ossct electricitatis , qui sub mutua corporum chemica et dynamica actione prolicitur. Etenim Galvanismus iisdem separatur cum electricitate Corporibus , ot iisdem Etiam communicatur, adeo, ut Sesa Tatores aut conductores in utraque esticientia

aint iidem, quod ΕΗΜAN et PFAEF contra Humbo Iditum ostenderunt. Observante ABI LGAARD , positiva E ut P. in catenae Galvanicae acidum suscitat Sal Orem, Pro ut negativa E perinde, ut P. - Salvanismi rei Calino sapore Iinguam adficit a). Eosdem praeterea in substantiis diversis has officientiae producunt e

Ctus , estqUe utraque Potentissimus nervorum et fibrarum muscularium stimulus, quo Vitalitas Iatens, minimi etiam gradus , ad energiam vitalem revocari potest. Peculiaria tamen in apparitionibus GaIvanicis observantur Phaenomena, quibus convincimur, Singularem eSSe electricitatis modum : namque contactum immediatum conductorum Galvanismus requirit, dum

329쪽

SEc T. V. DE ELEcTRIe. ET GALVAN. Ac TIONE. 31 Iolectricitas ad majores distantias Scintillas projicit; non agit Ille in siccas animalis corporis Partes, estque Sensatio longe altera, quam Vol tanae columnae Succussio in nobis Suscitat, ac ea, quae e X Lei densi percipitur vitro.

) Ostendit ERMAN, vaeuum Torri cellianum ea Saltem ratione E conducere, qua vapores continet aqueos iossa Sicca et flammam semiconductores esse utriusque electricitatis, Gilhert 's annis, XI. i5o.). Vitrum e3ndens, ut PFAFF Observavit, E non modo, verum et Gai vanismum conducit ibid. VII. 25O. . -) Vorsucite ii. d. ger. M. u. N. I. P. 433. Sq.

13 HUMBOLDT ibid. p. 427. g. 232. . G alvanismi actio. Efficacia Galvanis mi in corpora Phaener Ohiola multorum cel. virorum e XperimentiS Comprobata habetur. Comperit TREVIR ANUS, manifestum ejus efficientiae in plantas influxum , viditque vegetationem Electro motoris effectu a Ce Ieratam fuisse ' . Multo tamen efficacior Est idem Atimulus apud animalia , quae manifestis instruuntur nervis , utpote optimis E conductoribus. Invormibus igitur, molius cis et insectis, quae , ut Prescianii, Mangilii aliorumque constat observationibus, nervi S Certo informantur ), stimulus Galvanicus manifestos ponit offectus a). Apud animalia perfectiora, ubi multo maior viget systematis sensibilis et muscularis oppositio , efficientia eadem plurima suscitat phae nomena , quae modo Perstringere Volumus.1 Ponit in nervos o systemate sensatio nos varias. Omnes humani corpori S Ραrte S, quae nervis instruuntur, inflammαtae Praecipue et cu-

330쪽

31 a LIB. II. CAP. III. IN cIΤΛΜ. SPE cIA L. CONSID. licula nudatae , doloribus adficiuntur a Galva nico Stimulo, vel maXime, ubi Voliani aΡΡaratus effectui exponuntur. Concitat autem P. maiores potiSSimum sensationes , cum nudat HS adtingit Partes, quam P. -. Producit Praeterea P. - calori S, et - frigoris sensum b). Notum est Voltanum e X perimentum, quo potu S - ct Cidum, atque P. - αIcalinum in lingua suscitat Saporem c). - Ubi polUs alteruter vel Uterque xamos tangit nerveos Paris quinti, tum unUSVel uterque oculus, ut Georgius ΗUNTER primus Observavit, momentis iis, quibus catena iungitur et solvitur, fulmino a quadam perstringitur IUCe. - Μinor est Galvanismi offectus in organon

odoratus ' suscitat tamen p. - naribus admotus Aternutationem et odorem ammoniacaΙem , et tot

luntur hi offectus polo opposito d). - Μolestissimam doniquo suscitat Salvanica electricitas

in auribus sensationem, Simulque Sonum Pro

ducit intensiam, et qUidem vehementius hic agit is conductor, qui ad Do Ium negativum refertur. Si vero utramqUe aurem SimuΙ catena Subjeceris electro motoriae , tum Praeter Phaenomena dicta a P. caeruleam , ' P. - rubeSCentem una Percipies lucem.

haec experimenta possint Variari, HUΜBOLDΤ , PFAFF, RIT TER etc. Ostenderunt. Possunt autem

Contractiones musculares in frigidi sanguinis animalibus pluribus post mortem horis saepe suscitari , etiam in hominibus decollatis e), submersis , a poplexia aut alia subitanea mortis specie peremtis. Peculiare est, et magnae certae dignitatis phaenomenon , quod immediatUS nervi contactus pro sUscitandis muscularibus Con

tractionibus haud semper requiratur , Verum