장음표시 사용
451쪽
lia Lepidii oblonga , serrata, pinguia, viridia Superne, in feriae subalbida, ac juXta dorsum purpurascentia: flores juxta Supremum Caulem lutei, qui abeunt in pappos Radix
est aliquantisper glutinosa , odoro guStu, ac sapore amaro et nonnihil acri. Ashmati est utilis: Conferre fiant contusam atque illitam ambustis humore forta Ssis quodam sali Voso , quo videtur abundare : calida enim est ordine tertio et humida natura. Nascitur Teiacoqui in montibus. Folia hujus plantae Pastinacam gu Stata reserunt. ESt et alia planta, quam C0ctlanethuail, Seu urentenn radiceniet vocant, huic forma prorsuS similis, sed fibrata radice ac minime genicu lata , cujus vis calida est et sicca, et ob id non duxi seorsim describendam.
Uerba est CocoCAQUIOTL tres cubitos longa , fibra tae innitens radici , unde mittuntur cauleS SeXanguli, terni, folia Ocymi, sed profundius Serrata , ac Veluti sinuosa, punctisque luteis diStincta: flores Betonicae altilis, aut Ompou ochiil Sylvestris, quorum foliola coccinea sunt, in medio vero apeX croceus eminet ; prodeunt hi a calycibus
quibusdam scariosis, Cyano haud dissimilibus. Flos foliaque odora sunt, et acris saporis, illum Nasturtii paulisper imi
452쪽
test , et in hortos Philippic0s transferri. Pertinet, ut mihi quidem videtur, ad species Cemp0alxochili, quod Odore etiam ejus apparet indicari.
De coco 'MEcATL, Seu fune Volubilive acri. COCOCTEMECATL , quam alii coclemeCaxibuiti Vocant, radici fibratae insi Stit, unde oriuntur purpurei cauleS atque volubiles : et in eis folia Ocymi forma, longe tamen majora , angulosaque et crenata ; flores in postremis ramulis pilosi, parVi, abeunteS in pappOS , et eX albo purpuraScenteS. Folia glutinosa sunt, quamobrem tu Sa haec pugilli menSura,
atque epota dySentericis medentur. RadiX autem cauleSque quarto Sunt ordine eXSiccantia et calefacientia, tenuiumque partium: medentur ophiaSi, et lichenibus. Drachinae duae radicis devoratae dolorem ventri S ac tormina Sedant, evocant urinam, eniXjS opitulantur, earumque morbis a frigore Ortis medentur , placant etiam dolores a flatu OSo spiritu genitos. Provenit Tuc apichilae , et uuauhquechullae calidis ata
453쪽
De csCOCATON , seu herba ustulata. Folia fert COCOCATON parva , cordis figura , ordine ex utraque parte caulium diSPOSita, qui multi Sunt, breves, tenues , tereteSque, et a radice raphaninae Simili fibrataque prodeuntes. Ad Alfines genera videtur pertinere ; nam et flores fert pusillos et CandenteS. Frigidaque et humenti con- Stat natura , Saporisque e St et odori S eXpers. Succus instillatus naribus doloreS capitiS a causa calida ortos dicitur tollere, aC t Umores praeter naturam repellere. Nascitur in calidis et aquosis locis Iochimis alietinci.
CAPUT CXLVIII. De cocOCATON Secunda.
Herbula est solia fundens origani, et flores cyaneos invasis longiusculis. In frigidam temperiem inclinat, etsi cujusdam caloris non videatur eXperS: Oculi S autem magnopere dicitur conserre. Nascitur in planis Oeoitu ensibus, in ruderibus ac maceritS.
YZΤΛCCOCOCTLACOTL , Seu Uitas acris et candens, quam
454쪽
alii Tettactexcali lac0ti, Seu sudem candidam SaxiS innascen tem Vocant, radice firmatur fibrata , unde edit Stipites lae-VeS , teretes, ae purpureos, folia oblonga , Serrata et mollia, ac florem album in corymbis. Radice utuntur Indi evocando sudori ab his qui dolorem patiuntur articulorum, atque ita illis egregie medentur: eodem quoque medicamento Subvenire Solent perfrigeratiS. ESi enim gUStu Odora, acris et calefaciens ordine tertio, tenuiumque partium. NaScitur Xalatici saxosis locis. Servant radicem ejuS indigenae in at
De cm HI ZPANI, Seu medicina Sanguinis amara.
Arbor est CHICHICEIPAΤLI mediocris, soli a ferens ob
longa , minime serrata, et maculis quibusdam fulvis secundum transversorum interveniorum discursum interstincta: flore et fructu caret, et Vulpeculam quadamtenus olet. Calida est et Sicca ordine tertio natura. CorteX tritus atque devoratus urinam evocat, et quidquid urinae meatus obstruere potest. Calidis ac montosis locis gaudet, qualia sunt Tepoz-llanica , et interdum etiam temperatis. Quin cortex radicis tritus ac devoratus cum Siliquastro valet adversuS ventris dolorem , Satietatem, atque lassitudinem ; per Se Vero alvum dicitur adstringere.
455쪽
Duplex eSt CHICΗ1CEZΡΑΤΕΙ , altera ad arboreS pertinens, de qua seorsim dicetur, altera ad herbas, de qua modo. R dicem haec fundit praelongam, funiculo similem et fibra tam , ex qua prodeunt caules quadrati , paululum rubet et geniculis intercepti: et in eis folia Mali Medicae , minora
tamen, et ubique terna, foreS acervati juXta ramorum eXo tus , et cacumina. Calida moderate conStat natura. CorteX radicis ejus exhibetur duarum drachmarum pondere his quie loco quopiam editiori cecidere, aut alia quavis occasione contusi aut verberati Sunt; praeterea etiam ventrem dolentibus , dysentericis, aut fastidio vexatis cum Siliquastri Indici fructu. Temperato elementique gaudet caelo, asperisque et montosiS loci S provenire Solet.
De EZPATLI siuauhnahuacensi. ErΡATLI siuauhnahuacensis, quam alii siuauhezlli, Seu m dicinam sanguinis Vocant , frutex est folii S verbascinis ob- rotundioribus , Sed hirsutis , pinguibus , mollibus, et cordis paene figura. Manat incisa Sanguine , unde nomen; Odorem Sthoecadis gravem praefert. CorteX est CaliduS, guStu odo-
456쪽
ruS, reSinc SUS, SiCCUS , at ille adStringen8, et demum ama rus ; Secundo ordine calefacit, aut amplius. Jus decocti radicum, quae rubrae Sunt et SurculoSae, infuSum, aut potatum medetur dySenterii S , ac Veteribus plagis Stillans e praefatis ramis liquor. NaScitur regionibu8 calidiS, qualeS sunt Quauh-nahuacenses , Temiitzin enses , et Teucalizincenses, ubi earn conspeximus juxta SaXosa loca.
De TLAPALEZPATLI, seu suentis sanguitiis medicina. Arbor est mediocris, folia serens origani, florem pamvum et candidum, et qtux0chiti Similem , racematim dependentem, fructumque, ut reserunt, nullum. JUS decocti cor ticum ejus urinam evocat, et quidquid ei impedimento esse poteSt, maXime Si cum Tlallacacuit lapilli misceatur, sanguinem percolatum fluentem cohibet; ipse Vero cortex alvum coercet. Frigida Siccaque, et nonnihil adStringenti constat natura. Gelidis montosisque locis gaudet aut aliquanto calidioribus, et menSe Septembri floret. Sunt qui si alii nuncupent. CAPUT CLIV. De cm mc APALEZM HUIra, Seu arbore rubri sanguinis
Cortex stipitis ejus arboris, quam Mexicenses Cui
457쪽
hibet, adsti ictoria , quam participat, vi et inflammatis oculis medetur. NaScitur temperatis plagis, aut paulo frigidiori bus. Folia Sunt oblonga, obtusa , et circa pediculum Sensim attenuata. Calida glutinoSaque , resinoSa, odora , et adstringenti constat natura. Lac effundit primo candens et tandem rubeScenS, Unde nomen r flore et fructu sunt carere. Nascitur apud Fauhnahua ensem agrum.
Frutex est modicus, arbusculave, solia proserens origani, oblonga , parva , ac terna, Tep0ztlatir is agriS proveniens. Calida et sicca conStat natura. Jus decocti corticis potum
urinam evocat retentam. CAPUT CLVI. De EZI HUI L.
Arbor est magna solia ferens VerbaSci, ampla et angulosa ; sanguinem Stillat, quem Vocant Draconis, unde evenit ei nomen ; eSi enim EZQUA AEUITI Sanguinis arbor. . Provenit siuauhehinanci. Est et alia arbos eodem nomine, eodemque succo manans, de qua alibi. Nam de Draconibus Fortuna
458쪽
tarum in libro eis dicato Scriptum a nobis eSt. ViS autem hujus succi frigida est atque ad StringenS, corroborat dentes , fluxiones Sistit, denique vim omnem , Similitudinem, ac essectus eoSdem praeStat, quoS Sangui S DraconiS noster, quia Draconibus Fortunatarum colligi Solet.
offendi etiam apud siuauhnabitacenses agros , qui pertinent ad Tepequacuit cum, arborem E atli Quauhnahuacensi persimilem , soliis tamen magis orbiculatis, hirsutis et asperis, crasso cortice, radice SurculoSa, aC juXta aquaS naScentem, quae adStringenS etiam eSt, et Odorata , amara , calefacienS, et ad eadem utilis. Est et alia herba apud Quauhnahuacenses eodem nomine , quam ideo Secundam siuauhnahuacensem hujus nominis vocavi ; Similis Tacahoitzxochiti, flore tamen carenS et fructu , foliisque paulo majoribuS ac minuS pinguibus constans. Cujus liquor , qui Scarificata arbore copiose fluit, oculis inflammatione laborantibus mire Subvenit. Frigida eSt, Siccaque et adstringens. Nascitur in calidissiuauhnahuacensibus, et Tacapichilensibus.
459쪽
De Ez ITE , Seu manu Sanguinis.
EZΜAITL , quam alii Tlae at si Seu θsenteriae medicinam vocant, arbor magna est, ramis Circumcirca referta , qui summa eorum parte frequentia folia effundunt, proxima sculneiS , et acervatim CongeSta, magiS tamen SinuoSa aefissa. Jus decocti stipitis ejus dysenterias compescit, ac se bres exstinguit. Frigida temperie constat adstringentique. Provenit temperatis regionibus, qualeS Sunt Teguatianenses, montosis, atque editis locis.
De Co TOPATTI Aiantina, seu luteo medicamento Adiant o
simili. CoZT1cΡΑΤLI Adiantina, quam alii Cocoetili alii vero coettio vocant, Adianto Dioscoridis esset similis, ni longis ac pallentibus fibris abundaret, binos longitudine cubi
tos eXcederet, lutei essent caules, et folia aliquanto amplio, ra, pallentiaque: flore , et fructu, ut unt, caret. Radix gustata initio dulcis est, sed postea nonnullum praebet amaritudinis sensum. I emperata videtur constare natura, aut in frigus paululum inclinare. Quamobrem aqua, in qua radiX aliquamdiu maduerit, tumentes calore oculos illitu temperat, nu-
460쪽
hes discutit, ca; nemque in eiS eXCrescentem erodit, renes et vesicam emundat, evocat Urinam , es eorum, quibUS Sanguis est miSSUS, Stabilit corpora, denteS Vero ae gingivas foliorum pulvis extergit atque corroborat. MeXici nascitur, montoSisque locis laetiuS prOVenit.
De COZTI ATLI, seu lutea medicina.
Uerbula est octo decemve folia serenS, quorum alia candentia Sunt, purpurea alia, et alia e X albo purpuraScentia, pinguia, Obrotunda forma, et replicatiS marginibus, humore mananS et Portulacae foliis quadamtenuS similis; e medio prodit flosculus flori Aquilegiae persimilis. Frigida humidaque constat temperie , etsi nonnihil caloris participe nonnullamque praeseserat amaritudinem. Utilis est febrienti bus , aut quomodolibet aliter paSSis calidam et Siccam distemperiem, seu illita Seu devorata. Nascitur Mecat lani saxosis locis juxta aquarum rivulos.