장음표시 사용
421쪽
que , aut quamcumque ob causam delassatis ; in quem usum semel quotidie potari solet ex aqua , praecipueque tempore matutino. Amara est, ut nomen indicat , calidaque et sicca ordine tertio natura.
Radici insistit fibratae, unde proseruntur cauleS multi. recti et purpurascentes: et in eis folia Mali Μedicae angustiora, adjectis aliis parvulis ab eadem origine prodeuntibus , eadem, qua ceterae hujus nomini8, natura. Satietati medetur, fatum discutit, et dolorem ventris tollit. Nascitur Tepugilani locis montOSis.
De TLALCHIMICPATLI , seu de herba amara , humili atque
Volubilis est sese convolvens arboribus, multosque proferens Stipites, tenues, teretes , Virides, 'et per intervalla geniculatos: folia Lini, angusta, longa raraque , et Siliquas per intervalla binas, lanugine bombycina refertas, foresque exiles et pallentes. Sapor eSt amarus , temperies tertio calefacienS et eXSiccanS Ordine , aut amplius. Jus decocti ejus discutit flatus, pellitque. Nascitur in mon-
422쪽
tibus Toxichimilcensibus , ubi eam depingendam Curavimus.
De IVA CHICHI ATLI , Seu Chichi at si montana. Volubilis est genus QUAUΗCHiCHICPATLI , folia ferens Limonis, Sed latiora, molliaque, ae cauleS iereteS et tenues. Amara planta e8t, unde nomen, calidaque et SalivoSa natura. Dysente riciS mire confert radiX trita , epotaque ex aqua Plantaginis semunciae menSura. Provenit Imaxies censibus montibus adhaeren8 saxis: insignis herba ob praestantisSimos ejus in medicina USUS.
De re Cinc Te0castaincensi. TECHICHIC , Seu herba amara lapidum , radicem fundit CraSsam ac Surculosam , caules fuSCOS, laeves, teretes, et tenues, SeX dodrantes proliXOS: folia Similia sagittarum mucronibus , aut peltae amazonicae, non Sine intermistis capreolis , alba et aspera et 2 Fauhilinos flores in comarum formam Coacervatos. Folia Sunt amara, Calida et sicca o dine tertio. Jus decocti ejus dolores membrorum tollit, singulis quibusque diebus matutino epotatum, donec auferatur dolor. Nascitur in calidis collibus Teooaltetinet. Aliam eodem nomine plantana vidi apud Tacapichilanies, amaram
423쪽
quoque et acrem , foliis trifidis, angustis, et longis , radicibus inniXam capillorum forma et aquoSis provenientem locis, quae tertio fere ordine calefacere mihi visa est; ac tertiam aliam apud Oc0ilucenses radicis Surculosae et par vae, florum Candentium, et foliorum obrotundorum, Μ oranae similium , aerem, Odoratam gUStu et natUrae Cale facientis ; cujus folia devorata ex aqua dimidii pugilli meim Sura alvum leniter Solvunt. Calefacit , ut videtur, exSic catque tertio gradu. Oisendi alteram herbam hujus nominis inter sata Ttettolucae, foliis anguStis et longis statim a radice prodeuntibus, caulibu S tenuibus et multis, circa eX- trema Spicatis, Pungentibusque , et subalbidis , reliquae in-
star plantae, fibratis radicibus, frigidae et humentis naturae, ac inflammationes repellentis non Sine quadam lubricitate. Carebat odore et Sapore , quemadmodum videtur magna ex parte decere herba8 hujusimodi temperiei.
De ErosVIITIC, seu Elin olus , quam alii Techichio vocant. Radice firmatur ELOQUILTIC longa, et digitum CraSSa, unde mittit stipiteS sarmentoSOS, Virore diluto tinctoS, ro tundos ac tenueS , et duos cubitos longos, resertos foliis Mali Persicae, latioribus et tenuioribus, flores albos modicos cristarum forma. Calida e8t quarto Ordine, acris et
424쪽
amara; ventriculum ob friguS imbecillem corroborat a duarum drachmarum menSUra devorata , et medetur Satietati. Nascitur in montibus regionum temperatarum, ac Septembri mense floret.
De TLA Cm c Oc0petiylicae. Hepba est surculosae radici innixa, unde proseri stipites tres cubitoS longos, teretes et PurPureos: solia Serrata, Salviae similia, sed aliquantisper latiora , inseriae Subalbida, ac VireScentia Superne, et floreS in SupremiS Catilibus candidos , et in pappos abeuntes. Succum Unciae unius radi cum potatum eX aqua unt Pituisam Per inserna Vacuare. Calida est, acrisque et amari Saporis. Mederi unt Panu censes Scabiei ventrisque. dolori ac Splenem minuere.
De TZTA ATLI CHIPIETIC , Seu Candida medicina, simili
YZTΛCPATLICHICHIPILTIC , quam alii Chichipillio, alii vero Tlacochichio vocant, radici innititur longae , mediocriter craSSae, et candenti, ex qua prodeunt caules cubitales, folia parva, leguminibuS Sapore, odore et forma similia , ac flores purpurei. I usa haec adhuc Virens, et laevi-
425쪽
gata, plagi8que admota inSperSave eaSdem conglutinat , et cicatrice confecta et expurgata Sanie obducit et tumoribus praeter naturam medetur ; Solet etiam pulvis, ubi expedit, albumini ovi, priu8quam applicetur, commisceri: quod si eadem mensura Tola at si adjungatur, egregium fiet medica men feminis, quarum optatur conceptuS Verum purgato corpore menstrua decentibuS medicamentiS evocantur, et tandem ori uteri Olli et P0xab0ac admoventur admiSta, atque ita demum homini generando Uteriis redditur aptus. Sunt qui praedictis addant, trium drachmarum pondere devoratam radicem febrem vacuatis superne aut inferne humoribuS Sanare et eXcitare mortuam appetentiam. Amara haec est calidaque, et Sicca ordine tertio natura et adStringens. Nascitur in montibuS Mexicanis.
Herba est quatuor dodrantes prolixa, foliis origani mi ni me SerratiS, caulibuS tenuibuS , radice Candenti et Surculosa , albis floribus , modicis et comantibuS , in papposque abeuntibus. Radix calefacit et exsiccat ; eadem sesquidrachmae pondere it ita, atque devorata pituitam expurgat per Superna Secure ac citra angorem. NaScitur circa colles Ocopetiylicae.
426쪽
De cΗICHVOTIC , Seu herba frigida et amara. Arbor est parva, soliis Ilicis, sed majoribus, et minime SerratiS. Frigida conStat natura, et admodum glutinosa; quamquam partibus quibusdam calidis carere nullus tergi versari possit. Medetur febribuS, fluXibuSque, praecipue ortis a calore. Nascitur in calidis saXΟSiSque et montosis Utet0- cani lociS.
Arbor est magna COAQUARUITL , foliis Menthae, sed minime serratis , StipiteS undequaque Ornantibus , ac fore purpureo modico; eX quo siliquae per Summa caulium gignuntur , palmum longae , a quibus SumSit nomen ; contor tae enim Sunt ac VernaeS angueSve quadamtenus imitantes , semine lentibuS Simili, minori tamen refertae. Vis est frigida atque adstringens; quo fit ut aqua, ubi radices aliquamdiu maduerint, febres exstinguat , calidam quamque intemperiem emendet, inflammationibus obsiStat, coerceat alvum, et multis aliis ad hunc modum praestandis Sit utilis.
427쪽
De csATEXIVILITE, seu altero Sislymbrio montano. Sis ymbrio alteri Dioscoridis similis est, itidemque edulis, sed montosis et arentibus locis proveniens. Nec aliud de ea planta adhuc accepi.
Radicem fundit crassam magnamque CoATETL, solia longa , angusta , nec iamen parva , floremque album in corymbis. Radix imposita lethiseris glandulis medetur et locum, cui admovetur, eXUrit.
De tricuspide CCANE PILLI, Seu Mazacoanenetilli , quod est anen illi cervinum, seu Cthoacoanen illi. Volubilis quoque est tricuspis COANENEPILLI , ita a me cognominata ob formam soliorum. RadiX est sibrata , lutei fores , et capreoli similes Praecedentibus. Temperata est aut nonnihil calida natura. Semen retentiam pellit, appetentiam eXcitat, atque devorata duarum draClimarum mensura bilina pituitamque vacuat mediocriter per inferna. Provenit locis calidis et campestribus Tacutichiae, Hoaxtepeci, et
428쪽
Cottiae. Quin et aliam ostendi hujus plantae differentiam, folia cordis figura ferentem, de qua Seorsim loquemlir; aliam vero priori Similem, Sed longe tenuiora serentem solia, eisdemque praeditam viribuS.
De COANE PILLI frutice, f0liave ferente cordis figura. Volubilis frutex est radici innixuS longae et fulvae, equa proferuntur cauleS tenueS, tereteS, et virides: et in eis solia subalbida, cordis fere forma, ac flores ex albo pallie-SCentes, et eXileS. Radi X unciae uniuS menSura lusa ac devorata febres dicitur arcere; mistaque Tettacquabuit l, aut aSSumta per Se urinam provocat, Semen retentum pellit, necnon Sanguinem coactum in grumoS et lapillos. Dulcis est sap0r , frigidaque aut mediocri S natura.
De COANENEPILLI Atati accensi.
Vidi apud At attacoton oppidum ignobile , juxta Aethnae
nivoSae radices Situm , genuS aliud COANEN EPILLI , hominis aequata S altitudinem, aliudque a praecedentibus, soliis oblongis , radicibus prolixis, atque craSSis, fructu oblongo , ubi Semen margaritis persimile , et floribus candentibus. Ad temperiem videtur attinere, et ideo radiceS tugae,
429쪽
atque ex aqua devoratae sedant dolores. Sunt qui Covelli
De COAPATLI, seu Alsine Pahuatianensi. Herbula est folia ferens Alsines, sed valde pinguia, per caulis intervalla quaterna , et cruciatim disposita ; radices capillis similes, caules breveS ac tenues , et florem longit sculum , taeniae aut piperis longi forma, sed valde minorem. Sistit haec vomitioneS, nauSeam compeScit, devorataque viperarum, et Ceterorum Venenatorum animalium mo sibus quolibet pondere mire obsistit. In calidis vero Pahu-tiani locis solet proVenire.
De COAPATLI Siliquata. Fibrata firmatur radice , unde oriuntUr cauleS cubitales , aut aliquantisper longiores, Limoniae Mali, folia inferna parte albescentia, hirsuta et oblonga, flores lutei ac ob- rotundae siliquae , et acuminatae. Frigida et Salivosa natura constat; quo sit, ut radi CeS Semunciae mel Sura eX aqua devoratae calorem ac praecipue capitis tollant. Nascitur in calidis montosisque locis, qualis est Hot cui et Taauhte- seco.
430쪽
De ZAZANA , quam alii Gapat si vocant. Z et N)c4 ita dicta a lanugine innata radicibus, quae fovendo igni aptissimae sunt, et libriS augentur fulvis, luteum tamen, Si dentibUS conterantur, OStendentibu S colorem, caules profert multOS rotundo8 et proliXos: et in eis folia oblonga, Serrata, ae Velut Spinosa per ambitum, licet cum primum a caulibuS Oriuntur, praecincta sint, et quibusdam alis utrinque exseritS novam quamdam foliorum repraesen tent figuram: flores in Summo capillatoS, intrinSecus rubescenteS , CX trinSecUS Vero CandescenteS eX pallido, qui tandem abeunt in pappos. RadiX est acris et amara , calidaque et Sicca ordine tertio. Flatum discutit , et ab eo ortos dolores frigoreue , Vacuatis inteStinis, infusa tollit, lumbricos pellit, ac medetur defluXioni alvi. Idem praestat ejusdem pulvis ex aqua Vinove devoratu S duarum drachmarum pondere, praeterquam quod satietati medetur ; alvum enim leniter solvit, urinam evocat, finit febreS, ae Ventris placat tor mina. Vocant hanc herbam Μechoacanenses Xarat m, aiuntque Succum radicis mederi doloribus e lue gallica profectis , impeditum motum reStituere, inStaurareque eOS, qui Ob-
structionis aut cruditatiS gratia SenSim ContabeSCUnt, Semen retentum elicere , enixarum relaeS roborare , evocare men SeS