장음표시 사용
181쪽
LIBERIV. CAPUT VIII 36 j. Istbfh e , videlicet ulcera rotunda , cava , tenacique materie repleta papillae externam faciem deturpant, ejusdem latera potissimum , ubi vivum dolorem,
crebroque inflammationem inducunt. Rbagadia, videlicet scissurae circulares , quae papillam circumzingunt, quaeque dolorem , cic inflammationem producunt.
4. Tandem papilla ipsa cadit, aut a mamma distrahitur multiplici de causa.
Causae. Causae horum diversorum morborum evidentes sunt; I. Excoriationes veniunt ab acrimonia salivae infantis , quae cutim papillae erodit, quod potissimum evenit, quando dentes erumpunt, vel pueruli colica, aut febri laborant, quia tunc sanguis calefactus acriorem salivam suppeditat. Interdum huiusmodi excoriationes a dentium ictibus procedunt , quos infans
a. Aphthae, sive exigua ulcera cava, iisdem plerunque de caussis, sed intensioribus producuntur , ut profundius papillam erodant . Hae aphthae jugiter per exiguam papulam incipiunt , quae postea disrumpitur , dc aphtam circularem gignit. 3. Rhagadia, sive excoriationes papillae easdem causas recognoscunt; faliva enim densa infantis circa basin papillae congesta, rimas areolae intrat , &s istiuas gignit. Hujusmodi rhagadia quandoque superficialia sunt, quandoque profunda , prout saliva acrior, aut papillae contextus laxior fuerit. q. Extremitas vero papillae distrahitur, caditque, quando abscessius , aut cancer in apice natus, papillam subtus erodit, aut rhagadia circa basin producta papillam tandem destruit. Causae, quas proposuimus, ad acrimoniam reducuntur , quam saliva contra hit interdum in infantibus , ceteroquin sanis , de bene constitutis. Sed si infantes male affecti fuerint, dc salivam habeant venereo latice infectam ii
commoda hinc orta saeviora erunt, dc ulcerum venere rum nomen fument.
Quamvis usque adhuc de papillarum morbis locuti simus, & nutricibus magis propriis, reliquae feminae tamen illis affici possiunt quando a venustulis lactari sinunt, quod est incentidum Ooluptatis . Cum saliva adultorum acrior , impuriorque sit illa infantium, mulieres saepe papitiarum affectus contrahunt, quibus citra causae indaginem mederi oportet.
Missurae aphtae , & rhagadia papillarum jugiter urentem dolorem Comitem habent, neque mirabimur si hujus partis sensum attendamus. Hic dolor perferri nMuit quando papilla infanti exhibetur ob pressionem ,& distractionem infantis tum acrimoniam salivae, qua ulcera imbibuntur . Quapropter impossibile est papillas praebere infantibus , qui ipsas renuunt idcirco mammae lacte turgent , & alterutrum auxiliorum impendi neces umerit, quae c. λ. , 3. hujus lib. proposuimus, ut lac absque dolore extrahatur. Quo ad casum par illae attinet, ipsi mederi abest , sed reliqua mamma Dimcium implet. Vidi enim altricem hac calamitate affectam cujus mamma Com Pλcta Omnino erat nihilque lactis admittebat , reliqua tamen grandior facta Patalium lac complectebatur pro integra infantis nutritione.
182쪽
Didinosis. Sci mirae , aphtae , & rhagadia papillarum oculis se offerunt , quare faei Ie recognoscuntur, & distinguuntur. Casus vero papillae facile prospicitur in attendendo abscessum, aut cancrum , simulque rhagadia circa basin papillae nati. Causa vulgaris horum morborum eis acrimonia salivae , quam infantes in pluribus circumstantiis acquirunt; interdum etiam infantium saliva viro venereo inficitur, quod gravioribus morbis occasionem praebet , sed id satis patet infantis corpus investigando, praesertim circa os, ubi morbi indicia apparebunt. Quoad mulieres , quae , etsi non alant, iisdem morbis laborant , similibus remediis ipsis mederi necessumi erit absquequo aegritudinum causam inquiramus. Prognosis . Morbi papillarum, quando a simplici causa procedunt, nempe a salivae acri. monia infantis , ceteroquin bene constituti , periculo vacant , modo saltem
haud negligantur. Sed quando a Celtico viro ab infante communicato procedunt, pro luis venereae symptomatis haberi debent , citoque nutricibus frictiones mercuriales sunt administrandae , ut ipsae, puerique convalescant.
Quoad papillae casum pertinet, praeoccupari poterit scissuris medendo ; sed quando abscessus, aut cancer ipsum promoveat, nulla ratione impediri poterit.
I. si excoriationes, aphiae, & rhagadia inflammatione, dirisque cruciatibus
vexari videantur, I. Venam secare necessum erit, partem affectam aequali parte lactis , & decoctionis altheae fovendo , cataplasma deinceps ex mica panis, & lactis applicando. . a. Dolore & inflammatione imminutis, papilla decoctione hordei , aut hyperici abstergi phterit, pauco addito etiam melle rosato leviter partem humellanio. 3. Post hanc lotionem papilla cum oleo. cerae, aut vitelli ovorum erit oblinienda pulverem gummi tragacanthae aut sacchari inspergendo , vel si melius
arrideat, linteola his substantiis imbuta applicando.
q. Interdum sumunt folia Ceranti Robertiani, eaque Conterunt in mortario marmoreo , donec in pultem reducantur , qua papillam circumcingunt , aut
ejusdem succo expressis pulvillos imbuunt, papillae applicandos. 7. Ut apposita papillae medicamina ibi persistant , mamiliaris Doea adhibetur galeri more, ex cera, aut plumbea lamina consecta ; hujusmodi instrumenta ex stanno etiam fuso reperiri solent , sed nimis premunt . Necessum
est, quod pelvis huius exigui galeri satis lata , & profunda sit , ut papillam
amplectatur , & remedia applicanda complectatur . Identidem quando mutatur apparatus, abluitur hujus modi instrumentum , quod suo loco retinetur opeco.nprimentis fasciae. 6. Quanto hi morbi amplius non suppurant , ut siccentur, aqua calcis abluuntur , vel obteguntur linteo resina alta , emplastro cerussae , aut pom-
pholygis oblinito . 7. Animal vertendum ea, quot mammam fanain praebeant aegrae bis in die, se
183쪽
LIBERI U. CAPUT IV. I 69 sellatori , ut lac deflectat , neque aegrotantem mammam infarctat , ubi plu
II. Si vero animadvertamus aphtas , & rhagadia tanta saevitie pollere, ut erodant, atque perfodiant papillam cum periculo casus , hoe detrimentum praeoccupari oportebit, filamenta applicando , sive splenia imbuta pauco unguento bruno leniori, confecto nempe ex admixtione suppurantis emplastri , vel decem , aut duodecim granis praecipitati rubri, cuique semis drachmae additis , doneo progressus erosionis intercipiatur , & tunc vulgaris methodus erit protrahenda. Ili. Si vero ob indaginem nutricis, Sc infantis papillae aflectum a lue celtica derivare cognoscamus , post venae sectionem, purgationem, atque balnea, frictiones mercuriales erunt administrandae, ut ipsa , atque infans convalescant. Hae frictionu tamen pauciores, de per vices distantes esse debent, ne salivationem moveant; quatuor enim , aut quinctiae unciae unguenti ex partibus aequalibus axungiae suillae, Sc mercurii extincti confecti adhiberi solent. IV. Casus vero papillae haud averti potest quando ab abscessu , aut cancro areolam intus erodente procedit; melius se habet aegra quando papillae casus a rodentibus aphiis, aut rhagadiis pendet, quia hujusmodi ulcera facile r primuntur, & si unquam ceciderit papilla , partem assectam vulgari methodo pertractando, cicatrix facile obtinebitur. Demum ut quae dicta sunt, recolamus , spes est impediendi casum papillae quando ab aphiis , & rhagadiis ipse dependeat ; aliqua se i levis lima spes superest, si ab abscessu casus derivet anulla est spes papillam recuperandi, si cancer ipsam destruxerit. V. Quanto papilla ex parte tantum destruitur, quod sub aphiis, & rhagadiis tantum evenit, eam sugendo producunt , quod interdum obtinent , sed cuin omni na ceciderit , mamma nullum amplius usum habet, sed sensim com- Pingitur , reliqua vero mamma ingrandescit ita, ut tantinadem lactis suppeditet , quantum ambae simili prastitiitent. Vidi enim ipse altricem, quae ex uniaca mamma bene constitutos infantes ubertim alebat.
De defectu Iuctis in mirisibus. Deseriptio. INfantes primo nati Iacte tantummodo nutriri valent, quia eorum stomachus
solidiorem cibum neque perferre , neque subigere potis est ; circa sextum mensem enim juscula propinari possunt, jusculorum vero quantitas , & consistentia augentur, dum decimum mensem versus progreditur, & ab hoc tempore ad decimum octavum transitus fit , ubi pro quotidiano alimento juscula exhibentur: imo panis excoctus praebetur, ut infans fortiori nutritioni assuescat , quae lactis usum subsequi debri . Igitur juxta naturae ordinem nutriceS multo lacte turgere debent pro integra infantis nutritione ad sextum usque mensem; pro imminuta tertia parte at duodecimum mensem , & dimidiata saltem, donec infantes ablactantur. Cum mulieres itaque lactis copiam suppeditare nequeant, huic nutrimento necessariam , morbus est non nutricum respectu, quae plerumque sanam vitam ducunt, quamvis lacte deficiant , sed infantis ergo, quem alere destinatae cum fuerint, impotes evadunt pari enim de
184쪽
r o TRACTATUS DE MORBIs MULIERUM.
causa sterilitas , quae nullum assert mulieribus incommodum , imo in hoc statu melius se habent , juxta naturae leges tamen morbum facit, quia non implent ipsae functionem , cui erant dicatae. Haud facile est determinare lactis copiam in nutricibus necessariam , quod variat pro diversa infantium voracitate , ut nutrix pro quodam infante lacte deficiat , pro alio exuberet; quare nihil decerni potest , sed facile innote e t , quando infans lacte deficiat ob consumptionem, carnium mollitiem , laetandi , fugendique voracitatem foecum qualitatem , ventrisque intumescentiam , quae signa omnia inclai latine scribenti hic indicare supervacaneum videtur cum in diagnosi jam fuse, Iateque repetantur.
Vidimus superius capite r. hujus libri , Iac esse portiAiem chyli , quem
primae viae sanguini suppeditant , cum quo circumactus ipse perficitur, & tandem in mammis deponitur , atque in lactem vertitur. Hujusmodi conditiones confluunt ad productionem , & copiam lactis , & nisii defectu alterius harum conditionum lac in nutrice , ceteroquin bene constituta, deesse poterit; quare causae omnes deficientis lactis ad tres sequentes referri poterunt.
I. Quando suapte natura cibis parcunt.
a. Quando debili stomacho a natura donantur , ut alimenta impersecte digerant , parumque etiam a multis comestis cibis chyli hauriant. Quando ob ventris lubricitatem cum scecibus partem chyli amittunt. II. Nutrices nonnullis evacuationibus sunt obnoxiae , quae chyli portionem demunt, jam in sanguinem transacti.
1. Quando praeter morem nutrices copiosa fundunt catamenta . a. Quando albo, continuo , S uberrimo fluore nutrices laborant.
3. Quando jugi sudore, noctu praesertim , ipsae madescunt. q. Quando denique lactando concipiunt, quia tunc chyli portio , quae in lac converti deberet , vasa lactea uteri intrat , dc nutritioni cedit embryonis, in nutricis gremio contenti, dc haec magis obvia est causa defectus in nutricibus Iactis. III. Nutrices locali vitio quantoque in mammis laborant , quod impedit
aut retardat lactis secretionem . I. Quando corpus mammarum naturaliter exiguum , & complanatum sit , ut mammae exiles vix a reliqua thoracis carne distinguantur. a. Quando corpus mammarum aetatis ergo compingitur , ut in utero tunc pariter evenit; quare nutrices quadragesimum annum attingentes, minus valent iis, quae viginti, aut viginti quatuor annos non superant . 3. Tandem quando corpus mammarum glandula quadam, aut tuberculo deturpatur , vel saltem cicatrice ab abscessu relicta, ut ex his comprimatur mamma , de lactis circulus retardetur.
Si harum causarum quaelibet lactis quantitatem imminuere valet , haec diminutio eo grandior erit, si plures simul concurrant , quod evenire potest , dc
frequenter evenit. Symplomata.
Non sunt inquirenda symptomata in mulieribus , quae lacte defidiunt, iniquia
185쪽
L I B E R IU. C Α Ρ U Τ IX. 1νI 'quibus tantum habetur angor conspiciendi morientem infantem ob laetis ino i iam inutiliter sugentem ; sed potius in infantibus, qui hac inopia laborant, ex qua aegrotant, veniunt symptomata perpendenda. I. Inopem lactis copiam recipiunt, quare emaciari debent.
a. Nutrices in supplementum lactis multum jusculi praebent , quod cum de bilis stomachus non ferat, in intestinis stabulans adstrilitonem facit. 3. Adstrictionis hujusmodi consequens est , intestina tumefieri , ex quo durities , atque tensio abdominis venit. 4. In hoc casu fames, quam patiuntur, dc abdominis tumor, lavi sunt crueiatus , quibus valde lacessiiti infantes parum , vel nihil somni capere valent pervigilesque perstant. s. Materies in intestinis infantium cumulatae distensiones , atque lancinati nes parere debent; quare colicae producuntur-ε. Hu)usmodi intestinorum colici dolores saevi ita quandoque apparent ut spiritus animales cerebrum versus repulsi in Varios musculos inaequaliter erumpant, quos valide contrahendo convulsiones, aut motus convulsi vos pariunt. 7. Materies in intestinis detentae exponuntur calori imi ventris ut dolor augescat , & illae facile acescant, ideoque si qua pintio in sanguinem tramseat, leviores horripilationes, sed frequentes cum febris accessibus oriri debent. Quandoque hujusmodi materies acescentes fermentando solvuntur quod aegris puerulis per aliquot dies levamen ameri ἰ sed eadem phenomena facile reproducuntur , modo causa producens non subjiciatur. Diagnias. Si nutrices prudentes suerint, ipsae monere debent propriam lactis deficien tiam, ne sanitatem infantis laedant; sed contra nutrices mercenariae propriam conditionem diligenter abscondunt, ne lucrum amittant, dcillae, quae proprios infantes alunt , din producunt lactis nutritionem cum pro rerum inopia alterum alimentum praebere nequeant.
Sed citra nutricum monita, facile cognosci potest lactis deficientia . plura enim dantur certa indicia : mammae enim nunquam plenae , & solidae apparent, sed iugiter molles, flaccidaeque. Infans, quamvis omni vi fugat, tamen , ut facile patet, parum lactis inaurilitat Nunquam vero expunctio oritur , quia nulla contractio in mammis excita tur, ob quam lac jaculetur, ipsumque sine labore puerulus hauriat
Infans emaciatur citra morbi indicium. Ipse famern patitur, nunquam lacte abundat, ut recenter nati solent cuia nunquam satis pro nutritione Iactis sumit. iVenter in puerulis male altis magnus , tensusque est , atque constipatus , ut tertio, vel quarto quoque die tantum excernat. Separata vero per alvum finx neque lutea, neque mollis est , ut quae a Ia-ete procedit, sed dura, compacta, pene cretacea, dc colore cinereo donata , quod ostendit , ipsum a sumptis trisculis originem ducere. Colici dolores vehementer interdum infantem vexant, qui motus convulsi- vos excitant , ab epilepsia non admodum diversos. Tandem suer nunquam , vel raro somnum capit , frequenter eXagitatur . aut loris acceuibus une manifesta causa corripitur.
186쪽
Si nutrices alicui detrimento exponuntur ob Iactis defectum , hoc necdum a deficientia lactis derivat , sed a causis , quae ipsam eniciunt , quarum nonnullae periculosae valde sunt. Sed ostenso incommodorum, quibus nutrices Iacte deficientes sunt obnoxiae , ad hoc caput minime attinet ; damnum tamen quod infantes patiuntur, ob laetis in nutricibus defectum gravissimum est. 1. Defectus sum cientis nutritionis maciem inducit, cui, nisi medeatur , consumptio letalis succedit. a. Ventris constipatio , quae a jusculorum usu procedit , in lactis supplementum exhibitorum venae cavae compressionem inducit, atque intercipit sanguinem reducem , atque lympham ab extremitatibus redeuntem , ac proinde Cedema, & hydropem parit. 3. Colici vehementes cruciatus, quos alvi adstrictio excitat, saepe convulsi vos motus, epilepticos interdum movet, qui plerunque hac aetate mali ominis sunt. 4. Infantes, qui moderatum Iactis defectum perferre valent , nunquam tamen eam, quam debebant magnitudinem attingunt; sed exiles perstant, quia ob nutritionis desectum partes exsiccatae, dc induratae nimis, pro incremento
necessariam eXtensibilitatem amittunt.
s. Tandem haec sumpto mata obvia magis , & perieriosa in infantibus sunt unius mensis , quia laeti tunc juscula nondum substitui possunt , quae neque stomachus digerit, nec intestina excernunt; sed progrediente ista te puelluli dejuscula digerunt, de lactis desectum ferunt citra gravem noxam.
sutilia tamen, quae muliercularum tantum credulitatem fovent. Unica methodus enim lac in nutricibus augendi est causas amovere , quae ipsum imminuunt, sed hoc neque tuto, neque facile obtinetur.
a. Si desectus lactis ex eo procedat, quod non comedant, ipsas ad hoc hortari oportebit exhibendo nutrientia alimenta , ut juscula oryZarum cum lacte,
hordei &c. cibos aromati andola ut moveatur appetitus.
a. Si defectus lactis a debili stomacho originem trahat, qui imperfecte alimenta subigat, erunt ipsa per quatuor distinctas vices exhibenda , ne ventriculus valde Oneretur: non modo vero cibi facilis digestionis esse debent, verum primo mane exhiberi possitiat aliquot cochlearia rha barbari, IS. aut Zo. grana corticis Peruviani, vel drachma semis confectionis hyacinthinae, aut ali ermes. 3. I andem si nutrices laxo sponte ventre gaudeant , ut pluries in die sellam petant, qui fluxus multum lactis demit, exhiberi oportebit drachmam se-inis dias cordii, aut duplex cyathus infusionis terrae japonicae. II. Si lactis defectus ab albo fluore, mensium suppressione , aut sudoribus
nocturnis dependeat, remedia convenient c. 9. Θ, Io. bti jus operis indicata. Quo ad sudores tamen nocturnos attinet, ipsi frequenter febrim lentam praenuntiant, sed raro hujusmodi nutrices advocari solent. Nihilo tamen minus remedia febri lentae appropriata exhiberi poterunt , sed magis obvium est , quod nutrices in hoc statu concipiant , & hac ratione dimidium imminuatur lac, quod ad mammas transfertur, absquequo ipsi mederi integrum sit. γ III. Tan-
187쪽
LIBER IV. C A P U Τ X. 1 3III. Tandem si nutrices mammis donentur exiguis , Sc complanatis , si corpore glanduloso, aut scirrhoso mammarum deturpentur , si cicatrices supersint veterum abscessuum, quae volumen imminuant , triplex hujusmodi casus incurabilis est, neque a remediis aliquid est sperandum . In hujusmodi circumstantiis sanum erit consilium nutricem mutire , sed si mater ipsa infantem alat, neque uberiorem nutricem inveniat , ipsa edocebitur , qua ratione suppleri possit lactis defectus, nempe exhibendo parum jusculi, aut lactis vaccini cum decoctione simul hordei soluit . In progressu luiacula tum copia , tum densitate augeri poterunt ad duodecimum usque mensem , ubi lac amplius propinare supervacaneum et .
De pravis in nutricibus lactis qu ilitatibus. Non modo requiritur in nutricibus suificiens lactis copia verum quo ipsum bonae indolis sit. Hoz in altricibus seligendis sedulo perscrutamur, sed crebro decipimur , vel lac, quod primum optimum videbatur , ob casum fortuitum , aut pravum regimen nutricis deterioris indolis evadit ;quare nunc indaginem aggrediemur pravarum qualitatum , quas lac frequenter contrahit, dc ipsis medendi rationum.
Lae,ut optimum sit, album esse debet, homogeneum, moeticae consistentiae, dulce, & gustatu gratum , ex quibus concludendum est , lac vitiatum esse , si ipsum appareat 1. Nimis liquidum, solutumque, a. Spissum nimis, aut viscosum, Salsum valde, aut acre, j4. Acidum , aut a escenS , s. Biliosum insuper, parumque amarum. 6. Reliqua vitia, quae in lacte animadverti pomunt, nempe grumi color caeruleus aut luteus sui generis sunt, sed ab allatis vitiis dependent, ut infra idebimus: idcirco de quinque primis vitiis acturi erimus tantum , quae reliquas pravas lactis qualitate complectuntur. Causae. I. Lae saapte natura in mulieribus serosum est primis praesertim a partu mensibus ; quod necessarium est, ut proportionale evadat leviori nutritioni , dc debili stomacho infantis recenter nati. Haec qualitas lactis ab eo tunc dependet, quod secretorii meatus corporis mammarii , cum valde extensi sint ob copiam lactis post partum affluentis, sinant cum lacte transitum multae lymphae , quae imminuitur , prout meatus illi coarctantur . I ac pariter eadem de causa in juvenibus nutricibus magis ferosum est ; in ipsis enim partes omnes magis extenduntur , meatusque magis permeabiles sunt, ut non modo lac uberius sit, verum ma)ori lymphae copia onustum. Serositas itaque lactis vitiosa est, cum nimia sit , ut in sequentibus Casibus observatur.
. Quando nutrix cum debili stomacho parum admodum comedat , ut phrum Chyli sanguini, parumque lactis proinde mammis prabeat , in quo casu
lympha lactis defectum implet.
188쪽
2. Ἀando ipsa multum bibat, aquae, praeseitim , qtiae chylum serosum , &Iae ejusdem indolis praebet.
Quando nutrix poris secretoriis corporis mammarii valde latis naturaliter gaudeat , ut lac lumen eorum non implens , cum ipso multa lympha transeat. II. Lac minus abundat, dc plus condensatur prout a partu distant seminae, donec circa decimum octavum, oc vigessimum mensem lac omnino abeat. Post febrim lacteam , pori secretorii paullatim in corpore mammario coarctantur, donec naturalem angustiam sumant, idcirco minus lactis, sed purioris quotidie secernere ipsi debent, quia non amplius relinquunt spatium pro lymphae introductione, quare in diem illud inspissatur. Hic status sensim augetur uia quedum lactis secretio deficiat , quod vigesimo mense plerunque evenit. Lac sponte spissium magis , minusque abundans in nutricibus annosis observatur , quia in ipsis aetas omnes fibras , dc canales constipando , poros secreterios mammarum pariter occludit, qui renuunt secretionem laetis , & lymphae in eorum lumina intromissionem, ut in ipsis lac minus abundans , spissu inque sit, quam in juvenibus nutricibus. Certum porro est, lac naturaliter in spissari, prout altrices a partu distant,& in vetustioribus, absque quo spissitudo eχcludat nutrices atate constitutas , in quibus lae vetus est . S imus deinceps lac spissium infantibus ad ultioribus magis convenire quam serosum : ergo lac spissium non semper peccat , nisi quando certam spissitudinem attingat, quod in senioribus feminis contingit , in quibus lac vetusti Trinum est , aut in nutricibus helluonibus, quae crassioribus vescuntur cibis, multumque vinum hauriunt, tum in illis, quae laborant,
atque sudant, ut dispersa sanguinis serositate , & illa lactis minuatur. III. Gustus falsus vitium laetis jugiter est, quod variat pro diverso sanitatis gradu altricum .
Haec qualitas laeti communicatur, quando salitos cibos nutrices frequenter comedunt , vel sanguine pollent sponte acri, dc salso. IV. Idem pariter est de aciditate laetis, quae magis periculosa est , quo sens bilior fit. Tribuenda videtur digerendi infirmatae facultati , quibus fiunt Obnoxiae ob debilem stomachum, tum esui fructuum acidorum , aut acerborum, tum vini acescentis potui. V. Gustus amarus, & biliosus laetis vitia magni momenti sunt. Haec nutricibus obvia sunt , quae veteri butyro, aut olis erancido alimenta condiunt, simulque allium, caepasque edunt, bilioso temperamento donantur, iracundae sunt , aut hepatis laborant obstructionibus , ut impedita bilis secretione, sanguis , atque lac ipse inficiatur. VL Tres posteriores lactis qualitates sunt ingrumatio , color caeruleus , de luteus , quae ab aliquibus ante allatis qualitatibus dependent , idcirco lac Mumosum sit , quando acida, quibus oneratur laetis floccos in spissant : caeruleum evadit quando laetis elementa intercipiunt obscurae lymphae moleculae ;haec coro mixtio exilistimorum elementorum lactis albi, & lymphae fuscae caeruleum habitum praebent, sed haec miscella in grumato lacte , nimisque seroso accidit. Tandem luteus color a bilis admixtione dependet . Ulterio mergo non postulant haec tria vitia explicationem , cum a superallatis causis dependeant jam satis explanatis
Nihil nutrices patiuntur a pravis lactis qualitatibus, sed infantes vario gradu , & modo patiuntur .
189쪽
L 1 B E R IV. C Α Ρ U T X. i s I. Lac serosum convenit infantibus recenter natis , dc Videtur naturam consuluisme eorum indigentiis, lac post novum partum serosum reddendo; con venit ipsum pariter infantibus constipatis jamdiu spisso , aut veteri lacte aliati, in quibus dentitio segniter fit. Generi ce lac serosum quamvis parum nutriat, satis tamen valet , modo copiosum sit , & infantes salubriorem ducunt vitam , 'quia ab ipso alvus cietur. Usus ergo ferosi lactis necdum nocet nisi modum excedat, ut pro summa liquiditate infantes minus quam par eis, alat ,
prisertim si aliquid ipsis exhibeatur, quod alio humores distrahat . II. Lac nimis spisium deleteriae semper indolis est ; infantes constipandocolicas affert , quae super convulsiones eXcitant, sanguinem , humoresque secetnendos inspissando, hepatis, aliorumque viscerum infartus gignit, subsequentium morborum causa , lympham condensando glandulas lymphaticas tumefacit, tandem humorem sebaceum indurando crustos lacteas sive graece
III. Lac salitum, Sc acre pravum simul eu, infantium vermina parit, erodentes ita foeces , & urinam reddit, ut infantes curium, & per ineum habeant erosum : vexat ita pueros, pruritumque excitat in herpetem desinentem , qui postea atrophiam producit. IV. Lac acescens in stomacho majorem aciditatem acquirit, chylumque gignit intestina lacessientem , ut vermina, dc inappetentiam pariat. duando chylus acer sanguinem intrat, horrorem inducit, quem febris subsequitur pluries,
donec pereat infans Ob pravam chyli qualitatem.
V. Tandem lac biliosum calefacit , dc perturbat infantes , fluxum ventris biliosum cum torminibus parit, pruritum eruptionem miliarem , & herpetem inducit, a quibus febricitat, consumitur, peritque natus. Facile distinguuntur pravae in nutricibus lactis qualitates . I. Nudis oculis recognoscitur nimia serositas, aut spissitudo lactis , sed ut hoc melius innotescat , aliquot guttae insperguntur speculo plano, quae si vix inclinato speculo fluxerint, lac nimis serosum fuerit, si contra , nisii a verticali speculi positu guttae deciderint , spissum valde lac erit. Idonea vero lac pollere solet consistentia , quando medium locum tenet, neque festinanter ut serosum , neque segniter ut spissium lae profluit. II. III. IV. V. Lac salsum , acre , acidum , biliosum , amarumque esse gustus demonstrat; sed pro majori certitudine aliquot guttae usdem in oculum
intromittuntur per angulum narium , & palpebras commovendo globum pertingunt; ibi si nullam guttae impressionem faciant, lac dulce erit , contra si oculum lacestat, ipsum profecto salsedine , aciditate, aut biliosa intemperie
facile peccabit, eoque magis quo irritatio vividior fuerat. Specialiter cognoverimus, si lac in acidum tendat, cochlear exiguum replendo laete , repletumque accenso carboni exponendo , si lac figatur , acidum fuerit . Biliosa lactis pioprietas apparet, quando linteum album ipso madefit , & deinceps ex-sceatur ; certiores esse postimus, lac biliosum esse plus, minusve, frouc lin teum flavescit. Omnes hae pravae laetis qualitates communes sunt nutricibus , quae post conceptionem , adhuc tamen natos alunt : multum tribuendum videtur depravato
gustui , quo initio graviditatis feminae pollent; quapropter tunc pravis delectantur cibis
190쪽
TRACTAT Us DE MORBIs MULIERUM.
Tandem infantis indoles potissimum est qualitatis Iactis indicium. Si infans bene valeat, pinguescat, Sc laudabiliter alvum excernat, lac bonum erit; contra vero deleteriae indolis, quando sine causa manifesta tabescat; tunc symptomata ; atque foeces fatis demonstrant, morbum a deturpato altricis latice
Praenosis linantum laetamur de optima altrice , tantum trist iri debemus de infirma nutrice plus , minusve pro variis Iactis vitiis. lI. Lac serosum bonum plerunque est usque ad nonum , aut decimum mensem , praesertim cum ipsum foveat dentitionem; post hoc tempus tute juscula desectui lacticinosae nutritionis substitui pomunt: quare modo lac omnino serosum non appareat, neque infans pertinacem ventris fluxum patiatur, frustraneum erit altricem mutare.
II. III. IV. U. Lac spissiim, salitum , acidum, amarum , atque biliosum reapse insalubre est ; quare modo labefactari infans incipiat , statim nova fel Iatori est exhibenda nutrix. Animadverti , lac valde spissum omnium pessimum este, praesertim pro Junioribus, qui nondum sufficientes habent digerentes vires: minus patiuntur infantes ultra decimum mensem.
Pravae lactis qualitates in nutricibus tum remediis , cum regimine tolli debent. I. Si lac serosum valde fuerit, fructus, legumina recentia erunt interdicenda , nutritionem consistentem magis exhibendo ex jusculis , oryzis, granis , ovis &c. cibia secta, minus aquae, & aliquantulum vini propinando , raro vero irrumando, ut vasa lymphatica corporis mammarii moram gerendo, valeant lymphae portionem demere, quae in lacte exuberat. II. Contra vero si lac spissium nimis se praebeat, erunt nutrici leviora ali
menta exhibenda: parum carnium , multum leguminum recentium, fructuumque maturorum , vinum penitus interdicendo, aquam commendando , ut saepius nammas praebeant, hortando .
III. Si lac acre, & salitum fuerit, non erunt amplius nutricum cibi sale condiendi, minutalcula salita, aut praeparata nunquam permittendo , legumina tamen solventia, dc simpliciter condita, mictusque maturi, tandem vespere aliquot cyathi limoneae exhiberi solent. IV. Si lac acre,videatur, omnis leguminum , fructuum acerborum , vini&c. erit interdicendus usus , parum carnis exhibebitur , multum jusculi ory-Zarum, granorum , dcc. permittendo , imo proderit biliorium ante prandium drachmam semis sumere corticis Peruviani.
V. Si lac biliosum fuerit, erit nutrix leniente purganda; verum ipsi exhibere fas erit decoctum ex semis libra carnis vitulinae confectum, in quo ebullierint soli a cichorei silvestris, acrimoniae, pimpinellae , nasturtii aquatici M. adipis triginta granis terrae foliatae tartari. Mane jejuno stomacho etiam post decocti haustum duodecim grana rhabarbari cum confectione hyacinthinae utilia evadunt. Si hujusmodi remedia, atque optimum regimen pravas lactis qualitates corrigere valuerint, simulque infans pristinam valetudinem acquirat, non erit contemnenda altrix; sed plerunque specie valetudinis decipimur, plerunque juvat nutricem commutare, praesertim si valida adsit suspicio, ipsam jam concepisse.