장음표시 사용
461쪽
EPISTOLA LXXI. 409M Munt, postulantqus, ut o tribus hisco capitibus montem tuam dilucido portas. Quod si soceris, in eoquo Christianis eordatis et Ratione Montibus placueris, in ut ros tuas fore opinor. Haec paucis te sciro Volui qui sum tui studiosissimus.
EPISTOLL LXXII. Doctissimo Epistolam Viro
pertissime I ', Amice plurimum colende, Ρorgratum mihi fuit, s litoris tuis, hodio acceptis, intelligere, quod bene valeas, et quod schirnhausius noster solicitor itor
suum in Galliam consecorit. In sermonibus, quos cum ' Hugonio de me habuit, prudenter sane, meo quidem judicio, segessit, et praeterea Summopere gaudeo, quod tam opportunam occasionem ad finem, quem sibi ostinavorat, invonorit. Quid autem in axiomat 4 p. i. repererit, ex quo contradicere rideatur prop. . . . non ideo in hac enim prop. assimatur, quod ideae cujuscunquo ementiae Deum, quatenus ut res cogitans consideratur, pro causa habet in illo autem axiomato, quod effectus cognitio sivo idea, a cognitione rivo idea causaependet. Sed, ut Verum falsar, tuae opistolae sensum hac in re non satis Asequor, et Vol in tua epistola, Vol in ipsius exemplari, errorem ostinantis calami osso crodo. Nam scribis, inprop. 5. amrmari, ideat osse cauAam ossicientem idearum, cum tamon hoc ipsum in adem propositione expresso negetur atque hinc omnem confusionem oriri nunc existimo, ac proinde
462쪽
frustra in praesentarium de hac materia prolixius scribere conarer, sed expectandum mihi si dono ipsius montem mihi clarius Oxplices, et sciam an satis emondatum habeat exemplar. Lubnigium, d quo scribit, me per epistolas OriSse credo, Staqua do causa in Galliam prosoctus sit, qui Francfurti consiliarius erat, nescio. Quantum ex ipSiu epistolis conjicer potui, Vis os mihi homo liboralis ingenii et in omni scisntia Versatus. Sed tamon ut tam cito ei mea scripta credam, inconsultum esse judico. Cuperem prius scire, quid in Gallia agat, et judicium nostri schirnh. audire, postquam ipsum diutius isoquentaverit, o ipsiu morsa intimi moverit. Caetorum noatrum istum amicum meo nomino saluta, o si qua in re ipsi servire possum, quicquid velit, imperet, et me sibi ad omnia obsequia paratimimum reperist. Advontum ius roditum Domini si amici colondissimi Bros- seri gratulor pro promissa deinde cererisia magnas ago gratim, et quocunque modo potero etiam referam. Tu denique parentis procemum nondum experiri tentavi, nec credo quod animum ad id tentandum applicare potero. Nam quo magis rem ipsam cogito, mihi magis persuadoo, to non aurum confeciSSe, Sed parum quod in antimonio latobat separavisso. Sed do hoc alia fusius; nunc temporis angustia praecludor intorim si aliqua in ro tibi
Operam praeStare OSSum, ecce me, quem Semper inVenieS, vir pro tantissime, Tibi amicissimum et ervum
463쪽
Alterum exemplum, quod ab Ollenburgio, ut videtur, obtinuora Loib-nitius, in hujus oporibus hilos. Bd. I. Berlin 1875. edidit C. . Ger-hardi.
Nobilissime Domine, Ρerbreves tuas litoras, 15. Nov. ad ni datas, dis Saturni modo ' lapsa accepi in iis a tantummodo indicas, quae in Tractatu heologico-Politico crucem octoribus fixere. Cum
tamen o iis etiam cognoscere speraverim, quaenam es opinione HSSent, quae religiosae Virtutis praxin labefactare Vidorentur,
de quibus antea monueras. Sod, ut o tribus illis capitibus, quae notas mentem moam tibi aperiam, dico, si quidem ad primum, o de so et Natura ententiam lavero longo diversam ' ab sa, quam Neoterici Christiani dolandero solent.
Deum enim rerum omnium causam immanentem, ut Munt, non Vero transeuntem statuo. Omnia, inquam, in Deo esse et in Deo moveri, cum aulo assirmo, et sorte etiam cum omnibus
antiquis hilosophis, licet alio modo et alidorem etiam . dicere, cum antiqui omnibus Hebraeis, quantum ex quibusdam traditionibus, tametsi multis modis adultoratis, conjicere licet. Attamen quod quidam putant, ractatum Theologicο-Ρoliticum eo niti, quod Deus et Natura per quam massam quandam, sive materiam corpoream ' intelligunt unum et idom sint, tota orrant via. Ad miracula sindo quod attinet, mihi contra persuasum est ' divinae revolationis certitudinem sola doctrinae sapientia, non autem miraculis, hoc est ignorantia, adstrui posse, quod satis prolixo Cap. 6 de iraculis Mondi. Hoc tantum hic addo mo intor oligionem et Superstitionem hanc praecipuam agnoscere differentiam, quod haec ignorantiam, illa autem sapientiam pro fundamento habeat et hanc causam esRecredo, tu Christiani non fide, neque charitato, nequo reliquis
464쪽
Spiritus Sancti fructibus, o sola opinion inter reliquo dignoscuntur; nempe quia, ut Omnoa, soli miraculis, hoc est ignorantia, quae omnis malitiae fons est, se defendunt, atque adeo dom, licet veram, in suporstitio m vertunt. Verum an huic malo remedium adhibere ' ego unquam concedent, Valde dubito. Doniquo, ut o torti otiam capite mente mctam clarius aperiam, dico, ad salutem non emo omnino Θ SM, Christum secundum carno nos re Aod do aetorno illo filio Dei, hoc sat, si aeterna sapientia, quae sese in omnibuS ,
et maximo in onte humana, si omnium ' maximo in Christo Jssu ' manivestavit, longe aliter sentiendum. Nam nemo absquo hac ad statum satitudinis potos pervenire, utpote quae sola docet quid vorum odi salaum, bonum et malum sit. Et quia uti dixi, haec sapientia por osum Christum maxime manisostata fuit, ido ipsius discipuli sandem, quatenus ab ipso ipsis ' Rut svolata, praedicaverunt, osoquo spiritu illo Christi supra reliquos gloriari posso ostenderunt. Caeterum quod quaedam colosis his addunt, quod Dous naturam humanam assumpserita , monui expresse, me quid dicant nescire imo, ut verum fatear, non minus absurdo mihi loqui videntur, quam si quis mihi dicorst, quod circulus naturam quadrati induerit. Atque haec Auffcoro arbitror ad xplicandum, quid de tribus illis capitibus sontiam. An eadem Christianis, quos nosti, lacitura sint, id tu melius scire poteris. Vale. ΕΡ1s et o LL LXXIV OLIM MI). Clarissimo octissimoque Viro
S. . Responsio ad princedentem. Quandoquidem accugare me videris nimiae roritatis, culpam illam hac vico nimia prolixitate eluam. ExspectaVeras, ut id ,
465쪽
EPISTOLA LXXIV. 413oarum in Scriptis tuis opinionum enarrationem, quae Religiosae virtutis praxin convellero Lectoribus tuis videantur. Dicam quid sit si, quod potissimum os excruciet Fatalom videris rerum et actionum omnium necessitatem adstruero atqui illa concessa RSSertaque, legum omnium, omnis virtutis et roligionis incidi
mant. Quicquid cogit, Vel necessitatem infert, excusaro idomarbitrantur: proindoquo nomino inexcusabilem in Do conspectu foro censent. Si fatis agamur, duraque revoluta manu omnia corio et novitabili tramite vadunt, qui culpae poenarumque sit locus, illi quidem non assequuntur. Qui huic nodo adhibori possit cuneus, perquam ardua re dictu est. Tu quid opis hanc in rem suppoditare posses, scire et diScere pervelim. Ad sontontiam illam tuam, quam de tribus capitibuS, a me notatis, aperire mihi dignaris, haec inquirenda subeunt. rimo, quonam sensu iracula et Ignorantiam pro Synonymis et sequi pollontibus absas ut in noriasimis tuis sontiro Videris; cum Lagari a mortuis resuscitatio et os ChriEt a morte roSurrectio omnem Naturae creatae vim superaro, et soli potontis divinae competere idoatur, neque id ignorantiam culpabilem arguat, quod intelligontiae finitae, cortisque repagulis constrictae limites
excedat necessum est. An non conVenire censes creatae, Montiet scientiae, incroatae ontis ac supremi Numinis talem scientiam potentiamque agnoscere, quae pensisare ac praeStar ea 0Mit, quorum ratio ac modus a nobis homuncionibus reddi si xplicari nequsat Hominos sumus, humani nihil a nobis alienum ducendum videtur. Deinde, cum capere te nequiro fatearis,
Deum revera naturam humanam SSumpSiSSe, quaerere e telas sit, quomodo illa Euangolii nostri et Epistolae ad Hobraeos
scriptae locos intolligas, quorum prior assirmat, verbum carnem factum me, posterior, Filium Dei non Angelos, sed semen Abraho assumpsisse. Et totius Euangelii tenorsin id inforro
putam, Filium si unigenitum λογον qui si sus, o apud
Deum orat in natura humana e ostendisse, et pro nobi peccatoribus ἀντίλυτρον rodomptionis pretium, passione et morte
sua Oxsolvisso. Quid do his ot similibus dicendum, ut sua con- sto Euangolio si Christianae oligioni, cui te favere pinor, veritas, lubens edoceri vellem. Ρlura scribere statuoram, sed interpellant amici invisentes, quibus fgaro humanitatis ossicia nosa duco. Sed et haec, quae congessi lac pistola, suffocorint, o fortasse taedium tibi hi-
466쪽
losophanti mavorint. salo igitur, et mo jugem ruditionis ot
B. D. S. Responsio ad princedentem. Alterum exomplum una eum pia LXXΙΙΙ aisrhardi oditum.
Nobilissime Domine, Vido tandom, quid id fuerit, quod a me postulaba ne evulgarem sed quia id ipsum praecipuum est fundamentum eorum omnium, quae in Tractatu, quem edere destinaveram, habentur, volo hic paucis explicare, qua ratione ego fatalem omnium rerum et actionum nocessitatem statuam. Nam Deum nullo modo fato subjicio, sod Omnia novitabili nocomitato x sinatura sequi concipio eodem modo ac omnes concipiunt, X ipsius si natura sequi, ut Deus se ipsum intelligat; quod Hano nemo negat ex divina natura necessario sequi, e tamen nemo concipit, Deum fato aliquo coactum, sed omnino libero, tametsi necessario se ipsum intelligero . Dcindo haec novitabilis rorum necessitas no jura divina nec humana tollit. Nam ipsa moralia documonia, sive formam legisse juris '' ab ipso Deo accipiant sive non divina tamen sunt et salutaria, et si bonum, quod ex virtut si amor divino
sequitur, a Deo tanquam Judice accipiamus, vel . ix necessitato Divinae natum emanet, non erit propterea magia aut ' minus optabilo, ut nec contra mala quae ex pravis actionibus et affectibus equuntur, ideo, quia ne Asari ex iiηdem sequuntur, minuStimenda sunt, et denique, Sive ea, quae agimus, necΘSSario vel ' contingenter agamus, spe tamen et metu ducimur. Porro homines coram Deo nulla alia de causa sunt inexcusa
467쪽
biles, quam quia in ipsius si potostato sunt, ut lutum in potestate figuli, qui x adem masa vasa tacit, alia ad decua, alia ad odocus. Ad haec pauca si attendero velis aliquantulum , non dubito quin facili negotio ad omnia argumenta, quae in hanc Aeniantiam objici solent, reApondore pomis, ut multi jam
mecum Xperti Aunt. Miracula et ignorantiam pro Mequipollentibus sumpsi, quia ii, qui si xistantiam O Roligionom miraculi adstruere conantur, rem Obscuram per aliam magi obscuram, et quam maXime ignorant, ostendere Volunt, atque ita novum argumentandi genus
adferunt, redigendo scilico non ad impossibilo, ut riunt, sed 'ignorantiam Caetorum meam de miraculis sententiam satis, ni fallor oxplicui in ractatu hoologico Politico. Hoc tantum hic addo, quod si ad haec attondas, quod scilicet Christus non Senatui, nec ilato, sc cuiquam infidolium, sed sanctis tantummodo apparuerit, et quod Deus neque dextram nequo sinistram habeat, nec in loco, sed ubique secundum easentiam ait, et quod materia ubiquo sit eadem, et quod sus extra undum in Spatio, quod fingunt, imaginario Asse non manifestet, et quod denique Corporis humani compagos intra obitos limitos solo Reri pondere coerceatur, facito idobis, hanc Christi apparitions non absimilem osso illi , qua Deus Abraham apparuit, quando hic '' vidit hominos, quos ad Ascum prandendum invitavit. Α dices, postolo omnos omnino ' ι' credidisse, quod Christus a morte reSurrexerit, et ad coelum revera ascenderit quod ego non nego. Nam ipso otiam Abrahamus crodidit, quod Deus apud ipSum pransus fuerit, et mno Israelitae, quod Deus e coelo igne circumdatusa ad montom Sinai doscondorit, et cum iis immediate locutus fuerita , cum amo haec, o plura alia g ghujusmodi apparitiones ou rovolationes suorint, captui et opinionibus eorum hominum accommodatae, quibus Deu mentem Suam iisdem rovolaro voluit Concludo itaquo, Christi a mortuis reSurrectionem revera spiritualom, o soli fidolibus ad forum captum revolatam fuisse, ompo quod Christus aetornitato donatus fuit ' si a mortuis mortuos hic intolligo eo sensu, quo Christus dixit sinite mortuos mortuos suos sepelire Aurrexit, Simulatque
Gerh. aliet attendere velis Isrh. sed ad Gerh. opinor. G. ab ἰἰα. ' G. qutando tres. ι' G Apostolos omnino. G. circumductus, cui Vocabulo adscripsit Loibnitius puto circumdatus. 6 G. descenderit, cum tamen. G. hin pluresque IRE.' G. fuerit.
468쪽
et mortis exempta n uuntur Medi Malam et totam Mangelii doctrinam Muridum ham hypothesiis explieare. - eaput 15. p. I. ad Corinthum ex sola hae hyminea explieari poteri aut argumenta intonio, eum alia communem hypoth in nequendo innrma appareant, a laesi motio refelli possint; ut jam ' taeeam, quod Christiani omnia, quae Iudaei carnaliter, spiritualita interpretati sunt Humanam im emitatem tecum
agnosco. Sed te contra rogare mihi siectat, an noa homunciones tantam Murae cognitionem habeamus, ut deternunam Posiam , quousquo ejus vis et potentia a extendit, si quid sis vim suporat ' quod quia nemo sino arrogantia praesumeris PoteSt, licet ergo absque jactantia, miracula per causas natural , quantum fieri poteM, explicare, et quae explicare non P SumuS,
nec etiam domo trare, quod absurda sint, satius orit judicium de iis suspendore, et Religionem, ut dixi, solam trinae sapientia adstruere. Loca doniquo uangotii Johannis si Epistolas ad Hebraeos iis, quae dixi, repugnare credis, quia Linguarumorisntalium phrasea Europaeis loquondi modis metiris; et, quamvis Johannos suum Euangolium Graeco scripserit, hebratia tamen uuicquid sit, an crodis, quando Scriptura est, quod Deus in Nube ego manis favorit, aut quod in Tabernaculo si inaei lohabitavcrit, quod ipso Deus naturam Nubis, abernaculi, et
Tompli assumpsorit 'lotqui hoc summum est, quod Christus do s ipso dixit ι', o scilicet tomplum Dei esse, nimirum
quia, ut in meis praecedontibus4 dixi, Deus sese maximo in Christo manifestavit; quod Johannos ut efficacius exprimeret, dixit, verbum actum emo carnom. Sod de his satis.
469쪽
EP1sTOL LXXVI OLIM LxxIn. Nobilissimo Iuveni
Responsio ad Epistolam LXVILQuod ab aliis mihi relatum, credere ViX potueram, ex tuis tando literis intolloxi nimirum te non tantum Romanae Ecclesiae membrum effectum, ut ais, sed et Hus corrimum propugnatorem me jamque maledicere, et stulanto in tuos advorsarios obacchari didicisse. Ad easdsm nihil respondoro proposueram, certi tibi magis opus esse temporis usu quam Rations, ut ad te tuosque rostituaria ut jam acoam alias cauSas, quas tu olim probasti, quando do tononi ' cujus nunc Vestigia sequeris formo inter nos fuit Sod amici quidam, qui ex egregia tua indole magnam Spem mecum conceperunt, me Summopere rogarunt, ne amici ossicio sessom, et id potius cogitarem, quod nuper fueris, quam quod nunc sis, et alia hujusmodi; quibus tandem adductus sum haec pauca tibi Scribere, eniX rogans, ut eadem sequo animo legere digneris. Νoquo hic acordotum et Ontificum vitia, ut Ecclosiae Romanae adversarii solent, narrabo, quo te ab iisdem avertam. Solon enim haec saepe malo ex affectu vulgari, o magis ad irritandum quam ad docondum adduci. Imo concedam, in Romana plures reperiri magnae ruditionis viros, et probatae Vitae, quam in alia quacunque cclesia Christiana plures iam hujus Ecclesiae membra cum sint, plure etiam cujuscunque conditionis
Nio. Stenoni f. Nisi Stensen), anno 1638 Havnis natus, medicus d. 7. m. Julii a. 1660. in Album Studiosorum Lugduno-Batavorum relatus, triennium inmollandia dogorat. Deindo anno 1669. Florontiae, ubi Loctor orat natomiae, in occlosiam Romanocatholicam recopius, anno 1675. Sacerdos factus, post Spinogae moris Vicarium postolicum git in Gormania Inferiori et Dania. ortuus est Suorini a. 1686. Florontis scriptum didorat contra Spinoetae Tractatum Theologico-politicum, . . EF stoω ad nono philagophis reformatorem 16753, equo sua ipsius convor- Aion egit in epistola altera a. 1680. Hanoverae edita in qua, uti et in priori illa, pinogae ejusquo associarum mentio fit Cae anni, ita dei. Monsion Meolo Stenone di Danemarea Firengo 1775.), et quae amica manu nobiscum communicavit vir doct. Harat Ho1Min Havnisnsis.
470쪽
vita ot morio singularia sanctitatis exemplum dedit, si satonusi discipulo auos a mortuis suscitat, quatenus ipsi hoc vitae riuae mortis exemplum sequuntur. Nec difficiis osset totam Euangotii doctrinam Mundum hanc hypothosin explicare. Im ' caput 15. p. 1 ad Corinthios x sola hac hypothos explicari potest si aut argumenta intelligi, cum alia communem hypothesin sequendo infirma appareant, o facili negotio rosolli possint; ut jam ' laesam, quod Christiani omnia, quae Judaei carnaliter spiritualitor intorpretati sunt. Humanam imbecillitatam locum
agnosco. Sed te contra rogare mihi liceat, an no homunciones tantam aturae cognitionem habeamus, ut determinare possimuS, quousquΘ ejus Vis et potentia se extendit, o quid jus vims orat ' quod quia nemo sine arrogantia praeSumeris poteri, licet orgo absque jactantia, miracula per cauSa naturalΘS, quantum fieri potest, xplicare, et quae explicare non OSSumuS,
no etiam domo traro, quod absurda sint, satius orit judicium do iis suspendere, et Religionom, uti dixi, sola Doctrinae sapientia adstruors. Loca doniquo uangelii Johannis ot Epistolae ad Hebraeos iis, quae dixi, repugnare credis, quia Linguarum orientalium phrasos Europaeis loquondi modis metiris; et, quamviAJohannes suum Euangolium Graece scripserit, hebraigat tamen
Quicquid sit, an credis, quando Scriptura ait, quod Deus in Nube sese manifestavorit, aut quod in abornaculo et inaemplo habitaverit, quod ipso sus naturam Nubis, abernaculi, et Τsmpli assumpsori '' 3 Atqui hoc summum est, quod Christus d so ipso dixit ι', o scilico tomplum Dei esse, nimirum
quia, ut in meis praecedentibus4 dixi, Deus sese maximo in Christo manisostavit; quod Johannes ut efficacius exprimeret, dixit Verbum factum ess carnem Sod do his satis.