장음표시 사용
431쪽
Fama tantopor invidorunt, ut omne Hus libros, quos tanta cum laudo odiderat, combussorint. Si iis fidom adlaboro animus est, quas rationes habes ad miracula Disae Virginis ot omnium Sanctorum negandum, quae a tot coloborrimis hilosophis, rasologis, ac Historicis conscripta sunt, ut horum Vel centum, illorum Vero vix unum producere queam 3 Denique Amplissime Vir, longius quam Volebam processi nocte diutius iis robua, quas scio non concedes molostia creare Volo, quia alia longo mois diversa, sequeri principia, etc. EPIA TOLA LVII OLIM Lxij. Praestantissimo Acutissimoque Philosopho
Praestantissime Vir, inror saltem, quod eo ipso, quo demonstrent hilosophi, aliquid salsum osso, eadem ration Ostondant ejus veritatem cortitudino onim intolloctus in suae othodi initio artosius omnibus aequalem esse putat, in editationibus autem demonstrat. Idsm illi probant, qui putantis aliquid certi domonstrare posse hac rations, ut pro indubitato a singulis hominibus
accipiatur. Sod his mimis, experientiam proVoco, et, ut ad haec ocurate attendas, submisso rogo sic nim deprehendetur, si ex duobus unus aliquid amrmst, altor vom neget, et ita, ut sibi ejus sint conscii loquantur, quod licet orbis contrarii Videantur, attamen, perpensi eorum conceptibus, ambo unusquisque pro suo conceptu Vera dicant. Quod quidem refero, cum immensae sit in vita communi utilitatis, et possent hoc unico observato innumerae controVersis et inde sequentes contentione praeca-Veri quamvis veritas haec in conceptu non semper absolute
vera sit, sed positis tantum iis, quae in intellectu supponuntur ut Vera. Quae Regula etiam adeo est universalis, ut apud omnes hominos, ne dementibus quidom ac dormiontibus exceptis, reperiatur quicquid nim hi dicunt, se idoro licet nobis non ita appareat aut vidisse, cortissimum est, haec revera ita sohaboro. Quod itiam in casu proposito, do Libero nempe --
432쪽
bitrio, clarigatas conspicitur. Uterque enim tam qui pro quam qui contra disputat, vorum mihi dicor videtur, prout nimirum quilibet Libertato concipit Liborum ni dicit artesius, quod a nulla causa cogitur et tu contra, quod a nulla causa determinatur ad aliquid Falso itaquo tecum, O in omnibus rebus a certa causa ad aliquid dotorminari, et sic nullum nos habor liborum arbitrium; sed contra quoque ut cum Cartesio, in cortis robus quod statim aporiam nos nullatenumcogi, atquo ita abor liborum obitrium. Exemplum formabo a
Tripto autem est Status Quaestionis primo, an in reS, quae extra no sunt, absolute aliquam absamus potestatem Quodnsgatur Exempli gratia, quod hanc nunc exar epistolam non est absolute in mea potostate, quandoquidem certe priu Scripsissem, ni vel absonti vo amicorum praesonti impeditus fuissem. Secundo, an nos in motu corporis nostri, qui Sequuntur, Voluntate eos ad id determinanto absoluto habeamu pol taram 8 Respondo limitando, si nimirum sano corpor ViV- . Si enim valeo, somps me ad scribondum applicare Vel non applicare possum. Tertio, an, quando mihi sum Rationis exercitium usurpare liost, eo liborrime, hoc est absoluto, uti possim 3 Ad quod rospondo ammativo. Quis enim mihi negaret, nisi contradicendo propriae conscientiae, quod non OSSum in meis cogitationibus cogitare, o Velle scribere aut non scribere Et quoad operationem quoque, quia hoc Xternae camae ermittunt quod Ascundum concornit ammin, quod equidem tam scribendi quam non scribondi facultatem habsam fateor quidem tecum, dari causas, quae me ad id doterminant, quod jam scribo, quia scilicet primo mihi scripsisti, eademque Opera pοStu
laristi, ut prima occasione rescriberem, et, quia impraeSentiarum datur occasio, eam non libenter amittorem rio certo etiam amrmo, teste conscisntia, cum Cariosio, istiusmodi re me propterea non cogere, meque revera quod negatu videtur imp
sibilo id nihilominus mittor posso, non obstantibus hi rationibus. Si quoquo cogorsmur a rebus externis, cui omi-bile os habitum virtutis acquirors imo hoc posito omnis malitia excusabilis os t. o quot modis non fit, ut, si a rebus externis ad aliquid dotorminemur, obfirmato tamen ac conStantie rosistamus animo lUt itaqus superioris Rogulae clariors dem explicationem: Ambo quido verum dicitis proprium juxta conceptum; si autem absolutam soritaram Apoctomus. haec tantum competit
433쪽
sontontiae artosii Supponis ni in conceptu ut certum- libortatis essentiam in eo consistere, quod a nulla re deformi.
namur. Hoc sic posito, utrumquo Verum erit. Veruntamen, cum
ossontia cujuslibet si in o consistat, in quo ne quidem concipi possit, et clare sane concipiatur libertas, licet ab extorias causis in nostri actionibus ad aliquid determinoinursiavo, licet somper causae sint, quae incitamento nobis sunt, ut actiones nostras tali modo dirigamus, cum tamen id plane non ossiciant), verum nullaranus, posito quod cogamur . Vide praetore Cartosii . om Epist. . et . item ΙΙ. Om pag. 4. Sod haec sufficiant. Rogo, ut ad has dissicultates reSpondeaS, etc.
pertissime Domine, Misit mihi amicus nostor . . ' litoras, quas ad me dignatus e scribere, una cum judicio tui amici do mo si carissi dolibor arbitrio sontentia quae mihi gratissima fuerunt. Et, quamVis in praesentia, praeterquam quod valetudinem non satis firmam absam, aliis rebus admodum distrahar, tamen Vel singularis tua humanitas, si quodigo praecipuum puto, Veritatis
oratio parum expodita. Quippo omissa est rotaseos cum 88entia, etc., Podosis, qua artesii Θntentia, ut modo factum, probari obsat. Quodsi apodosin a Vorbis et Iare sane inchoatam Ponamus, oculis et pro adverbio habita, non solum Verbum eoncipiatur in futurum eoneis eurmutandum erit, sed imperfectum manebit ipsum ratiocinium. - Vers. Bolg. orba ad litora reddit mar dewi ... maar Mensin8, ais menaleu. . . . - uerbach nun MMeh με Me die egenheu. . . dies istaber Minem os de F II, wem man annimmi, da8s u. . . Mirchmann denn das eam ede Sach beatehe. . . denn immer is dami ni t sesast, s wir Grounsen wer n. Et Verba ejus sensentiae quae hanc proxime praecedit, Ne eertum, redditus was in richiis is Αuorb. αἰ semissi. an Bioumerig, bibliopola Amstoloclamensis.
434쪽
studium, quo teneri8, me cogit, ut tuo desidori pro si ingonii tenuitato satisfaciam. Etenim quid tuus amicu volit, antoquam experiontiam provocat, et accuratam attentionem petit, nescio. Quod sindo addit, Si quando inter duos alter de re qua iam quid afrmes, alter autem neget, et , verum est, Si intelligit, illos duos, quamvis iisdem tantur vocabulis, de rebu tamen divorsis cogitaro cujus rei exempla aliquot amico . . olim misi, cui jam scribo, ut tibi eadem communicet. Transso igitur ad illam Libertatis definitionem, quam meam
esse ait Aod eaci undo illam sumpserit. Ego eam rem liboram eme dico, quae ex sola Suae naturae necossitato existit si agit; Coactam autem, quae ab alio doterminatur ad inistendum toperandum certa ac determinata ratione. X. gr. Deus, tametia necessario, libere tamen eristit, quia ex Sola suae naturae necossitate existit. Sic etiam Deus se, et absoluto omnia, libero intolligit, quia X sola ipsius naturae necessitate equitur, ut
omnia intelligat. Vidos igitur, me libertatem non in libero decreto,
sod in libera necessitate ponere Sod ad res creata descendamuS, quae omne a cauSi externis detorminantur ad exiΗtendum o operandum certa ac determinata ratione. Quod ut claro intelligatur, rem impliciAsimam concipiamuS. X. M. Lapi a causa externa, ipsum impellento certam motu quantitatem accipit, qua poStea, ceSSante cauSae externae impulm, OVeri necessari perget. Haec igitur lapidis in motu permanentia coacta eat, non quia necessaria, sed quia impulsue Ase extorris definiri obot o quod hic do lapido, id do quacunque re singulari, quantumvis illa composita si ad plurima apta esse concipiatur, intolligendum est, quod scilicet unaquaequere neceSSari a causa externa aliqua detorminatur ad existendum et perandum certa ac determinata ratione.
Ροrro, concipe jam, Si placet, lapidem, dum moveri pergit,
cogitare et scire, e quantum oleat conari, ut moveri pergat. Hic sane lapis, quandoquidem sui tantummodo conatus eat conacius, et minimo indifferens, o liberrimum esse, si nulla alia de causa in motu perseverare, credet, quam quia Vult Atque
haec humana illa libertas est, quam omnes habero jactant, et quae in hoc solo consistit, quod homines sui appetitus sint conScii, et cauSarum, a quibus determinantur, ignari. Sic infans se lac libere appetere credit, pus autem iratus Vindictam esse, o timidus fugam Ebrius sindo crodit, o ex liber mentis decreto ea loqui, quae postea sobrius tacuisA veltot Sic delirans, garrulus, et hujus farinae plurimi, Eo ex libero mentis decreto
435쪽
agere, non autem impetu ferri credunt. Et quia hoc praejudicium omnibus hominibus innatum est, non ita facito eodem liberantur. Nam quamVi experientia ali superque doceat, hominos nihil minu poSSe, quam appetitus moderari mos, et quod saepe, dum eontrariis affectibus conflictantur, meliora videant o deteriora Sequantur ae tamen liberos esse credunt, idque propterea, quod res quasdam leviter appetant, et quarum appetitus facile potesteontrahi memoria alterius rei, cuju frequenter recordamur. His quaenam mea de libera et coacta necossitato, doque ficta humana libertato sit sententia satis, ni fallor, explicui ex quihus facito ad tui amici objectione respondetur. Nam quod cum Carissio ait, illum liberum esse, qui a nulla causa externaeogitur: si per homino coactum intelligit sum, qui invitus agit, concedo nos quibusdam in robus nullatenus cogi, hocque Tespectu habere liborum arbitrium. Sed si por coactum intolligit,
qui, quamVis non inVitus, necessari tamen agit ut supra explicui), eg nos aliqua in re liberos Sae. Α Amicus tuus contra affirmat, nos Rationis Xercitio liberrime, hoc eat absolute, uti posse qua in re satis, ne dicam nimis, confidenter orstat. Quis enim, ait, nisi proprio contradicendo conscientiin, n aret, me cogitationibu meis cogitares se, quod vellem, et quod non vellem scribere. Pervelim scire, quam ille conscientiam, praetor illam, quam Supra exemplo lapidis explicui, narrat. Ego sane, ne meae conScientiae, hoc est, ne Rationi t oxperientiae contradicam, et ne praejudicia et ignorantiam foveam nego in ulla absolute cogitandi potontia cogitare pome, quod Vellem, et quod non vellom scribere. Sed ipsius conscientiam appello, qui sine dubio expertus St, Se in omniS non habere potestatem cogitandi, quod vellet, et quod non Vellet Scribere nec, cum somnia se velle scribere, poteStatem habet non omniandi se osse scribere nec minus Xpertum illum SA credo, quod mens non Semper seque apta Sit ad cogitandum de eodem objecto, sed prout corpuS aptiu est, ut
in eo hujus vo illius Vocti imago xcitetur, ita mens aptior os ad hoc vol illud Vsctum contemplandum. Cum praeterea addit, quod causae, cur animum ad Scribendum applicuerit, ipsum quidem ad scribendum impulerint, sed non cosgorint nihil aliud significat si rem aequo pondore examinare Vella), quam quod ipsius animus ita tum erat constitutus,
ut cauSae, quae ipSum alias, cum scilicet magno aliquo affectu conflictatur, χο potuissent, nunc facile potuerunt flectere; hoc St, cauSse, quae ipSum alias non potuiment cogere, Osigerunt
436쪽
jam non ut invitus ciboret, sed ut necessario scribendi esses cupiduS. Quod porro statuit quod si a muris aeternis Ῥεremur,rirtutis habitum acquirere possit nemo Nescio quis ipsi dixorit, non posse ex fatali nocessitate, o tantummodo x liboro Μontis scrot fiori, ut firmato si constanti simus animo. Et quod doniquo addit quod hoc posito omnis malitia emu-bilis esset Quid indo Nam hominos mali non minus timendi Bunt, o minu pernicioia, quando necessario mali sunt Sodde his, si placet, id mos Appendicis ad artesii Ρrincipiorum lib. I. st II ordine Goometrico demonstrator. Ρartis 2 caput'. Denique tuus amicus, qui haec mihi objicit, vollom ut mihi responderet, qua ratione ille humanam virtutem, quae ex liboro Μontis scroto oritur, simul concipiat cum Dei praeordinations. Quod si cum Carissio fatetur, se haec nescire conciliare ergo telum, quo ipso transfixus jam est, in me vibrare conatur Sodfruatra. Nam si meam sententiam attent animo examinare Velis, omnia congruere videbis, etc. DPQ s i L L LIX ocim Lx110. Proestantissimo atque cutissimo Philosopho
Proestantissime Vir, Mothodum tuam recte regendae Rationis in acquirenda Verblatum incognitarum cognitione, ut et sonoralia in hysicis, quando impetrabimus 3 ovi sciam modo magnos in iis scisso progressus. Prius jam mihi innotuit, et posterius noscitur x Lemmatibusiarii socundae Ethicos adjoctis, quibus multae difficublatos in hysicis facito solvuntur. Si tium si occassi sinit, at submisso et veram olus Definitionem ut o ejus explicationem, atque qua ratione, cum XωnSio, quatenu per Se concipitur, indivisibilis, immutabilis, etc. sit, a priori deducere possimus, tot tamque multas oriri possis varietates, et per consoquens existentiam figurae in particulis alicujus corporis, quae tamen in quovis corpore variae et diversae sunt a figuris
437쪽
Partium, quae alterius corporis formam constituunt Praesens mihi indicasti methodum, qua toris in indagandis necdum cognitis Voritatibus. Experior am ethodum valde SSe priecellentem, et amo Valde facilem, quantum ego de ea concepi et pOSSumammare, hac unica observatione magnos me in athomaticis feci8Se progressus optem idcirco, ut mihi Voram tradores Ofinitionem ideas adaequatae, verae falsae fictae, et dubiae. Differentiam intor deam oram et adsequatam quaeriVi, huc Sque inino nil aliud resciro potui, quam quum mi inquiriVi, et certum conceptum, Vel ideam; quod, inquam, ut porro XpiS carer, an haec idea ora etiam alicujus rei adsequata esset exm quaesiVerim, quae sit causa hujus ideae aut conceptus qua cognita denu interrogavi, quae sit rurSu cauSa huju conceptuS, et sic semper in causas causarum dearum inquirendo perrexi,
Videre non poSSem, quam quod inter omnes ideas possibiles, qua pene me habeo, haec una quoque ex iisdem xistat. Si, exempli causa, inquirimus, in quo consistat vera nostrorum Errorum rigo Cartesius respondebit, quod assensum praebeamuSrebu nondum clare perceptis. Verum, licet haec Vera idoahujus rei sit, nondum tamen potero omnia circa haec scitu necessaria determinare, nisi quoquo hujus rei adsequatam deam habuero quam ut assequar, donuo in cauSam hujus conceptus inquiro, quare nimirum fiat, ut assenEum praebeamu robu non claro intollectis et respondoc, hoc fieri ex dosoctu cognitionis. Sod hic rursus ulterius inquirere non licet, quaenam Sit auin, ut quaedam ignoremus ac proinde Video, me adsequatam idoam nostrorum errorum detexisse. Hic interim a te requiro, an, quia constat, multas res infinitis modis exprossas habere adsequatam
sui deam, et ex quavis adsequata dea omnia ea, quae de re Sciri posSunt, educi posse, quamvis facilius o hac quam x illa idea liciantur an, inquam, Sit modium, quo οScatur, utra prae alia usurpanda sit. Sic Oxompli gratia, adsequata dea circuli consistit in radiorum aequalitate; adona quoque consistit in infinitis octangulis sibi invi m aequalibuου, tactis a segmentiS duarum linsarum atqus sic porro infinitas habet expressiones, quarum unaquaeque adsequatam circuli naturam o sicat otquamVi ex unaquaque harum omnia alia deducere liceat quae de circulo sciri possunt, id ipsum amon multo facilius fit ox una harum, quam ex altera. Sic quoque, qui Applicatas Cur- Varum considerat, multa deducet, quae ad dimensionem harum spectant, sed majori facilitate, si consideremus angentes, etc.
438쪽
Et ita indicare volui, quo usque hac in disquisitione progressus sum cujus persectionem, Vel si alicubi ore emendationem, nec non dosidoratam Definitionem exspecto. Vale.
Inter deam veram o adsequatam nullam aliam difforentiam agnosco, quam quod nomen Veri respiciat tantummodo conveniantiam idos cum suo ideato nomon Adaequati autem naturamides in se ipsa ita ut revera nulla detur differentia intorideam Veram et adsequatam praeter relationem illam extrinse-cam. Jam autem, ut Scire possim, o qua si idea x multis omnes subjecti proprietate possint deduci, unicum tantum Observo, ut ea si ido sive definiti causam ossicientsem Oxprimat. Exempli gratia, ad circuli proprietate investigandas inquiro, an ex hac ido circuli, quod scilicet constat ex infinitis rectangulis, possim Omnes ejus proprietates deducere inqui , inquam, an haec ido causam circuli emciento involvat. Quod cum non. fiat, aliam quaero nemps quod circulus sit spatium, quod de scribitur a linea, cujus unum punctum est fixum, alterum mobile; cum haec ofinitio jam causam ossicientem exprimat, Scio me Omnes inde posSe circuli proprietate doducere, Hic Sic quoque, cum Deum donni esse En summo persectum, cumque a definitio non exprimat causam ossicionis. intolligo nim causam efficiontem tam internam quam xternam), non potero ind0 omnes Dei proprietates Oxpromoro; at quidem cum dofinio Deum esse Ens, etc. vido Definit. 6. art. 1. Ethices). Caetorum do reliquis nimirum de Motu quaeque ad eth0
439쪽
Circa illa, quae ais, quod ille, qui considorat Applicatas Curvarum, multa deducet, quae ad dimensionem earum Spectant, sed majori facilitate, considerando angentes, etc. Ego contrarium Puto, quod etiam considerando angonios multa alia difficilius dΘducΘntur, quam considerando ordinatim Applicatas it absolute Statuo, quod ex quibusdam proprietatibus alicujus rei quacunque data idoa alia facilius, alia dissicilius quae amon omnia ad naturam illius o spectant inusniri possint sod hoc tantum oba rvandum existim0, idoam talom esse inquirendam, ex qua omnia elici queant, ut supra dictum. Omnia enim ex aliquare possibilia deducturus, necossario sequitur, illima prioribus difficiliora fore, tc. Ε41sTOLL IXI OLIM VII). Clarissimo Viro
S. . Nolui dimittor commodam hanc occasionem, quam octisῶ-mus Dom. Ourgeois, edicinae Doctor Cadomensis, et Rosormatae oligioni addictus, jam in Belgium abiturions mihi Offori; ut a rations tibi significarom, me ante aliquot septimanas tibi gratum moum animum pro ractatu tu mihi tranmisso, licet nunquam tradito, exposuisse, at dubium lavere, num literae illae meae ad manus rito pol venerint. Indicaveram in iis me de Tractatu illo sententiam quam utique, dehinc re proprius invecta et perpensa, nimis immaturam fuis8e uno Mistimo. Quaedam mihi videbantur tunc temporis orgero in fraudem Religionis, dum eam ex e pede metiebar, quam Theologorum Vulgus et oceptae Confossionum Formulae quae nimium piraro Videntur partium studia suppeditant. At totum negotium intimius recogitanti multa occurrunt, quae mihi permam eunt, te tantum abesse, ut quicquam in Verae Religionis solidaevo Philosophis damnum moliaris, ut contra ominum Christianae
440쪽
ligionis nom, o non divinam fructuosae hilosophiae sublimitatam stixcellentiam, commendare et stabiliro assa res Cum igitur hoc paum animo tu sodere nunc credam, rogatum te enixe velim, ut, quid eum in fino nunc pares et meditoris, votori stcandido Amico, qui instituti tam divini succossum solicissimum latus anhelai, roquentibus literis exponero dignoris Sancis tibi pollicsor, o nihil sorum ulli mortalium propalaturum, siquido tu mihi silentium injunxeris; hoe me solummodo
enixurum, ut bonorum et sagacium Virorum mentes ad amplexanda illa veritatos, qua tu aliquando in amplioro lucem depromes, sensim disponam, et praejudicia advemus oditations tuas concopis o modio tollam Ni fallor, admodum ponitius mihi perspicors videris entis humanae naturam et Vires ejusque cum Corpore nostr Unionem. De quo argumento ut tua cogitata edocere me Velis, impens oro. Vale, Vir Ρraestantissimo, et octrinae ac virtutis tuae ultori Studiossimo lavere perge
Commores nostro literario sic felicitorinstaurato, Vir Clarissime, nolim amici ossici dessso litorarum intormissione. Cum ex responsione tua . Julii ad mo data intollexerim, animo odoro tuo, ractatum illum tuum Quinquspartitum publici juris lacoro,
permittas, quaeso, te moneam ex affectus in m tui sincoritato. ne quicquam misceas, quod Religiosae virtutis praxin labosactaro ullatenus idoatur, maximo cum dogenor et flagitiosa haec aetas nil onetur avidius quam dogmata eju8modi, quorum conclusiones grassantibus Vitiis patrocinari ridoantur. De caeter non renuam aliquot dicti ractatus Oxomplaria rociporo. Hoc duntaxat rogatum te Velim, ut u tempore moreatori cuidam 'elgico. Londini commoranti inscribantur, qui