Epistolae Gerberti primo Remorum, deid Rauennatum archiepiscopi, postea Romani pontificis Siluestri secundi. Quibus accessit Decretum electionis eius, ... Epistolae Ioannis Sersberiensis, episcopi Carnotensis, ... Epistolae Stephani, ... S. Genouefae

331쪽

schismaticus per vim & Daudem & labem hereticorum, nitens insecabilem scindere viaitalcm, integritatem Corrumpere, incestare pudicitia,& quantum in ipso est,euertens, & promissiones veritatis euacuans, Romanum imperiua Christomachina-

. tur auserre. Instat ergo ut nomen Christi de imperio deleatur sed ut muneris tui docet inscriptio nomen Christi singulariter permanet in aeternum, &praesumentis imperium, & de falso nomine gloriantis exinanitus est honor, &profecto humiliabit eum, qui est Inte saecula Haruomnia & plura, quae breuitati insistens praetereo, in annulo Contemplatus sum, faternam charitatem agnoscens in munere, & ad virtutem salubriter& multipliciter eruditus ex muneris qualitatet. Nonne ergo i lis omni iure & merito amandus est & colendus p dc quod amare semper licci, nec prohiberi potest, & hoc indelinem ter &intensiue efficio, Schabeo in proposito, ut cum licus it , debitum amori cultum gratanter impendam. Interim vero quantas possum gratias ago, rogans attentilis , ut fiaterculum nostr im commendatum habeatis, &his quae nos contingunt, quam licuerit diligentiam impendatis. Domino Exoniensi. EPIs T. CLIX. I Icet ex more scribentium ad amicos salutis votum pagina non praetendat, nihil tamen affectuosius est in votis, &orationibus meis, quam ut viet vestrae iugiter prosperentur in Domino. Salutationem etiam Domino de Patri debitam ne

rauam suspendit defectus , aut immutatio es aritatis , sed illa dispensatio & officiorum , ω omnium quae recte geruntur ratio moderatrix. Dispensationis vero causa in propatulo est, ut eam omnino non oporteat, aut paucis expediat

allegari. Nam insidiis dicunt omnia plena esse, ut bonis inui cem colloquendi aut scribendi tutum non possit esse commercium. Nescio quid riuolum contra innocentiam molitur iniquitas, & urgente stimulo conscientue incessanter punge iis, re urentis , omnes suspectos habet, de omnia , iure

quidem & merito , quia pax impiis esse non debet, hostes suos iustitia impugnante , & praeualente. Et Pryc

332쪽

quod auet impius , veniet super eum, iustusque de angustia liberabitur, quoniam os Dominii locutum est. Ad momentum turbinis aduersusEcclesiam malitia debacchatur,&aduersus Dominum qui dcbent praeualere, impij quibus in breui Christus, qu cm persequuntur, sic respondebit ad meri- ta, ut prs ponderare vidcatur libra vindictie, & quos potenter

puniet, non tam examinare lance aequitatis, quam molis magnitudine prsgrauare. Non quidem quod iniuriam inferat, sed quia sine mensura& modo peccantibus immcnsam & immoderatam ingeret poenam. Nec opinetur quispiam me in longa tempora prophetare, licet oraculi diuini sicut authoritas, sic & fides perpetuetur, cum planum sit iam aliquatenus

inchoatum esse iudicium, imo executioni mandari sententiam. Nonne Teutonicus tyrannus, nominis sui fama nuper orbem perculerat, & fere subcgcrat regna vicina, dc imperium Graecorum lcrrore concusscrat, ut magis deditionem quam foederationem legationibus missis videretur offerre scd ecce Domino authorc timetur minus ,& qui tam vicinos quam remotissimos solo metu terrebat, Principes Teutonicos suos ab iniuriis cohibere non potest; qui solo verbo pacem Genti bus ad arbitrium indicebat ,&bella;nunc a suis & inter suos petitis & acceptis tr eugis gratulatur. Nam sicut ipsemet conqueritur, ex quo Latonam venit, ut Regcm Francorum &Gallicanam Ecclesiam separaret a fide,& in suam haeresimpcruerteret, ut adoraret idolum suum, successus eius rclapsi sunt, dc quaecum extulerat , in depressioncm ipsius coepit se

tuna fluctuare: Spcs aulcm sidclium est, quod ad honorcm Dei, i. reui amplius deprimetur, donec eum omnino Christus, cuius sponsam persequitur, conterat sub pedibus suis. lNonne & apud vos iam judicium exercetur aduersus terrores Ecclesia λ Intuemini quantus erat Rex Anglorum, cum parti ultis videretur in oculis suis:& ad Ecclesiam Domini vestri speciem fidei & reuerentiae praetendebat, & plane vidcbatis

cum iam nullo frustratum conatu. Sagitta eius rctrorsum non

abiit, clypeus non declinauit in bello, & hasta non est aversa:

super praedam accumbebat ut leo, ut nullus cum excitare praesumeret; vel visu terrebat hostes , vicini se inclinabant obsc-quiis , remoti Principes amicitias expetebant,colcbatur a suis,

333쪽

honorabatur ab extraneis, praedicabatur a Cunctis, a bonis diligebatur, sed maxime a Clcro qui eum colebat supra vires, pro viribus venerabatur, & unanimi proposito diligebat super amorem mulierum. Quid multa λ Rerum expectabilium Omnium abundantia, quod ad humanum iudicium, frucbatur, sublato timore S llicitudine, ubi eam non necessitas, aut ratio, sed voluntas, aut impetus ingerebat, sed quo fine haec uniuersa Dei dona conclusit, si tamen sine poenitentia &satisfactione substiterit in finibus istis, ut singularum Ecclesiarum, quas ante per ignorantiam, Ut putabatur, aut sui iuris p taetextuis serat,iaceamus dolosam ,bello aggressurus,omnibus contra antiquum morem & debitam libertatem indixit Ecclesiis, ut pro arbitrio eius, & Satraparum suorum conscr-rent incensum, nec permisit ut Ecclesiae saltem proceribus Coaequarentur: in hac contributione Vel magis exactione tam

indebita quam iniusta. Nam Ecclesis in deteriori calcu'o ver. tebantur, ut pote quae rebus suis aut honore videbantur indignae. Sed quem successum attulit lisc pecuniarum immensitas tantis exactionibus & iniuriis acquisita nonne proiecta est in saccumpcrtusum,ut hosti suscipienti proficeret, & eslandetinon modo esset inutilis sed damnosa Numquid non ab ea die

fortuna citis retrorsum celsit,& succcssuum ubertas emarcuit3

Sed dicet aliquis,quoniam hoc indicto census&Ecclesiarum

Vexatio, in Cancellarium eius, qui nunc aut archieperatur, Ut credo, aut archieperari conicia dit, ut aemuli mentiuntur,

penitus retorquenda est, qui Regem tunc ad omnia pro arbitrio impellebat, &haec sicut alia multa mala induxit. Quod si& ego falsum este nouerim, ut pote qui cum scio tunc mon authoritate praestitisse libidini sed obsecundationem necessitati, tamen cum ministrum iniquitatis suille non ambigo, iure optimo taliter arbitror puniendum, ut eo potissmun, puniatur

authore,quem in talibus,Domino authorc,bonorum omnium

authori praeferebat, eique sic vice versa in poenam, quem habebat & laudabat suς peruersitatis authorem. Nam in sapicn'tium corde & orc celebre est illud Sapientiae, suoniam per qua peccat quis, per haec es punitur. Sic Caim primus homicida occisis est, Chanaam seruitutem ingerens aliis , pcrpctua struitute damnatur,Pharao in aquis subincrsus cst cum potentatu suo,

334쪽

quibus , Hebraeos submerserat innocentcs. Parcent in hun Cmodum quam plurima, sed esto , non poenitentia agatur :agnoscit & confitctur culpam, & si cum Saulo quandoque Ecclesiam impugnauit, pro ca cum Paulo ponere paratus est &animam suam. Quis ergo negabit iudicium, cum iustitia Dei in conspectu gentium reveletur Nonne enim Principes populi sunt hi duo quor una alicr dis p ensat spiritualia, alter tem

por ita administrat. Nonne j ex dispeii lationis & ministerii 'husuP Ananibus labrum tractanda committiturλHicnim sunt 'duo Cherubim, quorum alis sex Propitiatorium adumbratur, se mutuo respicietia,vcrsistam e vultibus in propitiatoriu,quia sic sibi inuice debent aspectu mutuo c6placcre,ut legem Dei in arca pectoris iugiter inspiciant Z veneruntur, nec pro sic, ad inuicem, ob aliam causam admittant, unde propitiationcm Dei debeant demereri. Non enim licet a Propitiatorio vultus auertere. Si ergo in his suis Angelis rcperit Deus prauitatem, eamque puniat, quis subditorum causas apud Altissmum iam ventilari diffidit,aut esse ventilatas scircumferat quis oculos mentis S intueatur quot SI quales aduersarios ci Dominus suscitavcrit, ex quo aducrius Dominum in depressione Ecclesiae crcxit calcaneum suum, & plane mirabitur, ZO si prudens est, venerabitur iudicium Domini, qui non ImperatorcS,no in Reges non Principes nationum, ut ipsum domarct, clegit, sod cxtrcinos hominum Britones primo, S postca illos ad contradictione & solemn cccrtamen animauit,qui vcstigiapcdum citis consueuerant adorare, S hsc quidem, Ut non

glorictur omnis caro , sed nomen Domini sit benedictum in secula. Sic ad puniendam ingratitudine Salomonis reccd cntis a Domino , non tam Principes erexit, quam latrunculos scruos abiectos. Nec suspicetur quispiam ut amodo prosperetur conditio eius, nisi Domino propitiante per poenitentiam reuertatur, & magis pio utatur consilio. Nam ut Prophcta loquitur. In diebus regionibus nostris inuenti sunt sulti Principes

T eos, qui Regi suo consilium dederunt insipiens. Videntur enim undique sollicitii dines, sed bellum quod aduersus Christum 5c Ecclesiam exercet, ulterius praegrauat,& ci Videtur execrabilis labor. Accitis ergo nuper ad colloquiu Chi non esse Magnatibus suis cum familiaribus, qui rcrum malarum indu-

335쪽

striain habere dignoscuntur Zcvsumsapientes sunt ut dictent Aefaciant mala, studiosius inquisiuit, cum pro missis vivis,& ob testatione quamplurima, quonam consilio sibi utendum esset, aduersus Ecclesiam de Cant. Archiepiscopo grauissime conquerens, non sinc gemitibus & suspiriis multis: & vel tunc pr sentes postea retulerunt , lachrimatus est , dicensque idem

Cantuariensem,ci corpus & animam pariter auferre: Tandem dixit quod omnes proditores erant, qui cum adhibita opera & diligentia ab unius hominis infestatione nolebant expedire. Ad hoc Dominus Rotho magensis aliquantulum aduersus S. excanduit, corripiens eum, mitius tamen more suo in spiritu lenitatis, cum causa Dei magis exigeret,seueritatem dc authoritatem Pontificis morbo languentis ,rationis, & fidelfisisse adhibitam. Erat autem dolor acerbior, Urgente metu, quem conceperat ex litteris quas jamdictus Cantuariensis illire matri suae transi niserat. Earum exemplum vobis transinit tur. Timebatur quidem, & merito: ne in terram eius interducti, & in personam anathematis sententia 'ferretur,auctoritate & mandato summi Polytificis. Cum igitur angustiis premerenturLexoviensisEpiscopus unicum dixit esse remedium, imminentem sententiam appellationis obstaculo praepedire:& ita nescio quo pacto, nisi quia veritas ventilata plus pollet,&iustitia, quo magis concutitur , eo magis conualescit, dum Rex per auitas consuetudines appellationum ius euacu Le conatur, magis confirmat , dumipsemet pro capite suo ad appellandi refugium cogitur evolare. Ab illo erg;Consilio egressi sunt a facie Domini se Regis sui Lexoviensis&Sagienis: Episcopi, ad saepedictum Cant. properantes, ut appellatione interposita usque ad octauas Paschae suspenderent sentcntiam cius. Rothomagensis quoque cum eis profectus est, non quidem appestaturus, ut ait, sea de pace quam desiderat tra-mturus. Archiepis pus vero noster in procinctu ferenda sentcntiae constitutus, iter arripuerat ad urbem Sucssionum, Orationis causa. ut beatae Virgini, cuius ibi memoria celebris est, & beato 'Diansio, ad quem confugiunt pugnaturi, beatoGregorioAnglicanae Ecesesis fundatori,qui in eadem Vrbe requiescit, agonem sirum predibus commendaret. Est

Maxen beatua Diausim gloriosi us Contior, qui, si e

Franci

336쪽

P anci&Lotharingi credunt, pugiles qui ad memoriam eius pernoctant, reddit inuictos , ut & de Burgundia & Italia

in tali necessitate confugiatur ad ipsum. Nam & Robertus de Monte rei et pernoctauit aduersus Henricum de Essexadimicaturus. Sic ergo Domino iaciente dclusa est sollicitudoe Episcoporum Regalium quia cum venissent Pontiniacum, Archiepiscopum quem appellarent non inuenerunt, sed seu strati a proposito suo reuersi sunt, queruli quia sua consumpserant, laborauerant, & non perfecerant. Archiepiscopus vera Cum in praefatis Sanctorum memoriis triduo pernoctasset, die proxima post Ascensionem versus VeEiliacum properabat, ut ibi in die Pentecostes in Regem,&suos anathematis sente tiam daret, sed nutu diuino contigit, ut dum esset in Ecclesia Reginiacensi, VI. seria iamdictam praecedente solemnitatem nunciatum esset ei certissime & verissime quod Rex Anglorum grauissima laborabat infirmitate,ut ad colloquiumRcgisFra

corum, quod multo desiderio, & magnis muneribus expeti rat,accedcre non potuit, sed miserit excusatores Ric. Pictav. dc R. de Humaz, qui causam hanc absentiae eius, praestito tur,

mento volebant astruere. Hac ergo ratione cum hoc per nuntium Reg. Francorum innotuisset, Archiepiscopus in Regem

sententiam ferre distulit, sicut ei a me consuluerat Ioannes vester suadens, nec ad poenitentiam prspararet. Ioannem Verbde Oxono lard. publice denuntiauit excommunicatum,&a thoritate Romani Pontificis excommunicauit, ut verbis eius utar eo qu5d in haeresim damnatam incideri pristando Imperatori sacrilegu Sacramentum,excommunicauit Colon. Scis. maficu,& contra mandatu Domini usurpauit De canatu

Sarec Ecclesiae. Has autem causas allegauit in pulpito in auditu omnium, qui Veziliaci de diuersis nationibus ad diem festum Conuerterant. Ibidem & allegatis variis causis & iussis excommunicauit Richard. Pi v. Archid. R. de Luc Iocet de Baillot, Rauen. de Brog. Hug. de Sancto Claro, & Thomam filium Bernardi,&omnes qui de caetero in possessiones& bona Cantuar. Eclesiet manus extenderint,vi eis abutantur, aut eorum usus impediant, quorum necessitatibus demitata sun Regem vero quem ante per litteras Et nuncios secundum

337쪽

regulam & morem Ecclesiae vocaverat ad satisfactionem publicata vocatione ad fructum inmitentiae inuitauit, comminans se in eum laturum sententiam anathematis , si breui non resipuerit, &de tantis aduersus Ecclasiam ausis si iis fecerit: quod tamen nonnisi inuitus faci ci , nec noui aliquem domesticorum suorum , qui ad lationem huius sententiae pronus sit. Praeterea scriptum illud in quo comtinentur prauitates malignantium aduersias Ecclesiam, quas auitas consuetudines dicunt, publice condemnauit, omnes innodans anathematis vinculo , quicumque de caetero authoritate illius scripti utentur , & nominatim de consilio Ecclesiet Romanae. Haec capitula imprimis damnata sunt H quod non liceat Episcopo excommunicare aliquem qui de Rege teneat sine licentia ipsius. Quod non valeat Episcopus coercere aliquem parochiatiorum suorum properiurio vel fide laesa. Quod ad secularia iudicia trahantur Clerici. Quod laici, siue Rex, siue alius, causas de Ecclesiis & decimis tractent. Quod non appellaretur pro causa aliqua ad Sedem Apostolicam , nisi Regis & ossici Ilum suorum venia impetrata. Quod non liueat Archiepis. copo , vel Episcopo, & aliis personis venire advocati nem Domini Papae absque licentia Regis. Alia quoque in hunc modum, quae Decretis, Legibus, & Constit

tionibus Sanctorum Patrum inueniuntur aduersa. Episcopos vero omnes absoluit a momissione, quam do scripto illo seruando contra institutionem Ecclesiauicam secerant.

Hoc etiam per Iitteras suas Archiepiscopis , & Episcopis denuntiauit, sicut eo ab Ecclesia Romana consultum fuerat. Haec quidem interim gessit Archiepiscopus S Rex: quod ad vestram notitiam venisse non ambigo. Verum V. M. Gall.de Insula misit in Angliam cum litteris a Couloquio Chincinensi , ut Insulanos super facta appellatione prsmuniret, de portas de transitus faceret diligentius obseruari , & Clerum ab obediendo suspenderet , Cum tamen

nondum facta sit appellatio, & Archiepiscopus possit facile inueniri. Nec dubito quin praedicto Gaixero machinatio ista displiceat , cum omnibus quae P aesumuntur aduersus

338쪽

Ecclesiam Dei, quoniam Dominum timet. Acciuit & ad se Rex Dominum Cister. ω alios, per quorum prudentiam, malitiam consilij sui aduersus Dominum posse credit armari: sed profecto si saperent, Nel sibi & huic parerent in hac cau-

a quoniam poena reuersa est in caput ista suum. De caetero Dominus Papa in urbe pro'eratur. Cremona .contra Teutonicum cum aliis octo ciuitatibus pro certo dicitur

rebellare. Episcopus Tusculanus & Vbaldus Cardinalis diem obierunt. Obijt quoque Urittamus Rex Siculus, cui successerunt filis sui alter in regnum , alter in Duc tum Apuliς, & in extremis ageus lx. millia florinorum Ioanni Neapolitano tradi fecit ad usum Domini Papae Filius quoque , qui ei successit in Regnum totidem misit. Rex Francorum Cantuatiensi Archiepiscopo patrocinatur

in omnibus , & eum magis Veneratur quam fratrem. Quae autem circa Anglorum Curiam innovantur , ubi r rum crebrae mutationes sunt , vobis notiora esse arbitror quam nobis. Vigeat & prosperetur in Domino p ternitas vestra, & nos Sanctorum orationibus studeat Commendare , Ut nos consoletur in omni tribulatione nostra. Reuertemur autem cum ei placuerit , qui nos se

gregauit ad exulanduin, de pro qua , quatenus ei beneplacitum fuerit, voluntate promptissime decrevimus exi Iare, M aduersa pati quae iusserit, & ad haec perferenda roborauerit infirmitatem nostram. Det utinam sua gratia patientiae perseuerantiam , quae indigne pro se patiendi contulit voluntatem l Valete pro voto & oratione mea, Ecclesia , & domus vestra tota, & omnes qui intercessionum beneficio communicant necessitati veme.

339쪽

EA fere omnia quae mihi vestra laggessit dignatio , sinuo

diuulgante audieram, sed aut re in Domino Pictavie si, adiectis iis quae de An ue statu audieram, rogans alte tius ut vobis super haec conlisium daret. Ex quo vero per litteras vcstras certioratus sum, illico cum amicis vestris, de quorum sinceritate non dubito', adhibito M. Philippo coq- tuli super negotio vestro', nulli tamen ostendens transmisi rum vobis eκcmpla litterarum. Et licet, ut praescripseratis,fingulatim conuenerim amicos vestros, Abbatem sancti Remuzis, &M. Fulc. & M. R. omnes tamen non modo in eundem 1ensum , sed sere in eadem verba Conuenerunt. In summa e

go nullus eorum est, qui Domini Papae consilio aduersetur, omnesque communiter approbant consilium quod vobis dedit Nicolaus Xenodochus Rothom. licet nec de litteris, nec de consilio eius audierint aliquid. Attendenda enim est instantis temporis conditio, Ecclesiae Romanae necessitas, Regni Anglici periculum, non modo sedis vestrae, sed commissarum vobis Ecclesiarum & animarum , quibus si vel occurrere, & subuenire potueritis , vix tanti debetis facere animam vestram, ut non pro salute ipsius animae, & liberatione Ecclesi aufragantis, accedatis ad colloquiapersequutorum,& experiamini quid per humilitatem vestram dignetur efficere Claristus Iesus qui post Ascensionis gloriam protestatus est, sicut in litteris inuenitur authenticis , se adhuc paratum esse mori pro humilibus, & micis is Maminiam sustinere, prae sertim cum illi qui vos persequuti sunt, &Christum in vobis, dicantur aliquantulum a Regis gratia excidisse & in ea conditione versari, ut eos iam taedeat vitae meae. An M. sit, nescio,

sed timor apud nos publicus est, siue an ita sit, siue non , certo certius est, quia proculdubio Christus triumphabit, & reddet unicuique non modo iuma opera sua , sed

voluntati confirmatae persecti operis attribuet coronam.

Perfectorum amicorum , a quibus ego & Niph. non disesentimus, consilium est, ut si vos imperatrix uocaueri

340쪽

ad ipsam ducente Rothontigensi Archiepiscopo sec rὰ accedatis : & si ibi boni aliquid audieritis , ag

tis gratias Domino , & ita per omnia incedatis , Ut modosia vestra omnibus innotescat. Si vero, quod absit, secus acciderit,r ducente praelato Archiepiscopo in terram peregrinationis vestrae , cum honestate& securitate reuertemini. De Clericis vero ducendis, hoeconsultum,ut non minitudinem, ducatis, sed paucos, providos & discretos,si quos tamen habetis tales, quorum possitis inniti consilio, si opus fuerit, sub praetextu eoru qui defuerunt,fihoc necessitas exegerit,dit Iectionem possitis commode impetrare. Ego autem me ad hoc opus non ingero, sed nec relagio , si me decreueritis, itineris vestri, & laboris, & sortis fore consortem. Nam in omnibus huiusmodi casibus paratus sum, authore Domino pro fidelitate Ecclesiae & vestra, si tamen placuerit uvvobis occurram, me tanto temporis spatio praemunire, ut ad locum de diem. quem praescripseritis , commode valeam peruerare. Nam in me mora non erit ulla,licet multas domi pro tempore n cessarias habeam occupationes , tum ex instantia Abbatis M. tum ex praesentia Ger. Archia. Morini desideriis, sicut vobis,de non positati. En Derto Pνiori de inde Sanm PeukE p I s T. C L XI. iRErum subitae mutationes solent afferre molestias,&quii

honores ambierant, dum eis cohqrentia sustinent oner . plerumque fatiscunt, dolent se non compotes extitisse: recto

quidem. Si enim reprobi sint, iniquitates corum iusta poena, persequitur: si praeordinati ad vitam, conceptae ambitionis excessum consumit pia correptio, & exercitatio laboriosa co- hqrentes honoribus aut extinguit, aut reprimit voluptates. Te quoquc facile crediderim de tam subitis mutationibus aliquasconcepisse molestias: sed ex aliis, & longe diuersis, resere aduersantibus causis. Quis enim suspicetur te alicuius ambitionis stimulo. incitatum, ut honores appeteres, Ut concupis res mollitias voluptatum , ut opinione plebeia Vento