장음표시 사용
221쪽
& Vera putant,quae amanti nam quam pauci Principum n xunt abditos recessus servatos centum clauibusl a quibus ta-- meu non vltima Historiae pars pendet.paucioreS etiam Vir
rumque partiunὶ conssilia. Iam ipsi partium duces si scribant, quis credat illaudanda, damnanda scripturos Z quis improbos animorum sitorum assectus altum reconditos Z quis fastum,odia, reliqua vitiaὶ quis vero imprudentiam sitam aperiat,consilia damnetὶ quis errores vana suspici me natos, d nimium crcdulos animos ξ Dices fors cos, qui ab arcanis Principum sunt, multum hic pos e. fateor: sed neque hi Prii cipum suorum omnia norunt. ab aduersuum vero partium
consilijs,molitionibus,studiis absimi longislime tam si gentis suae facta si ribant,quis credat non lusisse in his affectum,.
pessimum veri venenum 3 in gentis vero alienae, quis non mille saepe erroribus implexos arbitrabitur 3 paucissimi sua norunt. alienavelle nosse stoliditatis quoddam genus videtur. O qui temporis nostri lcgat Historicos, non rideat, dc simul indignctus ubi nunc veteres Satyri 3 ubi meriti cal motum denoes ξ& illorum qiiiiqui Historici mereatur nomenZ quantae mixtae vcris fabidae nec sua sciti cro,ncc aliena . quid . quod tam dense in suis, quam mentiantur in alienis. quos non Historicos, scd perpetuos rcrum suarum laudato-Ies reperies,tana picnos adtillationum quam Verborum, tam confertos in cndaciis quam sententiis: de cum allana damnant omnia, sita probant omnia: dc quocunque capillo trahunt in id, quod volunt, non quod fuit. Ali) tam minutis die is, factis, amoribus, odiis,adcol & cogitatis, Historiam implent,ut nec Historicos nec mortim seriptores, nec laudatores,nec accusatores,icd mistum quoddana genus, so-Di graculum, enasci videas. dc dici tamen, & habeti volundmiliorici. Quid agas cum hac impudenti saeculi nostriscabie inc,mnium Oculis tam aperto mentiri quemquami Ego'. sane veriora milii a Plauti, Terentij, Senecae Tragici, quam ab illorum calamis spoiulcre possum. ut non semel in illis AppiL.
222쪽
Appuleij Asinum legere me arbitrarerssit necio, qui propia
ores vero sint. Ubi aetatis nostrae verecundia scaenatum tuis se credo ad , thiopas. 5 non semel coepi dubitare,an non assidua mentiendi licentia eo veni IIcnt,ut nec si vellent vera dicere post eiri S fortuit0 vcra dicerent, si quando dic crent, praemeditato falsa: eoque menti cudi coniuetudine venisse,
ut falsa pro veris habcrent, & habcri ab omnibus vellent. Et omnium prope linguis ilibuit scriberc, ut omnium linguis
liceret mentiri. O quis mihi Deus seriptores hos omnes, cum trabalibus voluminibus tuis, immergat mari rubro AEgyptiaco scpulcro: Scio quaedam in veteribus desiderata. nimis orbi noti Historici Latmi , Graeci. verum si hos cum nostri S componas, etiam dum mentiuntur, laudes illos, damnes nostros. ita verecundior illos asscchus, &nescio quae 1 cS,aut nactus quasi re Lichantes aliorsum traxit : nostri prono calamo, caedo teriisque xeluctantibus in aperta, continuo prope orationis filo, procurrunt mendacia: ut laudem, ex his vidcantur venari. Sed & extra omnes omnino Hilhori ae leges vagantur; omnium aut ignari, aut insita animis improbitate, spontanei praeuaricatores bis scelesti, mente&calamo ; bis naufragi, veritatis & probitatis; bis impij, in Deum & patriam; bis impudentes,ore & manu, idque tam coaevis, quisn posteris. Vertam quid mireris nullis Historiae legibus teneri,cum nullo pudore teneanturὶ Scd dissicilis o-umino Historica scriptio est. non nego: neque enim villam puto maioribus undique dicticialiatibus ,. tanquam perpetuis spuais,aut peracutis rupium crustis, im pleram. & tamen ad hanc etiam proxenetae, vilisti naum hominum gcnus,illoto decurrunt ore, calamo, manibus. Quid faciunt viri magniὶ scribenti & res si ii temporis scribent, viventibus etiam num Regibus,aut Regum nimὶ At cuius calamo hoc robur, si vera scribenda sint, 3 exulare adulatio debeat . Scribent in ipso regno, aut extra illud Z in ipso ξ Stepham expectent
exitum, aut Paulli. cxtra illud)miterum,ut vera scribas, cxia
223쪽
lium deligcndum este. hoc nimirum, ludorum & prudentiae in magno viro praemium. Media incedes via ' utrimque damnaberis. Amplecteris alteram grauius incumbet aduersa,&vulnera sua sanguine medebitur tuo. Vcra narrabis in neutram partem pronior o quis hunc virum dabiti quan- quam & vcra dixisse auctori non semel exitio fuerit, falsa di xisse praemio. Nobilitatis ducumque errores detegeS ZantCHistoriam moricndum tibi erit, ne quater cogaris mori,Opi bus, calumniis, ferro, calamo. Nemo ergo scribet stabct. sed quem aetas, S longa rerum experientia,&pertractatae Smanibus, Δ oculis lustratae docuerunt; qui nec damna timeat,nec honoreS, opes, gratiama calamo speret; & quem nullus affectus in transuersum rapiat, nullta secures a Vero deducant, cum omnibus sit minis & serro maior: ut cuicum Socrate, Thrasea, aliisque, pro vero mori ctiam iucundum Da mihi hunc virum supra spem metumque positum, pru dentem, fortem , doctum; & audebo in scriptionem inhortari: ctiam in scriptorum vulgationcm,cum capulo iam propior quam vitae, non veritus fuerit in herede damnari, ut veritati sit a s et integritas, sua laus, sua fortibus, piis, pruden
tibus in posteris praemia; sua imbellibus, impiis, imprudentibus damnatio. o.baiam De Mathesi,Philosophia,11cdicina, Iuris prudentia,The- .sotηti. Ologia, reliqui si scientiis, lacco . sequatur quisque naturam ω Mi unam tamen deligat ex omnibus,in quam totui in cumbat: nam ex omnibus praemia sperare frustra adlaboreS. neque enim aut vita haec tam breuibus circumscripta,
aut ingenij nostri architudo ta in late se spargit, yt ingentem singulorum latitudinem complectamur, tam angusto tam magna. Addo, sparsim per multa cuntem, carpere aliquid ex singulis fors posse non poenitendum; omnia uniuersim amplecti, non est humanarum virium. Quisquis proinde magna sperare debet, magnaque prudenter audet,vni alicui
scientiarum se totum tractat, & quidquid ubique habet vi-
224쪽
rnam prosundat uni, c ciua non morituram gloriam in posteros transmittat. Et cxperientia rorum magistra docemur, in uno Dic tantum gcncre sudasse, quicunque aeternatura dederunt. adco ut Poctarum vix ullus in Vario carminum taὼρ a genere magna dederit. degenerarunt ab clegantia, qui aliud scit piori-
amplexi gcnus quarta ad quod nati. vero non nisi in uno aliquo genere singuli laudem tulerunt. Sed neque magna a m. singulis volumina habemus: quasi in paruis plus luxurietur gloria,dcnscturi fortius in putillo honor corpore, quam in late distu . Quanta gloria iuuenalis S Persij est: quanta Horati j,Martialis, Senecae, reliquorumque Veterum Poctatumi mole tamen sua nulla propc sunt;vt, quod olim Pocta,
aior in exiguo regnabat corpore evirtus,
in scriptione videamus. Et illi ipsi, qui latissime se profuderunt,in non magno fere Volumine gloriam retulerunt. Ma
gnus A ligustinus; sed in libellis de Ciuitate Dei se ipse ma
ior. magnus Tertullianus,& nescio an n5 unus in omnibus magnus; in Pallio tame & Apologetico & se vicit,& omnes. Origenes magnus; sed in paucis quibusdam victor stetit. Ide de Hieronymo, Ambrosio, Nazianzeno, Basilio,Chrysostomo dico quasi negatum esset in magnis magnum esse, aut nefas in multis magnum esse. Eadem in omni videbis re
rumgcnere. In militia quanti duces Θ & tamen ab una fere aut altera pugna honos venit. Alexandro Darius Magni nomen dedit; in reliquis plus fere felicitati, quam prudentiae debet. Scipionem Hannibal nobilitauit, Haimibalem Cannae dc Trasimcnus lacus,Lucullum&Pompeium Mithridates, Cimbri & Teutones Marium, Syllam Marius, Caesarem Belgae; nam Pharsalici & Iberici campi fortunam ma- is Caeraris loquuntur. Camillum Brennus, similium Paulum Perseus, Syracusae Marcellu, Themistoclem Salaminia naualis pugna, Letictrica victoria Pclopida & Epaminonda, Persicum nauale praelium Cimonem, Marathonia pugna Miltiadem. ita plerisque ab una aut altera victoria nomen
225쪽
magnum. Idem in artibus reperies,in pictoribus, sculptori bus a re marmore nobilitatis , ac in reliquis propc omni-lms .in uno singuli genere illustrcs. plura Qui attigerunt,t oue seroe singulis nomen rorulere; nec aliud. Eadem in omnium saeculorum scriptoribus reperies. Uni proinde instu dabit, quicunque victurum aliquando nomcn spcrabit. Incumbm- Sed neque leuiter , quodcunque genus sibi proposueri; ἰ - β' λ extremissaut digitis,aut calamis saltuatim tanget.totum iequatiuia dabit,si parandum nomen est. audiat Philosephum, &imiis , ictum Nudiu mihi per otium dies exit partem nostrum studiis mendico . non iaco somno, e succumbo, es oculos mistis fatigatos visentesque in opere detineo. Dignus labor viro eruditionem. G, g; litterasq; & posteritatem amanti. Et certe nulla res alia lon-ma,ita a giorem vitam post est ori suo dabit, non opes, non pussura, si φ 'ς sceptra, non bella. Nam quam paucoS opulcntOS, la cu- tum non alterum, sed suum nouiti & non cum vita purpura poniturὶ quis hanc annalent faciat post mortem aut quae memoria huius, ubi Posueris ξ Et non sceptra cum corpore
integuntur terrar,ur fuisse nc scias quantorum Regum nec nota terris nomina 3 c millibus Vix unum alteriimue ex h1storia eruas,ut dicorc postimus fui si e, nec aliud de de perpat cis,imperasse. reliquorum non magis nota nomina, quam
urnae quibus integuntur. de quoci discrimen inter Regum cinerem, de vilissimae plebis i De bello claris quid dicam
, quam paucos fama extulit, aut doctio alamusΘΔ e tot bcuntorum millibus quanti vivunt i intuere qua patet Oriens, qua Occidens,& bella iam inde a nato caelo. quis annus, icquae regna,suorum exterorumq; non natavit sanguine 3 Ex . his omnium saeculorum, aetatum, gentium victis victoribusque,quam pauci Vivuntl imo, Suam pauci nctores non funestarunt tandem triumphos infelici suo sanguine, exilio, vinculis,veneno, siccuribus, serro suo: Inlucre primos orbe toto, Alexandrum Macedonem, Pyrrhum, Hannibalem, Pompeiu Caesare Marium, Scipiones, Themistoclem,
226쪽
TEpaminondam, Miltiadem, ut non tangam reliquos . dc intuere cxitum. non quantum gloriae, infclicitatis tantum Et quis non cruditorum scriptorum memoria vivit aeterna Θ Aeternita- non unus in paucis p. agellis Minutius Felix, unus in p. aucis versibus Iuvenalis, in paucioribus etiam Pcritus, sispuis in=tio ..tit. ore & doctorum calamis, quam mille per regna sparsi exercituum ductorest ut Plus proinde merito a liticris sporare quisque debeat & p it, quam ex illustribus triumphis. Accedit, incruentam ci orum gloriam culle, S in adta pace, hilaritudine magna,omnium ore laudatam, omnium votis optatam : cum bellatorum cruenta fere gloria, e turbido parta,mtituo sanguine empta, ingentibus curis circumsessa, aemulantium odiis grauida, inuidentium criminationibus
insepulta, plus damnationis plurimum rcferat quam laudis, infortunato sere fine signanda. Docemur hoc vernaculis omnium gentium historiis. Tranquillitas proinde e studiis.
ria maior. Videtur hoc sensisse Helvidius Priscus, de quo il- r D. lud Stoici: Ingenium ili realtioribushdu dedit, non , t plerique, it nomine magnifico segne otium metiret ,sed quo firmior aduersu fortuita rempublicam capesseret: doctores sapientiaeIecutus,
quisela bona,quae bonesta mala tantum, qua turpια potentιam,nobilitatem,ceterque extra animum, neque bonis, neque malis adnumerant. factus hinc opum contemptorpervicax, constans aduersiin Mugηα metus, adcoque inter minas di tormenta infractus. Litterae
hunc talem dederunt. Idcm in Socrate, Solone, Lycurgo, 'Thrasea, Seneca reperies. cuius ad rem nostram illud: Mihi certius miritur, ingenii quam mirium opibus gloriam quaerere.
quoniam Ῥιta,qua 'Fuimur,breuis est,memoriam voriri quam maxime longam escere. Nulla res longiorem litteris dabit,ut etiam audeat illud: Vnus dies hominis eruditi plus patet, quam imperiti longi a aetas. cum litterarum unius non raro diei monumenta latius se in posteritatem diffundant,quam multorum Regum purpurata canities. Iam i variarum scientiarum au-Z ctores
227쪽
Scri tim teriariligenda, ad quam
i 3 CAR. SCRIBANI IN STt TVTIoctores cultoresque intueamur, quanti post tot saecula etiamnum vivunt i cum , Ut ante dixi, primorum orbe Imperatorum Regumq; ignorata nunc nomina, S aeterno obliuionis
sepulcro recondita. Habes in Litteris,Pocs,Hist oria, Philo- seplaia, Medicina, Iuris rudentia, Theologia, ingentia nomina: Varioncm, Ciceroncm, Plinium Vtrumque; Terentium,Plautum, Senecam, Virgili urn, Ouidium, Catullum, Tibullum,Propertui ,Statium,Lucaniam, Martialem,HΟ- ratium, Iuvenalem, Pcrsium; Sallustiti acitum, Curtium, Liuium;Socratem,Senecam Stoicum, Platonem, Aristotelem; Hippocratem, Galenum, Avicennam, Averrocm; Iustinianeos Codices;Patres Gr cos&Latinos, Tertulliauum, Cyprianum, Arnobium, Augustinum, Clcmentem Alexandrinum, Origenem,Na ZianZenum, Chrysostomum, Basilium, Hilarium, Hieronymum, Gregorium, Dionysium Areopagitam, Sidonium Apollinarem, Thomam, Scotum, Bonaventuram, aliosque omnium prope gentium ac ordinum in nurneros, orbe toto clarissimoS:Vt taceam Oratores, Poetas, Historicos Graecos, Latinis non inferiores. 'uorum Romina, omnium calamis Oreque laudata,. memoria vivent
aeterna, densistimo quaqua Regibus silentio obuolutis. Equibus nemo nunc viveret, nisii scientiarum lumen accessisset: iacerent insepulti cineribus, densa saeculorum nocte p- prcssi. vitam litterae dederunt, & ab altissima obliuionum.
Quod verὁ ad scriptionis materiam attinet hoc dico. singuli amicam naturae suae deligant, si victura cogitant. nam si vis adsit, S: alieniozanimus, nihil magni sneres. amor magna dabit: qui & laborem mitigat, & aspera levigat, & dura mollit,& amara dulcorat, S ardua planat, & quidquid prope inaccessum homini, S ingenti penduloq; praecipitio norridum, ad humilem dcducit arenam,&calcandum praeber, manibusque calamoq, legendum. Proderit verὀ plurimum,
quidquid quisque a prima adolescentia scriptionc & me
228쪽
moria dignum legerit, in aduersaria ut redigat ; eaque maxime,quae genio suo , de cogitatae aliquando scriptioni commodissima. quidquid in primis vi mites vitiat tangit, quidquid nouum, reconditum, Volcris crtiditionis, his oriaruin, sirapiori
quidquid admirationcm laudemq; meretur; damnanda etiam denique quidquid calamo in quacunque dedignum: visnagula ad sua refcrat capita, e quibus pro meditata scriptione,nullo postea negotio profutura mutuetur. Facillima scriptio cit, cui labor ille viam strauit. In quam rem necessum erit,quidquid ubique vcteris monetae doctum, seria lectio
ne percurrere, Poctas, Oratores, Historicos varios, Graecos iuxta ac Latinos; nec ullum indiscussum transiremec res tantum in indicem referre, scd vi sentcntias, quid in epithetis elegans & proprium, sia quid in figuri rbanum&grande, si quod pondus in sensibus, si quae metaphorae nobiliores, verba denique singula illustriora. Ita cum maximae magnis capita defrustavcrit, trans Drre in calamum chartamque,tanquam horrea sua, poterit,quidquid a varia crudi. tionum alea collegerit,Vt aliorum opibus, non magno molimine, domum suam locupletet, felix labore non suo, diuesque audiat aerario alieno, omniumque retro seculorum fortunis fortunas augeat suas. De fructu,&iperatae scriptionibus opinione, quid di- animiscam incerta haec. nec tamen idcirco animus deponendus; firmandus magis, &generofo ausu ad magna accendendus.
nihil sperare potest ignauus calamus. audacia saepe pro ςruditione est; & volui flectiam, in magnis magnu cael spondet optatis c uentusi bene ost. Non respondet conarias seM- Cmares per in laude fuit: neque tam tenuis scriptio, quae non aliquam reserat laudem. Non placet omnibus λ nc Deus quidem. Displicet nihil tis: factum maximis viris. Placet 71ucis
maximum laboris speique suae fructum retulit, si vcl viii prudenti doctoque placuit: satis enim magnum theatrum doctus docto, prudens prudenti est. Non placet patriae φ, Z α illam '
229쪽
placebit exteris, & latius nomen dissiuadet. Non placetritis placetat alienis: de mirari discent, quos domestici negligunt. Non placet aetati tuaeὶ placcbit secuturae. Patitutobtrectatorcs ὶ nullum magnum factum sine criminatione fuit: mutuo innectuntur virtus dc aemulatio, eruditio &obtrectatio. ne metuc. crescunt laudanda aduersis: & clarion scriptio est, quae aemulum patitur. Inuidia virtutis set est. iaceret haec sine illa densa obtenebrata nocte: in lucem illa aemulam protrudit. Non viverent quorumdam scripta si inuida manus & lingua defuissent. vitam inuidia dedit. Ahorum etiam non viverent, si persecutor non fuisset. fuit, vixerunt. Quid quis dab ignibus non uni vita, dc a tori Iis manu. nemo legislet, ni tortor accessisset. desiderium carnis cx prodocauit: sitim etiam 5 famem. Iam, quotica per iecutor gladius saeuiit, non vita vixerunt melioreὶ Non deponat crgo scriptor animum,neque abiiciat metu. QuidLsi nulli phaceat 3 placeat sibi. vel hoc solo beatus, quod horas bonas expicuerit bene. fors male expleturus, si scripti defuisset. Et sane hac una plurimorum scelerum occasionem fraecitana negare nemo potust. hac enim una, vitiis depulsis, virtutes succrescere seiunt omnes. Displiceat ergo
licet liber, sat digna labori merces, ut virtus sibi, sic scriptici auctori suo est: vluci sola otij, quod criminum prope omnium mater esse consueuit, fuga sat ampliter scriptorem
C A P V T XV. vestitur qualis esse deleate
RE sparua; dc tamen indicium de hac magnum,ut indirae animi vestis sit. hinc illud Clementis: Aminin indieat qualis sit morum nostrorum constitutio. ita de moribus habitus pronuntia dc dominum ilium vestis prodii.Demolli veste, Chry-
230쪽
eiusmodi mossiciem, debeatum reddi.fragile. Confirmat hoc Tertu flianus in Magno Alexandro: Vicerat meaecam gentem,m mictusvi 3Medica me Ie. triumphalem eataphractem amotitu in captiuasarabara decessiri pectus ua mariasignaculis disiulptum,. textu peducido tegendo nudavit,anhelo adhuc ab opere belli,' tmolnus ventιlanteserico extinxi, Gencrose,dc valide;Tertullianco nimirum calamo. Ridet idem Achillem, dum stolam fundere comam struere, cutem fingere, speculum consulere,collum demulccre, aurem foratu effeminare,atque in his omnibus ancillare libidini discit: Herculem etiam posita leonina pelle,Omphalem in theris romentientem,post euiagoratas, mollitas & exodoratas scapulas, pectinem etiam In leonina ccrui ccpasiam Tantos viros, & humani nominis robora, molli Z feminea ludi vcstel Nec multium ab his c dit magnus Samson orbis miraculum. Quo ruimus Θ a tammualido primi cadunt. Non homo nudus &inuestis figulosito ite tit3 non adelicto vessis folia,& exindc pellis 3 quis nos docuit tunicas pangere,& icrere quis piscari vcssitum Zquis conchas comere Θquis animatas stamine aluo bombyces nocare 3 quis herbarum succis&concharuatucis incoquere lanas 3 exciderat nimirum Deo, purpureas & coccineas oves conderc. quo non li bido nos traxit ξ ctiam post scruposa aurium vulnera, calliblepharum vellerumque tincturas docet, patriamq; capillo vertere,acum etiam crinibqs distinguendis, puluerem dentibus climandis, & bisulcum aliquid ferri vel aeris unguibus repastinandis.Nescio dein quid ficti nitoris,coactique ruboris genis x labris admoueatur: δ: quidem
in viris. quam vcllem aeterna lege mutarc cogerctur sexum,
quotquot placendi studium per vcstium quaeriint decorem, quotquot de gemmarum peregrinitate mulierum stup
rcmaedificare conanturi inde ignes. S non casta fulmina. O nimis dignos femina virosi nec uno colore contenti, mil-