장음표시 사용
251쪽
nova et intacta ab aliis proprio quodam nisu proserendi vitii, liberum illum animi per ignota et intentata vagantis impetum; quem tamen ipSum Verecunda illa, recta et castigata, carminis pulchritudine redemisse et compensasse videri debet; neque in illa morum Vitaeque elegantia, certis decoris et honestatis
cujusdam legibus adstricta, aut in illa doctrinae ac literaruin copia, quae in Virgilio fuit, liber ille et
Supra mortalia emicans et tanquam alatis Platonis equis inter nubes evectus spiritus vigore potuit; fieri enim aliter vix potest, quam ut haec operosae doctrinae quasi sarcina impetum animi diviniorem rctam det; unde, nequc ex academica nostra institutione
unquam Homericum aliquod ingenium aut prodiisse aut proditurum esse, facile augurari licet; uti contra int er Poetas nostros, iis, quorum animis Virgilii et Homeri non nisi obscura aliqua DOtio, ex Puerilitantum institutione, insidet, vix eminebit castigata et elaborata dictio, recta et casta carminis pulchri ludo aut elegantia ex ingenii cultu exquisitiore profecta, quae ex diligentiore antiquorum studio comparanda est. Enimvero , si Homero atque aliis nonnullis forte poetis illa diviniore, quae in inveniendi felicitato cernitur, ingenii vi cedit Virgilius, in hac,
quae secunda esse videtur ab illa, facile omnium est princeps habendus, ut ea quae ab aliis acceperit , multo ornatiora et pulchriora ab ejus ingenio prodeant. Quod magistris nostris acceptum nos resorre Solemus, ut, cum a parentibus Vitam acceperimus, Diuitiam by Corale
252쪽
ab illi rectae et jucundae vitae usu impertitos nos er se
fateamur; hoc in illis, quae jam ab aliis prolata orant, accidere videas, ut ex Virgilii ingenio multo solicius
enascantur, et pulchrius efflorescant; ut, si ea nounovitate, at gratia tamen, dignitate, Venustate, miros animi assectus moveant, magnaque admiratione Pedi
fundant. Qua in re mihi quidem in poesi eundem locum tueri videtur Virgilius, quem Cicero in ol quoiatia. Nam et hujus ingenium, quod ipsum per se non facile praeclari aliquid Proferret, in ornandis et amplificandis aliorum inventis, inprimis in vestiendis oratione Latina Graecorum dictis, eximiae felicitatis et artis fuit. Itaque hoc in genere Virgilium,
poetarum Ciceronem appellare nonnunquam lubet. Illa autem ingenii Maroniani propria venustas in nullo ejus opere magis cognoscitur, quam in Geo gicis, omnibus numeris absoluto, Persecto et expolito, carmine, ut, si in nostra interpretationo hoc
assini uti sumus, nos cnim id Sequutos esse non negamus, ut non modo Verborum ac sententiarum vim declaraverimus, Verum etiam carminis pulchritudinem, inprimisque ornatum, sensibus et oculis ad Iescentum subjecerimus, nos operam nostram non omnino male collocasse arbitraturi simus.
Ex iis quae adhuc disputata sunt, nuperam Ce suram Georgicorum , quam Edmundus Burtonus, Britannus non indoctus nec inelegans, proposuit si ,
ab judicio parum subtili et limato profectam facile
253쪽
videas, dum hanc ipsam copiaria, hunc ornatum rorum tenuium et exilium, ad reprch Iasionem carminis traxerit. Sed judicii hujus auctoritatem jam satis alio ejusdem viri docti acumine elevatam dabimus, cum idem ille in Bucolicis summam simplicitatem.et humilitatem vitae ac morum a Virgilio Oxpressam dixerit; quo quid a rerum fide ac sensu alienius afferri possitῖ Λ tumore ac frigore aut inepto aliquo studio ac nimia sedulitate Georgica vacare confidenter affirmem, qui alioqui non multa me
certo tenore affirmare soleam.
Georgica Maecenatis suasu ac consilio scribere suscepiSSe Poctam, ut hominum auimi ad agri colendi studia revocarentur, Britannorum Nonnullorum, Wartoni, Crusii, Martini, elegantium Virorum, est opinio. Italia sane bellis civilibus tantum non in vastam solitudinem erat redaCta ; Veterani , inter quos agri fuerant divisi, ab Operis rustici molestiis et aerumnis tolerandis alienissimis erant animis; frumenti inopia ab anno inde 7s 3 magna Italiam fame afflixerat; carmine itaque, quo vitae rusticae bona commendarontur, delinitos animos ad agricolationem adduci Posse, CEI Suisse Maecenatem. Fundamentum tamen conjecturae idolaciam non apparet; quin ea nec Satis Probabilis esse Videtur, cum carminim orem Vim, majorem otiam celebritatem, iribuat, quam inter homilios indoctos, scrocos, per bellorumque civilium licentiam rapinis ca dique adsuctos,
ullo modo cxpectari Possit. II Oc sorio fieri potuit,
254쪽
IN GEORGICA. u59 ut, cum multa apud Maecenatem de detrimentis, quae ex agriculturae neglectu reipuhlicae inferrentur, et de modis ac rationibus. quibus ei honos suus restitui posset, disputarentur et agerentur, Virgilii ingenium ad hanc materiam dos erretur excitareturque, ut cam carmine tractandam sibi sumeret. Carminis, tamen auctoritas apiaci Romanos fuit summa, omninoque ex ea pondent Columella et Plinius, versi hiis quoque intcgris adscriptis. Nec mirum licio; cum
carminum ubique major apud vulgus et politos bomines gratia sit, quam operis philosophica sutili-litate elaborati. Unum adlluc monebimus. Hesiodi de Opere iustico carmen a Virgilio imitatione esse expressum, vulgaris et Constans sere a Servio inde est opinio i), quam poeta ipse fecisse videtur, dum se Ascraeum car)nen Romana per oppida canere ait Ge. II, I 76, quae ipsa res ad tanto majorem ejus gloriam pertinuit: com- Paratione enim rius ad Hesiodum instituta, nihil
exilius, jejunius et aridius Hesiodo, nihil copiosius et plenius Virgilio. Qui tamen hoc primus affirmavit,
eum non admodum recentem ab Hesiodi lectione fuisse nec sse est. Vix enim in tribus aut quatuor locis Hesiodeae sententiae sunt expressae : carmi ut m ipsorum forma non convenit; diversa utriusque natura, diversus gonius, diversum consilium. Hesiodus
iὶ Apud Macrohivm qnoquor sibi Virgiliiis Theoeritum fecerit
255쪽
non Georgica, li. e. de re rustica, Scripsit aut scribere voluit, scd totius vitae domestiCae, qualis tum erat, conjunctae scilicet illius vel maxime cum agricola
tione, rationes tradere, lim de uti e Otia in moriam Praecepta Proponere. Quod autem Afri eum carmirii
appellat suum opus Virgilius, id co pertinet, quod
in simili foro gonoro illud vorsatur, non quod ex . Hesiodco potitum aut transcriptum aut ad ejus formam Est Compositum. Potost quidem nti luis in eam opinionem adduci, atque in eam jam Dan. Heliasium
Introd. ad ΙIesiod. c. 4 venisse video i), ut aut quoddam aliud, aut hoc, quod habemus, Hesiodi
opus olim multo locupletius et plenius extitisse cxistimet. Quis enim in tali argumenti tractatione, qualem nian C in o a videmus, Don miretur Catonem, qui apud Ciceronem ita disputat a), ut de viae corrandi utilitate doctum Hesiodum ne verbum quidem fecisse, moneat, cum de cultura atyri scriberet 2 Quid autona Manilium s quia tum esse puta himus, qui, dum Ile si odi opera enarrat, Quinetiarn, inquit, ruris cultuStegesque novali Militiamque soli: quod colles Bacchus amaret, Quod fecunda Ceres campos, quod Palla&utrumque, Atque arbusta υayis essent quod adultera
i aos. Scaligor, qui ad Manilii
lori in hariC fieri otitialia improbat,at , ita tamen in vortiis Ma illilia roba ut oum sorte Orphei καὶ Hosiodo altri- huisse , C Hufi finiaD DP riginiti itii cum Maii itinnis vorsibus aliquid ι onii inclum habere vid tur. Sservat mn il hid est a Trbo ira Prtν m. ait Hosiodum. Idem za Drphei litirum Georgicoru nlaudat; sed versus ex iis excitatos
in Maximi PhiloΑophi de Eleotio-nthus carmine quod Fabricius Biblioth. Gr. Vol. Vlu. p. 4 5 in ortiit in inveniri vidit Wesselina.
256쪽
pomis, Silυarumque deos, Sacrataque numina, Nymphas, Pacis opus, magnos naturae condit in usus si). Quo quaeso operum ac Dicrum loco Parum rerum
vestigium aliquod deprehendasῖ Sed potest hic, quoa
jam Benileio visum est, interpolatrix manus grassata esse videri; id tamen cum aegre admittendum sit, videor mihi Manilium Propertii imitatione ulterius, quam vellet, evectum excusare posse. Lynceum is I amicum Suum, poetam graViora argumenta tractare solitum, amore jam captum exagitat, ct ad elegos
amatorios adhaesurum se augUratur. N tamen
eam rem ut pudori sibi ducat, aut ut haec carmina mitiorem inter Romanos habitura esse gratiam existimet, monet: dum bucolica scribat, dum Hesiodi exemplo de re rustica carmen Condat, non tamen hinc, quae de amore scripturus sit, ulli υenient ingrata legenti, Sive in amore rudis sive Peritus erit. Luserant eadem, pergit, alii. Dum Hesiodum memorat, Tu canis, inquit, P crini Veteris Princepta Poetae, Quo seges in Campo, quo viret ui a jugo. Vides exemplo Hesiodi cani dici, non ab ipso Hesiodo; potuit ea tamen Manilius ad Hesiodum ipsum referre, atque etiam, Crimin laude poetae versaretur, eo adduci, ut Copi OSius et ornatius, ac res ferebat, efferret Sententiarum et praeceptorum rei rusticae in hoc carmine interpretationem sino tolerabili aliqua agricolationis peritia recto vix succedere posse, facile
257쪽
a ainiolligitur; ea in tamen in mei ordinis homino haud facile esse possc in Confosso est. Aliam difficultatem facit hoc, quod praecepta Maroniana ad agri colendi
inorem in alio solo, sub alio coelo, in alia aetate, spectant. Quod facere licuit, subjunximus scriptorum de re rustica loca, e quibus Poetae praecepta unice illustrari poterant, inprimis Varronis, quem in multis sequutus est, ct Columellae, qui perpetuus Virgilii commentator est, cum Plinio. Et habebamus in hoc, quorum Opera fere uteremur, Interpretes doctissimos, in nonnullis Guellium et Ursinum, inplerisque Cerdam ac Martinum. Ut autem poeticum
ornatum horum praeceptorum adolescentium oculis subjiceremus, utque id cum fructu fieret, nec tamen res notarum modum excederet, ita potissimum nosos cturos esse putavimus, si sententiam pedestri oratione expressam subjungeremus; quod quoties factum est, fit autem singulis locis, in quibus res noti ipsa in oculos incurrit, adolescentes monitos velimus, Ut poeticam Orationem cum Solutae orationis
formulis illis comparent, et inde cognoscant, quid notioni simpliciter in notis expressae a pOctae ingenio et copia sive ad pulchritudinem sive ad suavitatem
omninoque ad Ornatum accesserit. Ita demum eos intellecturos esse Speramus, qua in re poetiCae in primisque Virgilianae orationis pulchritudo ac praestantia quaerenda sit si .
iὶ De anno, quo scripta .im Georgica, v. Vitam Virgilii ad a.
258쪽
Ab is iis inde annis, quibus haec Scripta orant, quoties retractavi GPorlgica, non quid om Iii illa in , neC tamen praecipuam aliquam O potatu in iis illustrandis posueram; quippe qui majore Cum voluprato et oporae fructu in Alici te VPI SIPPr; II HUC itinacia, quando I iidem novissimam halic, quoad inter mortales versabor, operam Virgilio adhibcbam, consului et inspexi libros, qui hisce dc rebus, quae in Maro niano carmine memoritiae Sunt, Praecipiunt; comparavi quoquc ea quae in illud, nonii unquam cum contumelia moi, Scripta, aut callide in diversum sensum deflexa sunt, ut cachinnis commovendis
locus esset; quod quam liberalitcr fiat ab iis, de quibus bone meritus eram, judicent alii. Equi dona, condonalis ingenio asperiori ceteris, sustuli inde illa quae videbam monita esse Vero aC recte, aut quoties non bene recPssissem a Cerda et aliis rei rusticae P ritis. Me in nigri colendi ratione et usu haud vera
luna, nec rusticarum DP rarum et in stria mentorum
satis Psse Peritum , ins enue eram profossus; bonoqu0quo intelligo, hominem operis vitaeque agrestium intelligentem, in multis, quae Poeta attigit, videro acutius et major m Qx loctione Capere Posso Voluptatem, quia res ipSas, quarum equidem tantum sp Ciem aliquam animo fingetiam , Oculi S animoque Propositas habet, alit habuit. Enimvero hoc locum habet iii omni lectione et intcrpretatione, Ut Pro
259쪽
rerum, quae a Scriptore tractantur, et pro intelligen-liae, quam lectores asserunt, diversitato divorsus sit
sensus, judicium et jucunditas lectoris cujusque et interpretis: et dehet hoc ipsum verti ad plenum ac
perfectum e scriptore capiendum fructum, si plures, Pro suo quisque modulo, rerum usu ac facultatibus, eam robus et verbis liacem amrant, quam ab uno aut paucis frustra oXPectos. Verum G est labes ingenii humani, ut gloriolam ex aliorum obtrectation aucupari malit, quam utilitatibus ab aliis paratis alias novas addere, nec tam propria laude florere,
quam aliorum virtute ObSCurata CreSCere.
Quae in Virgilianorum carminum interpretatione spectaverim , et quantopere in Votis habuerim , ut bonis meis meliora alia adderent alii, meamque editionem tanquam pro basi ac fundo, aut, si Vellent, pro arca haberent, cui inaedificarent, disponerent ac constituerent ipsi melius descripta, ad normam redacta et exquisitiore judicio claborata: satis exposui in praefationiblis, ad quas sequiorem lectorem aequo ipse animo remitto. Scr. GOttingae M. Maio I 799. Duiligod by Corale
260쪽
GLonoiCA, seu de re rustica praecePta, arationem, arborum, inprimi A vitium et olearum, Culturam, Pastionem et mellificium, e Romanorum notione Compi Cluntur. Ordinem dicendorum ducit Propositio et argumentiam Operis v. I -5. Inde In scalio numinum agrestiuin cum ipso Caesaro Augusto.
- 42. Nunc de Prima operis rustici parte, quae est de Aratione: primo quidem quando illa incipienda sit - 49. An istomnia coeli solliae natum est exploranda-63, unde leges Culturin dioeram proficiscuntur, in Primis anationis -99, et sationis - tui. Cum in his multum laboris et aerumnae tolerandum sit, digreditur ad caussas huius rei mythicas inde a Saturni aetate - 159. Inde de instrumento rustiCO - I75 ; tum de aliis ala optis rusticum faciendum ciarandis, in his do area ad terenda grana paranda - Ι 86. Iudicium de futuro antii I rOVentia unde facere liceat - isa, de semine medicando - IFν, de seminum dilectu saciendo 2o3. Sequitur Iocus de temPoribus operum rusticonum diserte tractatus. Tempus Sationis - 23 . Digressio de sol in cursu annuo Et qitat Horanni tempoκ lati hus - 256. Quae curanda sint tempore Pluvio - 267; dichus sestis - 27b. Dierum hi narium, qui fausti vel insatisti sint, observatio - 286; nonnulla noctu melius trac