장음표시 사용
231쪽
habi, geliori, Nelch vortrefflictier mann R. sei, habe spater dessen schriston ausine rhsam versolgi und honne noch heutedieses lirtheil salten. Tunc adversarius dixit: me pariter judaigaro. Ex Lutetia Par. 8 Cal. Sept. 1514.
Erasinus Joanni Capnioni suo S. D.
Cum agerem apud Britannos redditae sunt mihi tuae litorao una cum absolutione in Episcopi Spirensis, communicavi cum doctis aliquot y amicis, quorum nullus est, quin et suspiciat ingenium tuum tam scelix tanquam scecundum. Riserunt et a me damnatum illum libellum vehementer efflagitarunt, vel hinc conjectantes rem e Sse praeclaram, quod talibus displicuisset. In primis autem Episcopus Rossensis β, vir singulari morum integritate ac theologus absolutissimus, deinde Joannes Coletus ducanus sancti Pauli apud Londinum. Me tamen nonnullus adhuc habebat scrupulus, ne quid scripsisses incautius, quod viderem Episcopi sententia sublimide scriptameSSe, ac pene meticulosam, quod adderet haeresim apertam βet accedente tractatu, donec Moguntiae n actus ipsum libellum, articulos illos haereticos, irreverentiales et impios legissem, jam risum tenero non potui. Posteaquam autem damnationem illam bono Deus, quam belle compositam legissem absolvi te, eaque mihi apologiae vice fuit, majoremque in modum optabam, ut ea in eruditorum omnium manibus esset. At simul
232쪽
atqus legissem et Apologeticum tuum tanta alacritate, tanta fiducia, tanto eloquentiae sulmine, tanto acumine, tam multi-juga fruditionis ubertate conscriptum, jam mihi videbar, non audire reum pro se dicentem, Sed victorem de subactis hostibus triumphum agentem. Unum illud de syderabam, mi Cap-nion, loquar enim simpliciter et amice, malebam to in locos illos communes parcius digredi aut certe minus immorari, ad haec magis temperasse a manifestis convitiis. Verum illud si vitium est, vitium est hominis eruditione ac litoris superfluentis, hic difficile est alieno dolori modum praescribere. Rem facies eruditis omnibus gratissimam si curaris illum libellum in Angliam transmittendum, vel ad Joannem Episcopum Ro sensem, vel ad Colotum decanum S. Pauli. Ipse quoque si
potero mittam meum, tametsi unicum mihi. Scripsimus annotationes in Novum Testamentum universum. Itaque eSt an, mus eXcudendum curare novum TeStamentum graecum, adjectis nostris annotamentis. Ajunt tibi exemplar η esse emendatissimum, cujus copiam si seceris Joantii Frobenio gratum facies non solum mihi atque illi. verum etiam studiosis omnibus. Codex integer et incontaminatus ad te redibit. Vale et roscribe. Ad literas ε quas in Anglia accepi respondi, an redditae sint nescio. Tuas literas eXpectabo. Rursum vale, totius Germaniae vere unicum decus et ornamentum incomparabile. Magnopere cupiebam tecum coram colloqui, Verum,
ut video, non licebit. Nam ad Idus Septembres hinc in It liam pergo, nisi si quid extiterit interea novi. Iterum atque
iterum Vale. Gedruckt: J. V. e. SM 4 .
233쪽
hultat trotet Reuchlins gonner, des Pariser hanetlers η, des poenitentiarius G. Castalius M und Martiat Masurins β habo die saliuitat, den Κolnern nacligebeiad, ein vordammunggurtheilgesprOchen. R. mdge aber immerhin gutes muthes sein, denndis entscheidung sei eine scholastische, aus surchi vor einem papsilichen breve so sclineti gesalit und habe dahor koinenwerth. Dank sur die ubersandien Achristen Parisiis, tertio Cal. Sept.
Hermannus Busclitus Pasiphilus y an Rouinlin
hossi aus otiion baldigen sieg Reuchlins. Die theologen selen Wd-thend und nennon don hardinal Grimant ' einen unbedeutendenmenSchen, ja Sie Sagen, alles, Was der papst g e g e n Sie Vo nolime, set nichtig. Um Sich etWas von threm grimm Eu ediholen, ergolgen si e sicli an dem Pariser urtheil, das sie liberali verbreiten. Sic nuper susto die divi Matthaei cum processum tuum et excommunicationis contra theologistas sententiam valvis cathedralis ecclesiae hic affixam honestus quidam sacerdos legeret et pugillares tenens inde quasdam clausulas excriberet, idem nebulo Pepericornus suo Ortuino comitatus
venit clamitans: ἡEho tu quid illa spectas 3 quin tu potius
234쪽
isthaec mihi legas', ostendens ei sabulam Parisiensem, quam ille aversatus: ἡPluris', inquit, filiteras facio apostolicas, quam privatas'. Tum iste: ἡΤun, pluris audes facere Spirensis episcopi adhuc pueri sententiam, quam 80 theologiae doctorum Ρarisiensium qui ut opinor, leporem quomodo caperet melius sciret quam istuc, quomodo dissinitivam aliquam sententiam ferret . Nec hic stetit suror dementis capitis, sed eo usque provectus est, ut etiam summi Pontificis autoritatem per scelus et contumeliam ludificaretur. Quippe executiorales illas cum cepisset gladio lacerare, quidam, is non Vereris', inquit, ficensuras apostolicas γ' Ad eam vocem furens, ibi ita statim cum maxima vociferatione subjecit audientibus plus trecentis hominibus: hego vero pili non facio omnes censuras Papae'. Hochstraten habe, bevor er nach Rom gegangen, VOn dem augustinererior Theodoricus v. Castro rath vertangi, der habethn aber verWoigeri: die monche halten oline itin angelangen, sie mdcliten aucti versuchen, die sache ohne itin gu vollenden. Das habe er von Reuchlins et rigem veretirer, dem subprior deraugustiner, Paul Fugius gehori; aucti in anderen kroisen habe R. die glithendsten veretirer, den reichen patricier FrangStrusa u. A. Die monche halten dum Hochstraten 1500 gold-
Frater Nicolaus Etlenbog Joanni Rouchlin S. d.
Doctissime vir, animus quo tibi singulariter afficior meus non sinit me esse quietum, si quando audio novercantem sortunam tibi viro et doctissimo et de me optime merito adve sari novasque insidias moliri. Feruntur nunc passim literae gymnasii Parishiensis y quibus scripta tua damnata et palinodia digna seruntur. Velim
235쪽
itaque, ut hac molestia me liberes, literisque tuis cortiorem me reddas quemadmodum nunc tecum agatur, quidve roboris habeat definitiva illa suntentia Spirae pro te tuoque honore defensando lata. Accepi nempe rem de novo in urbe agitari; fuit mihi et fratri Conrado Pellicano Itubeaquensi qui superioribus diebus apud nos fuit de te formo et multus et varius. Gratissimum itaque mihi seceris, si de omni re tua certiorem me reddideris, non sane quod in tam appetens sim novitatum, sed duntaxat, ut habeam quod vere objiciam detractoribus tuis et partem adversariorum tuorum defendentibus. Vale4 nonas Octobris 1524. Msc. Εlletib0g. lib. II epist. 71 fol. 147b.
Jonainos Reuehitri Pliorcensis fratri Nicolao Elleiabog 8.
Noli obsecro de mea causa nimis esse sollicitus. Si enim pilus hominis non cadit in terram sine patris voluntate, quant0 minus caput. Mi Nicolae, omnia cooperabuntur in bonum. Obtinui sententiam diffinitivam quam theologistae aequo unim0 ferre non possunt, quare dicebant se appellavisse ad y sedem apostolicam. Sed cum ita causam suspenderent, omnes docti mecum hujus opinionis sunt quod non libentur in curiam Romanam, ubi sunt viri doctissimi, judicio contendunt. Et ideo cauSa non proSecuta, ut vulgi aures oppleant, invocaverunt regem Franciae per consessorem Seu verius poenitentiarium Suum ' quemdam si atrem de ordine praedicatorum, ut mandet lacultati Parisiensi librum meum qui dicitur ecclesiae Scan datosus condemnent. Illi stolidi doctores absque commissione ulla ecclesiastica, sine auctoritate, Sua sponte se ingerentes, ut complaceant Coloniensi sacultati, quam appellant sororem suam et doctores vocant constatres, homines Suspectissimi, non intelligentes linguam germanicam in qua scriptum est oculare Speculum, neque interpretationem adversariorum meorum cum
236쪽
vero originali conserentes, in vota paucorum deputatorum, non obstante quod sciverunt sententiam a judice apostolico osse diffinitivo latam, et quod Papa manus apposuit cum inhibitione omnibus personis et judicibus, determinavertint, ut Munt, doctrinaliter directe contra sententiam meam dissinitivam. Quae si transivit in rem judicatam facit jus; si non transivit, ut ipsi Munt, propter eorum appellationem, tunc pendente appellatione, ut jura dicunt, nihil debet innovari neque attemptari. Et quia solum tenent appellationem suam frivolam in Suspenso, ut me interpa de facto, de vi et violentia, cujus eos non pudet plebeis insaniandum praebeant, iccirco
ego sanctissimo domino nostro Papae supplicavi, ut causam in curia Romana alicui ex reverendissimis cardinalibus committat, ut videant sententiam meam confirmari. Et feci ad hoc inquisitorum fratrum praedicatorum citare, ut perSOnaliter Romae compareat, procuratori meo in propria persona responsurus. Ibi spero merito finem omnem totius causae nacturum, Deo et jure mediante. Quare neque me neque aliquem movere dub0t Parisiensium theologorum qui Omnes sunt partiales determinatio scholasti ea. Quia nihil valet in jure, nec potest mihi praejudicium generare, sed poeius praejudicabit
adversariis qui jure suo non Sunt confiSi, Sed invocant temporales dominos, imperatores ut reges h qui in causis fidei nullam habent cognitionem nec eam demandare aut committere pOS- sunt. Deficit papyrus, quare cesso. Vale. Ex Studgardia. die octavo Octobris anno l5l4.Msc. Ellenb0g. lib. I epist. 74 Di. 150ia bis 151 .
237쪽
dankt thm, dasA or die sithrung seiner sache libernommen undschicht ilim urkunden seines streites. Mitto etiam privilegia quaedam Judaeorum ex quibus videbitur, quod Judaei commorantes in Alemannia sint a sede apostolica privilegiati de non molestando eos in suis libris et quod sint Camerarii Imperatoris serner ein vergeichniss seiner sur den streit beretis gehabten ausgabon. Entschuldigi sicli, dass er die sachwabiung fur den Speierer process dem Caspar Wiri ubertragenhabo und orbietet sicli das, Was er thm noch schuldig sei, bald gu entricliten. Ex Augusta, in die s. Lucae, 18 oct.
238쪽
dung der schria des Proclus in Ptolemaei Quadripartitam x or
Stutgardia 1l kl. dec. 15I4. Nachschrist. Cupiebat nuper a me per literas Caesar
l Quadrupertitum in der handschrist. Diese schri si dos Proclus istvon Reuelitin nichi herausgegeben Worden, Wol aber von Melanchthon. Εr schroibi 14 Deo. 1553 Christophoro Stathmioni: nactus sum dulcissimam Procli onarrationem in quadripartitam Ptolemaei, quam typographo Basiliensi mittam. Corpus reformatorum ed. Broischnoider, Vol. VIII, col. 183 sq. Dio handschrist halto er von Hieronymus von Commersindi or-halion, dom or am 1 Sept. 1554 die unter dem litel: Procli paraphrasis inquatuor Ptolomaei libros de Siderum offectionibus. Basil. s. a.) 8 ' erschieneneschrist schicht. Mel. sagi von thre eo autem vidi libentius exemplum tuum, quia mox stim aspexi, Jacob Questebergii manum agnovi. Auch dass sio in Rouctilinahgnden geWeson ist, Meisa Mel., aber er stelli den gusam mentiang nichi richtigdar. Er sagi: venit eo tempore Romam Capnio, missus eo a principe Palatino Philippo. Qui cum et ipse auditor esset Argyropyli et inter germanicos auditores Jacobum nosse coepit tiber dieso irrthumlicho aussassung Melanchthona ist schon anderen oris gesproclien) vidisset etiam libros ab eo scriptos, emit ab eo orationes adversarias Aeschinis et Demosthonis Rouchlin gabsio bekannilich 1522 heraus, vgl. unten Reuchi ins brios an Anshelm II Jan. 1522ὶ quarum literarum pictura nullam vidi pulchriorem. Dedit igitur mor-cedem, ut Dalburgio episcopo Vangionum scriberet Athenaeum et alios quosdam libros qui in bibliotheca episcopi Vangionum postea custoditi sunt. Athenaeum retinuerat Capnio. Et cum Moguntiae inventus sit hic Procli commentarius existimo eo perlatum ex bibliotheca episcopi Vangionum. Dioso meinung ist alterdings nach unserm briese irritissmlich. 2 Troiadioser datierung musa der bries ins J. 1514 geselgi merden, Weil ein machiniren der ΚOlner orsi nach dor Speierer sontenet begann. 3 Woselbst ausder Hackseito stetit: monasterium Grimani. 4 Dor hriot Maximilians an Reuchlin ist nichi et halion. In der zelinten sitgung des lateranensischen conciis solito die verbessorung dos halendors in borathung gegogen Wordon.
239쪽
audire, quid sentirem de sesto paschali, quo pacto fieri posset, hi
debito tempore semper observaretur, quod Hebat se velle ad concilium Lateranenso deserro. Ego timidior lactus ab hoc meo aerumno So casu, in quem propter Majestatem suam innocenter lapsus sum, nihil respondi. Tanta est in concilio doctissimorum virorum abandantia ut meo calculo non sit opus. Uber- dies lilitio or dagu grosser uniersuchungen bedurst. Dat. ut
240쪽
die gerechtigheit des papstes, bitte deii tardinat, ilim das
ad te scribo, id est octavo idus Januarias vigesimum octavum annum aetatis impleo Vale Ex Horphorthia, anno 1515. Gedruckt: 1 m J. v. I. y. 2 bis y 3b; 2 Bdcking, IIuiten. opera I, 3. 453 bis 455.