장음표시 사용
91쪽
et tu bono tornato ac mire gravi sanctoque poemate illustrasti. Videbatur mihi pater ille postliminio renunciasse, ita consenuit, ita nusquam de eo mentio habebatur, credo lacies operis a transcribendo librarios deterruit. Sed nunc tuorum municipum industria reviviscenti gratulantur omnes, invitati opinor
testimonio vel potius judicio tuo. Quis enim Joanni Reuchlin
praeconia laudum celebranti n0n acquiesceret γ Nam persuademus nobis apposuisse te prius quam imprimeretur miniatas cerulas et calculum seu notas doctissimae manus tuae. Saepe volebam auspicari tecum amiciciam, testis germanus meus
principis Hassise cancellarius testis Trittemius, testis Nicoleos Hirsaugiensis monachus . Semper mihi defuit occasio, doctrinam enim tuam singularem et generosam sagundiam et insatigabile studium amplector, admiror, praedico. Brevi sore spero, ut quod Picus ' pollicebatur, tu examussim perficias, tantum ab humanitate tua peto, ut Mutianum tui nominis atque honoris studiosum in album amicorum recipias. Et si vacat indica mihi nomina librorum quos hactenus invulgaveris. Bene valeas, decus omnis literaturae ac sapientiae. Ex Gotha Thuringorum ad Cal. Octobres 1503. . Gedruckt: 1 - C. v. e. h 4b; 2 m J. v. e. l iii; 3 C. V. e. II sol. 65b Sq.
B h 6 C h 3 bll. in sol. Am endo: Phoruheim. in aedibus Thome Anahelmi. Martio mense M. D. III. Sub Illustri principe Christo sero Baden roth ge-druehi). Aa 2 stoht ein gedictit Reuch lina: Ad Thomam Anahelmum impressorem in laudem Rabani de sancta cruce epaenos, das so beginni: Temet et, o Thoma, reputo Phorcenque beatam, i Quod per vos Rabani deeruce fulget opus . t Semina scribendi rodeunt dispersa per orbem l Ars quam Venturis oceuluere patres t und endet: Quare agite ambo duo titulos crescatis in altos i Hoc solo Rabani splendidiore libro; l Anshelmi Thomaqui chartas imprimis arte, i Tuque simul Phorce, sons et origo mei; l Urbs, honor artificum, fabricatrix ingeniorum i O decus, o Rabani vive secunda
92쪽
F. Petrus Siber Provincialis ordinis Praedicatorum Jo. Reuchi in I L. Doc. amico oliarissimo S. D. P.
Egregie domino doctor amice charissime. Habeo tuae reverentiae ingentes gratias lpro diligentia ac labore in causa nostra. Remitto latorem praesentium F. Paulum qui rursus consilio et auxilio tuo indigebit. Nos in hujusmodi causis practicam non habemus. Invitus contendo, Sed neque confusionem provinciae ac ordinis libenter viderem, possem Vero optime pati cum pace et honore omnia terminata esse. Quod tuo consilio atque opera spero omnino posse fieri. Frater Paulus plura dicet, cui fidem habebis. Ego adhuc subribus satigor. Tu Vero vale quam optimo. Ex Ulma 16 Kalendas Maii 1504.
F. Wigandus Theologiae prosessor, ordinis Praedicatoriam an Reitchlin;
I Zu den schiilern des Petrus Siber gelidri Conrad Collin und Niho- Iaus Etlenbog. Let2 terer selire ibi nach Petors I 508 er Igtem todo: Magnam jacturam mors hujus doctissimi viri ordini vestro indubitato pariet Novi ego hominem et dum Heidelbergae trivialibus insisterem literis, frequentius concionibus ejus intersui. Habuit vir ille singularem gratiam ut supra id quod erat rarae doctrinae tacitis quoque esset et jucundus loquendo, ita ut eum audire laederet neminem. Tam praeterea efficax persuadendo quam alius nemo, ita ut facile quo vellet audientis animum impellere. an P. Prior in Ulm 14 kal. nov. 1508 lib. I ep. 52 sol. 47 Ellen bogschcabriesmser. s. u. . 2 Dieser und die nro. LXXXXIX und 91 solgendenhriose find nur in den Epp. ii l. vir. abgedrvolit, ohiso hi sie der goit ilirer absassung nacti gang Wolit schon im erston buch biitten platκ finden honnen. Sie stehen direkt vor dem briesis eclis et Reuchi ins mit den Κolner domini hanern und ich glaubo nichi etia irren, wenn ich buhaupte, dasa durelidieae Eusammenstellung die undankharhoit der Icolner rectit greli gegeigi .erden solite, dio guersi im dank fiir I s. hemithungen haum morte genu gfinden honnen und spluer thn so hestig an seinden. 3 Uber W. vgI. Eohard Soripi. ordin. Praedicatorum II, I 3.
93쪽
Joannes Stomer Justingensis Jo. Beuctilin LL. doctori S. D. P.
Figuras i caelestes ortus et conceptionis tuae, item anni praesentis e. intum 1evolutiones ad te mitto vir spectatissime. Eas quum iter ad episcopum liodiernum η Mormaciensem habui obtulissem, sed te domi minime Ossendi. Iu regressua Ladenburgo per aliam Viam reversus Sum ad sedes meas. Habes ut spero coelestes figuras persectas a me, summa diligentia exammatas, ex quibus facile de pluribus ζibi accidentibus judicabis. Vale iterumque vale. Ex Justingen 8 Idus Majas. Antio 1504.
F. Laurentius Aunireti, ordinis Praedicatorum an Leuctilin ,
94쪽
Joannes Franciscus Picus Mirandulae dominus Concordisequae comes an Reuchlin,
. I Die heiden stellen I. in dem Carmen heroicum: Spectarunt tartes ipsis sub moenibus Uimae, Assueti contis sortes bellare Suevi, Et Phoroin Latiae donatus lumine linguae Cui sacrum triplici celebratum dogmate nomen, 2. in: de rerum praenotatione lib. VII, cap. VII in den opp. Joh. Franeisci Pici. Basilea per Sebastianum Henricpetri sol. O. J. s. 245 und432. Das Carmen Heroicum erschion unter dem titet: STAVROSTICHΟΝ lhoo est carmen de mystcriis dom nicae crucis nuper in i germaniam delapsis Johannis Franc sol Pici Mirandulae domini et concordio comitis ad
MAXIMILIANUM AUGUST. l Cum Jacobi Spiegel Selestani enarratiOD' . . .
95쪽
Jo. Rouchlin Phorconsis I L. Doc. ad Dionusium fratrem suum germanum de Rudimentis Hebraicis liber primus.
Persaepe mihi cogitanti de communi sacrarum literarum jactura, Dionysi frater, quae cum multitudine sophismatum
animadvertendum quod auctor meminisse velit .Capnionis Suevi quem viilgo nominant Johannem Reuchi in Phoreensem, cujus quoque in aliis suis libris honorificam saepe mentionem secit . . . quia vero Capnion sive Reuehlici inter alia sua opera tres libros composuit, de verbo mirifico secundum tria dogmata, scilicet philosophorum, Judaeorum et Christianorum, ubi continetur nomen sacrum id est tetra grammaton ineffabile, quin potius pentra grammaton effabile. Iccirco dieit auctor quod Phorcin illo, hoc est Phorcensis natione Germanus et Ialia lingua donatus, celebraverit nomen sacrum triplici dogmate . . . und tu triplici dogmato sol. XLVIIIbin de trium linguarum libris scaturiente sci. graecis hebraicis et latinis. hic est ille Capnion qui nostra aetato in germaniam primus attulit graecae atque hebraioe linguae scholastica fundamenta praeceptaque. Seinerseita murde auch Pilius Von Reuchlin erhoben. In des letgteron Dessensio contra calumniatores Colonienses 1513 Ha heissi est Quid illo nobilis et generosus romani imperii comes Joannes Franciscus Mirandulanus' nonne simul ubique et jucunda et idonea dicere verba solet 7 maxime autem in hymnis ostendit quam synoerus sit.
96쪽
annis superioribus, tum maxime nunc propter eloquentiae studium et poetarum amoenitatem non modo negliguntur, Verum etiam a quam plurimis contemptui habentur, in mentem venit tandem oportuni cujusdam remedii, ne sanctae bibliae scriptura vel aliquando tota pereat et simul animarum DOStrarum progreSSus cum suavi cantu Sirenum, quas ne Ulysses quidem audiret, ad inferos abeat. Ad istum autem modum ei periculo Succurrendum putavi. Primum omnium, cum sit in animis nostris nescio unde) insitum multae varietatis desiderium, quo fit ut versetur in ore illud adagium: vilescit quotidianum, erit necesse veterem sanctarum literarum dignitatem in novam laciem Latinis hominibus hactenus incognitam reverti, ut nimia familiaritate quotidianae lectionis explOSa, novum et nativum in divina scriptura dicendi genus, quale os dei locutum est, nosmet ipsi non sine quadam inauditi ac recentis nuper studii admiratione apprehendamus. Tunc enim tollitur omnium interpretationum commune fastidium, cum illa ipsa veteris testamenti biblia in sua primordiali, hoc est hebraica lingua, et logi a nostris et intelligi possit: haud secus neque alio more, atque primaria rius institutio a Summo rerum conditoro inchoata desydorat. Quod plane fieri nequit, si non prius hebraicorum vocabulorum proprietatem et veram conditionem Sermonis, a quo sonte omnis theologia scaturivit, avido conatu libenter assequamur. Cujus doctrina quamvis sit puerilis, tamen quia subtilior quaedam cognitio quam ea
literarum ratio alit, consuetudo hebraicae loquelae ac Vetustissimorum librorum lectio crebra confirmat, ex ea praeceptione oritur: non tantum non venit contemnenda, verum etiam tanquam omnium praestantissima non aliter, quam liberi nostri insantes exosculanda, et totis brachiis amplexanda. Cum igitur h0braicae bibliae passim in Italia imprimantur, quas sibi quisque pauco sere mercari facile queat; neque tamen ex omni literatissimorum hominum numero in hunc usque diem inventus sit unus vel item alter, qui pro sanctissima theologia linguam hebraicam grammaticorum more Christianis demonstraret, sortasse quod vel tantum laborem majores nostri fugerunt, qui prope mea sententia est infinitus vel suae dignitati putavere impar, quod, summis divinarum humanarumque
97쪽
rerum disciplinis relictis, quasi ludimagistri ad pueri' a elementa se converterent, ego miseratus tam Sanctas baras,
indolui, re ea aetate scudiosos diutius liebraicae linguae scienda carere: quapropter illorum ingenio favens ausus sum licet
pondus meis hum 'ris imponere od simul me offerre latratibus mordacium; u inam judaicis solum. Neque a dignito te viri docti reputavi alienum, ad elementaria conscr)ia declinare aurolii Opilii δ exemplo, qui non esὶ dedignatus 908. philos0phiam primo, deinde artem rhetoricam, novi SSime grammatica sectari; nihil aliter do Ateio Praeteratato philologo Suetonius Franquillus testatur. Simile quoque de Valerio Catone, qui dictus est Latina Syren. Fateor i)aque, circa literarum rationem puerorum eSSe Studia, et esse me etiam eo nunc provectum, ut partini me philosophum, partim jurisconsultum arbitrentur his de causis maxime, tum quod ex Capnione nostro quem edidimus 3 de verbo mirifico β non nihil quod versa philosophiae accedat, sibi persuadeanὸ posse exanclari, tum quod jam annos complures ' super sortissimis Suevis confoederatos principes dignitatem triumviratus non
ambitione sed eluctione mera sim consecutus, eumque honorem usque in hunc diem servare me sentiant in concussum atque
Attamen nihil me hujus selementariae artis dispudet, quoniam ab ineunte pro zinus adolescentia illud ipsum ex usu mihi fuit estque in ny ire semper, contemplationibus magni8 ludicras disciplinas adjungere semper discendo docere, Si non summos viros, at itifimates Postea enim quam anno aetatis meae duodevigesimo ' Prisciani Caesariensis literaria studia in schola Parisiorum aggressus sum, biennio post apud Raurac08 dictionarium collegi quem appellavi Breviloquum ' Eo tem-
98쪽
pore atque eodem Iasileae cis Rhenum in loco sub Ardroti cocontoblaca atione Graeco linguam graecam P P si , o In nelapsis inde que uor annis η inter Gallos pathoo opi Genabu n quas nunc Aurelianns voca z seu i112I , ubi te . 9Oio
prodracto et urr civili dedi operam e. Di a doctoribris ho
nore Pap nianistarum decoratus anno DP ν δ Vide, mi frater, quan)a circumspectione I ζam ZIXi. Nam Irniversam stipem, quam discendo impansii, HOC endo acquisivi, simul enim ed didici Laὶlnorum iura oz Hocui Graecorum praecepta, de quibuS tunc artera grRDinis ticatii Fraeca conscripsi, cui titulus εXStabat μικροροαιδatot id est Uicropae
dia ' Eam pnno post Pictonibus' Galliae Aquitanis Ρ blico
legi, atque illic in jure civili cathedram merui. RegreSSus inde in Sue viam uxore mihi ducta sumpsi Doctoris insignia,Pi putares causas apud tribunalia et judices exercens Cumque me ad 52renissimum Imperatorem Fridericum tertium 'inclyzus princeps Eberhardus Probus is, qui postea in splendidissimis Vangionum comitiis ' a Max. Aemiliano Romanorum rege uno imperii consensu Dux primus Uirtenbergensium auctoratus est, de cujus patriciis ego quoque consule: am, tum reperi ea in legation o Judaeum doctum simul atqaolitera)um nomine Jacobum Jehiel Loaiis imperiali munim
VII Kalend. Octob. Alter Abdias Caesinatensis Italus ullus Jacobi Sphumo
99쪽
centia et doctorem mstdicinae, et equitem auratum. Is m B supra, quam dici queat, fideliter litoras Hebraicas primus docuit Post voro legatus y Illioniam ad Alexandrum sextum qui reliqui fuerant ea in lingua canones eos a Cesinatensi
Judaeo, scilicot Abdia filio Jacobi Spintrito petivi, qui me quotidie toto legationis tempore perquam humaniter in Hebraicis
erudivit, non sine insignis mercedis impendio Quod iccirco, germane frater, ad te Scribo, ut animad- Verta S, et Saepius cum tua mente revolvas, quantis laboribus, temporibus et impensis li0braic:e linguae sola initia sortitus sim: quae tibi nunc longe uberiora trado, quam acceperim. Dictionarium enim Hubraicum multo et acri studio solus conseci et exercitamenta cetora, quae tibi et oculis et animo videre licebit. Sane recordatus miseros nostra aetate Judaeorum eaSus, qui non tam ex Hispaniae quam etiam Germani sonostrae finibus pulsi coguntur alias sibi sedes quaerere atque ad Agarenos ' divertere, quo suturum est, ut tandem hebraica
lingua cum sacrarum liturarum magna pernicie penes nosso SSet de Sinere atque evanescere, - mecum ipse constitui
ad tradendam Christianis ii obraici sermonis peritiam hoc libro prima landamenta jacere pro Clementis papae quinti sacra
constitutione de magistris lata. Quod cum ante me inter Latinos nemo secisse appareat, spero inde gratiam haud mediocrem et apud posteros laudem absque invidia non inte
Tribus β itaque voluminibus totum negotium, adjuvante Deo, conficiam: primum erit de literis, syllabis, dictionibus, usque ad ea vocabula, quae a Ic incipiunt, Secundum do dictionibus inchoantibus ab L usque ad finem
prid. Idus Junias Anno Domini MCCCCLXXXXVIII Primus in Lyng in
curia Imperatoris, Secundus Romae in curia Papae Alexandri VI. Uber Loans Vgl. obcn nro. LXXII. 1 Fiir dieso gesnndiscliast vota 1498 vgi. oben nro. LXIV. 2 Vgi. Reuehi in s. 46. 3 Die alige in ei ne verti ei bung aris Spanien sand 1492 stati; liber die eingetnen versolgungon in Deutschland vgi. Gratg, geseli. d. Juden, bd. IX passim. 4 Agareni se Saraceni qui scilicet se existimant, Ortos ex Ismaele silio Agaris et . brahami. Du Cange Glossarium mediae et infimae latinitatis I, s. l39. 5 MVNS I'. Nos ordino illo relicto tres libros commodiori ordine in duos digessimus am Raud 2.
100쪽
vocabularii, tertium de arte grammatica et ejus exercitatione. Inscriptio hujus libri est: de rudimentis liebraicis, eo quod
non jam doctis, sed rudibus ac erudiendis ea volumina composuerim, deinceps altiora deo annuente daturus, quae ad arcanae Pythagorae disciplinam et artem Cabalisticam dese viunt, a nemine prorSus intellecta, nisi Hebraice praedocto. Recte vero speraverim quoslibet religionis Christianae studiosos non tam libenter a Judaeis quam abs te sacerdote et a memetipso, quamquam uxorio ista suscipere Rudimenta
Hebraica, quippe utrisque Christianis et ex parentibus Christianis Georgio et Elissa Phorcensis municipii civibus prognatis tHortor ergo te, mi Dionysi, ut ad laudem et gloriam Dei
optimi maximi, atque utilitatem Sacrae scripturae, simul etiam ad praeparationem abstruSissimarum artium et antiquissimae priscorum philosophiae hunc librum pluribus idoneis, industriisque hominibus impertiaris, quaterius auxiliare nomen dei summi conspicuo agnoscatur, diligenter ametur et serventissime laudetur, quod est benedictum in saecula Nunc tu calco praelationis hoc unum admonuisse te velim, quod hic liber contraris Latiuis more legendus est, qui enim primus putatur quinternio is ultimus exstat. Transversandus ε igitur
1 uxoriusi s. o. 27 Juni 15I2 nro. LXXXV. 2 Die citern Reitchlina standen im diens te der domini haner in Psorghelm, vgl. in ei ne Mel. Oratio a. 67 sq. Der multer erriclitete Re uelit in ei non grabs te in init der inschristi
Non est liber legendus hie ceu ceteri Faciem sinistra dextera dorsum tene Et do sinistra paginas ad dexteram Quaecumque Verte, quae latina videris Legito latino, Hebraea si sint insita A dextera legenda sunt Sinistrorsum. Sonderbar genug hat Munsior in der gweiten au flage, die er von diesem merhe Veranstat tete, die aber Wio jedes andere buch von linlis nacti reclita gehi, dieseu passus ab druchon lassen. Aliti licti sagi Joannes Pinicianua
am ende in der unien 1 Juni 1514 angeliihrten schrist Boschensteins): Hic lingua triplici loquens libellus Non est ut reliqui libri legendus,