장음표시 사용
551쪽
Sola enim haec duo capita in hoc libro illam habent appellationem.No-inen alitem Lamuel omnium consensu hic Salomonem lignificat.Cuius vocis ethymologia est ipsi Deus Milicet est,uel cu ipso est Deus, de constat duabus literis nominis Salomonis.Omissaeli enim prima literari, &additum est nomen Dei El. Et videri potet hoc nomen matrem ei tribuisse postquam videret Deum esse cum eo , quoniam in verbis matris nomen hoc ponitur, ut quae prius eum vocavit Salomonem nunc omises quibusdam, et quibusdam additis vocaverit eum Lamuel. Dicuntur autem verba subiuncta esse verba Lamuelis, cum mox dicate se verba matris suae,sive qudd sint ab ipso descripta,sive quod ad ipsum pertineat, tanquam ad ipsum peculiariter a matre dicta. Vocat visionem vel prophetiam sequentem matris doctrinam, non quod sit de futuris vaticin tio sed quod sit diuina doctrina, quam Vela a marer per se vel per Nathan propheta me diuina reuelatione accepit. Visio,inquit, hoc ell,oraculum diuinum quo erudiuit eum mater sua. Vnde constat hac matrem singulariter piam fecisse S ex pietate erga Deum peculiarem filii gessisse curam,quo illum in his quae Dei sunt recte institueret pro legiti ima sumcepti regni administratione. Nec puduit regem licet sapientis imum tra- έ ita sibi matre documenta&recipere dc ore proponere, ut suo e Xemplo doceret non patris tantum monita filiis amplectanda, sed: matris, iuxta illud quod prius dixerat: Audi illi disciplinam patris tui, & ne di Pioue r. r.
mittas legem matris tuae.Nam supra capite . testatus est quae patre acceperit monita,nunc Verd quae a matre. Caeterum verisimile eli matrem haec salutaria monitatilio dedisse iam in iuuetute suscepto in regem post mortem patris Dauidis. Quae monita mater traditura,in sermonis exordio Rhetorum more beneuolentiam captat,blandiuscule filium compellange titulis amoris gratiam apud illum captans, maternum hac ratio ne declarans afleetum,d regis dignitatem omnino conseruans. Primum ergo dilectum suu tantu vocat, aut ut habent Hebraea filis suum. Nam
ter pro dilecto Hebraeis semper est nonae filius quod apud nos semper est subaudiendia.Secundo,augendo quod prius dixerat vocat eum dile, tum scilicet filium uteri sui,insinuans dolores pericula partus, naturaeque consortium,atque ob id iro naturae: Dei legibus magis esse obtemperandum matri. Ἱὸrtio magis adhuc augendo vocat dilectum votorum suorum,hoc est,in quem tendunt omnia vota Sc desideria ipsius, hoc est, filium unice dilectu navi exoptatissimum, cui regnum a patre Dauidem agno desiderio Sosium mis precibus obtinuit,pro cuius salute unice sollicita fuit, in quo omnia eius desideria quiescebant . Quod autem dicit, Quid dilecte mi, etc. aut est oratio imperfecta supplenda hoe vel simili modo,Quid petam a te,aut quid potissimum tibi dicam. Aut dictio quid tantum posta est,ut sit excitantis ad attentionem dice do rum,ut sit'indidicas Hem vellieua dilecte mi. Subbcium autem quatuor seu quinq;
552쪽
monita matris. Quorum primum est,Ne dederis mulieribus,etc. Vbi, tandum imprimis male legi in secunda parte diuitias tuas, quomodo tamen etiam Beda legit,cum legendum sit vias tuas, ut laabent libri coria rectiores. Nam id concordat cum Hebraeis. Verum quia praecedit substantiam aliquis vias mutauit in diuitias, quod sic videretur esse sensus apertior.Porrb pro Qbstantiam potest etiam verti & melius robur vel fortitudinem, quamuis dictio Hebraica etiam substatiamin opes hominis significet,qubd hae sint hominis robur. Vnde Septuaginta verterunt σου πλούτον id est,tuas opes 5 diuitias. Iuxta quam vocis acceptionem
instruit mater filium ine det opes suas mulieribus,hoc est,ne tanto ardeat mulierum amore, videt eis aut pro eis cosumat suas opes. Sed quoniam timendum non est ne rex constimat sitas opes in mulieribus, rectius intelligitur significatum robur c fortitudinem non dandam Robur, inquam , tum mentis, tum corporis Metuendum enim etiam regi est ne frequenti mulierum abusia,corporis vires perdat Manimi, cum nihil magis animum reddat effoeminatum,nihil magis eius intentionem ener-uetvi frangat. Atque hae tum corporis, tum ala imi vires praecipue sunt hominis, ut etiam de eis nostra lectio possit accipi cum dicitur,Ne dederis mulieribus substantiana tuam, hoc est,opes tuas,inter quas primissi ne animiae corporis vires&bona constitutio. Quod sequitur, Et vias tuas ad delendos re res sie debet accipi, Ne dederis actionesi cogitationes tuas ad id quod delet M perdit reges,nempe ad amorem inordinatu mulierum , qui maxime perdit reges, alienans eos a Deo & intentione negociorum regiorum. Neque enim conuenit intelligere matrem monuisse ne animum suum ad ijceret ad perdendum reges vicinos, quem
admodum quidam intelligunt. Nam bellum aduersus infideles no solum erat licitum illi populo,sed etiam laudabile ad tollendum idololatria maccxtera nefanda crimina . Et sere in sententis secunda clauila respondet priori.
Uti regibus o Lamue noli regibus dare vinum, quia nusium se
2 morte bibant, er obliviscantur iudiciorum o marent causam filiorum pauper .
SEcundum istud est matris praeceptum,quo iam regibus id principibus monet cauendum ab immoderato vini vi ipsaque ebrietate, sicut superiori praecepto monuit cauendum alibidine. Vtrumque enim aeque peruertit mentem Sc negligentes facit homines in suo ossi-oseae . cio. Vnde in osse dicitum Fornicatio Sc vinum Sc ebrietas auferunt cor. Habent autem hoc praeceptum rectius Hebraea, hoc modo, Non est regum Lamuel,non est regum bibere vinum, principum non sicera, vel
e principum non est quarere ubi est sicera. Non enim mater monere Vula
553쪽
vult quid filium non conueniat ali)s faceressed quid ipsium mei non eonveniat in se admittere,videlicet quod no conueniat ei vinum bibere immoderate scilicet,ut qui rex sit. Proinde nostra ieetio sic est accipienda 6 Lamuel noli tibi ipsi tanquam regi, noli inquam tibi, nec his qui tecum prae in V iudicare populum debent,dare vinum intemperate. Nam hoc vitium in aulis regum familiare esse solet. Caeterum quod apud nos est quia nullum secretum est ubi regnat ebrietas Hebraea non habent, sed tantum principum non est sicera, ut mirum sit nostrum sic vertisse interpretem, nisi quod 3 alibi diuus Hieronymus dictionem Hebraea hiepositam 'am ' Ioetenim , quae proprie signis i principes vertit secretorum scrutatores,ut Esaiae o Et omiam veri limile est nostrum interpretem pro Lamed deseruiente legisse R io, quod significat non,ita ut putauerit sensium esse Non in secretarii, ubi sicera vel ebrietas scilicet est, vel regnat. Nec male conuenit haec ratio prohibitioni ebrietatis inteperatiae vini in regibus. Cum enim rex legi negocia regni quam maxime secreta habere debeat,necesse est eos maxime abstinere ab ebrietate per quam essicitur homo facilis ades utiendum quod gestat corde. Subditur tamen in sequenti versi alia ratio cauendae intemperantiae in regibus & omnibus iudicibus.Ne sorte,inqui ubi bene biberint,obliuis eantur iudiciorum,quae proferre debent, male pronuntient in causa filiorum pati peris,hoc est, pauperum, pro quibus maxime debent ex o scio esse soli citi. Vnde Ecclesiastes dicit: Vae terrae cuius principes mane,
comedunt, beata terra cuius principes vescuturin tempore suo ad reficiendum, non ad luxuriam. Simili rationeri facerdotibus in suo oc eupatis ossicio vinum dominus prohibet dices,ut est in Leuitico. Vintim Leuit. te.
omne quod inebriare potest non bibetis,tu & filiitui, quando intrabi tis in tabernaculum testimonij,ne moriamini,quia r ceptum sempite num est in generationes vestras. Et ut habeatis scientiam discernendi inter sanctum prophanum,inter pollutumvi mundum, doceatisque lios Istae omnia legitima mea quilocutus sum ad eos.Vtinam hoc preceptum ' iudicibus Ma sacerdotibus hodie te obseruaretur, quibus
cum vini intemperies omnino minime conueniat, maxime tamen frequens est, impleturque in eis etiamnum quod de uis Esiaias coqueritur.
Venite sumamus vinum Mimpleamur ebrietate,& erit sicut hodie sic ΣΩ. 16 eras,8 multo amplius. Qti in Marthaginenses simili lege interdixerunt magistratibus vim vini. Quod in ipsis laudat Plato lib.r.de legibus.
ut siceram moerentibiu, o vinum fis qui amaro sint animo. Bibavid obliviscantur et Diis tuae,et doloris sui non recordem 'tur amphin. V Ixerat quibus non sit da dum vinum, nune pro tertio praecepto de---- monstrat quibus sit dandum, quamuis istud potius videatur obiter
554쪽
introduetum,& non peculiariter pertinere ad officium regis. Vnde non
dicit da, sed date,quasi ad omnes pertineat. Cum autem Hebraea habear, Date siceram pereunti, ne perpereuntem intelligi putarentur damnati ad mortem ut quidam intelligunt, sed non satis recte . Nam illis anhnon ita multum vini debetur,si velimus eos pie mori sied per pereuntes
intelligerentur omnes qui amiguntur, qui penuriam vel amissionem rerum suaru patiuntur,bene vertit interpres moerentibus. Quibus sic vult
dari vinum quomodo regibus dari noluit, nepe in ea largitate ut egestatis 5c afflictionis suae ad tempus obliviscantur, Regibus vero non in ea largitate ut obliuis litur iudiciorum ab illis proserendorum. Bibant,inquit,s obliviscantur,noc est, sic bibant ut obliviscantur. Indicat laic locus largiorem potationem indulgendam his qui quotidianis fatigantur laboribus. Caeterum loci huius lublimior quidam sensus iucundus admodum est a Beda explicatus, nempe moerentibus siue exilium huius mundi, siue prioris vitae maculas,dandum elle vinum quod vere laetificat cor hominis, quod dominus in nuptij secit ex aqua, consolationem scilicet scripturarum 8c coelestis sapietiae, ac poculum sanguinis Christi,ut sic inebriati peregrinationem huius vitae leuius ferant,ac codem nationis metum quem lex Mosaica incutit animo excutiant,nec absorbeatur abunditiori tristitia, pusillanimitate aut desiperatione. Quod si priorem sententiam myllii placet accipere qua vinum regibus prohibetur, de alio vini genere accipienda erit,nempe de carnis S mundi voluptatibus, quae his qui per Christum reges facti sunt ut viiij dominentur, non conueniunt,quia in eis qui illis dediti sunt,nullum est ludium inqui redi secreta rerum caelestium, sed per illas ficit obliviscantur iudiciorum Dei, tapauperum Christi.Non est ergo bibedum vinum, quod obliuisci facit i diciorum Dei,bibendum autem quod facit obliuisci mala huius vitae. . eri os tuum muto,et causis omnis Drum quipertranstunt.
eri os ruit decerne quod IusIAelf, ei iudica inoper paupere. Postquam docuit filium sitium a quibus debeat abstinere, nutre docet
quibus vacare reges potissimum debeant, nempe iudici j inter mortales exercendis Sc de sentioni pauperum per iustitiae exercitium. Quot primum dicit obscurius,sic inquies Aperi os tuum muto, hoc est, ei qui pro se aut nescit loqui per imperitiam aut n5 audet loqui per inopiam: verecundiam Pro tali tu ipse loquere patronum te illi exhibens&aequum iudicem Cum autem sequitur,& causis omnium filiorum qui pertranseunt per filios qui transeunt,intellisut quidam generaliter omnes homines qui continue petranseunt,exciduntur Sc moriuntur, iuxta
illud: Mane sicut herba transeat, mane floreatvi transeat, vesipere decidat induret Scarescat. Nam illo Psalmi loco idem est verbum quod hoc loco. Itaque quod dicitur omnium filiorum qui Pertranseunt,perinde esset ac si
555쪽
ac si dixisset omnium mortalium, ut intelligatur significati regem omnibus debere impertiri iustitiam,&diuitibus εἰ pauperibus Magis tarine:a apparet significi in peculiariter homines quosdam ope indigentes Unde sunt qui peregrinos intelligunt signin catos qui trant ire coguntur, tanquam ignoti, facile inueniunt qui pro eis loquantur. Potest de sic accipi, ut fili; qui pertranseunt, sint qui iniuria sic afaciuntur Scirem titur,
Ut morti sint proximi,& transeant ex hac vita. Huic conuenit quod Hebrae habent,filii transitus vel excisionis. Diuus Gregorius mystice hanc ci.
sententiam praedicatoribus adaptans, intelligit filios pertranseuntes, eos qui in hocmudo vi uiuat tanquam peregrini, futuram patriam inquirentes. Sic autem habet lib. is. Moral. cap. 27 .explicans hanc sententia, uti dicuntur qui praedicatorum verbis contradicendo minime resistunt. ii eciam pertranseuntes sunt, quia intentionem mentis in amore vitae praesentis figere dedignantur. Quod obscurius dictum est, sequetibus verbis apertius inculcatur. Nec enim fatis habuit semel dixi illa, sed quod om-nmo semperque regibus faciendum est, repetit Aperi os tuum , decerne
quod iustum est,ic iudica inopemi pauperem, liberando scilicet eos ab
opprimentibus eos. De diuitibus vero non opus erat dicere. Nam illi, ut rar assiciuntur iniuria,it, se facile defendunt, facile patronos inueniunt. Et hactentis quidem monita matris. Quae sequuntur, occasione matris, in laudem strennuae dicuntur mulieris. Est autem carmen viginti et duobus constans versibus,iuxta ordine mi numerum literarum H
braicarum, a quibus ex ordine versius incipiunt, quomodo Sc Psalmi aliquot contexti sint, Thraeni Hieremiae. Quod ut ad litera facta Sc laudes continet probae mulieris, ita in mystico seni pie accommodatur, Scevique animae fideli: ipsi Ecclesie,quemadmodum prolixe prosequitur Venerabilis Beda, rectius san quam Lyranus, qui secutus suum Rabbi Salomonem, putat carnae istud etiam secudum lite ratem sensum dictum de fac ra scriptura,quam per mulierem sortem putat significatam Caietanus etiam carmen quod sequitur putat es e matris Salomonis verba, quibus descripserit ossicia probae mulieris, ut filius disceret quaerere talem uxorem quae huiusmodi haberet conditiones.Sed prior sententia est probabilior. Sic ergo incipit hoc carmen.
Loquitur de muliere maritata,vt exsequentibus patet, ita ut verti
etiam posset, Uxorem fortem. Fortem mulierem vocat noetam ad
fortitudinem corporis quam ad sortitudinem animi respicies hoc est,quae non sit animi deiecti, nec pro ingenio muliebri timida ac parum animosa ad res gerendas, sed strennua, sedulari plane virilis animi Minserendon in agendo Vnde Graecis est suναικα α est scis, mulierem,Vel
556쪽
uxorem virilem vel sortem De huiusmodi cum quaerit, quis inueniet. significat raram esse,& scelicem eum esse cui talis obtigerit,uel uxor, vel mater,Vel domestica. Iuxta enim proprietate linguae Hebraeae huiusimodi Nil 4 quaestiones raritiatem significant rei de qua quaeritur,ut cum dicitur: Do- VP ς xo quis habitiabit in tabernaculo tuo,aut quis requiescet in monte fa S - to tu ol Quis potest dicere mundum est cor meum i Si homo peccauerit in De una,quis orabit pro eo stati hic significatur paucos esse qui talem iii uenire aut quibus talis obtingere possit uxor,idque propter tali uisu- Iterum raritatem. Et quonia rara talis est mulier, ideo est magni aestim ad a. Vnde subditur, Proculti de ultimis finibus precium eius. Pro quo Hebrae habet clarius, Longinquum ab unionibus precium eius,hoc est, pluris est aestim ada quam margaritae quamlibet magni precij. Vnde Septuaginta habent τιμιωτερα δ' Mθῶν πολυτελῶν,preciosior est lapidibus magni precis. Proinde nostra lectio sic est accipienda,precium eius mulieris est procul petendum,& de ultimis finibus terrae petendum, hoc
est,precium eius magnum est carum: rarum,ut ea qui a longe asseruntur. A longe petendum est quod ei debeat compararit aequiparari, hoc est res est preciosissima,cuius precium vix inueniri potest. Non enim rolatiuum eius est masculinum reserendum ad quis, sed foemininum reserendum ad mulierem, ut patet ex Hebraeis i Graecis. Iuxta mysticum sensium sortis haec mulier vel uxor, est fidelis quaque anima, ipse tota Ecclesia,quae Christum habet siponsum sortiter sese gerens,et in aduersis quibusque tolerandis,et in virtutibus quibusque perficiedis,ita ut et sanguinem sitium pro Christo effundere sit parata et resistere possit principatibus et potestatibus,cum quibus ei continuum in hac vita est bellum. De hac muliere sorti merito quaeritur quis eam sit inuῆturus. Solus enim Christus inuenire sibi potuit talem uxorem, qui solus eam talem facere potuit,quo eam faciente talem euasit illa admodum preciosa, ita ut precium eius a longe petendum sit, nempe eccetis, superans longe omnium
gemmarum valorem. Beatitudo enim caelestis quae precium est et merces huius mulieris sortis, loge excedit omnium creaturarum aestimationem. Vnde in Ecclesiastico ubi nonnulla similia huic loco habentur de et ei; is muliere forti rubona,sic dicitur Gratia supergratiam, mulier sancta et pudorata.Omnis autem ponderatio non est continetis animae. Cum autem mystice hoc carme cuiuis fideli animae accommodari possit,eximio modo quadrat in eam,quae inter omnes excelluit fideles animas,quaeque Ecclesiae sundamentum estvi typus,in virgineia scilicet Deiparam, quae Vere rara est mulier,ut quae parem non habuit unquam nec habitura est. ες ne ι et mulier sortis,de qua didium est, Ipsa conteret caput tuum.
Beth Considit in ea eo virisui,se stoli, non indigebit. Cime ara et ei boni dr non malum omnibu diebiu vita sua.
557쪽
mi omnia describitur quid boni mulier sortis adserat virositio, ' quia id est primum quod in uxore desideratur,ut per eam bene sit viro. Confidit inquit in ea cor viri sui, hoc est, quoniam sortiter
se illa gerit, vir eius non metuit de eius incontinctia, non metuit ne prodigat rem familiarem, aut eam otio et negligentia perire sinat, sed conspecta eius,tum probitate,tu diligentia bene confidit in ea cor viri quod alioqui ob mulierem parum proba aut sedulam aestuare solet & torqueri multiplici metu. Et quod laxesviri confidentia eum non frustrabitur,docet pars sequens,Et spoliis non indigebit. Quod non est sic accipiendum, quasi vir per mulierem sit habiturus satis spoliorii, sed quod per diligentiam uxoris abundabit domesticis opibus,ut non sit ei necesse desiderare spolia hollitia,atque ob ea conquirenda ad bellum procedere. Sunt qui spolia putant phrasi Hebraica significare quaecunque necessaria ad rem domesticam. Ostendit ergo haec pars bene cor viri in ea confidere, quod sequens versus magis adhuc comprobat. Reddet ei, vel reddit ei bonum&non malum. Hoc est,itiae laconsidentiam quam vir de ea habet,reddet haec mulier viro bonum,idque sine alicuius mali permixtione, nec id ad breue tempus sed omnibus diebus vitae suae, ergos post mortem mariti, si ipsam superesse contingat non obliuisicetur eius, sed pie semper erga illum affecta persistet. Bonum autem quod mulier viro reddit, est animi securitas,8 per illam cordis laetitia, vitae sigaeuitas,rerum domesticarum procuratio inconseruatio,& id genus similia Simile est in Ecclesiastico: Mulieris bonae beatus vir,numerus enim annorum illius duplex. Mulier Eccliis. fortis oblectat virum suum,& annos vitae illius in pace implebit.Et posteὶ Gratia mulieris sedulae delectabit virum suum, & ossa illius impinguabit disciplina illius. Mystice beneco fidit de sponsa sita, quam iam gratia sua sortem reddidit Christus,qubd ab integritate fidei in ipsum no deficiet quantumuis multi sint qui eius integritatem corrima pere moliantur, siue prauis do strin is,sive carnalibus illecebris. Beneio fidit quod pro honore suo promouendo sedula semper laborabit,ita ut ea laborate non
indigebit unquam spolijs,quia assidue de manu & potestate diaboli sp
lia accipiet, direpta per sponsae suae praedicationes 8 bonae conuersatio nis exempla. Haec enim memor expectationis quam de se habet sposus suus,memor beneficiorum quae ab illo accepit, reddet ei non nisi bonum, studens illi in omnibus gratificarim gratias agere, agnoscens etiam omne bonum quod habet&quod facit illius esse,ab illo se accepisse,8 proinde illi reddendum. Malum ver,quod habet non esse illius,& ideo non
illi reddendum aut asscribendum. Faciet autem id non ad breue tempus, sed perseueranter omnibus diebus Vitae suae, iuxta illud: In sanctitate 5c iustitia serviamus coram ipso,omnibus diebus nostris Luc.r.
m. similianam ct linum, o operatu HI Uilio manarumsurum. Daletli
558쪽
s a COMMENTARIAH ni T. IZ qu. mctitoris de longe portans panem suum. HIC iam incipit ostendere quomodo fiat ut vir spolijs no indigeat,
sed bene co fidere possit in uxoris su et sedulitate. Qiraesivit,inquit, lanana Sc linum,hoc est, non expectauit ut ei lana & linum obtrucierenturetc ad operandum cogeretur, sed ipsam et quaesiuit lanam&linum,cupiens illa tibi comparare,vestionestis artibus dolabore sexuimt liebri conueniente domum repleret rebus necessarijs atque ob id comparati lana S lino operata est in eis consilio manuum suarum, hoc est, per iniustriam manuum Parum, Sc non tantum manuum alienarum. Contilium enim manuum positum est pro industria,quia proprie manibus non conuenit colitium. Hebraea clarius sic verti possunt. Operata est in voluntate manibus suis, hoc est,operatae si libenteret non coacte. Sic autem operando facta est similis nauibus institorum,id est,mercnorum, quia sicut illae naues quaeda in longinquas orbis partes deserunt,pro quibus ex eisdem locis reserunt alias merces, unde mercatores sibi victum necessaria comparat: itati illa a longe sibi parat panen suum,hoc est. victum familiae neces Iarium, quia pro his quae manibus suis operata est, comparat inoi etiam quae ex longinquo adseruntur,dansque exteris pannum a se consectum accepit ab eis frumentum in cibum . Ipsa ergo cum
domi maneat, nec cum mercatoribus e X tremos currat ad Indos, tamen
velut nauis quaedam necessaria a longe aduehens, etiam ipsa, sua exteris communicando,portat de longe panem suum. Illud enim de longe portan panem tum, non ad nauem reserendum est apud nos, sed ad mulierem qu ea in re naui assimilatur,quemadmodum patet manifeste in He braeo, ubi naues pluraliter ponuntur. In eo ergo collituitur mulieris laus. quod manuali opera,etiam peregrinas opes,d non solum quae dominascuntur,inserat in domum mariti,non tamen ad luxum, sed ad necessitatem,qu. x nomine panis designatur Mystice haec ite praestat Christi siponsa, atrae quo sibi, suisque paret, quibus teganturm ornentur undique sibi comparat aptos ad hoc Dei sermones in quibus apte disponedis diligenter laborat,velut fila texen . Ex quo labore non tantum sibi iisque ve-ses ex diuersis virtutibus contextas conficit,sed & exteris usque in fines rerrae utilis est,& ab illis quoque undiquaque colligit quae suis sint utilia, panem preciosum a loge petitum adfert sibi sitisque, panem scilicet qui mente nutriat,quino e terra, sed caelo peti debet,iuxta illud Euan- ori selicum: Ego sium panis vivus qui de coelo descendi.
Vari no resurrexit dedit praedam dometacissis, res cibaria
an ir' suis. PRaeter diligentiam in laborando, superioribus versibus duobus lig- alificatam, hic iam eius vigilantia prouidentia,& sollicitudo erga domestico indicular, quorum opera ei est necessaria in operibus suis. De nocte
559쪽
De nocte,inquit,siurrexit,hoc est, ante lucem e ut habetit Hebraea cum adhiic nox est, tuis incipit cogitare de operibus diurnis promouendis, ideoq; domesticis suis singulis mox deptitat cibum diurnum ipsis neces
sarium etia ante lucem,quo sic partem diei lucrifaciat. Nec tantum bili cita est pro sim ictu, nec tantum coῖitat de labore sitiorum domesticorum,ac fluctu quem inde est perceptura, etiam de victu eosum est spl-licita, deputans eis illum etiam ante labores et ad labores alacrius accedant. Neq; enim euectandum eis, utetum primum victu accipiant cum eum lucrati fuerint suo labore,etiam priusquam operari incipiat summo
mane singulis suus cibus est deputatus ab ea ut tua sibi iam abside prius prouidit de esculentis familiae necessariis.Nec deputat ad luxum, sed ad necessitatem,ita ut nihil eis desit,nec abundantia foueat vitia.Haec enim omnia versus iste insinuat. Nec est ociosa colunctios in principio,quae tame in multis libris deest,sed addenda patet ex Hebraeo. Coiungit, ni pihunc xerim etsi superiori in quo dicitur haec mulier sibi pane coparasse, significatq; pane comparato statim cogitare de eo distribuendo suis domesticis. Quod aute noster vertit dedit praeda, verum quide est die ione
Hebraica viae, erepti proprie significare praedam,rapinam, id quod Paptu est a seris in cicu illorii. Verii generaliter significat aliquando que-
uis cibia,quead modii hic sere aliive tui. Vndeac o. hic habet βρωμαν hoc est,e Icas, eande dictione noster in Psal. Ho. vertit esca,ubi legimus, dedit escam timetibus se. Itaq; nomen praedae accipi debet hic simpliciter pro cibo. Aut nomine praedae significatur cibus quem non per otium ex domo alicuius accepit, sed que sua fortitudinς indefesso stilicet manuum labore manibus fortunae veluti vi accepit,instar serarii raptu vivetium ex sua fortitudine. Cui bene couenit quod mox dixerat de longe sibi pa-
hem coparasse veluti praeda aliquam. Pro cibaria Hebraeis est dictio Unchoc,quae agnificat statutum significatur ea dictione saepe portio cibi quae alicui pro conditione naturae per Rhae debetur, in qua significatione ponitur capitem perior ubi legitur,tribue tantum victui meo ne-eessaria.Nam ibi xt diximus Hebraea aiat nutrime pane statuti vel dimensi mei. Hanc To significationem: hoc loco secutus est interpresse tens cibaria. Potest tamen qnam aliter accipi pro penso perum,quod diligens uxor singulis mane, uni dispenatione cibi deputat peragendum
ea die. Vnde Septuaginta verterunt,&iperam ancillis. Et haec quide ad literam. Caeterum quod facit diligens e prouida matrona temporaliter, set idem spiritualite etiam Christi sponsa. Postquam enim crepit in lana S lino laborare unde vestes texuntur, hoc est, meditari in scripturisDςris, iurgit de nocte torporis,ante lucem si pesse occupat in lege Dei,cogitat ue quomodo ex scripturis cibum distribilat don)esticis suis,sibi scisiciti missis fidelibus unicuique pro captus pecessitate sua, ut resecti ad operandum cum ipsa roborentur, dans iuxta Christi praeceptum Aa a familiae
560쪽
est bi τοι re αν,h.cea,di e si hicalicitur statutum priscribes irem singulis suarum operarum pensium, quid scilicet cuique pro sua sit
Vocatione peragendum. Peculiariter autem dat, sed tantum domesticis suis,cibum ilham eximium corporis domini,qui cibus recten pini ne pre-dae significatur, sicuti illoso opsalmi, oui supra est desigratus,vhi es
itius, Escam de illi timentia icis,go quo corpus dominical: mi velut captum sulta belli si laceratam,dum ab impii Iuc an ita ferarum santui nem eius sitientib)s,crudeliter dc captum est, & flagellis coronae spini sic clauis discere iam. Zayn Oaesideraui agris, Hemit eum, Destum mansu Varum n-
diligenter u are domestica A quae domi sunt age laseis .in hac cura adeb proficere, ut potari etiam animu adiicere ad aῖ ros coparandos. Post curam,inquit domesticani, quae prima is debet cogitauit de agro e medo,tantum fuit eius luctu ex labore dpria istico cum inter agrui' de agruit sit marim differentia aetas attine d ad serrilitate consJerauit diligenter agia quendam fertilem venalesta oblatum scς nit eum atq;. iri eo platau:tvineam Seiructu manuum suarum, hoc est ex lucro quod inaitibus Moperasti ad domesticoria parauit, quo lucro coduxit operarios ad plantandu vinea, ut ex suo labore no tantu haberet paneni, sed ta
potu qui se suumq; maritu recrearet. Fecit idu Tyosia Christi Ecclesia, maxim sit limitiuai sipictas,quae non satis habuit in Judaea velut domi, ibi nata erat laborate ibiq paicere suos domestis os iudaeos, sed conliderans agrii tatius mundis gentiu populi incultum es neglectit, quicul tuta posset bonorsi operii fieri fertilis, emit eum suum melle secit, missis in nitierim orbe praedieatoribus,per quos fidei ibieitus est udus,in quo etia suo suorum es labore, 'uasi fructu manuum suarum,hoc eribynaria operationii plantavit vineam seipsam scilicet militiplicando per o mi extellas,e qum tirosectu sponsius: sponsa veluti laetitia viriό Canti c. 3. inebriantur: quod in imo b d Ospt,hla promittit in Cantribi poculiῆ ex vino codito Λ multu granatori meoru . od fecit Ecclesia prim: titia secit deincep siem: sipos Christi,efesanu facit studes semper fidem dilatare ad loea Christu ignorantia, seq. fam in illis plantare. Heth GAExu sortitudine lumbo uos, res roborauli brachium si diis. EF ne hie versus iuperiori subiectus est. Cum enim mulier hae non tantum domesticis,sed etiam rusticis operibus se dedisset, opus erati omnino magna animi corpori' fortitudine, utraq; ite praestare poli et Accinacitergo,inquit, sortitudine lumbos suos: hoc est, induit Mossumpsie