장음표시 사용
71쪽
BELLI GALLICIdoro et ad silum mobiliter celeriterquo excitari, omnes autem homines natura libortati studero et condicionem servitutis disso, priusquam plures civitates conspirarent, partisndum sibi ac latius distribuendum exercia tum putavi Itaquo T. Labienum legatum in TreveroS, qui proximi lumini Rheno sunt, cum equitatu mittit huic mandat, Remos reliquosque Belgas adeat atqus in officio contineat Germanosque, qui auxilio a Gallis arcessit dicebantur, si per vim navibus lumen transire consentur, prOchibeati P. Crassum cum cohortibus legionariis XII si magno numero equitatus in quitaniam proficisci iubet, ns ex his nationibus auxilia in Galliam mittantur ac tan-4tas nationes coniungantur. Q. Titurium Sabinum o gatum cum legionibus tribus in Vonellos, Coriosolitas Lexoviosque mittit, qui eam manum distinendam curetis D. Brutum adulescentem classi Gallicisque navibus, quas ex ictonibus et Santonis reliquisque pacatis regionibus conveniri iusserat, praeficit et, cum primum possit, in Venetos proficisci iube ipse eo pedestribus copiis contenditi 12 Erant ius modi foro situs oppidorum, ut posita in extremis lingulis promunturiisquo nequo pedibus aditum haberent, cum ex alto se aestus incitavisset, quod bisJaccidit semps horarum XII spatio, nequo navibus, quod a rursus minuente aestu naves in vadis adflictarentur. Itas utraque re oppidorum oppugnatio impediebatur ac si quando magnitudine operis forte superati, extruso mari aggere ac molibus atquo his oppidi moenibus adaequatis,
desperare fortunis suis cooperant, magno numero navium
adpulso, cuius rei summam facultatem habebunt, sua do- portabant omnia seque in proxima oppida recipiebant: ibi se rursus isdem portunitatibus loci dolandobanti haec eo facilius magnam partem aestatis faciebant, quod
nostra naves tempestatibus dotinebantu summaque erat
72쪽
bbvasto atque aperto mari, magnis aestibus, raris ac prope nullis portibus difficultas navigandi. 'amquo ipsorum ianavos ad hunc modum facta armataeque erant carinae aliquanto planiores quam nostrarum navium, quo facilius vada ac decessum aestus xcipere possent proras admo adum erectae atque item puppes, ad magnitudinem fluctuum tempestatumque accommodatas naves totae factas a ex robore ad quamvis vim et contumeliam perferendam; transtra ex pedalibus in altitudino trabibus, confixa clavis
lausis digiti pollicis crassitudine ancoras pro funibus sferreis catenis revinctae pelles pro velis alutaeque tonuiter εconfectae, hae sive propter inopiam lini atquo eius usus
inscientiam, sive eo, quod est magis Veri simile, quod tam in tempestates Oceani tantosque impetus ventorum sustune ac tanta onera navium regi velis non satis commodo posse arbitrabantur cum his navibus nostras classi eius modi congressus erat, ut una celeritate et pulsu remorum praestaret, reliqua pro loci natura, pro vi tempestatum illis esson aptiora et accommodatiora. neque enim iis snostrae rostro nocere potorant, clanta in iis erat firmitudo, - neque propter altitudinem facile istum adigebatur, et eadem de causa minus commode copulis continebantur. accedebat, ut, cum saevire ventus coepisset et se vento sdedissent, et tempestatem ferrent facilius et in vadis comsisteron tutius et ab aestu relicta nihil saxa et coisstimerent quarum rerum omnium nostris navibus casus erat extimeScend .
Compluribus expugnatis oppidis Caesar, ubi intel utori laustra tantum laborem sumi neque hostium fugam captis oppidis reprimi nequo iis noceri posso, statuit
expectandam classem quas ubi convenit ac primum ab ahostibus visa est, circiter CCXX naves eorum paratissimas atque omni genere armorum ornatissimae r sectae ex portu nostris adversae constiterunt; neque a
73쪽
BELIDO LICI satis Bruto, qui classi praeerat, vel tribunis militum centurionibusque, quibus singulas naves erant attributae, constabat, quid agerent aut quam rationem pugnas insisterenti rostro enim noceri non posse cognoverant; turribus autem excitatis tamen has altitudo puppium ex barbaris navibus superabat, ut neque se inferiore loco satis commodo tela adigi possent et missa a Gallis G cuius acciderenti una erat magno usui res praeparata a nostris, falces praeacutae inserta adfixaeque longuriis, non absimili forma muralium falcium his cum funes, qui antemnas ad malos destinabant, comprehensi adductique erant, navigio remis incitato praerumpebantur quibus abscisis antemnae necessario concidebant, ut, cum omnis Gallicis navibus spes in velis armamentisque consisteret, his ereptis omnis usus navium uno tempore eriperetur. reliquum erat certamen positum in virtute, qua nostri milites facilis superabant, atque eo magis, quod in conspectu Caesaris atque omnis exercitus res gerebatur, ut nullum spaulo sortius factum latere posset omnes enim colles ac loca superiora, unde erat propinquus despectus in mare, 15 ab exercitu tenebantur. Deiectis, ut diximus, antemnis, cum singulas bina ac ternae naves circumsteterant, milites summa vi transcendero in hostium naves contendis- a ban quod postquam barbari fieri animadverterunt, X- pugnatis compluribus navibus, cum ei rei nullum reperiretura auxilium, fuga salutem petero contenderunti ac iam con- versis in eam parto navibus, quo ventus ferebat, tanta subito malacia ac tranquillitas extitit, ut se ex loco movere non possenti quae quidem res ad negotium con- fictondum maxime fuit oportuna nam singulas nostri
consectati expugnaverunt, ut perpaucae ex omni numero noctis interventu ad terram pervenirent, cum ab hora fere 16 Lil usquo ad solis occasum pugnaretur. Quo proelio bellum Venetorum totiusque orae maritimae consectum
74쪽
es nam cum omnis iuventus, omnes etiam gravioris a atatis, in quibus aliquid consilii aut dignitatis fuit, eo
conVenerant, tum, narium quod ubique fuerat, in unum locum coegerant; quibus amissis reliqui neque, quo se a reciperent, neque, quem ad modum oppida defenderon a bobanta itaque s suaquo omnia Caesari dediderunti in aquos eo gravius Caesar vindicandum statuit, quo diligentius in reliquum tempus a barbaris ius legatorum con- Semaretur itaque omni senatu necato reliquos sub corona Vendiditi Dum haec in Venetis geruntur, Q. Titurius abi IInus cum iis copiis, quas a Caesare acceperat, in fines Venellorum perveniti his praeerat Viridovix ac summam a imperii tenebat earum omnium civitatum, quae defecerant, e quibus exercitum magnasque copias coegerat; atquo his paucis diebus Aulerci Eburovices Lexoviique a sonatu suo interiecto, quod auctores belli esse nolebant, portas clauserunt sequs cum Viridovice coniunxerunt; magnaque praeterea multitudo undique ex Gallia ordia. torum hominum latronumque convenerat et quos spes praedandi studiumque bellandi ab agri cultura et cotidiano labore sevocabata Sabinus idoneo omnibus rebus loco scastris es tenebat, cum Viridovix contra eum duorum milium spatio consedisset cotidieque productis copiis pugnandi potestatem acoret, ut iam non solum hostibus in contemptionem Sabinus veniret, sed etiam nostrorum militum vocibus non nihil carperetur tantamque pinionem εtimoris praebuit, ut iam ad vallum castrorum hostes aco dero auderenti id ea de causa aciebat, quod cum tanta multitudin hostium, praesertim eo absente, qui summam imperii tenoret, nisi aequo loco aut oportunitate aliqua data legato dimicandum non exiStimabat. Hac confirmata Isopinione timoris idoneum quendam hominem et callidum delegit, Gallum ex iis, quos auxilii causa secum habebat
75쪽
58 BELLI GALIdcia huic magnis praemiis pollicitationibusquo persuadet, in ad hostes transeat, et, quid fieri velit, edocet qui ubi pro
perfuga ad eos venit, timorem Romanorum proponit, ub bus angustiis ipse Caesar a Venetis prematur, docet, n qu longius abesso, quin proxima noctis Sabinus clam ex castris exercitum educat et ad Caesarem auxilii Drondis causa proficiscatur quod ubi auditum est, conclamant omnes occasionem negotii bono gerendi amittendam non esse ad castra iri oportere multae res ad hoc consilium Gallos hortabantur: superiorum dierum Sabini cunctatio, perruga confirmatio, inopia cibariorum, cui rei parum
diligenter ab iis erat provisum, spes Venetici belli, et quod fero libenter homines id, quod volunt, credun his
rebus adducti non prius Viridovicem reliquosque duces ex concilio dimittunt, quam ab iis sit concessum, armas uti capiant et ad castra contendan qua re concessa laeti, ut explorata victoria, sarmentis virgultisquo collectis, quibus fossas Romanorum compleant, ad castra perguntiis Locus erat castrorum editus et paulatim ab imo acclivis circiter passus mille huc magno cursu contenderunt, ut quam minimum spatii ad se colligendos armandosque Ro- a manis daretur, exanimatique pervenerunti Sabinus suos hortatus cupientibus signum da impeditis hostibus propter ea, quae serebant, onera subito duabus portis seruptionem fis iube lactum est oportunitato loci h stium inscientia ac defatigatione, virtuto militum et superiorum pugnarum exercitatione, ut ne primum quidem nostrorum impotum errent a statim terga verterent a quos integris viribus milites nostri consecuti magnum numerum eorum occiderunt; reliquos equites consectati 5 paucos, qui ex fuga evaserant, reliquerunti sic uno tempor et de navali pugna Sabinus et de Sabini victoria Caesar est certior actus, civitatesque omnes se ta-εtim Titurio dediderunti nam ut ad bella suscipienda
76쪽
Gallorum ala se a promptus est animus, si mollis a minimo resistens ad calamitates serendas mBns eorum MLEodem sero tempore P. Crassus, cum in quita mniam pervenisset, quae parsi, ut ante dictum est, et regionum latitudine et multitudin hominum est tortia pars Gallias aestimandat, cum intellegeret in iis locis sibi
bellum gerendum, ubi paucis ante annis L. Valerius Praeconinus legatus exercitu pulso interfectus esset aruus unde L. Manlius proconsul impedimentis amissis pros osset, non mediocrem sibi diligentiam adhibendam intellegeba itaque ro frumentaria provisa, auxiliis equi atatuquo comparato, multis praeterea viris sortibus Tolosa et Carcason et Narbono, qua sunt civitates Gallias provincias finitimas his regionibus, nominatim evocatis in Sotiatium fines exercitum introduxi cuius adventu cognito a Sotiates magnis copiis coactis equitatuque, quo plurimum valebant, in itinere agmen nostrum adorti primum equestro proelium commiserunt, deinde equitatu suo pulso atque ι insequentibus nostris subito pedestres copias, quas in convallo in insidiis conlocaverant, ostendor hi nostros disiectos adorti proelium renovarunta iugnatum est diu 21 atque acriter, cum Sotiates superioribus victoriis freti in sua virtut totius Aquitaniae salutem positam putarent, nostri autem, quid sine imperator et sino reliquis legi nibus adesoscentulo duce essicere possent, perspici
perent; tandem confecti vulneribus hostes terga verteruntiquorum magno numero interiecto Crassus ex itinere in apidum Sotiatium oppugnare coepi quibus sortiter ω sistontibus vineas turresque egi illi alias eruptione tempta ala, alias cuniculis ad aggerem vineasque actis, cuius rei sunt longo peritissimi Aquitani, propterea quod multis locis apud eos aeraria secturasqus sunt, rubi diligentia nostrorum nihil his rebus profici possi intellexerunt, legatos ad Crassum mittunt, equo in deditionem ut recipiat,
77쪽
GLU GALLICI 22 petun qua re impetrata arma tradero iussi laciun Atque in eam rem omnium nostrorum intentis animis alia ex parto
oppidi Adiatunnus, qui summam imperii tenebat, cum DC ovotis, quos illi soldurios appellant, quorum haec est condicio, ut omnibus in vita commodis una cum iis fruantur, quorum se amicitias dediderint, si quid his
per Vim accidat, aut eundem casum una ferant aut sibi mortem consciscant neque adhuc hominum memoria repertus est quisquam, qui eo interfecto, cuius se amicitias doVorisset, mortem recusaret cum his Adiatunnus eruptionem sacere conatus clamor ab ea paris munitionis sublato, cum ad arma milites concurrissent Vehemente
quo ibi pugnatum esset, repulsus in oppidum tamen, uti eadem doditionis condicione uteretur, a Crasso impetravities mis obsidibusque acceptis Crassus in nos vo-
catium et Tarusatium profectus es tum vero barbari commoti, quod oppidum et natura loci et manu munitum paucis diebus, quibus eo ventum erat, Spugnatum cogn Verant, legatos quoque Versus dimittere, coniurare, obsides sinter se dare, copias parare coeperunti mittuntur etiam ad eas civitates logati, quas sunt citerioris Hispanias finitimas Aquitanias indo auxilia ducesque arcesSuntur. 4 quorum adVentu magna cum auctoritate et magna cumis hominum multitudine bellum gerere conantur duces Verosi deliguntur, qui una cum Sertorio omnes annos fuerant summamque scientiam rei militaris habere existim bantur hi consuetudine populi Romani loca capere, castra et molas, commeatibus nostros intercludere institum quod ubi Crassus animadvertit suas copias propter exiguitatem non facito diduci, hostem si vagari et vias obsidero et castris satis praesidii relinquere, ob eam causam minus commodo frumentum commeatumque sibi supportari, in dies hostium numerum augeri, non cunctandum existis mavit, quin pugna decertareti hac re ad consilium delata,
78쪽
ubi omnes idem sentis intellexit, posterum diem pugnae constituita irima luco productis omnibus copiis duplici 24 acio instituta, auxiliis in mediam aciem coniectis, quid hostes consilii capserent, expectaba illi, etsi propter mul alitudinom si veterem olli gloriam paucitatemque nostr rum se tuto dimicaturos existimabant, tamen tutius esse arbitrabantur obsessis viis commeatu intercluso sine vulnere Victoria potiri, et si propter inopiam rei frumenta aria Romani sese recipere coepissent, impeditos in agmine et sub sarcinis infirmiores animo adoriri cogitaban hoc . consilio probato ab ducibus productis Romanorum copiissos castris tenebanta hac re perspecta Crassus, cum Suara cunctatione atque opinione timoris hostos nostros milites alacriores ad pugnandum effecissent atque omnium Voces audirentur expectari diutius non oportere, quin ad castra iretur, cohortatus suos omnibus cupientibus ad hostium castra contendita Ibi cum alii fossas complerent, alii mul ratis totis conloctis defensores vallo munitionibusque depellerent auxiliaresque, quibus ad pugnam non multum Crassus confidebat, lapidibus totisque subministrandis et ad aggerem caespitibus comportandis speciem atque opinionem
pugnantium praeberent, cum item ab hostibus constanter ac non timido pugnaretur telaque ex loco superiore missa non frustra acciderent, equites circumitis hostium castris et Crasso renuntiaverunt non eadem ess diligentia ab decumana porta castra munita facilemque aditum habere. Crassus equitum praefectos cohortatus, ut magnis prae 26miis pollicitationibusque suos excitarent, quid fieri vellet, ostondita illi, ut erat imperatum, devectis iis cohortibus, aqua praesidio castris relictas intritae ab labor orant, et longiore itinere circumductis, ne ex hostium castris comspici possent, omnium oculis mentibusquo ad pugnam intonus coleriter ad eas, quas diximus, munitiones pervenerunt atque his prorutis prius in hostium castris consti a
79쪽
BELLI GALLICIterunt, quam plano ab his videri aut quid rei gereretur, cognosci posset tum vero clamore ab ea parto audito nostri redintegratis viribus, quod plerumquo in spe Vict0
riae accidere consusvit, acrius impugnare coeperunti hostes undiquo circumventi desporatis omnibus rebus se per mu- nitiones deicere si fuga salutem potero contenderunti quos equitatus portissimis campis consectatus ex milium numero, quae ex Aquitania Cantabrisque convenisse comstabat, vix quarta parto relicta multa nocto scin castra 27 recepit. Hac audita pugna maxima pars Aquitaniae sessCrasso dedidit obsid0squs ultro misit quo in numero fu runt Tarbelli, Bigerriones, tianii, Vocates, Tarusates, Elusates, Gates, Ausci, Garumni, Sibusates, Cocosates: a pauca ultimae nationes anni tempore confisas, quod hiems suberat, id sacere neglexerunti 28 Eodem foro tempore Caesar, etsi prope exacta iam aesta erat, tamen, quod omni Gallia pacata Morini Monapiique supererant, qui in armis essent nequo ad eum umquam legatos de pace misisssent, arbitratus id situm celeriter confici posse eo exercitum duxit; qui longo alia ratione ac reliqui Galli bollum orere coeperuntia nam quod intellegebant maximas nationes, quae proelio
contendissent, pulsas superatasque esse continentesquo silvas ac paludes habebant, eo se suaque omnia contes a mn ad quarum initium silvarum cum Caesar pervenisset castraque munire instituisset nequo hostis intorim visus esset, dispersis in opere nostris subito ex omnibus partibus silvas evolaverunt et in nostros impetum seceruntio nostri celeriter arma cepsrunt eosque in silvas repulerunt
et compluribus intorsociis longius impoditioribus locis a 2 cuti paucos ex suis deperdiderunt. Reliquis deinceps di bus Caesar silvas caedere instituit, o ne quis inermibus imprudentibusque militibus ab latere impetus fieri posset,
omnem eam materiam, quae erat caesa, conversam ad Disilia πιν Orale
80쪽
hostem conlocabat et pro vallo ad utrumque latus extrumba incredibili coleritate magno spatio paucis diebus con a secto, cum iam pecus atque extrema impedimenta a nostris tenerentur, ipsi densiores silvas petorent, eius modi sunt tempestates consecutae, uti opus necessario intermitteretur et continuations imbrium diutius sub pellibus militos contineri non possenti itaque astatis omnibus eorum agris, a vicis odificiisque incensis Caesar xercitum reduxit et in Aulercis taxoviisque reliquis item civitatibus, quae proximo bellum fecerant, in hibernis conlocaviti
MBER QUARTUS. Ea quae secuta est, hieme, qui fuit annus Cn. Pomo peio, M. Crasso consulibus, Usipolas Germani si tom Tencteri magna cum multitudine hominum sumo Rho- num transierunt, non longe a mari, quo honus influiti causa transeundi fuit, quod ab Suebis complures annos asxagitati bello premobantur et agri cultura prohibebantur. Sueborum gens est longe maxima et bellicosissima a Germanorum omnium hi centim pagos habere dicuntur, θαι quibus quotannis singula milia armatorum bellandi causas finibus educunta reliqui, qui domi manserunt, si ab quo illos alunt hi rursus in vicem anno post in armis ssunt, illi domi romanen isto neque agri cultura noc ratio sesquo usus belli intermittitur sed privati ac separati agri rapud os nihil est, neque longius anno remaneris uno in loco colendi causa lico neque multum diumento, sed smaximam partem lacte atque pecore vivunt multumque