장음표시 사용
11쪽
esse factorum Christi historiam contexere: sed institutum suum aperiens,subdit Haec autem scripta sunt ut credatis quia Iesius est Christus filius Dei, α ut credetes vita habeatis in nomine eius. Id est tam multa ex Iesii historia vitaq; collegi, ut satis superq; ostenderim,ipsium esse Christum promis.
sum,per quem credentes Vitam aeterna consequamini. Sic & Lucas in Euagelij sit prooemio est visum sibi seisie scribere narratione rem, quq in nombis copletae sunt. copletae inqua, secuncium quod erant in lege ac prophetis promissae, q. d. Propo situm mihi est ostendere completum esse in Iesu quicquid & Lex& Prophetae de venturo Messia
multo ante praedixerunt. Marcus quoque ina eu
gelium suu exorditur, Initiu evageth Iesu Christi, filii Dei. Cuius hic est sensus,Scribedum hic suscepi laetum nuntium, quod nimirum promisius ille Christus & Messias Dei filius, sit Iesus de Maria natus,qui venerit ad saluandum genus humanum. Quin & ipse Matthaeus, Liber inquit generationis Iesu Christi,filij David, fili j Abraham. Hoc est. Audistis in lege & Prophetis venturum esse Chrisu ex Dauidis & Αbranae progeniae ad peccatores saluandos eum ego nunc vobis dc natum esse,& in mundo ad tautem hominum conuersatum,atque adeo illum esse,qui Iesus dictus est & de Maria genitus,in hoc libro meo demonstrabo. Est igitur unus hic Euangelistarum omnium scopus describere Iesu historia, ut ex ea intelligatur verus esse Nessias & Saluator hominum,iam olim in lege αprophetis promissus . Caeterum non esset Iesus filuator,ni sidc mediator soret inter Deum & homines,Vtram o habens naturam, & humanam de diuinam. Ex harum autem in Christo diuersitate, oritur dirirentia inter Ioannis & trium caetero
rum Euangelia. Ille enim ita Christi narrat historiam
12쪽
storiam,vi diuinitatem eius potissimum comme-det,unde dc ab ea euangelium suum auspicatur: In progressu autem sublimiora quaeq; persequitur delinit vero in incomprehensibili erus dem maiestate dicens mundum non posse capere libros, si Chriasii facta per singula scribantur. Quo fictum videtur ut nec ascensionis Christi meminerit,eo quod
diuinitas Christi coelo non comprehendatur V pote ubique existens. Vide Augustinum de consensiti euangelistarum lib. . cap. 4.& .&lib. q. cap. vltimo. Reliqui vero tres euangelistae, quanquam diuinitatem etiam Christi commendent: tamen ijs maxime immorantur, quae pertinent ad deci randam eius humanitatem: Vnde conuenienter invisione Erechielis S. Ioannis designatur Ioannes ipse per aquilam,tanquam super humanae infirmitatis nubila volitas ct lucem Veritatis incommutabilis acutissimis atque firmissimis oculis cordis intuens.Reliqui vero tres,designantur per animalia quae in terra gradiuntur, nec Volare in altu pos
sunt,utpote in ks praecipuε occupati quae Christus
in came operatus est, & in explicandis exigendae mortalis Vitae praeceptis,quae carnem portantibus tradidit. Vnde etiam conuenienter in Erechielis& Ioannis visione aquila constanter locum qua tum & inter quatuor animalia postremum obtinet: Reliqua tria stabilem non habet ordinem, sed eorum quodlibet,nunc primum est, nunc secundum,nunc tertium quia videlicet diuinitas Chriasti ad quam postremum admittemur immutabilis est,inhumanitate ver5 Christi fuit munatio. Porro in humana natura Christus rex est & sacerdos: sacerdos quidem ad nos expiados,rex ad rege los. In sacerdotio Christi exponendo maxim eminet Lucas Vnde & apposite per vitulum siue boue qui est sacerdotis victim ciesignatur.Euanguiu enim
13쪽
suum incipit a. sacerdote Zacharia,sacerdotio in te .plo stingente Mariam cognatam tribui sacerdotali dici atque ita aliquo modo Christum ad sacerdotalem stirpem pertinuisse, recenset cantica seu pseumos Zachariet, larig,Simeonis,encornium Eliet belli,quo matrem Domini Maria celebrauit: psal Iere autem Domino,sacerdotum est Resert praei rea& hymnum angelicum, Christum oblatii D mino inteplo,&hostias pro eo datas Deo, matre 3urgatam sacerdotum ministerio, Annam intem-3lo perseuerantem, Christo testimonium perhiabuisse Simeonem in templo eum agnouisse, ac pa-
rentibus eius benedixisse,Christum singulis annis infesto Paschae ad templum Venisse, eum in templo sedisse sacerdotum doctrinam audiente. Vesebum quoque Domini dicit factum stuper filium s cerdotis,sub principibus sacerdotii Anna dc Caiapha, latius etiam caeteris explicat sermones Ioannis baptistae, sciens ad sacerdotes pertinere comesonandi ossicium. Genealogiam Christi recenset, at non per regalem sti em dicit Christum in SP nagoga Iectoris stinctum ossicio, describit vocationem sacerdotum notas legis,pisces captos miracolo,ruptum p rete: Septuaginta quoque discipulos
ad praedicandumitas dicit. Frequentissimε Chrsestum describit quod proprie sacerdotum emora
te ut ca.I. Secedebat in desertu dc oraba ca. s. Erat pernoctans in oratione Dei. cap. 9.Cum s us esset orans . c ibide, Ascedit in monte ut oraret &ca. M. Cu esset in quoda loco oras.Caerr .dicitur prolixius orasse usq; ad sanguine,& in cruce ubi maxime s cerdote egit, no inducit Christu conquerete quod sit derelictus,aut quod sitiat, aut cosolante matre: sed orate pro crucifigetibus se,ut con lante quedam secum morientem, eumq; peccatorem ac I
tronemvi quod maximἡ sacrificantis est, animam suam
14쪽
stram in manus patris offerentem Idem quoq; pretexteris explicat doctrinam Christi,de oratione,ut patet cap. 3.& 38. tot propositis parabolis singularia
ter autem ea prosequitur quae concernunt dulcis. simum Chriui amorem erga conuersionem peccatorum ut patet cap.7.de muliere peccatrice : ca. 9.de non perdendis igne coelesti Samaritanis: cap. o. In suauissima parabola Samaritani medentis Vulnerato cap.u. cium conqueritur Christus dis
ferri mortem suam & per consequens igne S. sa cti cap.i3.in historia Galilaeorum occi rum a Pilato,iu in sequenti ficus parabola: cap. is. in tribus dulcissimis parabolis cap.i8.in historia Publicani, ει Pharisaei cap. ip.in historia Zachaei: cap.22.in r spectione Petri:& 13. in siisceptione latronis & or tione pro inimicis.Huc spectat quod Lucas toties inculcat Christum esse saluatorem hominum , Ut cap. 4. inprophetia Esaiet,quae est maximδ peccat
rinus consolatoria & cap. s. Virtus Domini erat ad sanandum eos & cap.6. Virtus de illo exibat resanabat omnes cap. io.in parabola Samaritani c. 39Venit filius hominis quaerere& saluu facere quod perierat & ibidem legitur fleuisse super peccatores. Ponit Lucas ca. i . Christum ad sacerdotes misisse decem leprois &cap. 6.docet ut Moyses& Prophetae audiantur. Ipse prae caeteris latius describit vltimam coenam Christi dicens,Christum dixis se Desiderio desideraui &c. Doces etianosque ad finem saeculi hoc sacrificium frequentandum,Hoc facite inquit)in meam commemorationem. Ipse inducit Christum Cleophae, dc icio eius explanasse Scripturas Movsi,&prophetarum:& aperuisese Apostolis sensiim ut intelligerent scripturas N oysiprophetarum,& psalmorum. Explanare autem scripturas,sacerdotis officium est.Cum caeteri narrent Christum post resurrectionem primo V-
15쪽
paruisse mulieribus,ipse illis omissis refert eu arparuisse Simoni Petro summo i ituro sacerdoti. Iria dicit Christum eleuatis manibus benedixisse Mpostolos,quod est ossiciu sacerdotis. Perducit auteeuangeliu usq; ad ascensione in coetu, ut ostendat Chriitu pro nobis introijsse in coetu tanqua in san- Rafanctoru,Vt ubi tanqua pontifex appareat Vul tui Dei pro nobiso interpellet pro nobis,sicut dives o cit Apollotus ad Hebrios. Sicut aute Lucas incoe- ' pit euangeliu suu ab ijs quae iusta sunt in teplo,a Ω-cerdote veteris testameti,ante Christi coceptione, ita illud finit his quae noui testamenti sacerdotes post Christi ascentionem in templo gerunt, dicens eos semper fuisse in templo,laudantes,& benedicetes Deu quae sane sacerdotalia sunt & more Ecclesiastico per amen finit euangelium. Huc etiam spe-' ctat,quod per totum euangelium seu libenter vocat Christum Dominii. Christus enim specialiter est Dominus noster,quia pretio sanguinis sui ses crificando nos sibi emit. Satis igitur ex his constat Luciam optime designari per vitulum. Sed dissicile est videre,virum animal tribuedum sit Matthaeo, homone an Leo,propter diuersas hac de re doctorum sententias.Hieron.enim quem etiam pictores Prooemio in hoc sequuntur)Matthaeo tribuit homine, Ma in matthaeu coleone. Sed August.lib. i.de consensi euangelist. Cr Arach. Matthaeo tribuit leone,Marco homine, quem se
Gq. quitur Venerabilis Beda in prooemio comment morum in Luca,& in Apocalypsim.Ηanc sententia tanqua probabiliore, nos amplectemur, & reddita ratione explicabimus. Na August. in attributione
istorum animalium,considerat non tantum eXo
dia quatuor horum euangeliorum: quemadmoduncit Hieronymus , sed totum eorum corpus, ac scribentium intentionem, quae magis sunt attemdenda quam nuda librorum initia. Per Leonem
16쪽
igitur designatur Christus, quia quemadmodum Leo sortissimus est bestiarum : ita & ipse potentis. simus est victor, Rex omnium qui nos regit,& ab hoste maligno defendit. Vnde in Apocalvpsi, ducommemoratur regia tribus Christi, S. eius v
ctoria Leo dicitur: Vicit ait Ioannesὶ Leo de Cl.f. tribu Iuda. Quemadmodum dc in Genesi ubi Deus nastiturus praedicitur de tribu regia: Osten- c' damus itaque Matthaeum descripsisse Cluistum praecipvh Ut potentissimum Regem, quo mansesestum fiat Leonem esse illi attribuendum. D scribit itaque Regiam Christi stirpem, eum si tim filium Dauidis appellans: & cium Dauidem cuius sedem regalem Christus accepit in Gene
logia commemorat, notanter nomen Regis eiadijcit, Dauid autem Rex dcc.nec per Nathan qui Rex non fuit, sed per Salomonem Genealogiam contexit. Deinde Genealogiam distinguit in tres inesseredecades quia regimen, siue guberiratio p puli , ter fuit mutata. Primo enim Pit sub iudicibus, Secundo sub Regibus,Tertio sub Ducibus: donec venit Christus, qui fuit Dux, Rex, & Iudex. Ad haec red- .dens rationem nominis Iesu: Ipse inquit) sautium faciet populum suum a peccatis eorum, hoc enim regium est, populum saluum sacere. Pro fert etiam prophetam dicentem Christum vocandum Emanuel, quod est nobiscum Deus . Decet enim Regem populo suo adesse , quod Christus secit cum factus est homo , Ut in consubstantiali nobis natura, regnaret super NOS. Capite secundo describitur natus in dietius Her
dis Regis, & eidem sermidini esse. A magis exoriente venientibus quaeritur recens natus Rex
Iudaeorum: Ipse Dux populi Israel recturus populum a Micri apraedicitur, tanquam Rex ado B ratur,
17쪽
ratur,& aurum ei offertur, Regem coeli se dem strat,nouam stellam in ortu suo apparere iaciens, Regem Herodem fugit Ioseph: Archelaum Regem timet ab impio Rege masculi insantes trucia dantur. Capite 3.annunciatura Ioanne Baptista r inum coelorum,similiter & a Christo cap. . quae Luca sunt praetermissa.Cum imperio dicit Christus diabolo, vade Sathana, accedunt ad eum An geli,eicu tanquam Regi suo ministrant. Cap.f. describit latissime beatitudines,quibus ad remu peruenitur, in prima & vltima beatitudine nomen etiam regni coelorum exprimens,atq; in hoc capite,ac duobus sequentibus latius caeteris praecepta legissatoris Christi prosequitur, dicens eum cum authoritate dixisse,Ego autem dico vobis: & dum per Hierosolymam peierare prohibet, magni R
gis meminit, multam de praemijs ac poenis disputat. Regis enim est praemium retribuere,ac puni re.Cap. 9.exigit a coecis Vt confiteantur quod possit eos sanare,1 quibus dicitur inuocatus tanquam filius David. Libentissimh autem Matthaeus toto passim libro suo, inducit mentionem extremi i
dicij,& poenarum inferni, gaudij coelestis & eiectionis Iudaeorum, quae omnia ad regiam Christi' potestatem pertinent, ut supra cap. 4.& tribus sequentibus. Rursus cap.8. Dico,inquit Vobis,quod multi ab oriente dc occidente venient &c.Filii a tem regni eijcientur in tenebras exteriores , ibi erit fletus & stridor dentium. Cap. o. Tolerabilius erit terrae Sodomorum &c.Et ibidem: Qui perseuerauerit in finem saluus erit: Et rursam, qui potest animam dc corpus perdere in gehennam & in- sta, mercedem Prophetae accipiet. Cap. 33. Tyro
S. Sudoni remissius erit in die iudicij dcc. Cap.ri. Reddent de eo rationem in die iudicij. Viri Nini- uitae surgent in iudicio &c.Et cap. 13.insignes duas
18쪽
parabolas proponit de Zizanhs,oc Sagena missa in
mare,ad extremum pertinetes iudicium: ubi meminit separationis iustorum ab impus,bis memianit camini igniso fletus & stridoris dentium, ubi etiam ponit praemium iustorum.Tunc,inquisii sti selgebunt sicut sol in regno patris eorum &c. Adducti ad declarationem prae j duas parabolas de theseum abscondito in agro,& de pretiosa Ma garita.Rursum cap.38. Bonum est tibi ad vitam ii gredi debilem & claudum dcc. Vbi etiam adservinsignem parabolam hominis Regis qui ponit rationem cum seruis,oc seruum immisericorde tradit tortoribus,dcc. Et cap. 39. Illustre praemiu h
bet eorum,qui sequuntur Christum,quod sedebuein die iudicis tanquam iudices: Cap.ri. Solus para' bolam illam narrat de duobus filijs, qua Iudaeorum reiectio significatur. Et in sequenti parabola solus habet auserendum ab ijs regnum Dei, M.
Cap. 22. Solus iterum recitat parabolam ad excidium Iudaeorum pertinentem, Vbi rursus commemorat poenas inferni igatis inquit manibus &pedibus M. poniti hanc parabolam sub nomine Regis. CV.23. Gnauissimas habet comminatio pes, identidem inculcans. Vet vobis,& concluditur chput reiectione Iudaerum.Cap.24. Rursus inculcatur illudfui perseuerauerit usque in finem &c.&toto illo capite nihil aliud quam Iudaicum excidium,dc suturum iudicium pronuntiat. Cap. 2s. duae sunt insignes parabolae ad declarandum ter rorem extremi iudicij & praemia iustorum, concludituris caput diserta ipsius iudicij, aeterni in a terno igne supplicij, & Vitae aeternae descriptione: ubi &iudex Regis nomine appellatur. Tunc docet Rex&c. Cap. 27. Solus ponit horribile reprobationem Iudaeo , & in sui condemnatione es masse Iudaeos Saguis eius super nos. Narrat etiam Iube
19쪽
Iubenter Matthanis illa miracula Christi,quat sacta
sunt pluribus , dc saepissime una narratione multa miracula conglomerat, Regiu enim est multis benefacere,& Rempub. saluare. Sicut cap. q. circuibat Iesus tota Galilaea,sanans omne languorem, dc mne infirmitate in populo &c.& obtulerut ei oes male habentes, Sc c.8.obtulerunt ei multos daemo nia habentes,& oes male habentes curauit Et eodecap. naria duos detmoniacos curatos a legione det monioru Cu Marcus dc Lucas prscipitu detinoniacum,tantum ponant. Et ca.9. Solus ponit duos caecos illuminatos a Christo,& subdit, circuibat Iesus omnes ciuitates& castella&c. curans omnem languoi e &c. Videns turbas misertus est eis, quia erant Vexati ,& iacentes sicut oves non habentes pastorem. Et cap.u.sequuti sunt eum multi, dccurauit eos omnes, ubi allegatur prophetia Esaig. Et dicitur Christus nuntiaturus gentibus iudiciu, dc gentes in nomine eius speratinas,& quod eijciet ad victoriam iudicium,designaturq; clemetia Regis dum dicitur,arundinem quaslata non constinge sicut Sc c ite stiperiori vocat ad se omnes t
, bonantes, oc oneratos,promittens requiemomni
bus volentibus iugum eius tollere, hoc enim plane regium est omnes coniugientes ad se refocillare. Capite i . obtulerunt ei omnes male habentes, dc quicunq; tetigerunt fimbria vestimeti eius . cc. Vbi etia ante narrauit, quod Christus aduersis veto laborantibus subuenit tribuens etiam Petro, Vt ambulare posset super mare. Et cap. 3 . accesserunt, inqui ad eum turbae multae, dc curauit eos ibi, dccapite a o. Dicit duos coecos illuminatos a Christo, cum alij unum tantum ponant. Capite ri. Dicit in templo caecos de claudos sanatos ab eo. Similiter cap. 18. Dicit Christum multis mulieribus apparuisse: cum alij Euangelistae Marcus,dc Ioannes no
20쪽
meminerint nisi apparitionis factae Magdalenae: Inculcat etiam Matthaeus apparitionem Christi in Galilaea, praetermissa apparitione facta in Hierusalem, quia apparitio in Galilaea fuit magis frequens . Capite 36. & 38. Solus Matthaeus ponit Petro & aliis Apostolis, datam esse potestatem l gandi dc seluendi: Quae potestas plane regia est, quam Ioannes post resurrectionem ponit quia plane diuina est haec potestas . Promittitque Petro laues regni coelorum,id est, regimen Ecclesiae sicut Ioannes dicit Petro datam esse potestatem regendi,quia regere populum christianum in his quet ad religionem spectant,diuinum & regiu est. Promittit insuper quod portae inseri non praeualebunt
aduersiis Ecclessam: Regis enim est omnes adue
sarios populi sui debellare. Cap. 17. Ostendit Christus se esse filium Regis Regum. Ideo* se lono
magis debere esse exemptum a censu soluendo, quam si int filij Regum terrae . Capite zo. Ponit praemia operariorum quibus pro beneplacito suo dat paterfamilias aequale stipendium quamuis imaequaliter laborauerint: Regium enim est hoc,vel
illud pro placito suo dare. Solus illud bis habet 8.
scilicet & 22. cap.Multi sunt vocati, pauci eleini ad declanandam Christi maiestatem.N Vns enim p
testatis est vocare & pro tuo arbitratu quos Veiis eligere: Cap.ri. Receniet prophetiam de Rege m sileto,quq extat etiam apud Ioannem. Cap.26.S
Ius resere Christo adesse posse eiusquam tr. legio
nes angelorum. Ponitur ibi etiam vitio eximentitimo percutientium gladio. Cap.27.Ponit praeeaeteris Euangelistis Christo arundinem datam esse in dextera tanquam sceptrum regale. Solus etiaponit terram mota,sepulchra aperta, petras scissas, ct munitionε publice potestatis circa sepulchrum.