Christophori Wittinchii Consensus veritatis in scriptura divina et infallibili revelatae cum veritate philosophica a Renato Des Cartes detecta, cujus occasione liber 2. et 3. principiorum philosophiae dicti desCartes maximam partem illustrantur cum i

발행: 1682년

분량: 493페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

191쪽

simis est. cuin aliunde Rufillac misi possit. Resp. Quod Sol circa propriin centriim gyret demoliuratum est Prop. I 6. Nam quod per materiam subtilem intelligatur cujuvis sidetis, adeoque, Solis materia liquere potuit ex collatione hujus Proposit.

cuni Cartes art. 8 . unde desumta est. At nihil reposuit, quam, voriice, materiam subtilem non esse demonstrata, quod an sactum sit necne Prop. Is judicet Lector attentus. 2. Remorus missubstantia-

mneta abunde cis Mauratum. CCCLXXX. a. inquit B. p. 284 Ea ta Solis concestio menti men dici celarrin . Nam maeuia ilia superstiti Solis contigua,nt isti Carte- us D. III. 22. Solem circumeunt stati ritini sex dierum Unde sequetur, dolem fere qua vis tardis circa ---ηmsuam absunu, β' hypothes terra. Resp. Quod ille motas sit celerrimus,patet ex natura materiae,ex qua sol eorutit quae est fluidissima recesurimae agitationis, utpote ejusdem

naturae, cuius ignis, nisi quod ignis hic noster partes terreare aereas multas rabeatinter istas, proptet ea liiij motus tardior stimimculiarem vero obiectam iam Hverat ipse Cartesiis, Pp ut i s. γα ei, adstri re libri Nec niterim, inquit, misinoaer, visimoia . -- j superfici avarem maho in Dratium quam nuru P-- ru'

192쪽

Resp. Haec absurditas consequitur ipsi ex priori; nimirumptius existimav Solein longe tardius ira veri circa axeii simini, quam terra circa Solem moveatur, S hinc cona parat lo ne institilla tribuerat diurno motui superficiei solaris in illiaria 372. nunc autem repetit ex hypoth. pernici et ansbergii lateria coeustis circa terrani motui diurno comis petere milliaria 678s. Verum, quin uno absuruo dato alia consequantur, non nega inus, sed & uno absurdo sublato alia auferri necesse est. Quoniam ita Deostendi vi , quaquam ex nosti; se Miltia eoἡse , Solent tardius circa axeo, sitim syrare, ii mTerra circassem desertur, adeoque longe plus diurno motui superficiei Miris competere, quam nluliaria is i. etiam cita id, quod inde educit , materiam solarem tar :dius moveri quam materiam coetustem, quae circa iram existit, tota que ista computatio frustra est instituta. CCCLXXXII. 4. Inquit B. p. 283. Gallia in Galilai magnus illa.

cularum solaritim inrevioris observator, qui ex maculis illis magu ρ abuρρο- mi, quam certo assi rura νιι corpus siolare inurum veri , probat Dia 3. polum

culit Solis in orbem ciνca Solis polos moveri, disserant a polis eclipticae. Et sic Cartesus ait 3 3 ex Scheii ero ponit Solis naaculas in planis septem gradibus aut amplius ad celipticam inclinatis circa Solem volvi, adeo ut earum motus hac in re non differat a motibus Planetarum, quorum nullus movetur clica polos eclipticae, excuta sola teri a secundum nos, cundum Ptolematum Tob em unico e Poli autem macularum

cum iidem sit cum poli Nili, mi mi, initi, is, qui su , ut poli soli, ton sint iidem uni possectisticae, Moesi infesto prandi rum, vomenso circa se Tertiui Et reliquos planetas siciat syrare. Ad

193쪽

rum moltis parallela sit corporis solaris eclipticae, sed quod inde desse- ωnt. Terra septein gradibus, alii Planetae magis minusve 'stur ex aliis causis, nempe, quod materia primi elementi per polos huius coeli,

Ii- sol, ingrediens sic insipis naes illud intra ouod tersantur Planeos rivi e transens miselictae, euin vel possit attollere. per planum Solis, et infra illud depriniere per quam exaltationestinc depres nem motus in latitudinem indimiri CCCLXXXII L sono uiti. p. 83. Cum Sornosi rem morian

rarum nisi admodum late sumtum, o Saturni centimo ista ratione dici queat , o, Mid etiam ebcis quomodo Sol se um possi rapere orbes eccem Mucirca paria, ct tam a Sole quam se invicerii dota centra pHesp. quod. non possit Sol dici centrii in Satirrni , quum inbiat Solem circuitus Saturni. a. quod petit ostendi adversarius,

iam ostendit Cartesus, quando rationes reddidit aphesiorum perihe liorum Planetarum, nempe P p. ill i i. Motus quidem Planetarum circa solem pendent ab ipso Sole&inateri .mlesti , infra tum Plancta aliquis est detrusus, sed quia spatium, in quo statui cum tota mat reueli rotatur, nonin persecte sphaericum, fit, ut, ubi illud latius est, lentius fluat materia coeli, adeoque Planeta magis a Sole remove tur, ubi angustius, celeritis fluatista materia, sic Planeta mam ad S

leni accedat.

Duabus his dissicultatibus, quarta nempe quintae, hic ab antago iusta objectis iam satisfecerat Cartesilas art. Issi. --446. Quod si quis haec quae a nobis ad eas sunt dicta, non satis possit percipere, ope. 'ram impendat in moliendo lib. In Princidi nec enim, quae ex interi

ribus penetralibus huius Philosephiae retinis , aliter, quam multis initi quibus imittuntur, admissi. intestinis, intelligi queunt. CCCLXXXlv. ris a. B. p. 83 an materia caelestis a rus Sili

vici mores vetici-----quari revisti mi Cuius negativam prolixe se putat demonstrasse, verum quoniam Auctor Demonstratinis Mathematiaca tenorantia is ineptiarum iam ad incitas hie redegit adversutum, nos lectorem eo renutrimus.

194쪽

tenaporis ob inaequalitatem spatiorum quae percurrunt,4 motus inaequalitatem inde ortalia per Propos. 6. aliqui aliis minores evaderent. Jam autem ceserius noventur priores renaotioribus sper Propos aio si ergo centro proximi essent majores vel aequales superioribus , eo ipso alus Vei tantum haberent mum centro recedendi, & sic evaderem su-

posto, eam in portice suo ferri circa Solem minores esseglobulis orbis Veneris, o terram Solhmulio propinquiorem, cum Veneri orbis tardiW rerra eloomnineatur, ut ad Propos 2I lat probatum est.

Resp. Vin hujus Propontionis demonstratione probo , esse glo laesos aliis minores. r. eos qui minores sim, sideriene promios. -- .muni necessario ex eo consequitur, non obstante, quod primum dieatis tu me aequales, quod debuerunt imaequalia spatia percurrere propter vorticis inaequalitatem , qui non est accurati rotundus ,& hine alii aliis eri uioveri per Propos6. H enim facto, illi,qui habuerunt man rem celeritatem, quam acquisiverunt transeundo per spatia angusta, debuerunt sertius inter se collidi, se plus de sua materia perdiderunt. Secundum vero clarissime probato priori consequitur. Cui enim eentro proximi celerius moveantur quSm remotiores. Ergo polito, quod propiores fusilent centro, tamen ob majorem vim a cerum recedendi, quam habuissent prae minoribus d talent minores antevertere, easque in laeum a se relictum detrudere verses centrimi Asinarius vero luci

id impugnet est Ex eo mihi, quod aliqui globuli sint pro imi

tideri ostendi, etiam Gerius inoveri remotioribus Propos princedente. Hic vero, duin vortex esset in fieri, demonstravi, glauul Mus alios aliis ininores factos , quod majorem quidem celeritatem acquisiverint transeundo per spatia angustiora, adeoque sertius debuerint collidi,4 sic

plus materiae abradi. Quae vero ad Propos. Et opposuit, oririn inanitas clarissime est demonstrata. Accurate attendens ad articulos Cari

si, unde desumpta haec sunt, videbit eorum soliditatem.

195쪽

materia movebatur, caetera omnia ex demolistratis eodeiti modo con tingere Arbuerunt, ut materiasubtilis in istud centiam conflux

potuerit, etsi historia Creationis testaretur, quod Deus momento talem feterit. Dico ergo, si eius natura debeat cognosci oportere hoc modo considerari, quomodo secundum leges naturae, si Deus voluisset successi--eficere, debuerit formari, assumendo oi me sermas ordine, donec

tandem ad hanc, quam rabet, pervenerit; si ut enim nune stella fixa muta is in planetam vel Cometam, itainterrae narum accurate percipiem

quae in vis eum planeus conrenii, talenus initium coeliari

inimo

C LX lX. Contra bam lmpositionem vehementer insurgit B. p. asa. utrum extinperitia, an malitia non facile lixerim in aecilia

mat, hanc ρωρψtionem . . in os in nradicere, doctrinam commm iis ψοφον sint imam, qua in Theologia Professore u intolerabilis. Rc'. si Theologis dicentibus Deus prius secit decretum de fine, quam de mediis, vel Deus decrevit prius, hominem errare, dein decre vi lapsum permittere oggeras, eos in os contradicere simplicitati divisnae, nonrie refrenderetur, b intelinenduin esse de modo nostro conis

suserandi muta ermeantam respons ea hanc quaestionem depromere Mesiodum enim nine considerandi opera Dei supponere creationis hi nam veram, neque es quid Vesederogarum, apparet opp. Il. s. sed haec non impedit, quominus possiti rus cousderare Teriam, pro seri potuisses, Deo, si Deo

196쪽

cessive agere placuisset, ad cognoscendam eius naturam redden causas variorum Phaenomenωn; quoniam ex hac consideratione cos noscitur, eam naulonainus habere talem naturam, ac si successive fuisset creata

iisderatis iis, quae t. 6. huius capitis etiam in priori editione iuxtaram, si ientibus quam maxillae ad istius a seqq. pro minum intellectuminatauditatem manifestani litvolvere videatur liquem finem, utque sententias Cartesii corrum, quos in Methodo philosophandi ipsum sequi non piu et odiosas publico redderet, hanc Propositionem, ut Malias ex meis Dissertationibus citavit Suetonius Tranquillus in suo libello Belgico Naerde Opemve an enige stac en in de Carte1Mensita Thi subie c. qui modus agendi si obtineat, sciue verba quaedam s paratis,asis, ex quibus eorum sensus evadit conisuus, liceat seorsini

proponere ad sententiani licujus Dublico proponendam, nec ipsa Scti plura ab accusiti inede maxume res, libentes

fuit avorticepotentiore vicini Solis Pp. IV. 2. Cum enim suerit sidus, per Prop. 3. Inunc autem tam crassa existat , debit necessario tam densis maculis obvolvi Facile sane potiti contingere, ut materia illius subtilis partes irregulares ciuinus su iles sibi mut adhaererent, non tam iacile circumagi possent. Itaque se tanto commodis aliis atque aliae

dumst, ut materiurii sis, ne intra istam mullain ei cumuolvebato , sper Prop. 16. 8. nullam vim ad cireumrapiendum glabulos sui voselicis potuerit exserere, quo si iste vortex facile ab afacente potentionsuit abs pius.s CB OLIVM CCCXCII. Quae hie iterum objiciuntur 1 B. p. 2pa similia sunt prae

cedentibus, eum non evincant, non posse terram considerari, prout sucincessivὸ a Deo potuit ereari cur enim nobis non sit concessum conitaserare res naturales secundum eos status, in ovibus quidem siqniis visita non

197쪽

CccXCIII. Terrafuit detrus versis Solam p. IV. art. a. Cunienim vortex ejus suerit absorptiis a vortice Solis per Prop. q. etiam ipsum idus macuia obduetu in Hortice absorbet ite necessario debuit rapi lateria autem circa Solem circumvoluta conabatur magis magisque e in per recedere a centro per Prop. s. Itaque omne illud, quod

bi obstabat, ut lila Terraim, depelleredebui vultis oeninan, ut in eius cium ascenderet, quanidia nempe in istasidere maculis obducto, Me iii ies ta motus constaratur. . - as Hozar M. CCCXCIU. Ad hane Propositionem cum nilii reponat . 19 rnisi quod modum quo res creatae suerint opponat modo considerandi successivo, quae non repugnare ostendi, pergisnus ad Prop-26.

In eum enim locum debuit descendere, ubi sunt globuli coelestes aquiabus insoliditate, sive in aptitudine ad pericverandum in suo motu A lineas rectas est Oualis. Si enim propius versiis solani accederet, sa retur ibi inter gloDulos coelestes paulo minores, per Prop. a .,quos superaret vi ad recedendum centro, circa quod gyrat, sic superior evaderet versaretur etiam inter globulos paulo celerius motos per Prop. q. a quibus vim majorem ad recedendum a centro acciperet, atque ita inde rursus egredi deberet. Si vero magis recederes a Sole, ei occurrerediplobuli coelestes aliquanto mirrus ceseriter moti per Prop.

'or. qui proinde eius agita nem sue vim recedendi a centro minus rem, paulo majores per Prop.aro qui proinde vim habere testindepellendi.

198쪽

CCCXCVII. Tma in eo laci, in qu est, defertur a materia ambiente' inrua deumne. Fuit enim absorptus a vortice Solis vortex Terrae sper Prop. 23.)&detrusa Tena in eum locimi, in nunc α6Juia materia elestis eam ambit, quae Midaest, sex antecedentibus)ruincirculum movetur ex hypoth. Ergo per Prop. X a. corpus durum, quod inibi est positum,secum desere movinem tempore Te raita delata redeat ad locum eundem , ex phetreiomenis discendum. Fie illud, quando Sol sub eodem signo iterum conspicitur, sub quo antea filii eonspectus, ut si ex g fuerit conspei tus sub Ariete, quando iterum sub eodem signo conspicitur, censenda est circuitum suum abs triste, quod annuo spatio fieri, experientia docet.

in lim malui rea, 'sindata tota quarta hi in me, siquid is i ,ε-u ortices mitiores O majης, absorbenitio abstuli; item materia D. id pia in circulum cisca Solam movetur, ita πι----6ρ- fuerito tantin apparatu tot m fuit rum Os ih h--ψηρ-- - θω suscere potuisset. Resp. Si lector ipse hane demonstrationem inspiciat,videbit eam niti

Prop. 23, 26. 42 quae iterum proxime antecedentibus nituntur,& sic desnceps, conec veni Hait plas regulas naturae, unde omnia, quae hic reperiuntur, fluunt Hypothesis vero quarta tantum eo facit,ut possimus

opera Des successisὶ per varias partes, it in seri sint, ordine contaderare, quod necessarum esse ostendi. Quis vero in demonstrationibus Euclidis etiam aliquem ita strat argumentantem P Haec ves illa Prop. Euclidis v g. io lib. ir, omnis cinis inii amar est C sim ramismi cuimino se habentuctabitudinem aquaum, nititur variis communibus aximmitibus, quain ea resiluitur, E. onmes intermediae Propositiones idn-Aa. P

199쪽

ia usi velaliud quodcunqueexempliana sumatur, utri propositio aliquam titur longa Propos concatenatarum serie, quae tandem in comminis notiones, Si quasdam hypotheses similes nostris resolvuntur.

dam, quia supponatur, dari ori es, Solam es Vram, ara inii mima, laserentem corpus terra, qua omnia neget. Res p. Quia supponatur quid prosetur,ex anteeedentibus constat; suppositiones tantum faciunt ad successivam considerationem rerum naturaelium, quam ita hiritur ex naturae segibus de principiis natura notis. talem ess ino, tur in qua per vortices essenilia, vaesuperius, si tuis, non per alia possit ea silicari si inseri talis interniuensectariolatibus natura sic ferentibus debuerit rotari circa solem Ergo etiam intacto esse debet talis gnosci. Quid vero, in adversarius rerum curamus, dummodocontrarius negationem tam sient nostra aret

CCCC. Terra mul circumvolvitur a materia caelesti ambiente circum τοIutione diui . Nam cum vicissitudo diei noctis . postis bis omniabus, uuae antea Gemonstrata, non possit fieri motu solis circa ter ram uno, nec alia caua assere quem necessuis id seri debet ruer .rae conversionem. a. Cum Terra sinit sidus per Propocas. eri' potuit retinere illum motum, quem antea listat, materiaque subtilis in ejus centro, cum procul dubi adhuc moveatur per Prop. 8. Terram impellere potest. 3. Quia Luna movetur circa Terram uti satis constat

ex phaenomenis debuit hoc ex antra demonstratis inde continuere,quod cuin non linorem habeat vim agitationis quam Terra, in eadem spha: ra debuerit versari, per Prop. 6. cum inoin minor, aequalem ha-b ns vim agitationis, celerius debeat fieri. Ergo fili delata versus terrani in eadem sphaera Est autem Luna quantitate satis magna, ita uis cundum Clavium ad terram proportionem habeat, qualem 1. ad 39 l. Vacuum etiamdarinequit, se Prop. a. nec minui potest extenso, non

mirutastinantia corporea per Prop. 3. Quare ita inses Terram a lata mole si compressit globulos versis Terram , in cum M'cito non potuerint sidere, ut circioisseret, per Prop. s. propter nim

200쪽

miam Lunae agitationem, restiterunt ut Luna ad Terram non potuerit magis accedere, quam accessit. Quare Luna per Prop. t. etiam determinationem motus accepit, ita ut circa Terram gyret, dum interim una cuni illa circa Solem desertur a materia coelesti ambiente. Quia ergo vis quantitas magna est Lunae ex antecedentibus, facile potuit in teriam coelestem inter sevi Terram interjectam in modum vorticis contorquere, quae simul Terram circa axem suum convolvit per Prop. 2. . Nec mirum esse debet, quod Terra sere tricies circa axem suum convolvatur, dum Luna tantum semel circumferentiam circuli sui circaTerram percurrit. Cum enim haec circumferentia sit circiter sexagesies major terrae ambitu,sic Luna duplo celerius adhuc fertur,quam Te ra, cum ambae agantur ab eadem materia coelesti quya credibile est, non minus e seriter moveri prope Terram quam prope Lunam,non alia causa videtur esse majoris in Luna celeritatis, quam quod Torra sit minor.

tionem.

Ad primim B. p. 298 inquit, Mum esse Probatum in antecellantibusi Solem motusus circa terram,icssitudin notitu non efficere. Resp Quid probatum, quid non probatum , non judicio adversarii, sed lectoris a partibus alieni,4 qui tantum operae impendere voluerit, ut non tantum taleas demonstrationes obiter aspicere, sed i nprimi, Cartesii principia, ad quae digitum intendi,opera diligentiae attentione animi di gnatus fiterit perlustrare, permitto. CCCCII Ad secundam Probationem excipit. I. Comperta fuit Propositio 23. vanissimum commentum historia sura coirarium, in Orticose cereis confictum. Resp. Imo compertum kit, teri non nisi ignorantiam , ut lenissini edicam, opposuisse. CCCCIII. a. Addit, aritalem materiam subtilem in retro terraemomdam liquere.

Re . Ex eo id liquet quod talis natura eius, prout in fieri consideratur, debeat spectari, ut habuerit formam sideris, quod macula est obductum; at non potuit illa macula omnem materiam subtilem, quam obtexit, plane expellere.

CCCCIV. s. Cupit probatum, eam materiam adhuc moreri, Aa x Resp.

SEARCH

MENU NAVIGATION