장음표시 사용
41쪽
Iob Rex parris ac in regendo prudentiam , suffragijs populorum electum . Quomodocunque sit, Rex legitimus erat: & ideo haec nostra expositio probabilior apparet; quia , cum Iob Rex es.set , hoc nomen vir supremam dignitatem, ac honorem significat. Vir igitur crat in terra Hus , hoc est, Rex quidam magnus, gloriosus, ac potens. omnesque alios in illa Regione antecellens. Remanet tertia expositio huius verbi vir: sed de hoc in secunda Parte. Quiescite.
E R T IO loco nomen Vir accipitur a Latinis
in contrarium sensum, prout a Graecis usurpatur: nam , ubi Graeci ut supra diximus ) pro
debilitate, infirmitateque humanae naturae, a Latinis vero pro virilitate, fortique animo in terpretatur; q. d. fuit vir , idest, homo sortis, homo strenuus, qui pugnans aduersus daemonem , tribulationesque patientiae telis victor gloriosus euasit: de quo assirmari potest quod Latinus Poeta canit:
Et Suida de eodem loquens, ait: Sic extitit sortis, ut aduersarium omnibus progressibus prostrauerit. Et Prosper deis praedestin. prima parte cap. m. Diabolum supera Τὰ afirmat rqui omnes animi fortitudinem ut dixi virilitatemq. osten-dpnt. Quasi diceret, Vir, idest, homo inuictus,& ut etiam vulgo dicitur homo virilis. Ideo in sacra Scriptura homo iustus, masculus: e contra vero peccator semina nuncumpatur . Qua propter Origenes illud Exod. I. exponenS rQuando obstetrieabitis Hebraeas, ct partus tempus aduenerit, s masculus fuerit, interscite eum , s femina , reseruate , ait, quod pro semina carnis infirmitas: pro masculo vero rationis firmitas intelligitur; quae caelestia contemplanS , terrena aspernatur: quoniam qui sensualitati addicti sunt, veluti seminae saepe saepius a daemone superantur, & vincuntur : e conuerso qui sensualitates , luxusque abhorrent, masculorum , ac fortium more resistentes, palmam aduersus hostem reportant. Ideoque cum in Numerorum libris praecipit Deus, ut populus numeretur; de masculis solum, Nnon de seminis verba facit: immo inter masculos eos soliun modo
42쪽
thodo elegit, qui ad perfectam aetatem, videlicet, viginti annorum peruenerint: Quo tempore homo viribus pollet: ' Tollite , ait, cap. I. Summam uniuersae Congregationis Iiorum Israρι per cognationes , ct domos suas a ct nomina
singulorum, quidquid sexus es masculini a Digesimo anno , .
Osupra omnium virorum fortium ex Uraia, excludens mu- . lieres , puerosque ; necnon aduenas Barbarorum, quia ii his mores ex se improbissimi erant: in illis vero vis debilis, ac tenuis existebat . Solummodo vero homines belli. cosos, ac strenuos eligens, ut nobis annueret iustissirtitu
Vnde optimo iure palmae iustus in sacra Scriptura com- paratur, iuxta illud Psalm. 9 i. Desus , Ut palma si rebit ; & Pal, str. II. hoc pluribus causis. Prima, quia palma in interiori par Iωρω, ρ. iste aspera , duraque existit. Sic Iustus in inferiori parte sen eomparatiar plusus dissicultates, asperitatesque patitur: unde Diuus Paulus DdM '. x. Corinth. II. Fui in laboribus p rimis. Secundo, pal- a. Cor. II. Iginam in summitate venusta, pulchraque est: sicut iustus in caelo speciosissimus erit: unde Sap. 3. Fulgebunt iussi Aut Sapient. 3.7. SoI. Tertio; palma fructus suos sero producit: & ideo quanto antiquior, tanto uberior est. Sic iustus gloriar fructus non adipiscitur , nili longo labore , sudoreque vexatus : Ecce Agrieon inquit Diuus Iacobus Apost. s. ) expectat pretio- Iacob. 1. . sem fructum. Quarto, &vltimo quod ad rem nostram is attinet Palma , instar bellantium , seu gladiatorum ensium folia habet. Sic Iustus contra inimicorum ictus , nempe , Iussorum eia. carnis , mundi, diabolique continuo tela tendit, ac vibrat: & quod taliis vestitur palma ; totidem virtutum ensibus induitur Iustus : unde in Cantic. 3. En vestatam Satimonis δε- Cant. 3. Axaginta Jortes ambiunt ex forti imis I asI; omnes tenentes
gladios , ct ad tela docti imi Ouiuscui que enses super femuroum . Quid Salomonis lectulus significat, nisi militan Perse Ium ratem Ecclesiam Z Qui vero milites custodientes, nisi iusti, qui/ρ ρ E varijs, diuersisque virtutibus amicti ipsam custodiunt, ac ser- 'uant i Sic D. Gregorius homil. i7. super Ezechiel. locum , P si qe istum intelligit. La chiel. Hinc Nitur, quod de Ecclesia asseritur, ipsam non semi- nas , sed masculos generare , videlicet, Gries, ac tuitos homines: unde ad hoc annuere voluit Iocus ille Isai. 66. ubi Isai. 6ώ. I. ait: Antequam parturirer peperit et antiquam Ueniret par B a tus
43쪽
tus eius erit masculum. In quem locum Eusebius Caesa, Fus biur Caesar. riensis Hist. Tccles. lib. I. cap. 4. & Ditius Ambrosius in ex- NH. E Lob. I. liortat. ad Virgines pro sancta Ecclesia interpretantur, quae hias . ., ;ἡ bretii tempora S interuallo tot fideles , & iustos paritura exhortarioiso rit Crat: quod non solum mudo,sed etiam ipsi met Prophetae ad Uirzines. mirationem induxit. Iccirco idem Propheta subiungit: Quis
audiuit Unquam lati Z Et quis Vidit bule semiis Z Numquid partarist terra in die Cna Z Aut partiarietur gens s L qtita parturauit, edi peperit Sion Ilos suos λ Et quidem, sicut for-Feusta paritu. tis , ac virilis animi illi existimari debent, qui sortiter ten-ra emi fide ex lationibus resistunt. Sic e conuerso infirmi, effeminatiquep ε animi censendi sunt illi, qui passim tentationibus succumbunt
Peccat qua- Ad quatuor mala peccatum principaliter inducit, te ea - η r mώla ge- dem generat . . Primum & equidem luctuosum est , quoa ς ab anima Deum. expellit; non quod Deus a peccati mali-D Myrreia ρ ab tia superetur; & iccirco violenter expellatur; . sed quia Deus V m pccc-tri ex anima peccatrice recedit; & demeritorie expelli dicitur 3na sicut Deus, media gratia, animam Christianam inhabitat, veluti in eius aula singulari, ac peculiari: quae cum a peccati labe poli natur,optimo iure Deus,qui in sordibus no delecta-An a riseria tur , ab ipsa recedit, &:clongatur : 5c hoc modo peccatorem 'ir e te lit eius anima Deu expellere dicitur. Exep. gratia. Si tu pul- T Domin in matrimonium coniunctus es , ci quQd mSimile . die in domum tuam coram illa publicam meretricem induisi ceres , de in mensa residentem , uxori praeciperes, ut illi inseruiret, obsequiumque praestaret: non ae legitime poli et a te recedere , lamentarique semper Z In hunc sensum potiunt Cencs 3 r. verba Iacobi, quae ad eius uxorcs habuit Cen. 3 I. explic ri, aiciatis: VOD Ne dere hine: ncn cnim re icit me Laban, sictit heri , ct nudius tertius . Sic Deus cum peccatore , qui gratiam amisit, se gerit: non enim ipse peccator Deum irsum reliquit; sed Deus , qui peccatum odit, ab ipso recedita Psal. so. ra. iuxta illud prophetae Dauid Psalm. o. Ne proyrias me ὰ frcie tua, dic. Secundum vero damnum est , quod operationcs omnes , licet optimae sint, mediante gratia perpetratari, per peccatum iacturam patiuntur : & merito, quia, sicut recedente Principe ab aliqua ciuitate ,recedunt cu eo cariores
m , familiarcsque omnes: sic recedente a peccatore Deo optimo Maaimo,omncs,& singulae operationes ab eius gratia ei sectae.
44쪽
& esadunate, dilabunturi. Qua re Ezechiel. 18. ait: Si au
tem verterisIι iusus . iusitia sua, ct feerit iniquitatem δει-
cundum abbominationes quas op/rarisolet impius, nunquid υμ-t omnes iustitiae eius, quas ferrit, non reeordabuntur. Et Eccles. s. Et qui in Ono plerauerit, multa bona perdet: non secus, ac mors cum corpus interficit, omnes eius pulchritudines , ac omnia dona naturalia demolitur, & deijcit: ita Peccati labes, quae animae mors, destrumoq. dicitur,omnes pulchritudines,operatione'. in gratia perpetratas aufert abca; quod quidem merito per illud Moysi in Exod. adumbratum fuit, qui populum occasione vituli aurei idolatrantem inueniens; statim ut Scriptura enarrat) ab eo recessit, ac in
parte longinqua, & ab alijs remota , conopaeum suum, re'. omnes locauit, ac fixit. Ita Deus a peccatore recedens , secum omnia bona quaeque a sua gratia procedunt: de sunt opera meritoria et aufert, dc tollit; & hoc praecipue est, quod maxime a Doctoribus animaduertitur: nempe, Christianos maximopere attendere debere, ne pro tam leui voluptate , & luxu tot, tantaque bona amittere. Tertium damnum est, quod peccatum eo peccatorem ducit, ut quantumuis bonum operari molitur; numquam tamen meritorium , & vita aeterna dignum perpetrari possit. Nam, sicut qui man. cipium emit, & tota die ipsum laborare cogit, nullamqui ei reddens mercedem , quia mancipium illius est; sic peccator, mediante peccato, ita diaboli seruus smcitur, ut omnes operationes eius ad ipsum pertineant: Vnde Ioan. s. dieitur; Qui facit peceatu eruus eis peccati. Iam non assir mo operationes eius omnes a peccatore perpetratas esse di-eenda peccata, ut impius Lutherus asseruit: assero tamen vita aeterna esse indignas . Hoc autem optimo figuratur miraculo illo Coniugis Loth in salis statuam veris . Genes I9. sterilitatis eulogium, ariditatem peccatoris annuens, a quo aeternae vitae strictus proficisci non potest. Iudaeae Rex a Nabuchodonosor captus, oculis orbatus fuit. Sic Daemonita peccatorem exiccat, ut ipsemet peccator, quid agat, igno ret, sed semper in tenebris ambulat. Quartum, & vltimum damnum, & omni lamentatione dignum est,hominis, ac mulieris liberum arbitrium debile, ac infirmum ita reddit, ut merito dici possit virilem animum illos amisisse, & estaminatum poenitus euasisse: causa huius mali est, quia cum
appetitus sensitiuua non totaliter subditur rationi, homo B a non
Pereatu reddithemnem serio diaboli.
45쪽
non potest etiam in statu gratiae venialia peccata eulta riou. 14.16. re et unde dicitur Prouerb. 1 . Septies enim eadit iusius eo magis homo gratia orbatus et & per consequens pars rationalis totaliter Deo rebellis ellaba qui nostrarui operationum sinis est non potest circa media non erraro, mortaliter peccare , vltimoque fini aduersari. Quare Di.D.Grat M. et s. tius Gregorius lib. 1 . Moral. cap. I r. aiebat: Pιecatum,
Moral.cap. i 3, quod per poenitentiam non diuitur, mox suo pondere ad aliud D. CD in trabit. Et D. Chrysostomus in Mattiraeum a1. Super illa ver. Naiib. ai. . ba, solui te, & adducite mihi , ait: Sistit natiis timone priuata, eὰ tendit, qtio minimὸ velist: se bomo sine diuinae gratia timone, sepes tui, non sicut debet, ct vestit, operatiar.
Et merito quidem et nam primi parentes propter unum solummodo peccatum ita debiles, infirmiq. euaserunt, ut non tantum ipsos, sed posteros omnes insecerunt. Quanto magis peccatoris anima debilis, fragili R. propter tot, tantaq. De m. s. mutatis jera , ac peccata , quae in dies admittit, euadet 3 Et magna quidem Methamorphosis , seu transmutatio in fidelium Ecclesia apparet. Nam, ubi in primitiua homines, ac mulieres, virili, fortiq. animo reperiebantur: qui nec mortem ipsam
metuebant: nunc vero adeo vi lucrian P, exterritique sunt, ut
christianitatis nomen vix retineant; quod absque admiratione, ingentique stupore contemplari nequit ; & hoc ex mul-Do. sistiir. κa- tiplici capite . Primo, quoniam Deo inseruire, ac ipsum ve-
urais νώ. nerari, & diligere, homini a natura est,cum quodlibet opus naturali propensione Factori suo inclinetur : iccirco quilibet effectus suae cause assimilari cupit: Nam, si vas intelligentia praeditum esset, ab artifice suam persectionem obnixe postularet: & quoniam Dei opus sumus, hac de causa omnes Eccles. 7. 32. naturaliter ad illum amandum inclinamur. Unde Eccles. 7.α 6 . t o. In omni virtute tua dilue eum, qui te fuit. & 7. Ditixit um, qui fecit illum. Secundo quilibet artifex, quo propius Arig.4 fini accedit, & persectius, & velocius operatur. Vnde Philosophus, inquit, Motum in sine velociorem esse: dc cum nos in hac tempestate ultimo fini propinquiores simus, maiori attentione, α vigilantia diuinis incumbere deberemus . Ter-I I. tio , ex parte gratiae . nam Christus Dominus, ait Ioan . io. Ego veni, ut vitam habeant, ct abondantius habeant. Si ergo Deus in principio sufficientem gratiam dedit hominibus ,
qua eum sequi, amarequc possent; multo uberiorem nunc no
46쪽
eo, & vltimo, quanto magis praelium piolongatur,& fini ap- Iuridis avr propa quathr: tanto feruentius , fortiusque instaura fur : N piussa'tri fer nos cum iudicio in dies appropinquamus. Vnde Paul. Eph.F. exclamabat: statres, quoniam dic malis uet, ad con ' Εplius. , .flictum contra inimicos , tentationesque maiori conatu nos praeparare, & vincere debemus : Quia Σ. Thimot. a. dicitur a. Tim. a. s. non coronatur, nisi Iegitime certauerit, idest, usque in finem, di fortiter certauerit. Perpendite modo, si omnibus his praenarratis rationibus, feruentiores, &deuotiores Ecclesiae primitiuae christianis esse deberemus: tamen contrarium appa ret . Ex gratia reperitur miles quidam strenuus , ac fortis , simile.
qui per multas acies syrtissimi se gessit: ex quibus apud om
nes ingentem aestimatsofiem comparauerit; attamen tempo re carni suiuii foemini libus pannis indutus, ita personatus incedat, ut sueminam in omni actione sua adamussim praeseserat:& qui eum antecognouit intuens huiusmodi mutationem valde admiratur. Sic de nostrae tempestatis viris, ac d mulieribus assirmare potest: nam, ut primi christiani omnibus virtutibus ἱ nempe patientia, sortitudine , paupertate , abstinentia, caritate erga Deum, & proximum, sin
erant. Nunc vero e conuerso fere ab omnibus virtutes in vitia commutatq sunt . Vnde Isai. i 3. ad hoc alludens, in-
quit: Unusquisque ad proxi- mum suum supebit ,
47쪽
nece itas virtutis Perseuerantiae ad obtinendam inimicorum vi ctoriam. Secundum, quod inimici sunt necvi sarij ad victoriam obtinendam. Iob I.
Vir erat in terra Hus, nomine Iob
IC V T ad aecingendum se proelio Ar-- tis, virili'. animus necessarius est : Sio itidem aci obtinendam ex bello victoriam necessaria etiam est in proeliando Perseuerantia.Inimicu'. cum quo prae liandum est, Vir erat in terra Hus,nomine Iob o Vis,en fortis,uirili'. ad bellum animus: vitan praeterita lectione notus o DMono . tificatum est. Erat,en in cons ictu Per-- coo capita. seuerantia; in terra Hus, en Hostis accinctus o cum con-- figendum, ut an praesenti . Erat; Perseuerantiam in proelian-.' - do inueniemus, erit pro primae partis myteria . In terra
Hus: hic inimicos d bellum paratos inueniemus; & erit pro secundae partis materia. Attendite ERat. Exordiamur hinc quidem cum aliqua textus
inter nostram vulgatam , & suum originale Hebraeum, T.21 dis. ., nemPe,& Graecum diiserentia intercedat. Nam in illis texti-Ga . - hus habetur, fuit vir, tempore perfecto: immo & septuaginta idem transtulerunt: nostra vero vulgata habet, erat tempore imperfecto, non modicam affert dissicultatem . Ad hoc respondetur, quod in Hebraeo textu nulla est dissicultas, cum
48쪽
l, reb idem esse concedamus, scire vellem, cum apud eo dif- ferant: cur ergo vulgata potius hoc imperfectum, quam illud persectum accepit λ Et qua re non dixit fuit , sed potius erat Z Et quamuis prima facie ista subtilis , & nimis curiosa quaestio videatur: attamen, quia ex ipsa materiam utilem , ac necessariam pro explanatione textus huius in medio asseremus, non ab re sere spero, si eam dilucidauerimus , ae explanauerimus. Ad quod breuiter respondeo, quod vulga. ea exprimere latendens, rationem continuam vitae Iob tempore impersecto, & non persecto uti necesse fuit r quia perfectum finem, de rei consummationem designatia non autem imperfectum, quod potius durationem, ac continuam actio nem demonstrat. Nam impersectum est in fieri; persectum vero in facto esse. Hinc prouenit, quod in omnibus locis sa erae Scripturae, ubi continuatio haec insinuatur volgata transefert, erat: & ubi in originali habetur,seit ; hie, erat. Ita in Cenc si Io. ubi textus Hebraeus, ait: Nembroth fuit robus ius
venator roram Domino ζ Vulgata vero transtulit, erat robustas innator, idest, continuo se circa Venationem exercebat.
Hoc idem in eadem Genesi 1. Vbi Hebraeus habet, fuitD-mes in terra: vulgata vero, erat fames in terra, videlicet, fames in illa regione in dies crescebat: sic in Exod. p. ibi,furant Cinises, hic, erat Cinifex, videlicet, quotidie augebantur et sic 3. Reg. s. ibi: Fuit pax inter Hiram , ct Salomonem , hic, erat pax, videlicet, stabilis, firma, continuaque familiaritas . Sic in Daniel . ibi : Ego Nabuchodonosor quietus fui in domo mea ; hic, eram quietus, videli t, II continua pace, tranquillitateque morabar. Sic tandem de sancto Iob : Vir fuit, Hebraeus textus ait; sed nostra vulgata, erat vir, videlicet, ut intelligatis hunc hominem non solum nisse virilem, ac seriem ; sed hanc virilitatem , di sortitudinem in eo fuisse continuam, di sine aliqua mutatione in bono semper perseuerantem : &, ut nobis duo a principio vitae Iob innotescant. Primum nempe, vidi xi, Perseuerantiae virtus et Secundum , quos effectus glignat. t Quo ad primum. Perseuerantia nil aliud est . nisi quoddam nobiliis imum instrumentum , quo fiuis noster acquiritur: Unde Christus Dominus , Matth. io. dixit: Non qui incoeperit, scd, qui perseuerauerit usque in em , bico usrest. Et sanctu5 loacines Apocabp. a. alta QMi vicerat , -
49쪽
D. Augustinast Isai. o. a. D. Hieron. ct D Gregorius in
D: AHQitur. Operationibus nostris p mium corr.ndet . Gratia signa re
eiam Hsum eorumnam in templo Dei mei: meriba vis eum nomen Dei mei : quasi diceret, bonum nuncium annu cio Vobis , Fratres ; namqui vicerit, & de inimicis trium phauerit, ponam ilium Gumvam is templo Dei mei: ct feri' G uper tuum nomen eiusdem Dri. Ecclesiam catholicam , congregationemque fidelium esse templnmi Dei, nefas ea dubitare ; nam sic: Regius Vates cam appellat psalm. uiliis verbis . Asserentur in Iaetitia, ct exuctatione, adducem tur in temptam Regis. Quod templum iuxta D. Augusti num pro Ecclesia capitur. Et Isai. 6. Plena erat omnis domus maiestate eicis do ea, quaesti, isto erant, replebant templum, Vbi D. Hieronymus , & D. Gregorins iri Ezechiel, pro temesio Ecclesiam intelligunti: ' &bi a omnes Patres. Nunc verro peto, huius Ecclesiae quae sunt columne .Sancti. Primo lorco Apostoli ρ deinceps caeteri omnes; unde Regius Vates psalm. 7 . inquit Ego conmmaui cotamnas eius. Et D. . Au gust. pro sanctis locum issum accipit. Qui ergo sanctus erit a quia Ecclesiae Dei columna etficitur, hic de suis inimicis
victoriam reportabit. Doctores unanimes aiunt impossibile estis, hominem , mulieremque suae salutis certitudinem habere : quod quidem verum est, quoniam operationibus nostris salutis praemium correspondet:& hae in tantum sunt meritoriae, in quantum a Deo acceptantur. Verum , quia na- mo scit,an odio vel amore dignus sit, hinc prouenit, neminem esse certiorem, utrum intra vel extra gratiam Dei sit. Attamen non nulla signa reperiri anirmant Doctores,ex quiabus hanc veritatem extrahi possit. Inter quae principem locum puto perseuerantia in bono incepto obtinere. . Illi ergo, qui quasi columnae stabiles,& firmς intono incepto perseuerant: isti, inquam aliquam diuinae gratiae certitudionem habere positant: ideo textus Apocal. subiungit. Et scribamsuper eum nomen Dei mei. Admirandum certe perseuerautiae praemium . Num vidistis aliquando , quod cum ali . quis columnam, aut Colossum aliquod erexerit, in illius apice eius nomen exarat λ. Quid in bono perseuerantes sint, nisi columnae a Deo erectar In istarum columnarum fronti-
spitio Deus suum nomen inscripsit. Et quid haec inscriptio sit operatura, nisi quod ab lalijs eum distinguet, & illi in dicium praebebit, quo in Dei gratia esse, se post gloriam ac
Contingit, aliquem nobilem iter facturum, & per inimi
50쪽
eorun i necessario rean siturum terras, quid facturum existimamusZPrincipem Regionis adit,a quo diploma sigillo Principis insignitum impetrans, securE& absque: octodiculo aliquo inter inimicos transit. Et sorti am super eum nomen Dei mei. Homo ille, vel mulier quae in bono perseverans , est,& in hac virtute in dies crescens, optimum existimari debet signum. Nam diploma a Deo signatum , & eius gratia munitum , assert, quo ex hac vita secure , & absque ulla molestia sit transiturus.. De Iosephia in Genesi x .. dicitur habuisse tunicam talarem: undε legitur, Nudauerunt eum tunica talari , er psimila; Et hoc prouenit, quia dicta tu nica pertingebat usque ad talos secundum Hieronymum . Quem locum D. Greg. lib. I. Moral. c. vlt. exponens a ait. Solus Ioseph inter fratres talarem tunicam habuisse perhi-bptur : quia ipse solus inter fratres usque in finem perseue rasse describitur . Quid enim inquit est talaris tunica ,
nisi actio consummata Z Quasi enim talaris tunica talum corporis cooperit, cum bona actio ante Dei oculos usque ad vitς terminum nos tegit. Hinc est, quod Christus apparuit Ioanni indutus vecte Sacerdotali in Apoc. l. quae erat vG
que ad talos, ad ostendendum amorem, qui in ipso fuit talaris,idest usque ad finem vitae pertingens, iuxta illud IO. II. Cium dilexissetfuos, et que ini nem ditixit res . Eadem tu nicae talaris expositio traditur ab Eligio Novionensi Episcopo ad poenitentes ἡ& rcfertur in appendice Bibliothecae Patrum . Vbi addit idem significari a Cluisto, cum de se ait Apocal. nouosum Alaba ct Omega. ides principium , ct
is, ut nimirum non solum bono principio contenti simus; sed finem etiam bonum habere studeamus . .. Potest Perseuerantia assimilari lauro ; primo ratione viriditatis , eo quod suo virore nec hyeme, nec aestate haec arbor spoliatur. Sic ergo debet homo perseuerare in bono, ut nec hyeme aduersitatis , nec aestate pro eritatis virorem virtutis omittat. Secundo rationet securitatis: haec enim arbor esse dicitur, quae seruat a fulminibus, de phantata a tibus . Propter primum dicitur in eius historia, quod Tibe rius Caesar, caelo tonante, laurum in capite solitus crat ferrire , ne posset a fulmine Iaedi. Propter secundum dicitur, quod Rebecca propter morem gentium , quem in parentibus vide rat , sertum lauri capiti suo imposuit: & ramis herbae , quM Asnus castus dicitur, incubuit, ut visiones veras videret, simile .