장음표시 사용
71쪽
rite amoris magnitudinem, ubi pro maxima i π 'nia max/Cant. 3. II. ma reputatur gloria Quod quidem Salomon Cant. 3.proph
tans aiebat. Egre imini, videte filae on R gem Salomonem in diademate, quo coronauit ii m ma: r sua in die δε- sponsationis illius : ct in die titit a cordis eias. Et ut huic materiae finem imponam iste amor talis, tantusq;fuit, ut Christum pomarum, passionumq; non saturandum reddiderunt. Accedit aliquando priuatus Dominus ad regis prς sentiam, qui maxime illum diligens permittat simul Promptuarium Regium ingredi : tunc Rex non solum gemmas pretiosas illi ostendit; sed de ijs,post unam, aliam , & a-iliam largitur:& licet dictus dominus satis ese affirmet: atta- men Rex continuo illum nouis donis ditat , & cumulat. Sic Christus, qui inimicorum hominum inuentionibus non con-' tentus, voluit,& diaboli insidias,& malitias in passione exper riri. Vnde ipsemet Iudaeos alloquens dixit. Sed, hae es hora LVς Ir' oes Ira , ct poteritas i)κιίrartim. Vnde totum hoc, quod dixit
Cant.2. q. Salomon C*nt. r.exprimere cupiens, aiebat. Introduxit me Rex in callam Cinariam:ordinauit in me caritatem falcite me
furitus, sipate me malis, quia amore Iamtico . Introduxit me iis ea iam Cinariam . Quae sunt hae caeliae inquit D. Ber ω Bernarἀs r. nardus se m. i . in Cant.) nisi Dei magnitudines, & donata λ37. 'Cμ' . ordinauut n me caritatem, Quae singula amore incitatus, sominibus impertitus estὶSed,cum haec omnia sibi parua viderentur,voluit pro eis accerbissimam passionem, & mortem subire. Et quia amore flagrabat,& languebat, omnia,& singula sibi flores videbantur. Aqua ardenti siti percussiis usque ad horam passionis tristem se esse diccbat Mar. 1 . Triuis OMar. I . 3 q. anima mea Psii e ad mortem; nam qui magno affectu aliquid cupit,donec ad illud perueniat,& consequatur, qualibet lib' rapto anno ab ipso computatur, & numeratur: sic Christus Dominus in Passione . .
72쪽
per Patientiam acquiriantur; Per primum Paἰiens so- . rum inimicorum victoriam refers; Persecundum nobisitatem a Per senium diuitias acquirIt.
Vir erat in terra Hus, nomine Iob . IAPRIMA PARS.
N praterita Lectione expIanata fuit
nominis Iob aethimologia , iuxta interpraetationem Diui Cypriani, id est. Carissimus Deo: de hac occasione de Dei erga hominem amore pertractauimus. Nunc ad expositionem Didami deuenientes, afferimus etiam patientia nomen esse, Iob, idest, patiens. Et quidem ad comprobandum hoe, parum mihi laborandum est: cum hoc lit sancti Iob peculiare encomtum . Qua re apud omnes patientissimus iob I . nominatur . Quae virtus in illo adeo emicuit, quod, licet di- uersis decoraretur virtutibus ; ab hac tamen nomen accepit . Immo aliqui asserunt, hoc nomen Iob post tribulationes , & persecutiones , quas passiis est, sibi impositum fuisse, Vt nobis indicaret, quia, cum omnia aduersa patientiae armis vicisset, hoc nomen Iob merito haereditasse et di iure optimo, cum nulla virtus reperiatur, quae maiorem alis' O .Qι δώ-rat homini, mulierique perfectionem, quam patientia. Tria fio iniri priuilegia , media virtute patientiae adipiscitur homo. Pri,
73쪽
---- ma, mo suorum inimicorum victoriam reseri. Secundo, stip.ram persectionε. sum nobilitat. Tertio, possessor ipsus diues evadit. Ru singula in hae Lectione declarabuntur: Duo prima in prima: vltimum in secunda Parte . Attendite.
OVo ad primum; Patientem inimicoru suorum victoriam
reportasse, dubitandum haud est. Tria inimicorum se, ἔνην - . cera h bemus,diabolum,carne,& mundum . De primo dici tur: Non est nobis eoitalitatio aduersus earnem,ctfanguinem. sed aduersus Principes, ct potestates tenebrarum harum . De Iob ao. 1s. secundo; Caro concupisit aduersus spiritum. De tertio tan. dem ipsemet Iob fatetur, dicens: Frater fui draconum, O socius Di structionum. Tres etiam sunt patientiae clypei,qui bus patiens se ab ipsis delandit. Primus iniurias libenter, Sesne murmuratione sutarre. Secundus, paratum se praebere ad alias recipiendas . Tertius , male nobis facientibus bona rependerc. Primo, daemon vincitur. Secundo, caro ω rouersea Tertio, mundus .i De primo dicitur, Prouerb. 26. Pondeas sulto , iuxta sultitiam suam. De secundo , Chri- Matth e , o stus Dominus, Matth. . Sed δε quis te percusserit in dexte- ram maxillam tuam,praebe im,ct Hieram. De tertio,ideria et Marsh o . A Benefacite bis , qui oderunt vos .
- μ' f ρ' compertum est patres Theologi quamuis Doctorς Gserant, virtutum habitus diiserre a donorum habitibus , de donorum ab illis beatitudinum,& beatitudinum ab illis seu a
-- ctuum : & rationem asserunt; nempe, quia differunt nume-
ro in actibus, di obiectis: in numero, quia virtutum nume rus diiseri a donorum , & donorum a beatitudinum numero i di, sic de si milibus. In actibus, obiectisque, quia actus,& obiecta virtutum ditarunt ab actibus , & obiectis don rum , ac beatitudinum et unde Philosophus i. de anima ait rquod habitus, & actus per obiecta diuersificantur. Nihilominus tamen meae sectae adhaereo, & cum Scoto praecept re assirmo in a. distinct. 3 . quod omnium dictoruin non sunt assignandi alij, quam virtutum, habitus . Et sicut vire tutum omnium non sunt, nisi septem habitus: nempe tres ri t. -- hab. Theologales, & quatuor Cardinales : ita septem sol unam 'Iι- do donorum, fructuum , ac beatitudinum sunt habitus . Et merito , quia, sicut in naturae operibus non est sine necessitate danda multiplicatio in entibus ; eo magis hoc seruara
74쪽
acbet in opere gratiae, ac donorum gratuitorum. Et qui, ad viatoris perfectionem circa quodcumque obiectum solummodo septem habitus dantur, qui sunt septem in genere virtutes: ergo ad istos tantummodo omnes alij reducendi sunt. Homo cum Deo, cum proximo, & cum seipso conuenire debet: cum Deo med ijs tribus Theologalibus virtutibus ; nempe Fide, Spe, & Caritater Spes, ac Caritas mamiducunt voluntatem, Fides vero intelleAum ; quia Caritate Deum diligit, Spe tenet, Fide credit, de confitetur. Ita etiam cum proximo, de seipso debet med ijs Cardinalibus virtutibus: nempe Iustitia, Fortitudine, Prudentia , , ac Temperantia, ordinari: media Iustitia punit, ac distribuit; Temperantia proprias moderatur passiones , Prudentia humanas gubernat actiones: Fortitudine tandem aduersa sustinet. Et quia ad has omnes septem Spiritus sancti dona , ac fructus reducuntur . Cum ergo Patientia ex duode .
cim fructibus unus si ut Diuus Paulus ad Calatas 1. enu. merat) igitur ad aliquem istorum septem reducendum , ὴ nempe ad Fortitudinem. Cum ergo sit forti sistina virtus, mirum non est, si omnes eius inimicos homo, media Patientia , superat, & vincir. Paratus est exercitus circa ali quam arcem ad capiendam. & expugnandam illam; & in hoc, die, noctuque laboratur. Miles quidam strenuus, fortis, ac animosus scalam quamdam, quae arcis summitatem seperet, apprehendit, ac per ipsam ita graditur, ut ab omnibus illam arcem custodientibus defendat: tandem illam
labintrans, eamdemque expugnans, inimicos interficit, arceque potitur. Et nobis, ut vere inimicos nostros expugnemus , necessaria est Patientiae scala, nouem continens graridus. Primus est, non reddere malum pro malo: Nuth ma tam pro malo reddentes: Romanorum I a. Secundus, non
solum non inferre iniuriam, sed nec mente desiderare t Qui autem odit fratrem serum in tenebris e D. r. loan. 2. Tertius non solum re, sed desiderio non debemus offendere aliquem , sed bona illi reddere: Benefacite his, qui oderunt vos; Matth. I. Quartus, non solum re ς sed etiam ment alijs benefacere debemus : DHrgite inimicos vestros: Mati. F. Quintus, non solum eis benefacere debemus, sed nee turbare dum nos offendunt: Timorem autem eorum ne timueritis , ct non conturbemini . I. Petr. I. Intelligens tamen
75쪽
ut aiunt Doctores de timore a praeceptorum obserion
tia retrahente . Et hucusque nostrae scalae Gradus quinque tenemus. Primus, ad Iustitiain pertinet. Secundus, tertius, & quartus, ad Caritatem . Quintus vero, ad Patientiam . Remanent modo alia quatuor scalae gradus . Primus est, ut, dum assigimur , & persequimur, non solum patienter sufferre debemus absque ulla animi perturbatione; sed Iacob. I. a. Potius laetari, & gaudere: Omne gaudium exsimate fra . tres eari ni cum in Varias tentationes incideritis: Iacob. r. Secundus, quod noa tantum gaudere debemus , sed vehe- Matth. r. II. menter gaudere : Beati e tu cum maledixerint Gobis, er per-Iequuti vos fuerint , ct dixerint omne malum aduersum D mentientes propter me gaudete, ct exultate : Matth. I. M. ce vis geminati Vcrbi. Tertius, gaudium non ob paucum . sed ob multum malum nobis illatum : Cum dixerint om malum , se. Quartus tandem , & vltimus est , gaudiun a. hoc non ante, nec post, sed statim, atque infertur nobis ma. Ium , existere debet. Ideo depraesenti tempore loquitur tCtim maledixerint vobis homines , O persequuti vos f.
rint, o c. fu 'r Naturales aiunt, asinum siluestrem, quamuis inermem . . mν ς . μ μ di tenuem: attamen leonem , ursum, ac lupum, qui sunt tres eiiis inimici , superare affirmant; & hoc non nisi vel ci cursu , di sugam rapiendo: nam ita in cursu velox est ,
quod persequentes inimicos defatigando, ab ipsis incolumis Psal. Iz. t. relinquatur : Ecre congam fugiens, ct mansi in solituri. ne . Psalm. Scitote ait Regius vates mc inimicos meos non aliter superasse, quam fugam arripiendo, & patienter
Et collum sponsae Cantic. 4. Quod turri Dauidicae comparatur, quae ita optime armis munita erat, ut de ea dicast. . q. cebatur et Stetit tiarais Dauid cottam stium, qua aedi ata eH cum propetnaeutis e mille et pei peudent ex ea et em nis armatura tortium, quid sibi velit, nisi Patientiae virtutem designare , quae contra omnes fortissimas inimicos , tanquam turris sortissima, ac munitissima se desea-cινμιυ να dit λεν Due t ε, ηε Dum Christus in cruce manebat, Hebraei ei dicebant: 27. Descendat nune de Crura, ct credemus ei. Qua
Mati . r. i. re eri. aQa descendit, si hoc miraculo totum mundum ad
76쪽
se trahere poterat λ Ad hoc ait D. Augustinus : Congruen- D. tius fuisse,Christum patientiae exemplum in hoc loco dedisse, quam potentiae : quia patientiae armis,& non potentiae fidem suam stabilire debebat, suosque debellare inimicos : & merito quidem ; nam,si potentia aliquis de inimicis suis triumphat ; non tamen de seipso victoriam reportabit, Qua re de magno Alexandro dicitur, quod victorem Alexandrum ira uicit ; sed patientiae clypeo non solum inimicos, verum &seipsum vincit: quod plurimum refert. Qua re D. Petrus 1. Epist. . ad hoc alludens ait : Christo igiturpasso in car' i. Petr. . r.
.e, ct eis eadem cogitatione armamini.
Inter Darii Aulicos orta fuit illa insignis quaestio, quid,
scilicet, in mundo videretur fortius λ Alij proposuerunt tem pus, alii veritatem , alij vinum , ali) mulierem: ego autem melius, & ab illorum opinione discedens, patientiam supra
omnia , ac omnium dominari affirmo . Hinc prouenit eamdem ta Iem fortitudinem habere , ut non tantum creaturis , Psed, & Creatori admirationem praebeat; en D. Paulus i. Co- s umereaturis,
rinth. . Quia spectaculum facti mus munio, o An retis, rict hominibus : qua re λ quia maledicimur , ct benedicimus ;perseeutionem patimurio fudinemus blastbemamur, ct obse Zi. Corina. s. stamus . Quasi diceret Paulus , Patientiae virtus ita ceteras & virtutes excellit, ut omnes creaturas non solum ; imino, de Deum ipsum spectatorem habeat. Hinc ortum habuit palmam patientiae symbolum este; nam palma quanto magis deprimitur, eo magis extollitur . Sic verus patiens quanto ab inimicis angitur, & praemitur, tanto roboratur, ac eleuatur. Iuxta illud et Iustus, ut palma, psal. Forebit. Ac de populo Hebraeo legitur, qui post plurimas superatas dissicultates , & aerumnas, tandem ad limpidum is fontem peruenit: ubi l. inuenerunt septuaginta palmas; venobis indicet uniuersalem victoriam de inimicis reporta
Quantum vero ad secundum , idest, quo ad nobilitatem , 'alienae mis uis patiens ex tali virtute plurimum amplificationis, ac digni p m uiae nisi talis acquirit: nam iisdem armis, quibus ab inimicis impu- 'gnatur, utitur ad illos expugnandos . Princeps quidam praeli aturus induit se lorica, ita artificialiter conricta, ut non 'Ium inimicorum ictus sustineat: verum illa retorquendo re
77쪽
vatis. Psal. 3 6. Gladius eoru intrat in corda it rum,di areus eorum confrigetur. Quatuor armis spiritualibus debet Christianus vestiri. Primum est, peccatorii conseisio: unde Ps. io 3. Confessionem , ct decorem in si . Secundum , vitae Christi exemplum, quod a c hristiano in omnibus imitandum est . Deponere Cos i eundum pristinam coetuer ationem, veterem hominem, qui corrumpitur fecundum de deria erroris, renonamini autem Piritu mentis Cefra, ct induite nouum homi nem, id est, Christum. Fi hcs. . Tertium, est poenitentia : Indiarte vos armattiram Dei. Ephes s. ii. Quid hoc Z Poenitentia . Quartum tandem , & vltimum , est patientia, quae non solum possessorem defendit, sed inimicos o flandit. Vnde Prouerb. vlt. Fortitudo decor indumentum eius. Fortitudo, quia numquam virtutis iter deserit; decor, quia pro prijs armis inimicos debellans decoratur, & nobilitat patientem .
Secundo loco, patientia possidenti magnum dominium aD seri , cum eius inimici famulari, ac obsequi cogantur. Dux ad praeliandum proficiscens, rediensque victor, plura mancipia secum ligata ducens ad plura, ac diuersa negotia, ac suae domus obsequia, nec non suae personae disponit, ac ordinat. Vnde Prouerb. ii. Qui sultus et L seruiet pienti. Se meritissime quidem, nam persecutores nil aliud faciunt veris patientibus , nisi more mancipiorum inseruire; cum , sicut illa operibus suis aerarium Domini repleant, & gloriam Domini extollant: sic isti verae patientiae praemia patientibus aggregant, honorum q. magnitudinem cumulant. Quid amplius λ Patieutiae virtus tantae nobilitatis est, eximii l. meriti, ut Deus ipse ad illam exornandam sutoris Octficio quodammodo cum patiente fungi cogatur. Rusticus quidam ad sutorem allarens secum pannum sericum , sutorem conuenit,& ab eo inflanter quaerit, ut ex illo panno eius sponsae nouiter ductae vestem conficiat; qui prius dimetiendo ; deinde pannum hinc inde diuidendo in diuersas partes ,
di fragmenta congruenter, &, ut opportunitas exigit. ipsum pansum diuidit: Rusticus autem hoc attente considerans, arte ni a. ignorans , sutoremq. cogitan S destruere pannum, , lamentatur. Cui tutor, sine me tacere; tu patientiam habe,& in fine me non errasse cognosces. tunc pannum iungit, sit Qq.
loco fragmenta disponit, di ita proportionabiliter vestein suit, ut ad .
78쪽
vi ad es tremum rusticus vestem contemplans, illius pulchri tudinem admiretur, artisque sutoriae se ipsum inscium fatea. tur. Unde Isaias 3 o. ad hoc respiciens ait: In sientis , ct Isai. 3 o. is. in spe erit fortitudo et effra. Deus calamitates, aduersitatesque aduersum te immittit. Tu autem patienter usque in finem omnia sustine : noli te loco dimouere , sile ; nam ipse optimE nouit quid faciendum sit: & quamuis appareat te dilacerare, & incommodare, non est ita; sed potius te accommodat , & disponit: aufert a te terrenorum luxuum occasionem, ut spiritualibus cogitationibus perfruaris . Terrestres diuitias tibi aufert, alijs largitur , ut te bonis spiri. tualibus ditet: filios tuos morti tradit, ut teipsum in filium adoptet, de tandem ad nihil aliud eius opici tendit, nili, vi te
hac pulcherrima patientiae veste exornet, & nobilitet. Diuus Ioan . Apoc. i9. ait, se vidisse Sanctos candido bysso vestitos; Apoc. I s. r. . M seipsum declarans ait, vestem, ac byssum hunc , iustificationes esse Sanctorum. Hic quaeritur , cur potius vestes has byssinas, & non alterius materiae reserantur λ Respondeo, 'sur uama abyssum ex herba fragili, debili l. cortice confici asserunt: at - tamen, media arte, ac industria igne cocta, ac recocta eo venit, ut materia fortis, ac pulchra postremo appareat, ita, ut
ex illa byssus estectus, magni aestimetur: qua de re de Epulone dicitur , quod purpura , & bysso ob luxum induebatur. Et cum tu homo, & mulier fragili, ac debili carne sis indutus,
ut minimo vento patiaris , numquam candido bysso more Sanctorum Apocalypsis vestieris, nisi fortis, ac robustus deuenias . Ideo te iterum, atque iterum patientiae igne examinandum praebeas . Haec tandem est vestis illa nuptialis , malae καρι- tua nos induere Christus tantopere in Evangelio commen. δε - .icitur. dat, & hortatur. Quid pluraῖ Inter omnes virtutes patientiae virtus, prae om:
nibus alijs, nos Deo similiores efficit: nam de Deo in Nahum - lis propheta, idest, dicitur : Dominus patiens, ct magnus forti . Di.
rudine ; quo loco patiens est Hebraice: d e phaim , idest, Nahum i. a. latuς naribus : Graece, longanimis; Caldaice,ongiam propeia Iens iram . Quibus omnibus verbis significatur Diuma patientia . Etenim qui angustis sunt naribus citius fumos concipiunt ex cordis aestu ascendentes, & cum impetu emane propter meatuum angu Rias: at vero, quo latiora sunt narium foramina , eo plus frigidi aeris concipiunt ad refrigerandum cor: eiulinodi homines sunt natura placidiores, at
79쪽
sed in expectandis peccatorisbus Ludatur . D.Greg. a par.
que adeo patientiores. Hac patientia dicitur, Romani Imperium orbis obtinuisse : quem ad modum legitur i. Machab. p. Possiderunt omnem Deum consilio suo, ct patientia; ubi Graece quemadmodum diximus ) pro patientia, & longanimitate accipitur. Et quamuis Glossa interpraetetur dotolerantia laborum, qui in bello seruntur: possumus tamen per Machochimiam eam longanimitatem intelligere, qua Romani sic ferebant Reges, rebellesque populos , ut eos non statim penitus destruerent, sed ad faciendam ultro deditionem generose expectarent. De hac etiam patientia accipi illud potest, quod dicitur Prouerb. . Lui patiens es, multagiabernatur prudentia et qui autem impatiens in, exalta uia litiam am. Seu ut habent Septuaginta: Patiens Dis multus in prudentia ; ct impatieni fortis Hultus . Quo loco pro patiens est Graece, longanimis et pro impatiens vero angusa nimis . Hebraice est, qui breuis es Diritu: illud vero, quod subiungitur: Exaltat Hultitiamsuam, hunc sensum essicit, stultitiam suam manifestam facit: quod enim in sublime tollitur , omnibus fit conspicuum . Exaltat Huisitiam suam, idest, magnam ostendit stultitiam. Ideo Apoc. i. commendatur Episcopus Ephesinus, non solum , quod patiens laborum fuerit; sed etiam, quod longanimis in sustinendis, & expectandis peccatoribus ad poenitentiam. Quae virtus maxime in quolibet Principe, & praelato necessaria est, ut patientia sua, & longanimitate subditos etiam seroces, & rebelles conetur dissimulando, expectando emollire, & quodammodoci curare id, quod ipsius Dei exemplo praelatis commendat.
D. Creg. a. Par. pastor. curae cap. I Q. exponens illud Isai. 37. Menista es, o mei non es recordata; neque cogitarii in corde
tuo , quia ego tacens , ct qNos non Videns. In quem locum tire habet Creg. Disimulauit ergo cujas, ct indicauit, quia ct contra peccatem tacuit; ct hoc ipsum tamen, quia tacuerit, dixit: Nonnulla enim vel aperte toleranda sunt; cum, vide-Lcet, rerum minimὸ opportunitas congrnit, Et aperte corrigatur : namsecta immature Culnera aeterius inferti sunt sed eum tempus subditis ad correptionem quaeritur; ird se culpa rum pondere praesentia ρ fulis exercctur. Unde bene per P a mi in i i s. dicitur: Supra dorsem meumfabricauertini per
caloris et in dorso quippe onera susinemus . Supra dorsum Q iursuum fabricasse peccatores conqueritur: ac, si apertὰ dicot. Quos corrucro nequco, qua veri postum onus porto. Rc
80쪽
manet tertium caput de diuitiis comparandis. De quo secunda Pari .
vo ad tertium tandem caput, patientia ho- similo. minem, de mulierem diuitem, & locupletem O reddit Vir quidam nobilis in haereditatem Patris succedens; attamen aere alieno oppressis, sic victui , sumptibusque parcit, atque ita fru- aliter in omnibus se gerit, ut non solum breui
aled etiam Patris haereditatem accrescat, & augeat et vltimo totum prudenter conseruat. Sic primo virtute patientiae debitorum praeteritorum debita soluit: iuxta quod dicitur Roman.s. Patientia atitem probationem operatur, id est, a peccato purgationem , ait Glossa: deinde merita cumulare quaerit; unde Psal. i a I. Pretiosa in eo periti Domini mors Sanctorum eius. Tertio, tandem acquisita sapienter retinet: nam ut ait Sapiens Prouerb. I9. Qui impatiens es , Asinebit damnum . Hinc oritur, ut patientiae virtus auro pretiosissimo assimi. lari possit: & hoc ob quatuor causas, iuxta illud Sapient. 3. Tamquam aurum in Iornace probauit electos Dominus. Prima quo ad firmitatem , ac seliditatem illius : nam in ignopositum solitum non deperdet pondus, sed solum mixtam impersectionem relinquit, lucidius,pulchriusque euadit. Vnde Psal. is. Igne me examina ii, ct non es inuenta in me iniquitas . Ita, qui patientiae aurum possidet, sic firmus efficitur, ut tribulationis, persecutioni'. igne examinatus, nec ira sumescit, nec in virtutibus dissidentia diminuitur, nec accidia consumitur; sed lucidior , ac splendidior in virtutibus redditur . Secunda causa, quo ad obedientiam; nam, aurum malleo sortiter percussum, non solum non frangitur ; sed potius in subtilissimam, & quasi impalpabilem figuram extenditur. Hinc est, quod Exod. 2s. Deus praecipiebat, ut de auro purissimo uniuersa ducibiliae iscerent . Sic persectus patiens persequutionibus non se opponens, & tormenta, ac aerumnas pat enter sustinens, inconstantia non frang:tur, nec malevolentia diuiditur , sed potius in amplissimam caritatem , amoremq. dilatatur et id co dicitur dum s. Caritas Dei