장음표시 사용
51쪽
Quod est: Rupturae autem fiunt hoc modo, cum uiolentia quadam inuicem distedunt & finduntur carnes, in fissuram intercurrit spiritus, ac dolorem insert: cum autem flatus ipsi carnes pergressi meatus coryporis raresecerunt,sequitur post flatus humiditas,cui uiam iam antea aer praestauit. Irriguo itaque: corpore ab humiditate iacto, liquefiunt caris nes, tumorest in seras descendunt, atque morbus fit, qui aqua inters in
cus nominatur. . . v ALLERIOLA.
REctis,instillud ab Hippocrate dicitur, Ruptiones tum seri, cum
uiolentia quadam inuicem discedunt & snduntur carnes: sic enim . Mei di de iis tum III. tum II i I. Methodi medendi Galenus. PH est in uasis musculis ex uiolento ictu uel graui casu, uel alio quopiam ualente mos. Μαboli. tu excitata unitatis solutio est. Et rursus: Ruptio inquio 8c conuulsio citra uuli rationem acta unitatis solutio: prior enim carnosae partis dis uisio est, posterior neruosae. Libro uero de Constitutione artis medicor idipsum confirmans, sic inquit: In carnosis mustulorum partibus ex dis io sentione proueniens unitatis solutio FBut, id est,ruptura dicitur.Ruptu uero id est, cum diuulsa ac rupta mustuli carnosa pars fuerit. Vel eiusdem
x. de Morb. Galeni v i. Aphorisinorum commentariota X II. testimonio. Ruptios p nis porro cauis eae ab eodem autore statuuntur, nempe repentinus, insaequalis, Sc ualidus motus in corporibus, seu extrinsecus eueniens ab linquae grauitate sua uiolento ue motu collidere post unt: seu ab ipsomet corpore ipso nimirum immoderatis incompositis motibus iactato. unde musculorum partes ab inuicem diuelluntur atq; rumpuntur. Recte igitur dictium illud hoc loco est, Ruptiones a uiolento quodam fieri,cum illius impetu finduntur carnes. Illud non re ste,in fissuram subitercurrere spiritum eo in dolorem seri. Nam etsi in omni ruptura dolor oritur, non tamen illius causa subtercurrens in fissura spiritus statuenda est: sed magis istuta illa partium carnosarum unitas: quae propria doloMAriemeia ris causa, uel autore Galeno statuitur. Dolor ait quemcunm obsederit
diutuli, locum, aut continuitatis solutionem, aut subitam alterationem ostendit. Et IIII. de Sympto. causis, ob uiolentum occursum eorum quae secare, contundere, diuellere ac erodere possunt, dolores oriri testatur. Italin ruptura quum uiolentus occurrat rei contundentis motus mustuli par/tes diuellens ab hac nimirum diuulsione,non ab spiritu obrepente dolor proueniet. Spiritum autem non intercludi co maxime constat, quod in oruptionibus ut IIII. Methodi ad finem ait Galen.& VI. Aphor. comament. N X I I. krὰ semper uocatae echymoses fiant, sanguis Q in loco ruspio mani sesumiectus,qui tandem dis ussionesanatur. Non ergo inter/es usus in loco rupto spiritus, sed magis sanguis partes diducens, doloris causa fiatuenda erit. Nam si ab spiritu dolor crearetur, quum res sit uat
52쪽
LIBAR PRIMVS. 33 de tenuis & discussu iacillima: consequens planὰ esset,in ruptionibus dos Iores leuissimos,&ad curandum faciles esse, contra quam fieri re ipsa cersnimus: quod graues Sc curatu dissiciles esse soleant qui rupta consequians tur dolores. Ad quod facit, quod in his curandis non flatus discutientis bus, sed maximὸ calasticis uocatis,& modicὰ siccantibus echymo malevocantibus, uti Galenus solet: distutientibus autem & maxime calidis uteretur,si flatum aliquem in ruptis subesie existimasset. Probatum igitur illud a nobis est, spiritum in ruptis non intercludi:
eoq; ab ipso dolorem non fieri. unde & illud quo* quod hoc loco sub a
io citur, falsum esse deprehenditur, flatus ipsos carnes permeantes meatuia
rarefacere,atq; post ipsos humiditates sequi. Nam quae ab uiolento quospiam in carnes incidente humiditates in partem ruptam decumbunt,non spiritum, sed collisionem potius partis sequuntur: estractis utique ita 'rum osculis,aut diductis per quae sanguis & ychores pro manant. Quod uero mox sequitur, ut ab omni ueritate alienissimum, sic sane indignum quod ab Hippocrate tanto uiro sit prolatum: nempe, Irriguo ab humiditate facto corpore, liquefieri carnes, tumoresin in suras descens dere, morbumo fieri,qui aqua intercus dicitur. Nam primum omnium, sitis constat, in ruptura non uniuersum corpus, sed solum parte ruptiosa ne affectam humore superfluo imbui: qudd apertis uel seactis irasorum osculis extra serantur colentae in ipsis humiditates, a quibus assecta pars ueluti madestit. Non igitur ab humiditate ea quae ad ruptionem sequiatur, uniuersum irrigatur corpus. Quod etiam si ultro detur, qui quaeso iseri potest . ut ab hac humiditate liquescant carnes, tumoresq; in suras desscendant Liquatio enim uel a calido in humidum corpus, uel ab humi, do perficitur. Quaecun* enim a frigido coguntur, a calido eliquantur, ut nix es glacies: quae uero a calido uel sicco coacta sint, ut sal, alumen,
ab humido eliquantur: uel Aristotelis IIII. Metheorum, cap. V I. senstentia. unde colli quatiuae eae dicuntur febres, cum immodicus calor hii 3o mores corporis solidami membroru substantiam peruadens, carnium absumptionem succorum i corporis facit. Quamobrem, quum in rusptionibus ex sui natura nunquam talis excitetur calor,ut liquesecere carnes possit, non uideo cur ab humiditate ea, quae inrupi inous cotingit, liquescere carnes positiat.
Sed cur quaeso in suras descendant c An non in proximas ruptae parti sedes potiusquam in suras fluxio fiet: illud uerd ineptissimum, Ad hunc modum quod hic ait Hippocrates) aquam intercutem gigni: cum ea
non ex humiditate in ruptionibus genita: sed ex incoctio sanguine sero sis humiditatibus in corpore ab hepatis imbecillitate genitis quae con/m stans est omnium medicinae autorum sententia perpetuo nasci sol cat: in qua quidem R ipse non semper in suras humiditates labuntur . non enim in tympania admodu,non etiam in ascite, in qua surae N extrema omnia attenuatissima apparent, solo uentre ac sumine tumentibus: sed in sola anas arca uocata, congesto utio in suris sanguine pitui tota multo. Unde apertissime constare arbitror, cum sint quae hoc loco inerutur ineptissi.
53쪽
36 ENAR. MEDICINALIUMma,indigna ob id esse quae Hippocrati medicinae omnis parenti, ac prinscipi, tribuantur.
od est: Maximum autem signum est flatus ipsos huius morbi cau/am tae,qudd quidem iam tape hocmalo assecti exoluti sunt,& ab aqua ibeuacuati. Atq; his quidem subito aqua ex uentre prorumpens multa RPGparet, post moram uero paucior fit. Cur uero id fiat satis manifestum est. Nam primum subito prorumpens aqua aere plena est, is tumorem ac aceruum prae se fert ingentem: quum autem aer evanuerit, remanet pia ne eadem aqua,& apparet quide paucior, uerum penitus eadem existit.
SIgno quodam, ab spiritu gigni eum qui λωψ dicitur, morbum pro
bare nititur quisquis huius libri autor fuerit, sed quam reste, planum commetatione nostra faciemus. Signum enim id esse ait, ab flatu aquam intercutem gigni, quod eo malo asseesti, S ab aqua euacuati,exoluti sint. ro asi uero quae aquae uacuationem exolutio sequitur , ab flatu incluso, ac non potius a subita uirium deiectione, quae immodicam illam uacua 4 Apho 7- tionem consequitur, fiat Quamobrem rectissime illud ab Hippocrate V I.Aphor. di tum est, Quicunci suppurati aut aquam intercutem pa
cientes uruntur aut secantur: si pus aut aqua uniuersim esiluxerit, omnes moriuntur. Cuius causam reddere in eius partis commentario uolens
Galenus non in spiritum, sed in subitam& magnam euacuationem iis uerbis reisscere animae quae in iis c5tingit desectionem uidetur. Hoc utiq; commune est ait ustioni ac puctioni,quod in utraq; Hippocrates conssulit caueri uniuersam evacuationem, sic enim uidetur contingere uti ait. 3 Dictum est etia ab Eralistrato exquisitius, ac plenius , de iis qui aqua in tercute laborat. Ac si ipse dicat se copertum experietia habuisse, uniuer
sam evacuata O. m . Orci ac mortem asterre.Et mox: Videmus autem &-- in aliis partibus aeque atq; in thorace, quum aliquis magnus tumor sui spuratur periculosam ine uniuersam evacuationem, cum e uestigio defiaciat anima,& uires debilitentur. Videtur in his propter magnam distan tiam corporum N puris acritudinem, ora quorundam uasorum arterio serum esse adaperta, quae prius ueluti quoddam embrisma pus contine
bant,quo uniuersim euacuato,inulti spiritus una cum eo eXeunt,atq; exs cernuntur, unde periclitantur. in aqua uero inter cutem, non modo oob hanc causam ea laborantes ostenduntur, sed& duricies uisceris, ut quod non sustentatur ab aquosa substantia, A septum transuersum deor/sum trahit, & uiscera quae sunt in thorace. Haec Galeni de exolutios nis causis ubi uniuersim in aqua inter cutem euacuatio fit sententia. Ex qua quidem uidere illud est,non statum aquositati intermissum ac fos
54쪽
ras prodeuntem exolutionis huiusmodi causam esse,ut sentire uelle huius libri autor uidetur: sed potius cui uult Galenus natiui spiritus exhalastionem, qui quidem multus in huiusmodi uacuationibus soras sertur: tum Se uisceris duritiem, Sc septi transuersi tractum deorsum, a quo do/lores & animi deseditones contingunt. Natura enim ut in Arte medicianali ait Galenus non sustinet repentinas mutationes : quod pro Hipspocratis sententia plurimum at* repente euacuare periculosum planὸ
Neque quod hic sequitur admiratione caret, ob id ab initio quum tauio las sunt evacuationes, plurimam ob id ex uentre Prorumpere aquam, quod aere plena sit: post moram autem pauciorem educi, quod uacuastus sit qui intro inclusus spiritus erat. Nam etsi multus in uentre cum aqua coaceruatur spiritus, qui vastum tumorem efficit, copiola tamen erumpentis aquae non is ipse spiritus, sed diu aceruata atq; retenta in uenatre aquae copia in causa est,cur multa ab initio appareat, progressu tem' poris pauca, uacuatione nimirum copiam minuente. Si enim dolium a quae plenum pertundas, ita ut manare intus latens humor possit, ingenstein illius copiam magna ui esseni consertim uidebis: quae tandem uascuatione minor essecta, Sc lentius emuel Sc minore copia promanabit. Ita enim naturae lege constitutum est, ut quo maior sit fluxionis alicuius uel humoris facta uacuatio , eo ipsa minor semper efficiatur. Vacuaσtionis enim id proprium est, ut ab ea pauciores semper prorepant humos res. Mirum igitur cur pauciorem eam quidem post uacuationem appas rere, non autem re uera esse dixerit Hippocrates, cum re uera Sc paucior sit,nec quantitate eadem quae prius.
Quod est: Apopleriar aute fiunt ipsae quom ob flatus. Quando enim
satus frigidi existetes ac multi ingrediuntur,ca. ne 3 innantes sustitant, sensu utiqet illae corporis partes priuantur: Sc si quidem plurimi flatins per V . uniuersum corpus discurrant, totus homo stupidus fit: si per partem, pars illa percutitur: atque ubi abierint flatus,cessat de morbus: commos
rantibus commoratur. VALLE RIOLA.
APoplexiam morbum , quem Sc attonitum Latini uocare solent,
Apoplexiam, inquit, soluere sortem est impossibile, debilem uero non facile. Quod quidem ipsum argumento esse potest tantum morbum a flatis bus
55쪽
bus gigniminime posse: qui enim a flatibus gignuntur, curationem sane haudquaquam dissicilem admittunt. amobre mirari subit, quid Hipspocrati si is huius libri autor sit in mentem uenerit, ut a flatibus, re leouissima, discussu haud perinde dissicili, tantum morbum gigni credi derit: cum ipsemet Hippocrates lib. de Morbis I I. ingenuὸ id quod est,
attonitum morbum seu syderationem ab humoribus cerebrum tentantis bus, spiritusq; animalis progrestum deductionem in in partes impediens tibus, nasci amrmauerit. Si,inquit, cerebrum sederetur, dolor ex capite spinam,cor, petit, defectionesss animi fiunt : sudor oboritur,nec somnus accedit: sanguis de naribus fluit. Syderatur autem cerebrum nimio calos rore, frigore*, nimia etiam interdum bile aut pituita. Vnde liquido conssiat non ab flatibus, sed ab humoribus frigidis praesertim & crassis, obsstruictionemq; facientibus attonitum morbum fieri. Quod & conceptis uerbis fusissimὰ Galenus Aphoris i I. rjs uerbis explicauit: omnes autem apoplexiae fiunt ut animali non potente defluere ad partes infra caput existentes, aut propter aliquam dispositionem similem inflammationi, quae in ipso cerebro sit constituta, aut uentriculis ipsis impletis humore pituitoso. Et item V I. Aphor. L V II. Quid quaeso ad morbi huius explicationem apertius dici excogita ricν potest causa utiq; illius unistersim a Galeno reddita. Fiunt,inquit, i. apoplexior cum uis animalis in subditas partes serri prohibetur, aut asse, istum aliquem inflammationi similem cerebrum occupantem, aut Obis structis cerebri uentriculis crasso pituito in humore: non igitur ab flastibus,sed crassis potius succis obstruere ualentibus hic morbus nascitur. Lib 3 ς p Hoc ipsum sane Paulus confirmat: origo, inquit, uiti j de apoplexia cN professo loquens est ex frigidiore pituita, quae principes cerebri uenfliab.ε. cupite tres affatim Sc cumulate repleat. Idem quoque Aetius: Apoplexia, ins δ' quit, ob repentinam inuasionem, nobiliores cerebri uentriculos a crasso, frigido, lentoq; humore repleri indicat. Quid ijs tantorum uirorum asssertionibus ad attoniti morbi causas ad uerum prodendas explicatius: ,ο qui quum una uoce omnes, a crassis N lentis nasci apoplex iam assirinent, rei ipsa ita eum: A e cernamus,ut in i js potissimum attoniti morbi nascantur, qui huiuimodi luctis uel per uitae ignauiam intemperantiam cp, uel Areor si, suapte natura abundent: ac proinde rectissime Hippocrates in Aphos risinis apoplexias fieri maxime a quadragelimo anno usque ad sexagesi/mum prodidit: quod ea in aetate, ut in commentario uult Galenus, crassi in corpore abundent humores, unde is morbus originem ducit. At uero
quid insulsius hoc dici potest, In apoplexia a flatibus multis & frigidis
carnes inflari, ac ueluti turgescere, cum in eiusmodi allectibus nec flatuuper corpus oberrantium indicia cernamus, nec carnes ipsas intuinescere
Non igitur a flatibus tam exitiale oriri morbii, ii t ineptissimὸ huius libri autor sentire uidetur: sed magis a crassis , lentis, uiseidis in humoribus, principes cerebri uentres obfirmentibus, uim p illam animalem in subdiutas partes ferri prohibentibus quae concors tum Graecorum, tum Aras bum, tum etiam Latinorum omnium ea de re sententia est arbitransdum a
56쪽
L I B E R P R I M V s. dum, constituendum* est. HIPPOCRATES.
uod est: Videtur autem mihi& sacrum appellatum morbum ab ipsis flatibus gigni: quibus autem rationibus ego persuasus sum , illi xo ipsis N auscultaturos persuadere conabor. Opinor autem inter omnia quae in corpore sunt,nihil magis ad prudentiam conferre, quam sanguis nem. . Hic ergo quum in constanti habitu persistit, consistit & prudelistia: sanguine uero permutato, concidit simul S prudentia.
Omitialem morbum a flatibus gigni non modd omnium sentemtiar autorum, qui de eo morbi genere accuratius scripserui, uerum etiam ueritati ipsi repugnat, a pituita enim crassa uiseida ,uel atro intersdum humore uentriculos cerebri obstruente fieri omnes tradunt. Testis monio est Galenus Aphoris I I. commentario X I. V. ea de re ad hunc ' modum pronuntians: Morbus comitialis inquit proximus quodam, modo est morbo quem apoplexiam appellat: cum idem locus in utro patiatur, R idem humor in causa sit. Quali 3 is sit mox explicans, subadit: Frigidus autem & crassus est humor ambobus: at* iccirco adoles scentiu aetas calidam & siccam habens teperaturam, maximum assert a xilium hs qui morbo comitiali Iaborant. Et rursus Aphor. V. commemtario V II. Non modo,inquit, ad alias partes translatis iis qui morbum comitialem faciunt humoribus soluitur passio, sed etiam omnino curastis: stat enim hi crassi ac seigidi, Sc pituito si. Quin & autor libelli eius qui de sacro morbo scribitur Hippocratem autem non esse uel Gas o leni astertione constat) pituitam potissimum assirmat comitialis causam esse: id ipsum Paulus, Aetius, omnes deniq; suis qui monumentis tonatum reliquere. Non est igitur cur a statibus ut hic uult Hippocrates, uel quisquis huius libri autor fuerit) morbum huiac tieri credamus, sed magis a pituita: quod iis potissimum euenire is morbus soleat, qui eius succi plurimum colligunt. Atin ob id rectE quibus pueris mucus plurismus, caetere p pituitos, effluxiones per uarios corporis meatus emanant, ab hoc morbo tutos esse,libro de sacro morbo,proditum est.
Sanguinem porro quod hoc loco subiicitur ad prudentiam non minimum conferre,ut uerum existimandum est: quod pro illius bona,ma, 4o Isue in corpore temperatura, uarios contingat in animo effingi mores: dicente nimirum Galeno, Bonam corporis temperaturam bonos mores
sequi. Illud tamen non admittedum prorsus est, In constanti habitu perssistente sanguine, consistere & prudentiam: eo uero permutato, conci dere N prudentiam quoq;. Nam Sc fieri tape videmus,ut qui probe temoperatum in uenis sanguinem habent, mala educatione imprudentissimi d euad
57쪽
33 ENAR. MEDICINA LIVM evadant: alios uero quibus sanguis uitiosior erit , multo prudentiores. t.probis. Vnde illud rectissime ab Aristotele philosophoruin summo in Proble ρβ matis dictu in est, Eos omnes qui in studhs floruerunt uel natura uel stus Libris Pla dio melancholicos este essectos. Et illud item a Galeno, in siccis maxime temperaturis prudentiam uigere. Unde constare illud euidentissime ar in Arte me- bitror,non sanguinis bonum in corpore habitum prudentiam facere: sed mentem potius ad ueri perspicientiam aptam. Cum uel Aristotelis testis monio prudentia habitus quidam animi sit, uera ratione ad ea agenda doneus,quae uitae hominum conducunt, uel obsunt. Et Galenus ex Artitionis sententia, facultatem animi quandam prudentiam esse existimat, qua bona a nobis cum ueri perspicientia agantur, mala uitentur. Ac pro νinde prudentes eos ob id uult Aristoteles esse, qui recte consilium in i js capere possinat,quae e re sua sunt, & ad bene pluendi rationem pertinent. Non igitur ex sanguinis consistente habitu, aut eo uitiato prudentiam nasci dicemus: quum & interdum probe consistente sanguine ut antea dictu est stultos esse plaerosq3 8c imprudentes: alterato uero uitio quospiam eodem, nihilominus prudentes perstare multos cernamus. Si enim uir alioqui natura prudens, uel phlegmone aliquo, uel etiam sebri a sin, guinis uitio orta laboret nisi admodum uehemens sit asia stus an quarta prudens esse desinet, prudentiamq; omnem exuet et minime sand id arbia trandum. Maneat itaΦ illud in praesens, neque comitialem a flatibus fieri,ne prudentiam sanguinis natura & consistentia naetiri.
Quod est: Quod autem hare ita se habeant, multa sunt testimonia. Ac primum quidem qui omnibus animantibus communis est somnus, haec confirmat. menim corpus inuaserit somnus, sanguis Digest. Anatura enim somno reseigerandi uis est. Ins igidato autem sanguine, lana guidiores fiunt eius meatus: quod hinc palim fit, quod corpora adgras
uata reclinantur. Cuncta enim grauia deorsum seruntur natura: & oculi ardent, & prudentia permutatur, opinionesΦ peregrinarmentem occupant & exercent, quae sane insomnia appellantur.
SAnguinem ad prudentiam non minimum posse, ad eiuscp in corpore
mutationem & ipsam quoq; prudentiam alterari, paulo antea dixes rat Hippocrates. Idipsum uero nunc confirmare uolens, ea ad probatiosnem testimonia assert, quibus cuti sibi uidetur dicto fides constare posisit. Mihi uero tantum abest ut quae in praesens ab hoc autore non enim Hippocrate dicere ausim, ne inscitiae supinitatisq; nota talo uiro inuram testimonia adseruntur, susceptam rem fide sua confirmare possint,ut ali nissima
58쪽
L I B BR PRIMVS. 3 dinissima mihi ac plane ineptissima ad id probandum uideantur. Quid enim ineptius dici excogitari ue usquam potest . quam ex somno sangui/nem res igerari, corporain ob id aggravata reclinataq3 per somnum in nere quod refrigeratus sit sanguis et oculos per somnum ardere prudenstiamin tum permutari, insomniat ob id fieri Horum enim singula si ad, ueri fidem pressius expendamus, a ueritate alieni Lima esse comperiemus.
Principio somno sanguinem perfrigerari falsissimum est, cum contra potius incalescere ipsum per somnum fide certissima constet. Nam cum sosmnum ato uigilias secundu natiui caloris motiones fieri ut I I. Aphor.
io tradit Galenus contingat: certum est,uci eiusdem eodem loco testimo,n o, uigilantem exterius quidem calidiorem este, dormientem ueror conistrario te habere modo. Itam per somnum quae intus sunt, ea reuocatione
caloris ad intima calidiora fieri neces e est. Unde Zc uasa Sc uiscera omnia calidiora tum evadunt: eoq; 8c concoctiones Sc alimenti digessionem meliora fieri per somnos multis in locis Galenus prodidit. Quemadmos r A bari e
dum enim hyeme Sc uere calidissimi uentres natura sunt,ut prodidit Hip Ipocrates, quod hyeme quidem calor augeatur refugiente scilicet intro .. Dript natiuo calore, ob circunstantem extrinsecus frigiditatem, ut de Aristo/- , telis sententia exponit eo loco Galenus sic plane etiam in somno ueges ια tiorem in nobi, intro fieri natiuum calorem eX ipsa somni ratione aperatissimὸ constat. Este enim somnum conuentum quendam caloris ad inti, SQ - Duma refugientis, naturalemo quandam antiperistasin ob cerebri refiugo rationem rectissime ab Aristotele dictum est. Unde ob id maxime a cibo Lib. desom. somnum fieri idem autor prodidit, quod tum copiosus humor 8c cor pulentus sursum seratur,qui cum consistit, caput aggravat,& dormitare facit: cum uero iam descendit, se reciprocando calorem repulit, tum somno sepultum latet dormiso animal. Cum uero reciprocatione ea insterna omnia calidiora fieri constet, inquiente nimirum Aristotele, Parates per somnu externae frigent: quae intrinsecus continentur incalescunt: ,, an non Sc sanguis intra uasa abditus calidior tum euadet Insanus sit prossecto qui rei evidentissimae tenebras offundere tergiversando tentet. Alioqui si somni tempore frigidior redditur sanctiis otio modo interio σra calere tum pos Iunt, sanguine utiq; frigidiore effecito abunde ipsa per/frigerante quomodo item coistiones,distributiones alimenti quae tum meliora fieri communi omnium assertione testatum est persectiora euas dent Non igitur sanguinem per somnos reseigerari, sed concalescere magis existimandum.
Unde N illud quoq; quod mox in contextu sequitur salsum esse appas
ret,ob sanguinis scilicet in somno pertrigerationein aggravata corpora
εα reclinata manere. non enim ea decidentiae corporum S aggravationis
per somnum causa est: sed quod animalis spiritus in membra sensu praesdita exire prohibeatur , obstructione ea quae secundum cerebrum est, manationem spiritus cohibente. Proinde rectissime Galenus quietem animalis facultatis Sc a suis munηs cessationem somnum esse Pronuntia/ Lib ia sori. uit. Unde qui somno premitur, ut Aristoteles ait,& deficit, Sc reseigeras rapi .m q. d a tur,
59쪽
tur,atq; ob frigus palpebrae decidunt. Ab ea igitur quae externis partis bus accidit frigiditate aggravari corpora ξά reclinata manere, quod ria' riuo calore spirituin animali eae partes destituantur non a sanguinis Disgiditate quem tum temporis calidiorem esse monstrauimus uerisiimὸ
Sed quid quaeso stultius eo quod sequitur dici usquam potest, Per λι
mnum ardere oculos ritin 8c palpebrae decidant,& oculi ipsi immoti palpebrisq; obductis c chisi quamdiu somno premitur animal constente Ardere autem tum oculos recte dicimus, quum uario motu agitati, huimorein calidiore aliquo & acri assecti, huc illuc serri, quasissi scintillas i. ignis quasdam ex sese emittere uidentur: quod in phreneticis & ualde sesbrietisus saepissime fieri experimur. Quanam itaq; ratione per somnum ardere conniventes Oculi, ac plane in totum immoti, nec calore ullo assescti, possiunt Quis tam emota mente,tam stupidus sit, ut dormientis ocustos ardere dicat An non cachinnos hic uel Catoni mouebit Sed an non quod ad finem dictitonis subisscitur extra Omnem prob taesententiae aleam reficiendum, dg ab albo ueritatis explodendum iure est,cum prudeliam per somnum immutari huius libri autor asBrmarat ά φρί-nt inquit) αν-- id est, prudentia permutatur. Quod si est, toties nos imprudentes fieri, quoties se inno indulgemus , oportet: quo quid Vimpudentius stultius p dici potest quasi uero dormientes, aut pruderi tes,aut scientes, aut probὰ moratos dici oporteat quum sint haec uigia tantium & in actionibus probe uersentium, non altὰ dormientium prospria. Quanquam auim per somnum peregrinae opiniones insomnia in mentem exerceant, non ea ipsa tamem imprudentia quadam aut mentis emotione, sed seruatis in mente rerum imaginibus contingunt, quae per quietem sese denuo obiiciunt, atq; uisa uaria pariunt, quae insomnia uoscamus: unde Aristoteles, Noctu, inquit, cur particulares sensus seriuri tur, H agere nequeunt, propterea quod calor exteris partibus relictis in Discera se condit, ad initiu sensus origine inq; delabuntur, & obturbatio, i 'ne sedata manisestae fiunt. Credamus itain, cum qui tanta dictione una temerὰ congesta. 'b omniin ueritate alienissima scripsit, Hippocratem n5 fuisse: nec digna haec habeda qus lato autori meritor adscribi possint.
HIPPOCRATES. Nil in L --λde ἄ-ρ-- ιῆ - , --λῶς ἀ- πο . e.
Quod est: Siquidem igitur penitus totus conturbatus est sanguis, penitus δέ prudentia prosternitur.
Non ad ipsam sanguinis in totum conturbationem penitus 5c prus dentiam prosterni ipsem, uerum est. Siquidem assectus plaeros O Osaiae esse constat, in quibus sanguis ipse totus conturbetur nulla menti fas cta laesione: per continentes enim febres, eas praesertim quae ex copioso sanguine in uenis esseruescente nascuntur, sanguinem ipsum turbari perospicuum est: tum dc in putridis hisce febribus quae ab eodem putrente sanguine ortum habetit: attamen in iis mentem errare, delirareq; homis
60쪽
LIBER PRIMV S. snes non uniuersim nisi uehemens sit febris, & decretoria fortasse adsint symptomata cernimus. At uero in quonam alio morbi genere quam elephantiasi uitiari magis sanguinem uniuersum videmus ut qui sit nismirum totus atrabitario succo resertus, unde maxime deprauari figuram contingit: at in hoc mentem constare, nec ullo pacto desipere eos qui sic assecti sunt experimur. Non ergo mentis emotio sanguinis uitium: sed magis propiores alias causas mentem plurimum percellentes, nempe uel acrium humorum sursum raptum, uel uaporum acrium ascensum, uel in temperiem calidam & siccam, bilinil plurimam in cerebro consistenio tem,sequi consueuit, ut ex ius quae de phrenitide tum libris de Locis astricum libris de Sympto. causis a Galeno pulchre dicta sunt, constare euis dentiLinia potest.
Quod est: Dico itam sacrum morbum tum fieri, quum plurimus spis ritus per omne corpus uniuerso sanguini fuerit permistus: tum enim obsstructiones multae fiunt multifariam per omnes uenas. VALLE RIOLA.
xo Uum de sacri morbi generatione,& a ueritate maxime aliena,&ab M autorum omnium censura menteo dissidentia tradat Hippocrates, non est quod in iis resellendis multum omnino operae insumamus. Conssiat autem uel omnium medicorum consensu, sacrum uocatum morbum non ex spiritus seu flatus cum sanguine mixtione: sed a pituita crassa, lenta Φ, uel melancholico humore cerebri uentres obstruente nasci, uti suspra ex Galeno,Paulo, Actio abunde monstrauimus.
Quod est: Quare, ut dixi, flatus ipsi uere omni u istorum morborum omnimodae existunt causae. Caetcrao omnia qurca uideri queant, uel hos adiuuant, uel consequentur, post hos in corpori laus morbos gesnerant. Haetenus ergo morboru omnium causas flatus esse demonstraui.
VALLE RIOLA.' I 'Antum lite flatibus tribuitur, quantum nulli alteri rei in morbos. 1 rum generatione tribui usquam possit. Quid enim maius dicere
queas, quam morborum omnium flatus omnimodam ut hic uult Hip pocrates esse causam Atqui si morborum omnium flatus causa est, iam , uitiosi in corpore succi morbificae causae nusquam erunt. Itaq; neq; sensguis ipse phlegmonas , nec bilis crysipelata, nec pituita molles tumores, nec scyrrhos cancros ue atra bilis pariet: sed flatuum haec omnia soboles erunt. Rursus elephantiasta, psoras, lepras, alphos, phagedenas,sebres desnique omnes, apostemata, fluxiones,& quicquid est usquamin corpore malorum,ab uno flatu originem ducere utendum erit, si is omnium caus