장음표시 사용
41쪽
e . quod di Nimus, quod erit modus ipsius eκ communieatione eorum partium suis partibus est modus naturalis, hoc emistit in positione prima . quae generalis
. a.'. copo est omnibus membris corporibus, sicut est communicatio omnium membrorum
sitione. Principalium, eo quod non complerentur eorum operationes , nisi cum eis. Metiam hoc est inuentum in membro cum membro, sicut communicatio stomaochi cum cerebro in operatione sua, quae est appetitus .'Et sicut est in partibus unius Ac eiusdem membri officialis cum partae, quae dominatur plus tu opera tione illius rei, sicut est communicatio omnium partium oculi ad crystallinamae a. 1.genus. humiditatem. Sed sunt' gradus coniunctionis. & separationis,&eorum qualitatum . quoniam sunt e re membris, quς separata sunt absque ligaturis . sicut sunt digiti. Et eorum sunt, quae associamur ligaturis vel adeptionibus, quorum partes intrant partes.& eorum sunt,quorum coniunctiones sunt hodariles.
8 hoc modo potest esse quod mouetur membrum, quod est pars coniunctionis ipsius situs. Sicut est planta manus, quae est pars coniunctionis brachii. quod est nominatum in Arabico scaliat. 8c ipsa planta cim iuncta est ligaturis cic adeoptionibus.& cum hoc est coniunctio nodatilis. Ists sunt species dispositionu. quae quando sunt in membris officialibus, tunc habent agere suas actiones ii . a. neces turales,& Pati suas passiones, siue illas, quas hahent ab μ utilitate, siue illas. siale. quas habent a nobilitate. Et a capitulis anatomis, que ordinata sunt per mulistos alios authores , poteris scire istas res pro lsreius. & propter hoc non est mea intentio prolongare me in eis. Et si tu vidisti libros Galent. & libros alio. . , ram Medicorum, qui sunt secundum suam opinionem, & videbis istum, iunc. t. cognosces quod illud, quod di κimus in diuisione specierum sanitatis, est mulissmellus,& verius quam illud, luod diκit homo quem scis. Et istud melius non poteris cognoscere, si tu non studueris in Naturalibus scientus: quoniam oportet
tu teneas de via Philosophorum aliquantulum plus cli de via Medici, & Ῥiste Iiber non est factus pro illo, qui incipit tantummodo legere.
Do Sanitate aliqualiter in membris eος--libus. cap. V I. ET modo incipimus dicere: ideo quod in euimus de eomplexionibas
sanitatis appropriatis membris consimilibus,quς sunt in fine tempera notis secundum se,& quasdam, que e Reunt a temperantia, sed eκitu, per quem non prouenit ,sio sensibilis in actione , aut in passione. & simi liter est in membris officialibus.& tunc inuenimus ibi qualitatem temperatam,& quantitatem temperatam,& positionem temperatam, & communicationem stemperatam. Et ista est hona dispolῖtio, super quam visus fuit Galenus demonstrare in tractatu habitudinis bons. 8c qui eam voluerit addere in isto libro, non reputo malum. Ideo species sanitatum,qus sunt in officialibus membris, sunt apud indicos octo,quatuor temperatς,&quatuor distemperatς, aut augmenistat . Sed quintum genus specierum vel generum dispositionum, quidam sunt, ut opinantur, quod est viam .in quo communicant membra consimilia & oticialia, Milla est sorma coniunctionis nostrς . Ideo quia coniunctio est duo , hiis modis, sicut seis, una est coniunctio nodatilis, alia est coniunctio vera. MVera est appropriata magis consimili, Malia plus officiali. Sed coniunctio vera illa est consimilium , 8e debet numerari in habitudine sanitatis eorum.
A modo declarauimus omnes species habitudinum sanitatum membrorum confinitium δύ officialium conti unes siue proprias.& declaratum est in omnibus ter quem modum est eorum communicatio . Et necesse fuit illi declarationi: deo quod operatio compleκionis temperatς memhri officialis non est una Meadem operatio cum illa consimilium: ideo quia est consimilibus propria & in
substantia,& officialibus secundaria,& per accidens,& alij medici no subtili si fuerunt in faciendo hanc diuisionem,
42쪽
Modo volumus tractare de actionibus, & pactionibus promis is
quolibet membro. Sc istae intentiones Sc cognitiones sanitatis sta loco causaru in finalium. 8c illς, de quibus hactenus locuti sumus . stant loco causarum formalium & materialium. & hic est ponens 'dum unum principium naturale. Et dicimus iam esse ostensiim in Natura. li philosophia, quod quodlibet corpus est compositum ere materia dc forma. α quod ma ria non est inuenta, nisi propter formam. dc propter hoc colleis ctum eκ materia & forma, scilicetens naturale non est nisi propter operatio, nes suas proprias in ipso . Ideo dicit Aristoteles . quod natura non facit ali quid in vanum. Et similiter invenitur istud in rebus artificialit, . verbi gratia, quia ligna nauis non sunt inuenta, nist propter formam nauis. & fi .guram suam, Se est inuentum collectum ere his ambobus propter operatio emnauis, scilicet nauigare in aqua. ergo de necessitate est inuenire in membris hominis rem, quae lit etiam hoc modo,scilicet quod sit in eis res stans loco ma teriae. 8c res stans loco formae, Sc res tertia, scilicet actio δc passio, quae res ipsa erit finis collecti eorum . Et hic est necesse inquirere in primis. quae milia res in meinbris. quae stat loco formae. θί quae loco materip. 8d postea veis niemus ad declarandum actionem ,& Passionem cuiuslibet eorum. Et retimus quod membra consimilia apparent ut in pluribus eorum quod sint loes materiae compositi. quia ossa manuum , de ligamenta, & chordae, 6d nerui.& caro, Sc cutis apparent eκ eorum eme quod non sint inuenta . nia propter formam manus. & forma manus, quae est composita eκ illis. non est inuenista nisi propter actiones dc passiones, quibus ipsa appropriatur, scilicet quod
manus non posset ere tendi, nec contrahi, nec colligere, nec facere alias Raa
operationes nisi propter hoc, quod est composita. Et quamuis membra consimilia non sint inuenta nisi propter composita , tamen habent quodlibet eorum per se operationem propriam, qtis manifestatur pIus in composito, sciis licet quod manus non haberet firmitudinem ad sustentandum res, nisi propies ossa:& non haberet posse plicare se, nisi propter carnem , 8c propter neruos. sic alia similia. Ergo post litam di Nimus quod membra consimilia non lana inuenta nisi propter composita necesse est nobis videre, si hic est aliqua res,propter quam sit inuentum compositum & collectum en eo, cum qua compleatur operatio compositi. Et dicimus, ν actiones, et passiones naturales membrorum non fiunt nisi propter calorem innatum in ipsis prstet calorem complexiona Iem qui est in membris consimilibus.Et hoc est demonstratum per scietiam deis monstriniuam,& cognitum per e N perientiam anatomis, cp scilicet inuenitur in corde Unum corpus vaporosum calidum in fine, quod mittitur ab eo ad omnia membra per viam arteriarum.& ita opinatur in sit in cerebro. Et postquam sieest,& coniunctum huic,quod omnes actiones & passiones non fiunt nisi perea orem intrinsecum, sicut est declaratum in Naturali philosophia,& declarabitur adhuc in isto lib. ergo mehra non laciunt suas operationes nisi cum formis eo rum comple Nional thus,& cum eo quod accidit eis de isto calore.& coniuctunt in membro de istis duobus caloribus supradictis, istud est sua larma,cu qua agit.& patitur. Et ab hinc potes cognoscere dominationem cordis super omnia a linmchra: quia tu vides m ipsum sufficies est eκ se,et alia indiget eo. Et similiter cerebra est in hunc modu super mebra in quibus dominatur. ergo mehra simpiniscia no fuerunt inuenta nisi propter copolita, dc composita sunt inuenta propter istum calorem,qui est missus a corde, M iste calor stat in eis loco formae. de petistam collectionem fiut actiones Rc passiones quς sunt propriae in quolibet mE-hro. Sed si sufficit iste calor in faciendo hoc, aut sine hoc est alia virtus stas ista calori loco sermς, ista non est res,qua Medicus habeat inquirere, sed dimissa his, E ldicemus breuiter.hia sunt alia virtutes Prstet sordias copteAionales,
43쪽
iteriores. sed infra de meo te .ppria po
res .idei finestquentis capituli. Contra Medicoss
inae voeantur dinimae. Et istud est conueniens anticipare In paucis verbis, an see quam tractemus de actionibus 8c passionibus cuiuslibet membrorum, & nar stare quot sunt illae species,& postea reuertamur ad inquirendum rem, cui appro . priatur quodlibet membrorum.& istud erit, quando cognoueriinus in primis virtutes, a quibus veniunt operationes. Et scias ην genera operationum sunt notiora quoad nos quam virtutes, dc Virtutes apud naturam notiores. Et ideo
dicimus quod Phy sici Sc Medici, quando speculantur in operationibus, dicunt
quod virtutes, quae sunt in homine, sunt tres, aut virtus naturalis, aut vita sis, aut animalis. Virtutes naturales apud eos sunt, cum quibus fit nutrimentia, augmentum,& generatio. Et virtutes vitates apud eos sunt virtutes pulsatiles, quῶ sunt in corde, se habent dilatare dc constringere, inspirando & respirando. de vir
tus motiua quae e st in corde, quae Vocatur electiva per quam ni ouetur animal ad appetendum rem vel fugiendum ab ea. Et virtutes animales apud eos sunt quinque virtutes sensuvin. scilicet tactus, & gustus. 6e odoratus, Sc auditus, Muisus,& ei iam virtus motiua in soco,& virtus iiii aginatiua,S aestimatiua, Sc cogitativa,& conseruatiua,& reminiscibilis. Et ista est diuitio, qua vii sunt Medici in diuidendo virtutes animae.& quamuis non sit conueniens, parum tibi potest noeere in hac arte. Sed conueniens omnino est illa, quae fit secis adu motu naturalem. ideo quod manifestum est m istae operationes non potiunt appropriari quatuor qualitatibus solum, sed etiam virtutibus additis super eas, qMo vo cantur animae. Et postquam inuestigati sunt super istas operationes, quae vocantur animae, di cuiu Φ quaedam sunt operationes quae appropitantur plantae, quae habet tres virtutes supra dictas, scilicet nutritiuam:& post illam, crescit tuani, Mista est sinis nutritiuae:& post illam, generativa nu& ista est, quali finis cresciitiuae. Et est declatatum thi v ipsae sunt animae: ideo quia sunt organicae, & quia
non sunt virtutes naturales. quod si ipsi non appellauetunt eas naturales , nisi largo modo, istud esset veritas, si ipsi crederent q= ipsa esset anima secundum reisiationem, aut secundum operationem. Sed si ipsi credunt quod ipsa in sui esse uti a sit virtus propria solum, istud est error. 8c significat super opinionem eoru iuquod ita est, quia nos videmus quod Gal. in uno suorum librorum alia imitat imilam adamanti.& venit ad diuidendum eam. Sed virtus pulsativa est de necensitate cibatiua virtus, & diuisiva,& princeps.quia cum ipsa cordat calores alijstneni bris:& est sicut seruieηs virtuti principali cibatiuae quia cum ipsa conseruatur. Et ideo non est conueniens ponere illam unam virtutem per se ab aliis virtutibus: ideo, quia est ista virtus animae nutritiuae, sicut aliae quinque suae virtutes, sicut attractiva, retentiva,& digestiua,& eκ pulsiva, & discreti uar quamuis virtus pulsatilis approprietur plus vitae propter multum calore, qui est cum c a. Et quidam sunt, qui appellant plantam in ista virtute hayguam, scilicet Vegeta liuam. Et forsitan Medici non vocaverent istam vinulem euentationis vita. Iem nisi propter hoc quod appropriatur plus vitae, quamuis sit de genere nutritiuae, sicut di Nimus. Sed eotum diuisio, per quam diuidunt. virtutes anima Ies adsensum. 6d ad virtutem motitiani in loco, Se imaginatiuam, Sc rationa sem, S cori seruat tuam, Ac reniim scibilem, est omnino Vera : saluo quo 1 virtus motiua in loco non est aliud plus quam eleno sola, scilicet virtus motiva voluntarie, Quando concordatur cum ea imaginatio, & consimilium. & ita est de claratum in libro de Anima Et ipsi numerant virtutem motivam voluntariei ii numero Vitalium, & ponunt motivam in loco aliam speciem. & illud non est conueniens, quia non est nisi virtus nutritiua,& crescit tua, de sensitiva, Areneraliua,& imaginatiua, & appetiua Sc lationalis, Sc motiua , dc lactari uae κ istis, sicut est aestimatio, aut cogitatiua, & conseruantia, & reminiscibilis. Et iam est hie dictum quod virtus rationalis est magis spiritualis quam imaginatiuar quia perfectio virtutis rationalis est apprehensio rerum uniuersalium, sicut potest intelligi a Philosopho in tertia particula primae iis inmae Physicorum,& in primo Posteriorum et quamuis intelligatur contrarium circa
finem primi libri Physicorum. Et qui habebit neces te soluere ista dubia, requirat in locis illis, Eι aa res uniuersales, quae sunt apprehῆsiones virtutis Iairoo
44쪽
De lunamentis membrorum tonsimilium. cap. VII I.
natis habet p. resticulari necesse est inuenire in homine virtutem quae apprehedat essentiam illorum particularium contentorum sub uniuersalibus . & virtutem aliam recordantem ista particularia, quae sunt compte hensa a virtute proopria eorum apte hensioni. Et ideo, quia ista viritis apprehensiva particularium non apprehendit ea nisi habitudinibus imaginatis, fuerunt de necessitate tres virtutes, Laestimatiua, quae apprehendit essentiam particularium: & reminiscihi iis impressionis aestimatae:& imaginatiua . a qua apprehendit aestina aliuam tua implestionem, sicut serviciates virtuti fationali: ideo quia seruiens praeparat ter-uito ea quς sunt sibi necessatia, aut studet in aliqua rerum appropiatarum ter uito. Et manifestum est, virtus imaginatiua praeparat Virtuti rationali ea, hiis non sunt apprehensa. sicut est mani testum . duae apprehensiones, scilicet sciliceti stimatiua,& conseruaritia appropriantur apprehesioni virtutis rationalis. & quando remouen rur res uniuersales a virtute rationalis Sc virtus reminiscibilis tacit tecordari essentie particularis, & cognoscit illa virtus aestimativa. 5c tu uc inuenit virtus imaginativa habitudinem illius essentiae particularis, qui est reccidata a reminisci histi,& cognita ab aestimatiua, & quando imaginantia iam venit super suam habitudinem , tunc virtus rationalis reducet ad se illud, quod erat priuatum ab ea: ergo i sit tres virtutes eκ hac parte sunt ministrantes virtuti rationali, & ministrans est lactans. ecce, quia sunt lactantes eκ hac parate, sicut dictum est. Et ista verba sunt dimittenda hic . secundum v stant. Miecuperanda a Naturali,qtia inuis non sit necessatium arti Medi ora scire hoc. nisi pes modimi electiouis meliora menti. Sed est sufficiens Medico in istis te bus cognosce se compleruionem, cui appropriatur unaqueque istarum virtutum. conseruando ipsam si esset praesens.& restaurando ipsam. si effet de petit ita. ideo quia sufficiens est ei in hac arte venire a cognitione formae comple Nionalis ad formam spiritualem: sicut est sufficiens ei venire a cognitione maletis ad cogni.
tioinena quatuor humorum, A membrorum.
SE cum quieuit tes hi per locum suum p6 situm in hac arte tune erit initii,
festum in omnia membra non sunt inuenta , nisi propter has virtutes, Mistae virtutes proptes has sitas actiones. ergo uon est in uerrumn in corpore aliquod membrorum . nisi propter aliquam actione istarum virtutum , aut passionem earum . Ideo est hobi, nece Tarium inquirere actiones de passione membrorum.& comple Rionem cui appropriantur:& cognoscetes illud, cognoscinuis sanitatem cuiuslibet membri per suas finales causas prsdictas in hac atie: ideo quia iam cognouimiis eam per causam materialem & formalem . Sed C causam efficientem non est necessie nobis hic narrare: ideo quia iam est separata: saluo si ibi esset res, quae staret loco efficientis in statu conseruante . Ei inci- ciemus a iuvamento membrorum simplicium,et dicemus sp res, quam diκimus, quς est necessatia per aliam, est duobus modis. Unus est , ut sit essentia primae necessaria essentiae ultim s. sicut fuit intentio essentiae consimili uin necessaria propter intentionem ementiae officialium . Alius est, ut non sit eκ necessitate: sed est, quia meliora sunt duo quam unum , & significat nobilitatem in agente& patiente. sicut oculus, qui non est inventus nisi propter necessitatem videndit, sed natura duplauit eos propter meliora mentum duplationis, licui nos declarare dehemus. Sed nos non recordabini ut istorum iuvament rum nisi illius, quod erit magis necessarium.
De membris simplicibus quaedam sunt ossa, & similia ipsis. sicut chartilagi
nes,& Ungues, lusdam sunt nerui Iacetii, ligatii ela, panniculi,chordae, cerebrii, ει ossa sua,& nucha,& caro,& sepum.& his limitia ι Θc pili, Sc cutis, &san- suis, de phlegma,&cholera; Azniel ait cholia, de spiritus. Sed ossium inatus ui Danientum ipsorum est ad fortificandum & stabiliendum,& in summa, ipsa iunt sicut fundamentum totius corporis. Et iuvamentum secundum est ad defendendum & abscondendum, sicut ossa capitis , & osia Pe istoris, ded multitudo es
45쪽
eum in edrpo' Blt propter motus particulares, S muItos: quia manus non pos- vset moueri per se. nisi esset di scontinuata ab OG hrachii cum c5tiguitate amhωYum ossium. scilicet manus & hrachii. & ita est in quolibet membrorum nodatilium mobilium discontinuatorii in . Iulia identum tertium est , ut possit fieri reo solutio supermittatiim vaporosarum, sicut sunt commisiturς, quae sunt in ollis ca- . Et potest esse in sunt & alia iuvamenta : ideo in si eueniret aliqua laeissio alicui ossium. non transiret ad aliud os alterius membri, quia discontinuatum 'i . est ah illo. Item fuit necessitas multorum ossium propter diuersitatem figurae eorum.& qualitates secundum illud. propter quod ordinata sunt,& propter parilitatem x magnitudinem eorum . Sed diuersitas in paruitate & magnitudiue. est sicut ossa parua,que sunt in digitis. 8c ossa cruris, & coκς. Sed diuersitas ita figura est sicut os quod de necessitate habet esse forte . & graue fuit lactum duorum & elausum. θί illud in quo fuit intentio ut esset leue , fuit factum durum M perforatum in qualitate.& illud, quod habet de necessitate esse coniunctiim cacarne, fuit factum tenerum, licui chartilagines, & similia. Si ista iuvamenta sunt nota per se . & homo potest cognoscere maiorem partem per seipsum , vel ab eo .qui aliquantulum studuerit in cognoscendo. Sed ungues fuerunt facti pro. iter duo iuvamenta. Unum, quod est commune,& est propter conseruationem eκtremitatum digitorum, sicut ponitur ferrum in postremo hastae lances. Secun udum est propter sustentamen tu in carnis digiti, quando capit aliquid . Et istud iuvamentum est magis proprium in Unguibus manuum, quam in unguibus peis dum . sed primum iuvamentum communicat homini & aliis animalibus . In iuvamentis neruorum cadunt multa dubia. Gale. semit v iuvamentum eorum decundo de Fad serendum sensum. & niolum voluntarium omnibus membris . Sed quod Parti. aialtu apparet a sententia Aristotelis est. v non lit factus neruus nisi ad temperadum 'cap. s. & in calorem intrinsecum, ad hoc ut det virtutem sentiendi. & hcc opinio sequitur Paraphrasi plus iuvamento cerebri. Sed si est instrumentu in inotus voluntarii, in hoc cadit Averr. opp. speculatio . Et confirmatio Gal. quod sensu S & nlotus sint a neruis , est, eo ina, de Aia.7. reinoto neruo te mouetur sensus & motus. & hoc non est per viam demonstra,&.c. 3 6. Vi titiam . & iam disputauinius hoc in libris Logicalibus. Sed app iret inod tuo de. I. de Na- uameutum nerui est de genere iuvamenti cerebri.& apparet manifeste 'a, nasca'tura a tali. c. tur ab eo, & u, non sint fi Ni in eo, sicut diκit Galenus. s. qa Auer. ligamentorum tituatnent lim, tu chordarum ad motum voluntarium est apud nouit ner patens ad oculum . Et panniculi fuerunt facti propter abscondere & defendeuos diri ιδ i- re.&etiam ut sustineant membra, quς sunt suspensa, et retineant ea: qua uis hoc Natos, Ter- iuvamentum sit magis proprium lis amentis . Et iuvamentum panniculi posin
'rio a Locis sipta venirem est de specie huius usuamenti, eo v prohibet intestina egredi de affectis. 6. propiijs locis: sicut accidit hernitas. Sed venarum diis sunt partes. Vna est ar FQppoli. 3 de teris, ius portant spiritum,& sanguinem a corde. & istς sine dubio neruiit is, Natura ala, propter hoc & fuerunt rami noti & partiis per totum corpus , ad serendalium,c s. rem istam, aut spiritum solum, aut spiritum.& sanguinem sinaul. Alia 'est non pulsatilis ii quihus non est spiritus sensibiliter. nisi nos induceret ad hoc untini dictum sinii te dicto, quod dicit Galenus in hepate quia dicit, v est fons spiritu.
naturalis, quem di Nimus non eme nisi propter virtutem nutritiuam.
Sed quod apparet e re iuuatriento istarum venarum.est.quia facts furit ad diutidendum sanguinem coctum in hepate per alia membra:& propterea suerunt raSanguis ve- mificats sicut arterit. Hic scite debes v Aristoteles vult,', cibus & iuitrimetinalis, et arte tum omnium membrorum fiat e N duobus sanguinibus mixtis insimul: & san, vialis sunt ci quisqui est in uenis non pulsatilibus,& in hepate est sicut materia sanguini mishus mῆhro, so per arterias cordis:& q, sanguis arteriarum est sicut forma sanguinis. & hoc Iu. de . S. de est,quia dat eidem complementum,& coctione in ,& facit ipsum cibum propin Natura ala. quum actui. Et Galenus sentit q= sanguis.qui prouenit ab hepate per venas adliu.c. I. ct . 3. memhra , est cibus propinquus per se. Et probatio quidem Philosophi in hoc de Par. c. ς. est lisc, quod sanguis, ut est fanguis, est conueniens ut sit cibus membris : M&.4. eiusde . omne quod nutrit, debet euenire membris:& duo sanguines, ut sit cibus mentis c. q. &. I.de bris, venium eis; ergo membra debent nutriri eri eis , Et propterea ιν unim
46쪽
A eorum est crudus. x alter coctus, crudus conuenientior est ut approprietur m a teris,& coistus fornas. ergo debet esse comparatio coeti ad crudum, sicut formae ad materiam.& hoc est declaratum bene in lib . de Animalibus. Et eκ ver his Gale. apparet idem asserit, i membra superiora cibantur a sanguine ar- in P xppnr teriau,quando praecipit incidi arterias in passione hemicranea , & in epilepsa M. 3-ue Perseuerante. & utinam ego scirem quid prohibet eum credere. Q iste sanguis c. de corde arterialis non nutrit alias partes corporis . Sed cerebri medulli sunt dus spe. Od ι ος cies. una est,qiis stat in olla capitis. & istud sine dubio est materia spiritus . cum ner Rraikπ quo fiunt sensus. sed uredulla,qus est in ossibus, est superfluitas cibi eorum . Et c 3 ossa solida non habent medullam, quia non sunt perforata. Et nomen medullς qui xii dicitur nequivoce ad hanc medullam. & ad eam,qus est in olla.& non nomina. bri elui mus eam medullam, nisi quia sic a vulgo nominatur. Sed medulla,qui est in ocsibus .est superfluitas penitus.& hsc est substantia temperata. Sed natura nuchi Natura nu est de natura cerebri, R iuvamenta eorum sunt eadem δε adhuc eκ ponam disse clis e de na renisam .Riiς est inter ea, qn narrabo iuvamenta membrorum officialium. Sed i ra cerebri carnis dus sunt species, sicut dictum est,& Arist. dicit super has duas, quia sunt ide. 3 d ii instrumenta sensus tactiis, proprie stantia cum eo, sicut stat oculus cum visu. & c. 9. PpQ demonserat hoc,quia sensus simple κ non inuenitur nisi a corpora simplici, & Videtur
ri m neruus est seminior carnis in hac apprehensione ad temperadum spiritum senuis. qui mittitur a corde.& ista fundamenta necesse est ut Medicus a nobis recipiat. Ac nos dicimus de sensu Sc motu, P Una ere rebus , a qua est eorum perma. oentia ,sunt cerebrum Z nerui. Sed una species carnis, quam Gale. vocat musculosam est unum eκ membris officialibus, dc in illo est virtus primi motoris. Propterea cr, istud est illud,quod mouetur e N se per hanc virtutem. & non mouetur per aliud membrum,quod ipsum moueat. quia, si per aliud moueretur,hoc induceret nos ad inueniendum corpus aliud.quod movebitur eκ se.alias res du ceretur in infinitum, quia nullum corpus mouet nisi moueatur. 5c est necesse.
res quiescat apud primum,quod mouetur a motore immobili . & hoc prohatum est in Naturali Philosophia. Et haec species carnis apud Gal.est instrumentum motus localis .loquemur de ea , quando loquemur de membris officiali hus. Sed caro spongiosa inguinum, de labascellarum est facta propter expulsionem
seperfluitatum. Et non est multum longinquum ad credenda, multa eκ carne non sit facta nisi ad implendu loca vacua,& ad defendendu. Et in summa istud est simpleκ membrum, in quo communicant omnia animalia, sicut cor est menthrum officiale, in quo communicant omnia animalia. Et sanguis manifestum est. v non fuit factus nisi propter unam duarum rerum: aut propter dandum nu/trimentum, sicut sanguis qui est in hepate, Sc in venis, quas optuatur Medici ut C nascantur ab hepate:aut ut sit vehiculum spiritus, Sc caloris. de iste est sanguis arterialis. Phlegma est sanguis indigestus:& propterea debet dici superfluitas
sanguinea,hoc est superfluitas diminuta ut sit sanguis, non superfluitas, cuius se. Paratione a sanguine remaneat sanguis completus, sicut a cholera. Ac melancho lia. ergo si ita est, esse phlegmatis suit in corpore de necessitate:hoc est ιν impos isibile est cibum conuerti, nisi eκ eo generentur superfluitates phlegmaticae . Et potest etiam cum hoc, I, sunt in ipso alia iuvamenta,quia humectat membra. Madaptat ea ad cibandum , & quasi est sicut cibus prs paratus eis , quando cibus tardatur eis. Sed melancholia, dc cholera sunt primo & per se in corpore proopter necessitate: iuia cibus chylosiis,qui vadit de stomacho ad hepar non posset digeri, ne c eme sanguis,nisi separentur ab eo istς due superfluitates. sicut mullum non potest esse vinum, nisi separentur ab eo diis superfluitates. una prona dc terrestris,& alia subtilis. Et propterea ordinauit natura eis propria membra.dc nafecit sic phlegmaii.quia istet diis superfluitates non habent aptitudinent,ut ponsit esse e N eis aliqua pars membri aliquo modo: quod in phlegmate bene potest esse. Et apparet etiam cum hoc, lx natura non praeparauit litas, ut essent instrumentum seruiens virtuti nutriciuae per viam electionis boni. quia bursa fellis habet unum meatum ramificatuni qui aduenit intestinis superioribus . dc parti.
47쪽
ideiri opus, quod facit in intestinis. Quia hursa fellis mandat per hune meatuna
intestinis parieni cholerae Quae moueat ea ad e N pellendum superfluitates,& la est quasi abstersionem. Et sim liter splen habet unum meatum, qui tangit os storri achi de mittit ei partem paruam melancholiae ad pungendum illud,& ad mouendum appetitum cibi: quia illa operatio prouenit a rebus acetolis.& multa verba dicta sunt tu aliis libris: sed non e N pectes e re me, Ut laborem ad narran dum ea. Sept viilitas in corpore fuit, ut calefaceret, sicut cir bum, diaphragma. Et sepu est superfluitas sanguinis cocti, a quo cibata sunt membra . Et propter hoc qn est in corpore temperate significat magnam sanitatem. quia lignincat su per honitatem nutrimenti. Z in non inuenitur in corpore, significat v non est hona di estio: Quia non est superfluitas , quae venit a bona digestione , hoc est calida & humida. Et necessarium illud est ad implendum vacuitates etiam visiohrorum. sed quando multiplicatur in corpore, signi licat super malam dispositio nem. quia multi 'ado materiae nutritius. quc est sanguis, est comi ersa in se pum:& tunc in frigidantur membra δc moriuntur, quia D hac supernuitate non ensensus 8c perduntur membra sensibilia, quando multiplicatur super ea . Pilom capitis superciliorum,& palpebrarum iuvamentum est ut defendant.& hoc est manifestum . quia videmus ιν pili capitis defendunt cerebrum a frigore,& calo re:& superciliorum,& palpebrarum adiuuant ad defendendum oculos a rebus extrinsecis. Sed D: Ii subascellarunt,& pedum, & multi alit, qui sunt iuperlicie corporis,quod apparet e X cis plus est e X necessitate materis: eo v generatur piCotraGaz lus ab uno vapore fumoso adusto secundum Gai. Et hoc indiget specu latione. ut ita videtur palus sit corpus e Niendibile, siccum, & tale est luperfluitas cibi sicci; quando nimis coquitur, durante in illo ad ml Atione pinguedinis. ergo non est ille vapor , cuius sit aggregatio partis supra partem: sed est corpus continuufortis continuationis, eκ tensilium , crescens in longitudine . Et mihi videtur crnatura adducit istum vaporem, ut sit materia pili, ad hoc ut pilus trahat illam malam maret iam eκ corpore ad mudificandum ipsum per hoc, licui tu vides infimiliter attificialiter faciunt laboratores terrς qui quando volunt ut ipsa fluctim et, seminant semina. qus hahent attrahere partem terrestrem adustam. 8c per hunc modum potest esse ut sit iuvamentum corpori. Sed cutis Videtur ene propter dcfendere,& absconitere,& stat foris. sicut sunt cooperturs membris intri illacis. Et spiritus sunt propinqua instrumenta virtutis regillus corporis.& lic ei cendum est in ministratur a quatuor virtutibus, aut quinque, hoc est attractiva,
reten Hua , digestiua, & e N pulsiva,& discretiua. Et adhuc est inuenta alia viristus, que communicat toti corpori, quς regii tua nuncupatur,& sus sit,& unde sit multa dicenda sunt.& postea disputabimus. quicquid sit, ab anima eit .proptereaptiuatio eius est subita mors necessario.
virtutes mi nistrantes. Ide. 3. huius. I 6. &. c. se inqueti i fine.
De tuis amentis membrorum officiaΓium, quae sunt in immenta
virtutis nutritiuae . cap. IX. ET post qua in narrauimus iuvamenta membrorum implicium, nafranis
dum est iuvamentum memhrorum officialium , & uniuscuiusque pariis ipsorum. Et hoc faciemus breuiter,eκceptis casibus, in quibus prolonga di sunt sermones illis,q nobis sunt sit les. Et eligemus eκ his, qliod manifestum ect,& quod opinatur esse magis necessarium in hac arte:& incipiemus a membris, ius sunt instrumenta v:r: utis nutritius . quia haec est virtus ne cessaria prima nostro esse:& propterea fuit corruptio malu operationum mors. Et dicimus secundum Q testificantur senius , v membra disposita ad faciendas operationes istius virtutis sunt stomachus,& sui ministri, sicut os, & instrumeno tactus,& ce sophagus:& post liscin testina,& hepar, et vens,& renes,& splen.& sacculus fellis, & vesica . Primunt iuvamentum oris est masticatio cibi . dc propterea suerunt positi dentes, ut faciant ad hoc conueniens praeparament una dentes quidem anteriores,ut incidant: maκiliatas, ut frangant: molares, ut in i
48쪽
lant. Et scias.* in ore est aliquantula digestio:& homo, quem tu scis , appellateam alio nomine. Oesophagus est meatus, per quem transit cibus ab ore ad O stomachi, & operatio sua non est nisi in dualius virtutibus , quae sunt lactante virtutem nutritiuam, hoc est attractiva δί expulit ita: quia est necesse attrahere ab ore, & eκ pellere ad stomachum. Sc quando ista operatio perditur , moritur homo fame. Et instrumentu in seruiens nature in his duabus operationibus, ne cc Te est ut varietur. Et apparet per anatomiam , ψ oesophagus est compostitus eκ duabus tunicis: unaquς est secundum latitudinem. M alia, quae est secun dum longitudinem. 8c ista,quet procedit secundum longitudinem, quando collioritur,& constringitur,& ascendit ad epiglottidem, tutae fit attractio. 8c illa,qus Vadit in latitudine, facit eκ pullionem, quando aggregatur, δί amplectitur cibuοῦ sicut vola manus aggregat se super res hunaidas , & constrigendo eas e Npel- Iit. Manifestum est i stomachus est locus digestionis in isti cibi eidem ab ore. conuertendo illum in chylum: quia non potest comi ertere ipsum in sanguinem. Et hoc apparet ab eo, quod ininistri sui in hoc opere sunt quatuor virtutes particulares supra dicte. Sed digestio est magis manifesta in tunica carnosa, propter calorem, qui est in ea plus, M propter illud, quod ei aduenit eta arteriis , Sc venis, qus ei adduci. t calorem: δe etiam est suppotitus hepati, ita. ipsum calefa cit, quia hepar est ei circa positum a latere de κtro : Sc splen est ei circa positu*iu latere sinistro, qui dat calorem. Sed attractio cibi, quam facit oesophagua, α meri, fit per tunicam villorum lonaitudinalium , de adiuuat ipsum in hoψ, dest in eo de tunica diametrali angulari. Et ' receptio, dc e X pallio fiunt per tu nicam. que procedit per latitudinem. ideo quia quando recipit cibum, illa Iunica aggregatur super ipsum ab omni parte,quousq; completur digestio; dc digestio ne facta aggregantur omnea sus partes iuperiores super ea in , dc premunt ea in inferius , 3d est e X pullio per hanc tunicam . quae vadit per latitudine: dc habet duas operationes contrarias, hoc ςst eκ pulsionem inferius, quando est facta di gestio: vel superius per vomitum . Sed operatio virtutis discretius non est multum manifesta in stomacho: nisi diceremus q, stomachus nutriretur e N chylo, quia desederaret cibum, dc aggres aretur super ipsit ni,quod ut in eo. de opinio affirmat hoc. Quod si non diceremus, in stomachus nutritur e re chylo,' quare
de deraret cibum,& aggreg retur super ipsum, et cellaret iam cs,quando comedimus , Et si contingat in Vmnia membrum seruiat alteri. seipsum obliuioni non tradit: ergo recipit nutrimentum , Sc utilitate in eκ eo ..Et accidit ut aliqui ex nostris sociis dubitent eκ hoc: quia membra ere chylo nou debent nutriri , nisi post tu in coniterius fuerit in sanguinem, Ac non est adhuc conuersus in sanguinem in sto inacho . Ergo dicamus cp stomachua nutritur ab eo eκ modica re, quς plus ast inritatur qualitati quam quam itati. 8c testificatur eκ hoc, εν sui, uoquiescit iam es, cum comedimus, sicut subito quiescit litis, cum hibimus. Et adhuc non est in conueniens, v in eo lit aliqua pars subtilis, qua nutriatur cito per aliquam humiditatem, quamuis non fit sanguinea . quia tu ytales multa animalia, um utriuntur. licet non habeant sanguinem. Et digestio sat in eo per calidita ictu et
humiditatem primo, Sc secundario fit per adgregationem, quam facit stomachus super cibum, & quia ipsuiu a mplectitur. Et propterea tunc, luanto stomJchus in animalibus est frossior de dqrior, tanto fortior digestio fit. 6c hoc apparet in stomachis volucrum. Et props crea voluerunt quidam Antiquor qm l digestiouat propter costricii0nem aggregatiqnis. δc opinani ut v stomachi volucrum Iroiant sto inacho, sicut suin domachi gallinarum Sc perdicum. quia hoc mem-rum non fuit Potitum in es4 durum & forte, nili propterea quia non habent de tes molares. Sed intestina etiam vide itur e lle Lia i trumenta nutrimenti: quia ipsa non fuerunt iasta prinς ipaliter, nisi ut transeat per ea digestus cibus Hi sto macho per toramen, quod appellatur porta. Propterea cum iacta est digestio in Boinaclio, aperitur locus iste , Sc mitis ur cibus ad intestina : dc interim hepar trahit ab illis succo litatem cityu per Venas, quae attingunt istud.& quando com Pleueris operationes, tunc φκ pellunt intestina superfluitates inferius: & illa est
supernuitas sicca,ergo utilitas intestinorum est bina, Frima, quia iun. vi3, Per
no esset vir tus discretuua, vel eius opatio mulis tum manifς-
49쪽
Dio, de hepatis principae tu in nutriti ira virtute,
quam cibus vadit ab illis ad hepar . Secunda propter eκ pulsionem supersulta.
tis siccς. Et virtus in illis manifest Ior est e M pulsiva. 3c propterea fuerunt ambς sus tunice euntes per latitudinem . Sed virtus a mactatina non est manifesta in eis, propterea non habuerunt tunicam unam in sonstitudine. δί ipsis est virtus digestiua: quia eorum comple Rio est propinqua compleκioni substantit stomachi. Sed illa intestina non habuerunt multam reuolutionem, nisi ut moraretur in eis cibus, donec hepar traκilset ab eis, quod necessarium erat. Et propterea dicit Arist. v animalia habensia paucam reuolutione in intestinis, sunt gulon. Et habuerunt duas tunicas, ut essent fortia: quia sunt via superfit utatum.& etiam quia operatro virtutis empulsiue in hoc est fortior. Manifestum est in hepate. v est immutatiuum cibi ad conuertendum ipsum in sanguine : 8c postea mittit ipla in ad omnia membra. Et propter dominaiionem. quam facii super omnia membra nutritiua,opinabatur Gale. p emet penitus in virtute nutritiua princeps.& ipse nesciint, in postremum nutrimentii est in corde:& in eo prima virtus nutritiua est princeps. Et apparet de hoc membro, tr habet quinq; virtutes dictas, hoc est digestiuam, quando facit sanguinem, retentitiam tempore disestionis, attractiva quando trahit chylum ab intestinis, discreti uam quando diuidit et eognoscit tres superfluitates: hoc est superfluitas aquosa,quam trahunt reiaesta holerica , qua trahit bursa fellis: melancholia, quam trahit splen. Et inueniri virtutem eκpulosiuam affinem virtuti attractius, magnum dubium est.& hic non est locus sus is Iutionis. Et debes scire Φ isti quatuor virtut aut quinque non sunt separatae ab inuicem, sed sunt sicut multi operarii super unum opus:& sunt virtutes , quae suiu sicut instrumenta uni virtuti, quae facit nutrimentum . Ac facit ei cum istis quatuor virtutibus in quolibet membro.& ille in toro corpore da is sunt propter necessitatem unius Virtutis intrinsecs , lus est in unoquoque membro. et hoc est
virtus nutrii tua principalis . Deinceps contemplandum est, si ista principalis virtus est propria in hoc membro ad hoc ut sit ipsum solum princeps membroruin istius virtutis: aut illic est aliud mebrum, quod sit princeps ad ipsum in hoc opere . super hoc est multum necesse disputare. Et dicimus. iam apparer per hoc. quod declaratum est in Natutali philosophia, cu ista virtus nou facit nisi unam partem membri nutritii A W membra sunt composita eκ elementis: Sc cominpositum em elementis non est compositum,nisi per modum temperantis complemionis: Sc comple Nio fit per modum decoctionis: de decoctio per modum caloris: erso nec ei se est, u instrumetum istius virtutis sit principium fortis caloris: quia non est differentia inter illam rem, qus est nobis necessaria ad ella parι is, vel esse totius.& si ita est, ergo de necessitate iste calor est in hepate,& in aliis instrumentis nutritius. Et si ita est, sicut dicit Gale. in non lucrata sint alia mei hraique habent hanc virtutem istunt calorem, cum quo agunt suas operuiones,nili a calore hepatis ergo hepar certe cit princeps ipsoru membrorum: quia nocompletur eis hoc opus nisi per ipsum,& ipsum complet opera sua per se. dc t te membrum, quale est istud, est dignius vi vocetur princeps.& ista est domina. tio, quam diκ erunt tantum authores ipsuin per se habere. Et propterea de rectore agriculiorum di Nerunt et sir princeps eorum : propterea quia seruitia eorum non coinplemur, nisi e N regimine ipsius, M opus illius completur per ipsum. Schoc est in omni specie dia attonis. Dico ergo, utinam ego scirem, si possibile est. Galeno, Sc aliis qui sequuntur suam sententiam, ut dicant . hepar est sulis ciens per se in ista operatione, ipso concedente cum eis, ιν mulis arteris veniat hepati a corde, ius adducunt eidem multu calorem, v si hepar est sufficiens sibi in hac operatione: ergo calor ille est in vanum, de sine aliqua causa. Et si di Ne ritu in iste calor non det be pati, nisi virrutem vitai qm: Uicemus, quid est virtus vii lia,qus est in membris est ne alia virtus, cp virtus nutritiua aut sensibilis de nec nomen viis intelligitur, nisi super has duas, licet accidat ut nomen Vispe tir buatur magis sentibili.& hos est contrarium ei quod intelligitur e re verbis
hominis quem icis . Nec aliud certificatum est eκ 1itis' virtutibus, nili propter earum operationes; nec sunt hic aliae operationes, nisi iiis due, hoc est nutribulis,& sensitissa, iresponderς tui v virtus pulla ulis in sorde est terua virtus.
50쪽
iIIae dicitur victus per se: Respondemus quamuis nos concederemus vobis hoc, cor tamen dat hepati virtutem pulsatilem: quia manifestum est ci, vens hepatis non sunt pulsatiles. Deinceps apparet in virtutes pulsatiles sunt propris cordi, ει ista virtus est propria sua dominatio:& quando dominationem habet cor cahac vi mite quia cum hac virtute dat & partitur virtutem omnibuss membris, quoniam dat M partitur eis calorem naturalem, cum hoc ipsum habet conseruationem sibi per modum flabe Ilationis.& cum ista virtus videlicet pulsatilis, sit illa, cum qua cor dat aliis membris primum nutrimentum , dando & partiendo eis omnes alias virtutes: ergo ipsum debet appropriari de necessitate isti virtu- ei, hoc est nutritiuς a latere, i nutrimentum cordiale, cp ipsum est instrumcntu, cum quo laborat ista virtus in dando nutrimenta. Et si esset alia virtus hic prς- ter istam virtutem nutritiuam, daret aliis metiris. quia impossibile est esse in ali quo membro virtutem contrariam in specie aliis virtutibus, quς sunt in alijs metiris. 8c non inuenitur in alio me bro, nisi in ipso ere iste te me bro principe: nec Galenus, nec alter medicus dicit hoc. Et si ita est, sicut diκimus, & apparet clcomparatio cordis ad hepar sit, sicut comparatio, quam ponit Galenus hepatis ad membra alia: ergo cor eκ necessitate erit peinceps super hepar in hac virt*te.quia hepar non est sufficiens in faciedo per se suam operationem, nisi propter calorem transmissium a corde temperatum in quantitate,& qua Iitate. Et est ie firmarus iste sermo, ut cor sit de necessitate princeps virtutis nutritius quod Galenus, nec alii eκ anatomicis di Nerunt nec crediderunt, v cordi veniret calor ab alio membro, sed est sufficiens per se, sicut conueniens est principi. Et ergo iam probaui tibi virtutem δί calorem per viam doctrint dissolutius. Et si tu videris v indiget cor hep te P P prs Parationem nutrimenti, non est propterea he. par dignit in vocari princeps: sicut non est conueniens stomacho po preparationem cibi ut vocetur princeps hepatis: nec et bubulcus, qui prs parauit cilibu alijs Bubulcis, vocabitur princeps. Postquam declaratum est, . cor est princeps virtutis nutritius : et apparet per anatomia non est in corpore Unum membrum, ad quod non veniant arteriae a corde: ergo cor est dator virtutis nutritius omni hus aliis membris per viam, quam ego superius diκit tibi.& si ita non esset, arateriae essent in vanum . Et adhuc non fuit visum unquam per anatomiam , Vt transiret sanguis ab eo per venas ad cor. Adhuc san suis, qui est in venis, est sanguis imperfectus, et non est creatus in vehiculum spiritus, nisi sanguis arterialis. Et si diceret aliquis homo. . in edicus no habeat necessariam hanc iliquisitione dico in habet inultum neccisariam . & hoc in futuro melius explanabo. Et qd Galenus vituperauit A nchigenem, quia curabat virtutem memorialem cum medicinis cordialibus credendo ip esset transmissa a corde: Sc dicebat, si credis crvirtus memorialis sit in corde, quare non apponis ventosam super ipsum. & sit intentio tua in medicando ipsum. Et ego dico sp hsc est una reprehensio, quae est in agis vituperabilis, quam verba Archigenis, secundu in declaraui huculqοῦ, dc declarabo deinceps: quia cor est princeps omnium membrorum . Et fuit locus eius in medio: quia hic est locus regis: ad hoc ut sit regimen huius propor . tionatum aequaliter omnibus suis circunferent ijs,et ei iam ut melius custodiatur. Et propterea fuit circu positus panniculus grossius, ut circundaret ligamentu fuit. Sed nutrimentum ςordis est eκ vena, quae coniuncta est inter he Par ipsum. Cooperimentum, quod fuit positum super auriculam cordis, fuit potitum ut ape riatur interius, ad hoc ut sanguis possiet ingredi ad ipsum, et postea clauderetur Placte. Sed auricula,qus est in alio latere, hoc est auricula Uene, quς prouenit ab ista camera ad p ilmonem, secundum opinionem qRorundam fert sanguinent ad nutriendum pulmonein quia non sunt Veiis contimiars cum illo. sit cooperi menta, ius super hanc a trisulam, ordinata fuerunt Ur aperirentur e Nira, non intus, ad boc ut sanguis poliet e X ire per eas ad pulmonem. Sed uni duarum auis
icularum, videlicet qης est in camera sinistra, hoc est o* arteris magias , non fuerunt ordinata tria coopertoria, ut aperirentur ab interiori parte ad eκtra, nisi ut iret sanguis & ipiruus ad arterias &. non rediret:& alia auricula,qus est in hoc
ἔλαr est os arteriae vens, quae venit ad pulmone,' in arier hi fit euciatio