장음표시 사용
71쪽
α quando sparginir ealor intrinsecus issciit conuenit tempore magni eatoris . Dqui regit in ateria generatam in illa materia calor eκtraneus : de maxime si sit humida quia humulitas de facili permutatur a rebus eκtrinsecis et quia difficile eukt effici per seipsam. Alius cauta est efficiens per accidens, hoe est frigiditas. quia qn dominat super calorem intrinsecum, eκtinguit ipsum:& tunc generat luper materiam loco istius caloris naturalis alium eatorem e retraneum. Et ibi de claratum est, in ens naturale non permanet in suo esse, nisi qn virtutes agentes dominantur super patientes. Et quando debilitantur istae Virtutes regit tuae. dominantur Virtutes eκtrinsecae, tunc tendit ens ad viam impersectionis. Et causae, quae adiuuant ad generandii calorem eκtraneu illae eaedem sunt cum itis Iis.quae adiuuant ad ere tinguendum calorem naturalem.& hoc fit.qn subiectum est praeparatu ad recipiendum istam generationem eκtraneanusicut sanguis e re quo generatur cholera, qui egreditur a natura in quantitate, aut qualitate: aut Propter multitudine sanguinis,aut propter iplius grossitiem aut viiscositate. quia per hoc refrigeratur ealor intrinsecus,& eκtinguitur, sicut faciunt multa ligna hutnlda,quando ponuntur super ignem. Et et oppilatio porora adiuuat ad hoc: quia resistit euentationi caloris intrinseci. 8c accidit hoc, sicut accidit igni, qua-do non trabet euentationem.qui cito eκtinguitur. vel debilitatur: sicut tu Vides carbonarii tegut carbones cum terra,vt ignis non transeat per omnes paries carbonum,& faciat eκ eis cinerem.
De generatione Febris cholerae festariae. cap. IIII. ET postquam declaratum est uniuersaliter quid sit labris. dc uniuersalea
causae suae generationis, dicendum est quomodo generatur febris choseorica quae dr seliaria. Et dicamus v fortior causa in generatione istius febris est. qn dominatur compleκio sanguinis in caliditate δί siccitate. Et habet praeparationem ut generetur in eo talis calor, ut propter praeparatioanem superfluitatum tertiae digestionis,quae est in membris: sed prostities. de visscositas,dc oppilatio venarum non imaginantur in operatione istius febris. nisi diceretur in cholera vitellina secundum illos,qui dicunt contra Galenum : aut Propter quantitatem suam. Et debes scire . non est in homine cholera absoluista,tia ut sit pars membri hominis eκcepta cholera quae stat in sacculo fellis se cundum quosda sed natura e N pellit eam a mehris sanguineis. qn separatur ab eo. sed propterea est impossibile opinati m lsubiectum febrium se hariarum sit cholera absoluta: sed est sanguis . aut humiditas, in qua dominatur cholera. Et propterea potest recipere digestionem,& reuerti ad suam naturam: quia n5 de nudatvr a sua forma specifica. Sed qli separatur ab eo cholara absoluta in contio snenti eκpellitur a natura. & si separatur ab eo res, quae habeat possibilitate recipiendi digestione, nutrientur eκ eo membra. Et non est possibile ut cholera recipiat aliquam digestionent.quia nor est possibile illi rei, quae transiuit termi num decoctionis, ut redeat ad rerminum decoctionis: sicut non est possibile ut assum reuertatur ad eliκum.nec et in ea est aliqua pars, eκ qua possint membra aliquo inodo nutriri. δί dico hoc de naturali. sed si sic de naturali, quanto plus
de non naturale Et illi qui solum sunt Medici, qui dicunt ' cholera est cibita
alicuius me inbii, sunt qui dicunt in uuatuor humores sunt elementa membror5 consimilium. Et ego nolo laborare plus in quaestionibus eum eis Vluia ego declaraui hoc perfectae in libro Sanitatis. Et propIerea quia calor eNtraneus Seneratur in humiditate, tuae est eκtra naturana cum debilitate caloris intrinseci: dico Cp non cst cir ere cel Iu Raturalis caloris, sicut opinatur Galenus in multis locis . Sed propterea ui humiditas est vel ,κ ad putrefactione: propterea quia ea lor in trinsecus plus laborat ad ipsius corruptioue: quia illa no nabet a se rem,qus eam cosumat. Et si c5fiteretur Galenus, v ois calor eκ tranens esset putredinalis, caderet pericula magnu in dictis Arist. .ppterea quia quilibet calor eritraneus fit securida ipsum primo,& subitati liter po calore aut frigiditate. 8c qia debilii 'tur cλior uaturalis 4 pter frigiditate, tunc dominatur diu diras, dc utiῆatur c
72쪽
tor intrinsecus in dominando super ipsum,& fit putrefactio calorἔ emranesi
superuenientem. Sed sin causa caloris e Atranei fit a calore, tunc superuenit membris assatio vel co bustio, sed non putrefactio. propterea ergo non est eκ necessu N5 est necertate uto is calor e N traneus, aut omnis febris sit init redinalis,& ma Nime causus. se qd ois fe-α etiam, quando calor eκrraneus generatur in locis, in quibus fit digestio, de in bris sit putre Iocis. in quibus fit pars membrorum in actu,& aggregatur ibi superfluitates emi dinalis . Rente in natura distemperatae similes cholerae in qualitate, aut distemperatae in quantitate, etia erut i uae humiditates,quae sunt in corpore occasione cholars. Maiuleiitae loco dige stionis. Et manifestum est ιν locus maioris digestionis est Iocus digessionis secundae, qui est hepar,& vens: Sc alter est locus digestioliis terris, Ac illa est in meditis. Et propterea spεs harii febriu sunt diis: una lus est in venis,& altera uus est in m ebris, hoc est in locis digestionis tertis .& in libro Prognosti corii declarata est differentia istarum duarum febrium. Et sunt etiam aliae febres, quae sunt appropriatae purae cholerae: & tales eria appropriatae sunt cholerae non purae.& ibi declarabo differentiam unius ab alia.
De Aegritudinibus cholericis localibus. cap. V. ET post qua declarauimus uniuersaliter quo tat febres choIericae r dei
ceps volumus loqui, dc narrare quo fiunt syritudines cholericae locales, que nominatur algua se: in Latino diar a ponemata cholerica:& in Graeco erysiperata. Et dicimusis haec a postemata gener5tur in inebris duo hus modis: uno. qn e N pellitur ad aliud inebrum humor cholericus: Sc tunc poeius quatitate fit dilatatio in membro sed in oes dimetiones. Et propterea dr vel inare, sive erysipelas.& similia sunt coposita eκ morbis cos in ilibus de officia ibus. Et causa eκ pulsionis istius humoris est opter fortitudine virtutis eκ pulsiuae in in chro madante,& .ppter debilitatem eiusdem virtutis in m chro recipi eis te. Et no fit, sicut dictit grossi, pilip psortitudine reterius m ebri recipietis. Veis xu ad hoe natatu adiuuat largitas viaru cu suppositione patietis metiri:& maκ iis me qn mchrsi eκ pellens est superius, dc recipiens in serius: et maκime qn humor est grossus Ac terrestris.& qn fuerit in cineratus,& fuerit in m chro, tunc Propter illius quantitate calor intrinsecus in eo suffocabitur.& generabitur calor e Nira neus in m chro e re traneo: saluo si humor non esset in vitiniitate siccitatis. Et fra postema istud generatur in aliquo mcbro Principali, aut prope ipsum, .pcedet ab eo calor ad cor,& penerabitur febris fortis. & si no erit prope in ebrii principale non laciet febre: A possibile erit ut tendat ad morte. Et alio moilo generatur, qli membru n6 pol digerere cibum qui ei mittitur, nec ipsum permutare in qualitate aut qualitate, nec ipsum pdi e N pellere Nuc materia augmetatur in meishro illo taliter, ut recipiat dilatatione in oes tres dimesiones:& e X tinguitur eius calor naturalis eide me furatus,& generatur in eo calor putredinalis propter rie cessitate materiae eNtuanes. Et istae aegritudines, quae dicuntur erysipelaia, sunt duaru specierit. Una est,quae drerysipelas ruboris. & apparet ab hac specie, ut si miκta cu multo sanguine Npter rubedine qua habet: S no facit in m chro magnil tumore & no cst dolor eius acutus. Aha species dr erysipelas formicularis. Ed in ea plus dominatur cholera: dc propterea inducit pustulas, Sc corrosiones. Et aliquando ista non apparer, nisi in cute:& ali in est ii rea in substantia mem-hri.& illa peior est. 8d potest esse ut fiat in concauitate alicuius membri, sicut insomacho, aut i intestinis, et isder ipsius operationes sine apostemate manifesto.
De Aegritudinibus frigidis O humidis marerialibus. cap. V I.
I Sis c gritudines fiui .ppter phlegma,qa est eκtra natura in qurritate, Ac qualitate. Et caula gnationis istaru sunt opposits causis, e re quibus gnantur spritudines cholericae.& manifestiores istaru fgiitudinu sunt febres phlegmaticς .dc a postemata, quς diar Tinniae. Iod vero plus adiuuat ad gnationem
ritu labriu est oppilatio,quae iis Propter stolauim istius humoris,aut viscosit
73쪽
e em. Et uniuersaliter stt hvi putrefectio per viam esuin Aionis euotis intrinse.
ei: sicut eκ tinguitur ignis a superpositione lignorum viridium.& cum eκtingui. eur intrinsectis, augmentatur eκtraneus in materia eretranea.& ista febris ni e e hoc humore in venis, dc in tertia digestione membrotum. Et istius humotiaeneuntis a natura sunt quatuor species. Una est falsi. 8c est siccior naturali: propterea quia salsugo ei aduenit a substantia terrestri adusta miκta cum aliqua humiditate, sicut apparet in generatione salis. Alia est acetosi xt quamuis sit sicco. eamen est frigidum: 8c propterea quia aceto sitas generatur a frigiditate. Dulce est ealidius, sicut est videli in acetosis seu fithus,qui post aceto litate acquit ut dulcedine. Et vitreε est deterius omnibus: quia habet elim frigiditate multam visco state .Et species febriu phlegmatis diuersificantur secudu diuersitatem halli speeierv. 8c quando nos tractabimus de febribus .tunc de hoc loquentur Iato se quo me. Et species phlegmatis melius recipiunt digestionem φ cholers, secundit u quid a dicunt in recipiunt species cholerc digest ione. Sed febres, ius fiut a pii lege. sunt periculosores febribus choletae propter grossitiem phlegmatis . M
propter oppilationes quae fiunt ab eo,& quia interpoliatio earu est valde hre. Mis secundu .dica post. Sed apostematum phlegmaticoru quaedam sunt, quae fiunt a phlegmate subtili , 8c quaedam a phlegmate grosso: sicut sunt a Postemata, quae nominantur scrophulae. 6c ipsae nascuntur in carne glandulosa, heut in col- a Io subascellis,& inguinibus. Et haec materia, quae est inclusa in apostematibus. est dura valde: dc sunt ere a postematibus glandulosis quae sunt grossitudinis grani pini, vel nucis.& hoc efficitur in locis carnosis. Et istius generis sunt verucae, Sc claui. Sc ere apostematibus malis, quς appropriata sunt glossitudini humorum & eκ euntium a natura quae nominata sunt aduhelati in Arabico.& inuens tur in istis apostematibus substantia similis feci,& stercori,& luto, vel carboni. Et maior pars istorum apostentata composita est eκ duobus humoribus, sciliceteκ phlegi nate, dc melancholia. Et apostemata appropriata proprie phlegmali, sunt apostemata nominata in Arabico cala. dc dicunt thi huius species sunt qua
tuor, Clutosarum mellitarum, vitrearum,& pultesarum Lutosae fiunt eκ phleg
Vid tres spe niale glossis. Melliti fiunt eκ phlegmate putrido habente intus substantia me iocies libro de ita. Et alit dui species fiunt similiter e Μ phlegmate mellito. dc eri phlegmate
umoribus, fiunt,& quaedam a ventositate: sicut accidit in illis,quae fiunt in eviremitatibus hydropicorum:& mulis alis sgritudines, quas narrabimus, cum loquemur de accidentibus,quae superueniunt actionibus, dc passionibus membrorum.
De eausis Aegritudinum frigidarum se crearum mate mlium. cap. VII. FISit tgritudines fiunt ab humoribus melancholicis,qui aegrediunius a flatis
ra in quantitate, aut qualitate, aut in ambabus simul. Sc quae faciunt humo res istos egredi a sua natura, sunt materiae quae sunt similes eis, sicut cibi frigidi 8e sicci, aut calidi de sicci: aut qii eNeunt memhra ah eorum coplere o nibus ad frigiditate 8c siccitate, vel ad caliditate Sc siccitate distem petatam. Et eκeunt et a suis copteκionibus propter res e Niraneas, sicut propter aerem , Me κercitium . Et aliquando accidit a generatione, sicut accidit leprosis. de maior pars talium fit ab iis reditate,aut propter coitum cum menstruata in diehus quos divit Zachatar quia lepra illa a beneficio medicinarum cura non recipit, nisi fiant tempore crisis annorum,quod natura ordinauit. Ac hoc testificatur mirabi, iis Zachara: δί ego eκ pertus sum. Et quando multiplicatur isti humores in cor
pore, splen conatur eos attrahere & nequit, aut DP quantitate, aut ruatam quali latem, aut propter Utrunque,tuc remanent cum sanguine, de vadat ad membra. de quia membra abominant eos, correctionem eorum facere non possunt. quareeκ eis generantur aegritudines difficilis eurationis.Et cholers vigis eNeutis inquatitate a natura sunt diis spes. una est pst adustione melancholiae naturalis: Malia species est en adustione cliolers no nataralis,Et ists species guantur a mul
74쪽
II to calore & intensa siccitate . qua uis remaneant per earum nati: I friguyς, 8d misceatur cum eis calor eκtraneus eκtra naturam multu. Et cr= stgnificat hoc, Lincompleκio earum sit talis, est earum acetositas.quia qn sparguntur super terra. fermentant ipsam.& unaqueque istaruspecierum inducit corrosioneni in me misthris,M ali in fistulas.& maκime quς fit ab adustione cholerae. Et aegritudines. qui fiunt eκ humoribus istis.qusda sunt febres,qusda apostemata. et febriu,quc in eis fiunt, quaeda fiunt iu secunda digestione.& qusdam in tertia.& quod adiutiat generationem istaru est oppilatio pororum cum grossitie humoram,& di facultas digestionis. Et apostemata quae dicuntur scierotica, fiunt eκ melan ch lia naturali & adusta,& aliqua do cancer. sed qus fiunt a naturali, semper ii ne ulceratione sunt,& quae fiunt ab adustione non naturali cum ulceratione.& aI 'quando spargitur hςc materia super omnia membra.& tunc fit lepra. de propterea dicitur, i, lepra est cancer uniuersalis.Et istius dus sunt species. qnia quς da est cum ulceratione,& quaeda sine.& quς fit cum Ulceratione,est de melancholia, quς est e retra naauram.& phlegma nisum,& sanguis secundum quosa reis piunt adustisnem.
De causis Aerriindissu calidari. O hnmidam materialium. cap. VII I.
z Sες igritudines generantur propter eκitum sanguinis eretra natura in qua - titate aut qualitate. Sed eκitus ipsius in qualitate debet dici paucus: quia qH eκit multum,debet attribui sgritudo nomini illius fgritudinis, ad qua declinauit & illi cui dominatur manifeste: hoc est, quia qsi inflammantur nimis. debet attribui cholerae: Se sic de aliis. Et debes scire u egritudines simplices n5 fiunt eκ humoribus simplicibus istis:& maκime eκ illis,qui no recipiunt dige stonem, nec sunt apti nati recipere ipsam. quia quando cholera, Vel melancho lia simpleκ dominatur singulariter & simpliciter, fiunt fgritudines e re eis, quae nullo modo habent curationem, sed nominantur simplices propter huniores in eis dominantes: sicut nominantur compositae, quando apparent in eis, Ac viden tur duo humores, aut plures dominantes. Et maior pars egritudinum, quae gene ratur eκ sanguine, sunt febres. 8c apostemata. Et ipsius labris sunt species duae. Vna fit δpter augmentum quantitatis solii. Sc .ppter illud augmentii quatitatis claudutur pori,& inflammatur sanguis,& fit lisc species febris.& hic febris in suo principio non est putredinalis. Sed si Medicus fuerit negliges in eius curatione, fit putredin alis. Sc lisc species est media inter ephemeram 8c putridam. Et alia species fit propter aliquam putrefactionem. Et febres,quae fiuta sanguine, fiunt in omnibus venis: propterea quia non est sanguis in actu in corpore, nisi in C venis,& non habet interpolationem manifestam. Sed apostemata, quae fiunt eκ hoc humore, sunt quae di tur phlegmone.& fiunt plus propter distemperantia m in quantitate, tuam in qualitate. Et diuersificantur ista apostemata propter maiorem profunditatem & minorem.& quod est minoris profunditatis, est leoti ius. Sed sanguis qui currit ad membrum, si distemperatus sit aliqn in qualitate calida, fit erysipelas phlegmonodes: eo ci, tune est cholericus propter inflam mationem cholerae.& hςc species est pericu tollar. Et apostemata uniuersaliter diuersificantur per diuersitatem membrorum in quibus fiunt.quia quando fiunt in aliquo eκ membris principalibus, necessario sequitur mala febris e & maκlis me quando apostemata est phlegmone. Et aliquando fit phlegmone in sit scellis,& in inguinibus,& in auribus.& quae fiunt in partibus subascellatum,gen rantur e N 1uperfluitatibus transmissis a corde. Et fiunt hs apostemata propter alia apostemata facta in aliis partibus corporis: quia omne membrum habet vix tutem eApulsivam mandantem alteri, Et etiam nut eκ hac variolae, & morbii Ii,dc propterea quia nullus euadit ab his duobus, nisi habeat lisc. Et non potest dici, ut fiant a causis eNtrinsecis: quia ills non tant necessaris in omni homine. α ista fgritudo est sicut naturalis.& propter hoc dicitur,m hcc fgritudo prouenit a mala materia si Na in cibo embryonis. Sc propterea nunt lis fgritudines cia febre sanguinis:quia si sanguis esset nimia coarupius, Palica Posset eN eo mori.
75쪽
De Musis Aegritudinum compostarum mat ruuium. cap. IX.
V debes seire ' ςgritudines simplices singulares,quae dictae sunt. non
fiunt eκ humoribus simplicibus, nisi raro. Sed maior pars aegritudinum supradictaru est coposita eκ pluribus humoribus Uno. Et compositio regitudinum aut est complere ionis cotti positio, aut compositio vicinu alis. Sed compositio vicinitatis est. sicut siquis haberet ah una parte febre clim Iericam,& ab alia febrem phlegmatica & paro Nismi harum duarum febrium essent in una hora. Et febres,quae fiunt propter copolitione comple Nionis. sunt duplices.quaedam enim sunt, Quarum comiκtio est abso ita: δί quaedam conueis Dientius possunt appellari copositae qr mi κtae.& propterea communicat febres in signis dc proprietatibus, quae appropriantur humoribus sinaplicibus. Et haec coplere io,&. positio quae est in humoribus inducit ad multas comiκtiones in numerabiles. Et propterea quia hae duae species compositionis sunt in febribus . possunt tamen inire uiri febres mi κtae . quamuis non sint duarum specierum , sed virtus. & hoc accidit, quando fiunt febres in duobus locis diuersis in corpore. Et manifestior febrium compositarum est hemitritaeus de plurium specierum. Et omnes fiunt e N phlegmate Sc cholera. sed quaeda est, quae est eκ phlegmate in . 'tus,& csolera eκtra: de quaedam est econtrario: dc quaedam est, quae est compo sta eκ phlegmate Sc cholera, aut intus, aut e Nira. Et febres diuersificantu r secudum diuersitatem mensurae quantitatis, aut qualitatis, vel loci humoris, sicut causis, δῶ siciat febris. quae fit e re phlegmate vitreo quae dat calorem 3c frigus simul an partibus eκtrinsecis: sc sicut febris quae habet fortissimum calorem in parti. - . hus intrinsecis, δί in partibus eκterioribus sunt econtrario.& potest esse. ut par ρος 'ς L . tes eκteriores sint multum frigidae, Sc vocatur febris inclusa. Et quc libet istarudu NQyp aegritudinum habet quat Dr tempora, principium, augmentum, statum, de decli nationem. Et principium est tempus, in quo apparet aegritudo in actu, δί natura nihil manifeste operatur.Et quando humor incipit digeri, natura incipit operais xi contra humorem: Sc illud tempus est tempus augmenti. dc dicitur augmentu. quia tunc sunt sortia accideria. Et qui cessat digestio, cedat tempus augmenti, Mincipit status.& illud est lepus, tirquo apparet certamen inter naturam dc humsrem. Et qn natura est fortificata super humorem, Sc ipsum vincit, dicitur tuc e Te tempus declinationis. Et quςdam egritudines sunt, que habent ditatutionem humorii sine euacuatione manifesta, dc sanantur, Sc qiisdam sunt que habet dinsolutione virtutum paulatiin donec moriuntur: Sc quidam sunt,quς habent euacuationem manifestam ad lanitatem, vel ad mortem. 8c ista nominatur vera crisis. Et crisis salubris sunt diis species: una est, lus ducit per suam euacuationem Crius Nix perfecta sinitatem: dc alia est qus relinquit spritudinis reliquias, quς paula-hris due spς - distatuutur de liberantur.& tepore Iongiori si Iutem prestat. Et illud idem sic est in crisimala. Et maior pars criti utii reperitur in febribus acutis, i. quς finiuntur tempore breui. 8c quia crisis accidit post digestio ita, si illa digestio est i me gra dc periecta. erit crisis perfecta: Sc si digestio est imperfecta, erit crisis l5gior.
et digestio copletur Pp longitudine istis secundu co parationc age iis ad paries: qarion in omui iste, quod aduenit, patitur paties ab agcte: qa quodlibet habet te in Pus propriu copa ratione, qua habet ages cu patiente. Sc hoc pol cognosci in Leo hus artificialibus quia me surs teporum decoctionis in rebus artificialibus diuersificantur. Et propterea quia ita est, dc sunt longo ipe cognitς, dc sentititur sgrutudines. 8c virtutes, dc humores: tuccertu est per eAperientia δί ratione naturς. Vt sciatur tua, in qbus fit bona digestio. aut in ala, videlicet dies critici. Sc qa digestio bona est Psecta operatio nature . ideo te pus illud fuit m maiori parte laudabile.sed digestio imperfecta,quia habet latitudine, no veriticat bonitate suarum Tertio de critium, sicut perfecta. Et quidam dicunt. inuentio crisium hoc ordine est Luis diebus creti- na. Sed tu debes scire, P est caula remota, ius Medico tibii est necessaria. Sc caeis Gale. dc propinqua est illa,quam ditaimus,& infra in libro nostro monstrabitnus ronem
76쪽
in hoc. R dabimus,eπempla. Et aliquando accidit mors in prineipso teritudi.
nis.& hoe fit, propterea quia humores dominantur multum super calorem naturalem , M e N tinguunt ipsum propter quantitatem, aut qualitate m. aut propter Vtrunque .Et aliquando accidit in augmento, aut in statu , aut in declinatione.& declinatio in aegritudinibus mortiferis fit a debilitate virtutis, & non a de hi, Iitate aegritudinis, sicut est in salubribus fgritudinibus declinatio propter dominationem virtutis. Et sufficit quod diκimus hucusq: de aegritudinibus materiali hus,& earum causis. ω nunc volumus facere tractatum breuem de aegritudionibus immaterialibus .
De Musis Aegritudinum non materialium in generali. cap. X.
T dicimus, hq aegritudines,quando sunt absq: causa humorum, est locus subieeeti earum de necessitate membra, vel spiritus. Et efficiens pi. Duς res sunt sarum sunt dus res, aut res eκteriores, aut alis aegritudines materiales. efficies fgrs et volumus dicere de manifestioribus ipsaru, hoc est de calidis & siccis. tudinu in
De causis Aegritudinum immaterialium , calidarum Osiccarum. cap. XI. QVia quaedam aegritudinum calidarum & siccatum sunt in spiritu coadis solum: & hae e est febris diei. de hoc fit propter res extrinsecas. 8 est propter quatuor causas, quarum una diuiditur in quatuor partes, quarum qiisdam sunt per se,& quaedam per accidens: θί earum quae Per se sunt, quaedam sunt in potentia, & quaedam tu actu . Et quae sunt in adiusunt sicut calor solis,d ignis, δί uniuersaliter res eretrinsecs caiids in actu. δίquae sunt in potentia sunt sicut balneum in aqua sulphuris . qus calida est in potentia, Sc similiter quae sunt per accidens, sunt sicut illae,quae claudunt poros, ob quam re in accenditur calor in partibus intrinsecis, sicut est balneum aquς alu- Qt antinosae,& similia. Secunda causa sunt res sumptae in corpus, sicut cibi,& Potus calidi potentia,& actu. Tertia causa est corpora,aut animata.corporea,si cui immoderatus motus,&immoderatu e Vercitium: animata, sicut ira,tristitia, sic vigilia,& similia. in arta est propter aegritudines materiales, sicut aposte mala inguinis, Bd titillicorum . & radicum aurium . Et iterum est istius speciei aegritudinis febris ethica . & hic febris est calor eκtraneus fiκus in suhstantia membrorum.& prohibet fieri operationem ipsorum.& consumit eorum substatialem humiditatena.& habet tres species. Leuior ipiarum est, quae accensa est T res spes se a calore eκtraneo in humidi talibus naturalibus & radicalibus, quae eri istunt in bris ethice, substantia paruarum venarum. Et secunda est, quae est in humiditate e re iste: te in carne ipsa: quae quando dis luta est, potest a cibis restaurari adhuc. Et sertia est omnibus deterior,& est illa, cuius calor e X traneus profundatus est in mehris solidis: quia impossit,ile est in eis. quod ab eis resolutum est restaurari. quia mensura viis naturalis est secundum mensuram humiditatis radicalis in quoli het ii ldiuiduo proportionato proportione duplici, secundum in dictum est in li-hro causarum Breuitatis Se Longitudinis viis. Et prima species istius febris vrPlurimuin fit ah ephemera. Sed aliae duae species num pro maiori parte Pro Pter febres materiales humorosas praecedentes,
De causis Aegritudinum is aterialium , frigidar siccarum. cap f. XII.
T Aegritudinum frigidarum & siccarum quaedam sunt. qus appellantur aegritudines sene diutis, hoc est dominatio stigidit iis, dc siccitaris super me bra, E. Piopterea quia ulu ,quod dat vitδm, est calor cum humidi Me .Qu
77쪽
hoc hie igritudo conbingitur cum senibus. sed non est vera initudo, nist quan Ddo fit in non senibus. Sed spritudinem calidam Ad humidam frigidam Sc humiis dam est difficile imaginari. sed calidum simpleN, fulgidum. & humidum,& si cum pomini imaginari. Et nos debemus enumerare, quando tractabimis de re hus, quae isdunt aetiones,& passiones.
De Aegritudinibus membrorum officialium. cap. XI II. ET postquam dictum est breuiter de speciebus fgtitudinum appropriata,rum membris consimilibus,& de causis ipsarum, dicendum est de sgritudinibus officialibus. Et licimus, v iam dictum est in principio primi. quia sanitas membrorum officinium est, 'us est in quantitate qualitate, . re positione,& colligantia: quia hic species colliganiis est inseparabilis.& noreuertitur ad alias species, tuas dirierunt Medici. tu intrat praedicamentum hahitus sicut panniculi, & cutis intrant prsdicamentum habere. ergo tria genera: gritudinum intrant quinq; pr dicamenta, hoc est in qualitate,quantitate continua,& discreta.& habitu, dc ubi, dc habere.& postea inuenitur hic res in qua do, hoc est in prioritate dc posterioritate. Sed ordinatio membrorum officialiui.& prioritas & posteritas plus ponenda est in sere sequentibus pr dicamentis. Et debes scire' aegritudo non superuenit Unicuiq: generi sanitatis, sicut nos Θvidemus in ordine tunicarii oculoru,& in maiori parte membrorum officialia.
quia in illis non superuenit fgritudo ordinationis, hoc est ut prius fiat posteti .
De continuitate, O Solutione continuisatis, Osuis ea s
SBd eontinuitas,& solutio, & caula illarum secunda aIiquam partem all,
Quando possitiit ingredi in genus fgritudinum officialium. sed tenus colli. gantis non intrat in spritudinibus eiusdem per se. Sed aegritudines in Ebrorum sunt he. que faciunt accidere membris aegritudines, litibus altera carari municat cum altera. et cJuenientius est, Vt colligantia enumeretur potius in ea iiiis spritudinum,Quam in genere aegritudinum. Sed genus fgritudinum, quod est contrarium continuitati naturali, lus nominatur continuitatis solutio, est duobus modis. Unus est solutio continuitatis veracis, Sc continuitatis partis cum parte in consimilibus. & hoc genus debet magis attribui consimilibus quam officiali, hiis inembris: propterea quia hic solutio accidit membro officiali eκ parte, qua compositum est eκ membris consimilibus, dc non eκ parte qua est officiale. At Irtera est separatio contiguitatis termini a termino. 8c hec continuitatis soIutio noveraciter appellatur:quia iis c continuitas fit per modum contigui,& per moda penetrationis,& per modum societatis membri cum membro, aut ligamenti. hoc genus solutionis posuimus in genus aegritudinum officialium. de hoc genus communicat coniunctioni & separationi. Et propterea non est solutio continuitatis, ut diκerunt Medici diceres, quia erat fgritudo, ius communicat membris
consimilibus & officialibus. quia solutio est distincta in his duobus modis, quos diκimus. Et propterea quia species sanitatis. quς est in qualitate, in figura. in meantius, lenitate, asperitate,& grossitie, sunt fgritudines istius speciei proporistion ais istis diuisionibus. Et spritudinum, que sunt in quantitate, qusdam iunt in mensura.& hoc est in supernuitate & diminutione.& hoc primo est in consimilibus, ut dictum est. sed Medici assileti sunt ponere in officialibus. Et qusdam peccant in numero.& qtig sunt in numero etiam habent duas species . qus sunt superfluitatis diminutionis. et quedam est naturalis, et qtisdam non naturalis. naturalis. naturalis est sicut superfluitas seNti digiti, diminutio naturalis est diminutio quinti digiti. non naturalis superfluitas est sicut cucii rhitini,qui in leniatur in intestinis, & similes. Et peccatum positionis est sicut distocatio Vnius metiri ab alio, usi alicuius patiis inebri ab alte ,Et aegritudines,quas dicunt Me
78쪽
dici igritudines eolligansit. fiunt en colligantia iliembri ossicialium eum altero
pro parte unius comunicantis cum altero, ficut communicant cor,& hepat cum omnibus me nibris, videlicet unum cum arteriis, & alterum cum venis. & aliquando est colligantia ab uno membro ad aliud proprium membrum, sicut colIigatum est os stomachi cum cerebro per neruum euntem ala uno ad aliud.
De eo li ACHtudinum membrorum ficialium cap. X V.
Locuti sumus breuiter de stritudinibus membrota offlcialium . nunc vois
lumus loqui de ipsarum caulis. Et dicimus'sgritudines. quς fiunt in flogura. sunt propter duas res: quia aut a natura, aut a rebus extrinsecis. Etsgritudo, ius prouenit a natura, est propterea,quia materia est in conue niens. nec apta operationi virtutis informatius, nec instrumento,cum quo operatur virtus insomnatiua, nec instrumentum est aptum ei. A rebus vero eκtrinsecis
est, sicut fit embryoni, quando nascitur, vel quando nutritur.Et aliquando fit me errore Medici quia aliquando credunt rectificare membra . & dislocant ea. uhoe dehes cognoscere in figura membri et figura partium. Ac sic debes intelligore in qualibet fgritudine attributa membris officialibus, in eo v sunt officialia. Et causa stricture meatuum 8c constrictionis eorum est propter dominium stig
ditatis et siecitatis super eorum comple Rionem, aut quia comprimuntur ab aliis memhris, aut propter oppilationem. Ac oppilatio fit, aut propter apostemata, aut propter humorem grossiim, aut Viscosum, aut propter duru lapidem, aut propter carnositatem nascentem in poro, aut propter fortitudinem virtutis retentiuς aut debita ratem eκ pulsius virtutis: quia ob istas causas multa in eis quantitas aggregatur. Sed largitas meatuum fit aut a caliditate de humiduate, aut ab humiditate, aut ab humore calido mordicatiuo , aut propter medicinas vel cibos aperiti uos aut propter debilitatem virtutis retentius. et causa lenitatis est a causis lubricatiuis humidis, sicut ab humoribus mucilaginosis Se similibus. Et causa asperitatis est a causis calidis mordicativis, siue veniant ab humoribus, aut a rebus e re trinsecis. Et gritudines numeri sunt secundum hunc modum. si quod superfluit est secundum cursum nature, fit a superfluitate materis, qui est in membro: & aeκtra cursum naturς, est sicut cucurbitini.& eorum similia,qus prouenisti ab hamoribus eκtra naturam, aut in qualitate,aut in qualitate. Et diminutio prouenit Εκ putrefactione, sicut est casus capillorum, aut propter corrosionem: εc maκi me quando putrefactio est ab humore corrosiuo,aut ab aliqua re extrinseca. δίcausa magni indinis membrorum, quando est membrum per viam naturς,est pst multam materiam membri, Ac propter dominationem virtutis informatius supenipsum. & qn non est per viam naturς, fit propter aliquam superfluitatem spar cam membro.& paruitas membri fit propter paucitatem materis, si est secunda cursum naturς.& qυς est prster cursum natur , fit eκ debilitate virtutis nutriti tis sicut accidit ethicis. Sed caust fgritudinis mali positionis duc flant. Una este κtrinseca. sicut distocantur membra propter immoderatum eκercitium: et sicut quando frangitur panniculus, qui separat intestina a testiculis, aut propter disto cationem ossis anchs. Intrinseca aute ess, sicut humiditas superflua, quς mebra mollificat de Iubricat, ita ut egrediantur a loco proprioisicut accidit in Tirbo. et intestinis propter multam humiditatem aquosam aut lubricatiuam,qus transito meatum,qui tendit ad testiculos.Et causa separationis,& coniunctionis me bratum est dupleκ. Vna propter debilitatem virtutis informatius, aut mal Itiam materis. & hoc nocumentum prouenit tempore generationis & quod i O prouenis a generatione, est sicut carnositas,qus fit inter duas carnostates, quado nascitui caro inter membra ipsa, conglutinantur. Sed solutio continuitatis in membris officialibus est eadem cum ea, quς fit in consimilibus.& accidit hoc,aut proptet aes eretrinsecas incidentes,aut conquassantes, vel eri tendentes , aut λb intrinse-cis, sicut ab humoribus acutia coIrosi,us,aut etaten e nubta qui lλccrRDν,λM. ἶI antat aut ventosiιλιεν ..
79쪽
Aecidentis definitio, I esto tribus
virtutes. Idex huius. c. s. Oppo .c. Q. eiusde . & . 2. de morbis,
i: De Accidentibus Rhementemibus vir uti Nutritiuae in m
DB inceps volumus narrare de accidentibus, quς superueniant actioni bus,& passionibus, & appropriare unumquodq: illorum fgritudini,
qua emergit. Ad hoc cognito , cognoscemus gritudine iam uniuscuiusque' membri. Et dicimus m. cum accidens non sit aliud niu issio actionis. Sc passionis inchrorunt, aut ini pressionis ipsorum, fiunt genera ipsorum accidentium secundum computationem generum actionum, de passionum. Et in scis in libro Sanitatis m quedam operationes sunt, Rus appropriantur anime nutritius,& quaedam anime tensibili. 8c quaedam appropriantur motui. & Rusdam appropriantur virtuti irnaginatius. Se cogitatius, δc memoratius. Et est incipiendum ab accidentibus , quae superueniunt operationibus virtutis nutririus , quia sunt magis necessaris in essentia animalium. Et dicamus, o membra, tuae ordinata sunt operationibus uircinis nutritius,quς dicta sunt in lib. Sanitatis, sunt sicut os. et sophagus, stomachns, hepar, renes, vesica sacculus fellis, & splen . Et istio. e superuenit uniuersaliter membrorum actionibus & passionibus, est tribus modis. Unus est, ut cum operatio membri cessauerit, ut sit propinqua puncto Pri nuationis. secundus, ut sit diminuta a suis naturalibus operationibus.tertius,Vt sit Permutata ad malas operationes. Et debemus incipere in membris nutrit tuis, nutriti uis, stcundum in ordinatur in officiis cibi. Et dicamus V minuitur opera. tio oris, vel priuatur propter ulcerationem,qus ei accidit,aut propter aposte ina, aut Propter putrefactionem dentium, vel propter aliquas aegritudines,quae fiunt Propter aliquas comple Niones materiales. Et oesophagns laeditur aut apclibus que in eo nascuntur,& dicuntur cidalbuata, hoc est synanchia. de fiunt smaiori parte in musculo illius. Et etiam prruantur, aut diminuuntur illius operationes, quando distocantur sponditi colli, & contrahuntur propter apost emat .interius:aut propter humorem nauci laginosum, qiii illuc discurrit in magna qualitate: aut propter res aduenientes ab e X trinisco.& hcc species est propter causam magias suffocat tonis superueniemis pueris paruulis propter humiditate sit aisruna complere ionum. Et generaliter accidit eis species omnis aegritudinis irratae compleκionis materialis. Et etiam veniunt aegritudines propter malam com ple Nionein non nLaterialem sicut testificatur Gal. de iuuene, cui Medici multitvetabant aquam et ipse bibit multam aquam frigida avide una hora asi umpta. Sc periit virtus attractiua,& etiam eΜpulsiva Celaphagi, & non potuit ulterius deo Iutire. De stomacho sunt naanisests quinque virtutes, videlicet digestiua, attractiva retentiva, erepulsiva,& discretiva. ideo fuit necessarium, ut numerus ac- U. cidentilina esset secundum istarunt virtutum. Et incipiamus a digestiua , & dic mus, quia quando deficiet virius digestiua in stomacho , acescent cibi in stoma.cho.& causae acetositatis est frigiditas,quae est inuenta, eo sp hoc accidens prouenit a mala compleNione frigida, siue sit materialis, siue no materialis. Et quc est non materialis,talis est causa intrinseca , oc talis est causa eretrinseca. ergo hoc accidens prouenis a mala complenione materiali. Et causae non materiales
eκtrinsecae sunt sicut res extrinsecs in actu frigids in ipso sumpis aut res frigidet
in potentia sumptς. aut propter multam quantitatem cibi, aut Propter receptio. nem ipsius in conuenientem in ordine & tempore. Sed caust materiales in trinis secs sunt sicut humores frigidi. Et isti humores fiunt duobus modis, aut Vt ge. neremur in ipso, aut vi attrahantur ab aliis mcmbris: sicut a cerebro, quod prooprium est ad spargendum humorem phlegmaticum,& splene, ut spargat humo rem melancholicum. Sed sparso, quς prouenit a splene, quando est in mensura temperata in quantitate et qualitate,runc est operatio naturalis.sed quando egreditur a temperamento in aliquo istorii in , tunc fit acetositas haec, quae dicta est.& quando dominantur multum super stomachum occasiones supradicte, periit ipsius operatio penitus, sicut accidit in fluκu,in quo egreditur cibus, sicut rem
Pitur sitas aliqua Permutatione,qus dicitur lienteria,Lι quando steterint isti hu
80쪽
A mores longo tempore in stomacho, est causa vi qui ruri iri malam compleκion2 frigidam difficilem ad curandum in substantia stomachi. de si diu durauerit, ob
hanc eausam adueniet homini compleκio senet iuris.& aliquando erunt aposternata trigida , quς fiunt in stomacho causa istorum.accidentium : Ac marei me, quando a nostemata erunt sicca et dura. Et Aleκan. dire it,in aceto sitas prouetiua calore. Et tu debes scire m accidens prouenit sicut accidens, quod fit e re vino. quod acescit propter aerem calidum.& apparet ut sit una actio actio accidenta,
Iis,qui substantiali er fit a simili, SI accidentaliter a contrario, sicut in pluribus perscrutari potest,& inueniri.& propterea subtiliter Medicus has res dehet perscrutari ut cognoscat persecte. Et humorum,qui senerantur in sto inacho,quidaeorum imbibuntur in ipso, et quidam sparguntur in concauitate ipsius. Et etiam accidit stomacho propter diminutionem digestionis ventostas. & qua iam is hoc accidens communicet debilitati virtutis retentius , propterea quia stomacbus, quando colligitur supra cibum bona collectione, aduenit tunc hona digestio: Mquando non bene colligitur, tunc calor naturalis non bene dominatur ibi, SI tunc natat cibus in partibus superioribus. M tunc refrigeratur,& generantur V tositates in eo, propterea quia pars superior est neruosa, sicut dictum est .Et sciasu, calor debilis est causa generandi ventositates. propterea quia calor sortis carminat. R dissoluit ipsius materiam ditatutione non manifesta. nec etiam lariis a frigiditas generat ventositatem eo non habet a sui natura, Ut generet Vento. sitatem . Et ab hac mala operatione accidit eκ necestitate permutatio in cibo ad malam qualitatem sumosam, vel humorosam. Et manifestum est Q hoc accidens fit a calore eκtraneo, qui est plus eκtra naturam , qua calor qui cibuni cinsoluit in fumum. & couertit in sumositatentinam ab isto generatur hunior putrefactus, 3c sapor corruptus foetidus, similis odori raphani: ruia ille conivertitur iactomacho ad malam compteNionem. Ergo sgritudines quae fiant ab his, fiunt a mala compleκione calida materiali, vel non materiali.& que fiunt a no m. Yteriali fiunt vel proueniunt a cibis calidis, Sc a rebus eκtrinsecis . materialis fit ab humoribus cholericis generatis in ipso vel missis ab alio membro. & meminhriam appropriatum ad hoc est hepar, vel DL Et quibusdam hominibus est fel tangens stomachum: eo . quidam sunt hahentes meatum fellis ad stomachum, scut splen habet:ac tales homines sunt,quibus cholera in stomacho generatur.& hs c cholera iacua dicitur cholera nisi aequivoce . de hic humor cadit in fundo Romachi, aut imbibitus est in corpore ipsius. aliquando accidunt stomacho il. Ia mala accidentia ab apostematibus,quae nascuntur in ipso, lisc sunt omnia acincidentia . quae veniunt vituti digestiuae. Et virtus discretiua est,quae cognoscit omnes species cibi de nutrimenti,M cognoscit sanguinent a si perii uitatibus. Vt nutriat membrum eκ conuenientiori, M mittat unicuiq: membro quod est ei a C mile. Et istius virtutis non fuit me mox Gal.& separatura, de qua loquitur, non est hic.& est magna differentia inter separativam & discretinam, δί in elle, α tempore. sed lianc habeo ab Abumazare, qui ea iri asserit fortiter.Et non est dubium quoniam ipsa sit in core.& est neccisaria, sicut sunt aliae virtutes. Et ipse dicit in illo libro omnia accidentia, quς adueniunt corpori, quando impediun
tur operationes illius virtutis . Sc dicit m quando debilitantur in stom c .ne. cessarium est ut generentur mali humores in toto corpore: eo ιν non est facta separatio inconuenientis a conuenienti. unde aliquando proueniet in Orphea . Et erit etiam propterea quia debilitata erit virtus lisc in splene, quia non erit attracta cholera nigra ad ipsum. Sed non manifestat Abunia zar per quam comple-κionem ista Virtus operatur, nec sit eius instrumentum, sicut di Nit in alijs quatuor. Et hic est magnus defectus. quia quando volumus reinouere accidensia, qsuperueniunt eidem , dc si non cognouerimus comple Rionem qua laborat, non cognoscemus modos curationis ipsius. Et nos domino concedente debemus Ruin esse declarare, M qua causa laborem infert. tu quando priuatur eius ope ratio,aut minuitur, post haec e re necessitate sequetur debilitas in virtute nutritu ua, quam habet stomachus in seipso, aut ab ea priuatur. quia iam dictum est,' Pstoniacbus nutritui in chrio aliquo modo nutrim ιi. et Ii no nutriretur a chilo,
Vitita se a illae alia a discreti ua. Pro quo vide. o.