장음표시 사용
51쪽
, a cordis. & propterea fuerunt ordinata cooperimenta istius auriculet, ut aperiren- Diut deforis ab intus. Sed quia splen non habet nisi duos meatus: Unus qui continuus est hepati . M alter cum stomacho: & in splene itat spissitudo sanguinis: opinatur m sit factus ad trahendum superfluitatem melancholicham hepatis. ω videtur longinquum, ut sint duo hepata, quia non apparent in eo vens mitis adnuid membrum, B prsa sellis ordinata fuit ad trahendum superfluitatem chole
ricam ah hepate . Et renes etiam sunt membra fers ientia hepati: quia attra hunt aquositatem,qus est in sanguine pet onam magnam, que venit a gibbosi . tale hepatis. Sed vesica fuit ordinata ad trahendum superfluitatem aquosam a. renibus, & coopertura qus est inter ipsam de renes similis cortici. quando humi ditas trahitur ad eam, aperitur,& quando remanet, claudititit, ad hoc ne reuerta otur ipsi superfluitas ad renes. Et scias δί non tradas obliuiom, P unumquodq: istorum membrorum, quς ordinata sunt ad trali edum superfluitatem sanguinis. non trahunt, nisi quia sint sibi conuenientes in cibo : ac etiam cum hoc faciunt iuuante tua quς sunt necessaria. Et propterea in eis sunt de necenitate quinque uirtutes particularςs, Qtiiset attractat tua , δί retentiva, digestiua,discretiua , δίτ ει ε- ai. eNpulsiva supradi,s. Ista iunt omnia instrumenta nutrimenti. Et habes m di, obstiori ' restiones iis sPmmunicant omnibus memoris, sunt diis, videlicet digestio sto, Sq; ης machi.& digestio hepatis: saluo ' tu non ponas sanguini uuam digestionem in ovenis:& si sit, pauca est. Fed insa digestio est,qus est propria pibus in bris
T postquam declaratum est,qus sint instrumenta virtutis nutritius, voalumus declarare instruinenta virtutis generalius. Virtus enim augment itiua non habet propria membra sibi: sed eadem memhra , quc sunt vir tutis nutritiue, sunt et istius. Membrorum gener tionis quς da in sunt, iugsunt propria foemitas. sicut vulva & mammitis,quedam sunt propria mari. sicut testiculi & virga. Sed testiculi fuerunt ordinati ad faciendum sparma. & ideo fuit caro eorum alba & spongiosa, sicut caro manam illarum.& ideo quando c5 uertitiir sanguis, conuertitur ad similituditiem eorum, faciunt ipsum album: smcut hepar conuertit chylum propter suam rubedinem ad ruborem, quia vis est
τesticuli n5 agentis assunt lare sibi patiens suum. Et debes scire ιν istud membrum non est sunt priceps sicut princeps virtutis generativae: quamnis ipsa virtus sit in eo , sicut opinatur virtutis gi. Galen ps quia illud non potest agere suam operationem per se, nisi per spiritum sntiluae, inissuin eidem a corde temperatum in quansitate & qualitate. Ideo apparet 'virtus cordis,qus hunc calorem mensurat, ut postit facere suas operationes, sit principaliter generaliua;& virtus, quς est in hoc membro, est eius seruiens:& si F perma mu habet aliquam prsdominationem,illa est particularis. Sed testiculi, quos diciti ieris no in. Galenus foeminam haberς. gpparet sp non habeant effectum in gen pratione gredityr Ie- euia sperna a mulierum, quod generatur in mul'xibus, in generatione inuentio- heratione, nem nen habet. Et si aliquis vellet dicere admirando: ergo facti sunt in vanum. Idem in pM Respondemus v nec in hominibus mammilis habent aliquam inuentionem in eaphrasi de generatione,& tamen habent eas. ergo debes scire m aliquod iuvamentum est Aialibus . in virisq;. Et si tu dices, Vnde appaxet w spellina mulieris non habet aliquam Ro Prima inuentionem in generatione: dicendum . manifestatur sensu , 8c cognoscitur stph e Aperi argumentum per sensum. luia homo Vider . mulier impregnetur, absq; eo spmento. spermatizet. Et postquam legi libros Aristo.ego quae liui a multis inuberibus de hoc,& responderunt plures in pregnats fuerμnt absq; spermatizatione: &Et vidi quamplures eN iiti. imp Ugnatas,quae fuerant a masculi violatς . Et vicina quaedam mea,de cuius sacra inento confidere multu in bene poteramus, iurat cita loca. uit in anima fila sp imp rcgnata fuerat subito in balneo lauelli a qui calidae, in Esc pars us quo spermatizauerunt mali homines,cum essent balneati in illo balneo. Et egonqe ibi, Sed perscxutal fyi unum librum, quem fecit Auemcladis de spermate; & inueni
52쪽
A eum qui dicit in hoe polithile est esse. 8a reddit de hoc rationem plurimum mi
hi placentem: quia vulva trahit spernia propter una inpropriaim Virtutem, quam habet cum eo a tota specie: dc ad hoc non est necessaria delectatio. o quam be ne placet mihi. Sed illud,quod cognoscitur argumento naturali,est, i si sper. ma mulieris posset facere hanc operationem quam facit hominis sperina r ergo peneraret per se foemina,& homo non esset necessiarius. in quo nec esset opinandum. haec operatio diuidatur in illos in quantitate, hoe est ut sperma muIie ris faciat aliqua imembra.& sperma viri aliqua.quia quamuis membra sint multa .illa sunt unum in uno principio,quod est in eis: & dator istius principii , qaesticor, ipsum est dator omniu membrorum in potentia.& si esset sufficies mulieris inerma in dando hoc principio: ergo sperma hominis non haberet etiam inuentionem in generatione.& similiter dico in spermate viri. Et si diceretur. Responso . quod aliquod istorum spermatum non facit hanc operationem, quousque non sunt .m,ta ad in ilicem, δί adepta sunt aliam formam 8c aliam dispositionem: sicut non est sifficiens per se acceptum,& per se mel .ut fiat oκlmel, nisi qua nodo sunt miκta simul. Respondemus,& confiteamur hoc, quod compleκionem habent illa duo spermata: δί istud. quod dat eis hanc formam, necesse est ut sit
complens.& ista duo spermata sunt hic loco materiae.& hic non est res , quaen det formam, nisi virtus generativa. & de necessitate est. v membrum, quod ha Dei hanc compleκionem, vel quod facit hanc compleκionem, est membrum, in quo est virtus generativa. Et secundum hanc opinionem esset uecesse dicere, η, virtus generativa est in vulva. Et utinam ego scirem . quae necessitas est sper secunda. malis 6c sanguinis ad faetendum hane operationem: quia sanguis est sufficiens ad faciendum omnia membra,quia ipsa nutriuntut eκ eo. Et postquam ita est, M apparet impossibile, ν sit operatio spermatis mulieris.& sper malis viri una in specie: & etiam apparet prima fronte qν mulier habet operationem in geneo ratione: ergo conueniens est, o operatio unius sit sine operatione alterius a q, sint ambo declinantes in eorum operationibus ad unum finem, hoc est embryonis: ergo quodlibet eorum dat embryoni partem. per quam stat, vel est. Et istae duae partes sunt materia Ad forma: Sc unum eorum est dator materiae , Ac aliud est dator formae. Et impossibile est ut foemina det formam, Sc masculns male oria: ideo quia dator nutrimenti debet de neeessitate esse dator materiae, δί foemiisna est datriκ nutrimenti.ergo debet esse datri κ materis,& masculus dator formae.& sic dixit Arist. Et postquam mulier non habet aliquid de quo possit opunari. sit materia nisi sperma Ac sanguis menstruus:& est manifestum, in sperma est humiditas aquosi similis Eperfluitati riteque solum est simile superfluitati, sed pro certo est superfluitas:& impossibile est, u ere eo membra nutriri poco sunt; quia si possibile elui, sufficientior esset sanguis: qa e N eo nutriniatur memohra: quia non est differentia inter nutrimenti materiam & materiam essentiae: quia nutrimentum est essentia in parte, de generatio esse est in toto, dc materia totius Sc partis est idem . Et etiam hoc testificatur, ii, spernia mulieris non est Idem estina materia embryotiis: quia multae mulieres impregnantur absque spermatizatiose teria generane sicut dictum est. Et iter u vulva mulieris vomit suum sperma.& trahit sper tionis Sc n rna Viri ad se. Quae omnes resistae ostendut,m sperma mulieris est superfluitas trimenti. discurres propter delectationem: sicut discurrit saliua ex ore alicuius famelici, inarta ro. Cum videt aliquem comedentem. Et apparet manifeste m spernia viri tenetiosum agentis. quia membra non nutriuntur nisi per calorem naturalem , qui Quinta r est iii corde:& iste calor est primum instrumentum animae nutritiuae. Et propterea necesse ess ut sit primum instrumentnm virtutis completiuae. Et similiter ne cesse est in spermate viri, aut in sanguine, qui est in vulva, magnam parte istius naturalιs caloris esse in actu.& impossibile est eme hoc. nisi in spermate 4 pter suum calorem. 8c humiditatem. En sanguis, eκ quo generatur embryo, est fano suis Venarum mulieris , qui est in vulva retonius. 8c remotus. de remotus est ut habeat ut se virtutem talem, qualis est ista; eo quia est sanguis indigestus. Madhuc remotius est ut sit in spermate nititiem. vel etiam non est dicendum . caior naturalis sit in embryone eκ se: ideo quia non generatur caloI naturalis
53쪽
Conclustri nisi a calore.qtu est in nun tente. Propter omnes ergo istas rationes n5- e
dendum q, sperma mulieris sit materia vel forma embrionis et sed spernia viri stat loco tormae,& sanguis menstruus loto materiae.& sperna a mulieris no ha. het inuentionem in generatione. Et non est credendii ut sperma praebeat iuua menium sol si qualitate, sed confert in iuuameto caloris quatitatiui. Et propterea non habet Aristo.reprehensione ab Hip.& Gale .u, in muliere. quae in saliadoahortiuit seNta die,& luit inuentum sperina inuolutum panniculo. nec etia Ruso tendum ab Aristo.quo loco erat istud sperma. Et lano v non erat necessaria mraedicina ista inquisitio: iuia magis est inquir dum in Generatione animalii sed nos narrauimus istud hic pro maiori iuvamento. & qui vult scire quaestioones,quae sunt inter Aristo.& Galenum, legat libra de Animalibus. 8 ibi in Gniet illud, quod di κi. Et deinceps volumus reuerti ad illud, a quo fuimus separati. Et dicimus ui primum iuvamentu virgae est. vi iniiciat syerma in matrice:& secundum, ut sit meatus superfluitati aquosae. Et iuvamentum vulvae est, Vt Iocus generationis.& cum hoc sunt alia iuvamenta, ut sit meatus & via superis fluitati sanguinis non cocti, qui gene atur in foeminis: Mest sanguis menstruus. Qui propter nimiam humiditate,Quae generatur in eis eκ paucitate caloris ea rasntrinseci non est sufficiens calor earum ad decoquedum sanguine, qui mittitur ad membra earum.& idcirco e Mellit ipsum natura certis paro κismis per me ais tum huius memhri. Et est compositu multis villis transuersoriis propter virtutereteiuiua quae est in eis:& habet aliquos villos longitudinales propter virtute attracti uani, ut trahant spernia. sed virtus erepulsiva, quae est in hoc membro . magna est:&propterea habet unum villum latitudinalem. Et si tu quaereresviriim vulva habet virtutem immutatiuam, hoc indiget speculati e. quia non potest dictis vulva faciat membra embryonis: sed virtus informa flua ipsa ta An in vulva cit cum calore fi No in spermate .ergo virtus immutativa, quae est in Vulua, non virtus sit im- est nisi loco conseruationis.& ideo cum attinῖit sperma aer, corrumpri compleruionem eius.& per hanc viam potest intelligi l virtus immutatiua est in vulisua. Sed manifestum est v, mammillae sunt ad faciendum lac: propterea in car ipsarum fuit spongiosa & alba:& ista membra habent colligantiant cum vulva. Et propterea,quando materiae propter aliquam causam non veniunt ad vulva, cutiunt ad mammillas: sicut est in mulieribus lactanti hiis,quia non habent mens tua:& si habena parum habent. Et sunt aliquae mulieros, quae non possunt imis prepitari,dum lactant.& iterum cum materiae descendunt ad vulvam. priuantura mammillis. Hucusque di Nimus iuvamenta menstruorum & sperniatis: denis ceps volumus narrare iuvamenta instrumentorum sensus.
De imismentis membrorum UDialium, quae sunt instrimenta sensus in generati. cap. X. I.
Cerebrum creatu fuisse propter senis
instrumento sensus tact . In quo membro fixi sunt sensus, in cerebro, an Incorde.
ctus. Manifestum est v cerebrum no fuit creata. nisi proptor ipsoa. Mproprie Propter Visum, auditum, gustum,& odoratum et & quilibet isto. rum habet suum instrumentum proprium, Videlicet visus ocWlum . audi , tus aures,odoratus nares, gustus lingvam. Sed de instrumentp proprio tactus est dubium . quia Galenus dicit neruus,qui oritur a cerebro, est proprium instrumentum eius, & est dator ipsarum virtutum alijs. membris. & Aristo. dicit mi ilud instrumentum est caro. βt hoc sequitur opinionem, quam habent de cereis tiro. quia Galenus dicit u in eo sunt quinq; sensus,& dicit ' est princeps iiii ut operationis, hoc est i facit eam per se sine alicuius necessitate. Aristo. aute di cit u domini v suum est particulare: quia est in hoc opere servitor dominationicordis posito v sensus fuerint in eo quinque, Vel quatuor. Et nos volumus in culari in hoc,secunda ui speculati fuimus in dominio hepatis. Et dicimus 'a, timnifestu est eκ anatomia in multae arteriae a corde mittutur ad cerebra & fortes:
54쪽
A prohatio . cerebrum in hac operatione indiget corder Sed fi res , qtra iuuatur
cerebrum propter cor per calorem istum, quem ei transmittit, est, Hrtus nutritioua, qua cerebrum nutritur: ergo cor de necessitate esici servitor cerebri in hac re. ideo quia nutrimcntum Sc virtus nutritiua non sinit data in animali. nisi pro pter sensus θί virtutem sensibilem. sed res, qua iuuatur cerebrum Propter cor per calorem, quem et transmittit, est quinque sensus: ergo virtus sensit, ilis primo Ec principaliter est in corde.& ista virtus est sensus communis . cuius esse probatum est fit libro de Anima. Sed Galenus dicit u haec virtus est in cerebro. 8ί Arist.dicit m est in corde. Et si tu quaeris, unde apparet q, cor sit dator cerebra caloris mentii rati in quantitate & qualitate. M secunda v conuenit unicuique sensui eκ sentibus cerebri: Respondeinus cp ratione dehita est. v non est omni calore fit quilibet sensus.quia calor. cu quo operatur varius nutritiua, non est ii te calor, cum quo operatur Virtus sensibilis. Et hoc apparet in dormiente & vigilante. q. ita nos videmus P operatio virtutis nutritiuae est sortior cum nos doro nimus, Sc tunc non est sensus in actu. ergo calor, cum quo operatur virtus sensi hilis non est in sensibus in actu, cu homo dormit. Et hoc apparet. quia quado hamo dormit tenedo oculos apertos, non videt. 8c si non esset, quia reuertitur calor, in quo est visus, per neruum opticum ad partes intrinsecas visus, non esset priuatus. Et scias in una & eade virtus non potest inueniri in potentia Sc iu' astu simul δί semel. ergo postqua manifestum est, si, virtus visibilis vadit cum spiritu visibili,& spiritus visibilis cis calore naturali, quando dormit hamo, non est virtus visibilis in actu. Quia si esset in actn. videret in actu:& non est ita: ergo calor naturalis, qui uiuificat virtutem sentibilem. non est calor virtutis nutritiuae, quando dormiens nutritur,& non videt.& quando in scies Vbi reuertitur,& unde transmittitiit, itinc scies de necessitate locum virtutis senius communis. Sed mihi videtur prima fronte, in a corde transmittitur iste calor, Mad illud reo uertitur. Et propterea sunt calidiores partes eκtrinsecae, quando homo vigilat. Ec operatio virtutis nutritiuae est fortior, cum homo dormit,& corpus cst frigidude foris. Et nemo de hei dicere in ortus istius caloris, cum quo stant f nsus oc Vigilia, generetur primo in cerebro: quia cerebrum est membrum frigidum,& nervi membra frigida, dc in maiori parte eorum apparet manifeste frigus : ergo incredibile est ut calefaciant corpus. Et adhuc de ratione apparet, quod calor qui est materia animae nutritiuae, & calor qui est materia animae seniihilis, est unum loco sibi ecti, vel unum in situ: et non est duo loco subteisti, nec in duobus diuersis membris etiam duo. Quia anima nutritiua quae est in embryone, est Prs parata recipere anima sensibilem, Sc stat cum ea loco formae ae finis: Sc nutritioua est ei loco materiae: ideo f sit receptio in illo loco de necessitate, qui praepara ς tus est recipere. Et manifestum est . anima no est praeparata recipere, lusi in loco sui subiecti & sui situs, qui est calor naturalis. ergo receptio animae ad for mam sensibilem est de necessitate in hoc loco. Ideo ergo res unita ab his dua/hus est Unu loco subiecti, vel situs: quamuis non sint unum in aliqui duarii figuraris, Vnum simpliciter, hoc est unum numero,& unum definitione. Sc haec est nobilis sententia, qua dedimus. Et postquam ita est,& etiam apparet q) calor, cu quo reguntur sensus, est calor cordis: ergo Virtus,quae regit sensu ui commune est ibi. dc cerebrum est seruiens istius virtutis, sed ipsum cor est princeps istius vitiuus veraciter: quia dominatur super his i hac perfecta dominatione. Et nos potui itemus probaste has res magis per viη dedio strativa: sed nostra intentio est abbreuiare. Et postqua declaratu est si, cerebru est seruiens cordis,dado ei Virtutes se nubiles per modu, quem dat camerarius regi, ut impleat voluntares suas, quavis re N det ei lyam 'irtutem, propter quam agit: necesie est dein eps scire, Rus est via. per qu seruit ce ebrum cordi: qiua iam declarata est via, per quam eruit hepar cordi, hoc est, quia praeparat ei situ nutrimentum. Et d: clinii quod non In qualibet mensura caloris completur operatio cuiuslibet sensus. Et adhuc apparet ad tensum, 'ν 1 6 indiget for .i calore. quia lariis calor .phibet eos apprenedere sensata eκ trita seca, tu impedit eos, sicut vi emus q= boles. Qui diste per Mihint sorii calore in cerebris eoru , in sgrmionibus acqtis credui audire, M Uide- D α
cora a talis. Virtus est in corde: mensi sinistro Veintriculo. Idein paraphrasi lib. 2. de
55쪽
lenius μ' Quid lanies inid sitis,
te ea quae non sunt.& maNime apparet hoc in sensti tactus: quia fuit intentio in Deo apprehendere quatuor Qualitates.& fuit impossibile ut instrumentum illius esset vacuum eκ eis: quia ipsum est complere tonatum eκ eis. unde fuit laetum in fine temperantiae, ut habeat sensum fortiorem. Et propter haec omnia,quia cor est in fine caloris, fuit ordinatum contra ipsum cerebrum e M opposito ad te. Ieramlum calorem suum, ut sensus possit apprehendere perfecte. Nec fuit posisibile ponere hanc frigiditatem eandem in corde a principio creationis et quia essent diminutae operationes nutrimenti diminutione manifesta. Et m dum voluerit natura lacere has duas operationes in animalibus persectis in ultimitate perfectionis, suit positum cerebrum contra cor. Sed animalia, quae dicuntur spo. gia marina,& multa animalia bruta non videntur indigere eerebro,& speciali ser neruo magno, qui oritur a cerebro. & propterea ii incideretur aliqua pars illius animalis, posset uiuere, δί nutriri.& crescere, donec rediret ad id quod erat. Et propter hanc causam videmus multa animalia, quae vivunt, cum sint incisa usque ad medium sui. Et istud est seruitium,quod dicit Aristo. 8c sequae. ces sui,& secta circuentrum quae dicitur emensam, idest viator, . cerebrum ia cit cordi. Et fuit ordinatum os capitis ad defendendum cerebrum . Et fuit rois tundum quia figura rot fida est magis remota a laesione: sicut faciunt castellani. qui iaciunt turres rotundas,ut machina non possit eis nocere. Et adhuc, qui figura rotunda plura continet in se: dc etiam est magis apta ad motum con . Rtinuum .
De ianimento fili Dina. cap. XII. ET iuvamentum fili spinae est de geuere iuvamenti cerebri, Ad est
cuilus ligans spondylos. Et postqua declarata est eκ hoc sermone copositio dominationis cerebri,& similiter dominationis cordis,dc decla ratum est iterum . est eius tuitamentum: deinde narrandum est iuvame. tum mςmbrorum uniuscuiusque,quη data sunt his quinque virtutibus.
De propris marmetienissensim T X III.
ED dicimus, caro est proprium instrumentum sensus tactus et propterea
quia illud est menibrum, quod communiςat omnibus animalibus, sicut tactus est serisus communis omnibus animalibus. Et in carnibus per se ctorum animalium sunt sparsi multi nerui ad temperandum cQmple κio nem carnis. 5e quia nerui sunt fimiles commeκioni cerebri, est iuvamentii eoru de genere iuvamenti cerebri.& prupterea membra, ad quae non Veniunt multi Enerui. sunt duri sensus. Et istius virtutis quiddam est, quod coiminicat omnibus partibus carnis:& hic est sensus quatuor qualitatum contrariarui sicut caliditas.
higiditas, siccitas, dc humiditas: δί quiddηm est, quod est proprium uni metiror sicut est quando os stomachi sentit resolutioilem faciam in eo:& iste sentius ap- .pellatur fames Sc siti Sed lames est sensus ve*lutionis iubstantiae grossae. caiiadae Se i eςae: δί sitis est sensus resolutionis snbstantiae frigidae Sc hunudae: ergo sensus proprius est dupleκ. Et sensus capitis membri de titillatione,quam habet in hora ςouqs,isti duo sinu soniaμmerati in ἐς here sensim tactus.
ET lingitae iuvamentum est manifestum, . illa & nerui sei non fuerunt
facti, nisi propter operatiun piri gustiis,quamuli huic adiungatur alia res propter electionem meli0rem, hQς est δd proferendum literas locutiona. Et in radice linguae sunt duς orificia,quae tan sunt carnem 3ladulosam.
quae appellatur generatriri saliuae. Se iquamenium istin uui est. Muciat ni nifestare gustum rerum DPOIararum.
56쪽
De Huamentis oeulorum, O partium siuarum. Cap. X r.
τ manifestum est,m oculi sunt instrumenta visus, & v sunt eompositieκ septem tunicis.& tribus humiditatibus:& sciendum est iuvamentum unicuique ipsoriun. Et apparetmproprium instrumentum illius sensus sit humiditas rotunda,quae vocatur crystallina,vel placialis, aut reticula aranea posita super hanc humiditatem Quia declaratum est in Naturali philo. sophia, in haec apprehesio no pol perfici nisi in corpore pervio, hoc est aere M aqua. quia propter claritate dc peruietatem, quae est in eis. fuit eis possibile reci pere coIores.& no apparet in oculo corpus eκistes in ultima claritate, & luciis ditate natu eκ temperatia aeris de aquae . nisi duo corpora.& non fuit ordinata rotunditas istius humiditatis cum aliquantula deueκiate nisi ut reciperet rerum sensibilium multa quantitatem. Sed aliae humiditates,& aliae tunicae n6 fuerulfactae, nisi propter hanc humiditatem. Et cum deue Vitare modica non est nisi verecipiat a grandinosa:quia vitrea humiditas suit facta ad nutrienda hane humi ditate per viam rorationis.& hoc fuit propterea quia natura sanguinis est temota a natura huius humiditatis. unde fuit necessarium, ut aliqua re mediante fiat transitus sanguinis in primo,ut ipsa adaptentur ad nutriendum hanc humidita, rem. Et albuginea humiditas facta fuit iterum ad humectandum hanc humidi
talem. c ad custodiendum humiditatem tuam ab aere eκtrinseco, & etiam ne tangat viteam tunicam. Sed tunica sortis vocata coniunctiva, fuit ad custodien dum oculum a duricie nerui,&etiam ad ligandum oculum cum osse, Ac etiam Propter aliam utilitatem,quam dicemus post. Sed tunica quae dicitur ferina, tuit sacta ad nutriendum dictam retinam per venas, quae sunt in ea: 8c etiam ut iuuet ipsam propter calorem naturalem per arterias. quae sunt in ipsa. Sed tuu mentu in telae retinae, primum est Videt spiritum visibilem per neruos, qui sunt in ipsa, hoc est calorem naturalem, cuius complereio adaprata est in cerebro.&per duos neruos,qui vadunt ad oculos:& etiam nutrit crystallinam humiditata per viam rorationis,& dat iuvamentum caloris naturalis per arterias, quae sunt in ea. Sed Gaienus confitetur u aranea est ultimitate peruietatis, & lucidita tis. quia colores & formae imprimuntur in ipsam. ergo ista tela est proprium in , frumentum visus, vel per se, vel per adiutorium crystallinae. Et tela vvea dicitur habere tria iuvamenta. Vnum est ut nutriat telam corneam:& tuopterea fuit multum venosa. secunda ut defendat crystallinam a duritio tactus corneae: &Propterea fuit haec tela mollis tantum, Ne disgregaretur spiritus visibilis. & hoe facit propter calorem nigrum que habet, quia natura est coloris nirri ut aggreis Ret. Et foramen, quod est in medio istius telae,non fuit sactum, nisi ut esset forisina sensati humiditatis crystallinae, aut araneae, aut ambaru:quia visus, sicut scis. non fit eκ tramittendo. Sed oculus recipit colores per sua corpora peruia per modum, per quem recipit speculum.& quando colores sunt inrpressi in ipsum,tuite apprehendit eos spiritus visibilis.& hoc ego bene probaui in libro de Sensu Acsensato seκ rationibus, in ii aliquod corporum quibus est compo fitus oculus, est conueniens ut in eo imprimantur colores per nimiam eius peruietatem , ipsit mcorpus est propria instrumentu oculi. Et iuvamen tu te is cornes et ivit ut defendat humore albugineum.& fuit facta clara de subtilis, ut no resistat humiditati crystalline ad recipiendum formas. Sed secundii iuvamentum coniunctivae fuit factum ad mouendu secum musculum, qui mouet oculum. Ista sunt iuvamenta partium oculi secundum Galenum. & maior pars iuvamentorum, secundum P vidisti hic, sunt iuvamenta arbitrativa: scd sine dubio quodlibet ipsorum habet iuvamentum proprium in se.& pars dominans in eo,& suus finis non est, nisi ut imprimantur colores in ipsum.
Tela vvea habet tria iuvamenta,
De iuvamentis inarumentorum Auditus.
Ed instrumentorum auditus manifestum est v, sunt aures. et primum in quo auditus est,est i tuus, qui venit ad eas, qui cooperit foramen auris. Iudio
57쪽
ctum est,m soramen auris non fuit tortuosum. nisi ut aer frigidus noti inii et tali timodo. i, laedat auditum. Et melius est dicere ιν fuit tortuostina, ne virtus auditus fui Ilet laesa a vocibus fortiis imis. Et in summa scias ιν haec figura habuit iuuamentum in recepti e vocis. Sc ideo fictum fuit chartilaginoium. dc vocat uiri est auris tortuosa. Et alia animalia habent hoc pro alio iuua mento, hoc est ut hecipiant voces venientes ab omni parte.& propterea plus regrediuntur soras;
.es: t IT Ahifestiim est instrumenta oclotitus sunt hastis. & fit in animali lius olfacti lihus per viam attractionis.& in non olfactilibus sine aut V ira Aione: sicut in apibus,&in aliis animalibus non habentibus ol factum. Et seclindum Aristo: iste sensus fit in duobus meatibus. qui sunt in naso. & seciuidii Gale. fit in dualiua carticulis sint ili hiis capitibus niam millam:& dicit m propter remotione istius loci indiguit attractione. Et ego dico, ν si ita esset, ut i it Galenias, ergo odoraremus,qua inuis nares essent oppilatae,quando attraheremus aerem per os: Quia palatuni est aperium naso. Et secundum in dicit Auenzoar nos odoramus odorent ciborum . ilia incipiunt digeri in stomacho: erro a contrario non e st probatum, in per illas duas carunculas fiat odoratus . si ita esset animalia inoi factibilia .non odorarent. Et scias m no suis data attractio odoratui, nisi propter una cluaria rerum: aut electione propter me litis: aut grossicie sensus istius in animalibus olfactilibu .Quia possihile esset vaporem euenire a re odorata per se ad virtutem sensibilem propter nimiam suis. tilitatem substantiae & propter naturam suae impulsionis. Sed propterea sp ope ratio olfactionis est una duarum rerum, aut trahendi aut mittendi:& cst imponsibile vaporem venire eκ re odotata tempore itans missionis aeris eκtra. Ehest possibile ipsum venire tepore attractionis: quia aduentus aeris odorati fit magis per modum attractionis, 1 pet modum effusionis: sicut tu vides. ca volumus certe sentire odores, in nos conamur super amactionent. dc haec est causa , pro pter quam fuit data attractio. Et apparet εν animalia, quae odoram sine attractione, habent clariorem sensum μή animalia, qtis odorat cu amactione, sἰcut videmus in formicis 8c apibus: propter debilitatem ipsius sensus in animalimus olfactutis sentitur odor paucus sine attractione,& quasi videtur ut non sentiatur. Hi cum sit comparatio istius sensi is inter hominem & multa eκ animalibus, ea iste sensus diminutus in homine ab illis animalibus, quae indigent in hoc sensit in venado vita suam. & propterea dicitur in prouerbii , p cu ista animalia venantur vita in suam.& hoc est quasi per viam prophetiae, vel diuinae prouidentiae. Et postquam narrauimus instrumenta quinque sensuum, volumus narrare initium eta, quae ficta sunt propter virtutem inoliuanti
De iuvamentis membrorum voluntarii Motur . Icap. XVIII. ET dicimus m viritis,qus lacit moliete aiat, lisc est imaginatiua vel aesti
maliva, tua praecessit virtus cocupiscibilis,& postea ibi co firmatum est consilium, vel ratio po represciitatione rei imaginatae aut s stimars; secilida m declaratu est in lihro de Aia. Ei est necesse perscrutahi in hac vir tute, hoc est, ut sciamus instra. luibus oportet operari. & quot sunt. Dicamus in motus volutari j quida est iptius,& quida est cois. Comunis est motus elidi qui motus est totius corpolis. Sed .pprius est motus cutis horis,& motus oculor ii, Muiadibularii,& duaru nati ere tremitatu,& Iabiorii, Sc lingiis,& epiglottidis. δίmadibule interioris.& motus capitis & colli,& mouis irasi, δέ motus nodi, vel
58쪽
A humeri spatule G hredone. dc motus brachii a cubito in serius. & motiri issctum
notars in Arabico rascelli,& motus digitor v. de uniuscu usq: suaru iunctera rv.& motus mcbroru eκ istentiu in collo, & motus pectoris ad inspirandu, 8c virops,& Uesscs quando clauditur,& motus eκ tremitatis intestini recti qn retinctisces ne e Neat,& myrach, coκae R cruris,& testiti,& pedu, & digitoru pedit. Jssi sunt morus, qui diar voluntarii. Et est necesse perscrutari res,a quibu. Vensui Ouod sit ne Isti motus. Et dicimus m manifestu est per dispositione istorum motuu, in fiunt 'a pluribus uno motore. V. g. motus manus fit a chorda,& motus chordae est a mu volu afri in culo,& motus muscilli est per se,& musculus est primu mobile: & nd est hoc si iistidium
corpus, quod moueat ipsum. Ideo quia omne corpus, qd mouet corpus mobile. 'est a necestitate mobile. Sc ideo est coueniens, corpora,quorum virum mouet alterum.Veniat in fine ad Vnuin corpus, qa moueatur per unam Virtutem motiua inissam eidem,& non .ppter aliud corpus sed propter aliud principut, Quod est in eo: sicut probatu est in Naturali philosophia, v si ita non esses; res protenderetur in infinitum. ergo de necessitate debemus dicere u principium est in musculo. Et quando opinantur Medici ψ motus musculi sit a neruo,opinantur lat.
si in . ideo quia, si ita esset, neruus moueret aut o se aut per aliud, hoc est pn aliud b' -δ . Principium, quod esset in eo.& ideo quia declaratu est in Naturali philosophia. V-
quodlibet mobile habet motorem, δί . ille si est corpus, non moudat nisi mon ueatur,& si motus esset a corpore, res procederet i infinitu:ideo necesse est hie esse motore,qui moueat de no moueatur,& qui sit non corpus. Haec est una ratio, per quam Vr,sp qui mouet primo animal, non est corpus, sed virtus est animae.& cp hoc sit de necessitate in musculo. Et hcc virtus est virtus volutam, in precedit imaginaliua, vel sstimatiua,& confirmatio consilii. Et ideo quia iste motor non est corpus, necesse est ut primu mobile quod mouetur per ipsum, sit corpus, ad hoc ut hoc mobile sit sicut materia. & ipsum erit ei sicut forma: quia impossibile est primu motore in animali,ut sit sine materia .ergo necesse est speculari quid sit hoc primu corpus: & apparet v sit calor naturalis, qui est in no his. Et tu vides, ν qn infriaidatur m chra, eorti motus priuatur. Et est res nota stse, Vna reru ieceptard in definitione istarsi operationum est calor naturalis . Sed iste calor naturalis differt propriis differetiis in quolibet me bro scam ope rationes,quibus appropriatur istud, maκime in operationibus nutrimenti. & de hoc nullus discordat. Sed Galenus sentit v origo situs caloris ist ius sit cerebru,& ad tolli corpus per neruos ah eo mittitur. Sed Aristo sentit ιν cerebrsi sit ser. Ratio primauitor cordis in hac operatione per via,qua seruit ei in sensibus. secundu in dicitu contra Gar. est superius. et in origo istius caloris est in corde. Ei hoc pol videri manifeste, pita est, ut veru est. quia tu vides v nascitur in corpore iter agentis. in vadit, quo non fuerat.& istud mebrum,a quo nascitur calor, & vadit ad totum corpus, est cor. Et propterea qn accidit homini aliquid, quod ipsum terreat, redit calor ad cor & tremunt crura.& por esse . cadit homo,aut no poterit moueri.ergo prima virtus regit tua in hoc motu, & illud qd mensurat calore in quantitate . est de necessitate in corde. Et adhuc,quod Galenus,& omnes alii medici cofiten. Secunda r&tur, v virtus volutaria est in corde.& si ita est,& apparet v animalia no moud , tur, nisi voluntarie: ergo Virtus haec est in corde, & cerebru eius seruies in dado ei teniperantia.Et coe erit cum diceretur de hac temperantia, ut fiat per neruu, aut fiat cu spiritu animali eunte in ipsum . de no est differtita in hoc: eκcepto in in neruis spiritus Malis scd in Galenu no est apparens, nisi in duobus neruis opticis. Sed primu mobile a calore naturali est inu: culus: ideo quia couenies est, . H ecitra calor naturalis operetur in primo, hoc est ut primo moueatur istud corpus, cuna Galanum quo habet similitudine propinquiorem eκ parte caloris, hoc est musculus vipter 'compositionern sua. quin est copositus eκ prima carne simplici, & neruis, a qui .hus nascutur chordς. Sed neruus solus frigidus est multo, & non hahet parte mmilem cum calore naturali.Et vena per se no est digna, ut sit principium istius
motus: ideo quia nascitur a membro non primo. Et de ratione non est v instru . mentum, quod dat nutrimentuna,sit instrumentii motus: quia magis est conueniEsut nutrimenia uat per infrumentum quietis, Nec etia arteria conueniens erit
59쪽
huic motuI:quia est operamκ operationum pulsationum . quae dissimilas x non o
conuenientes sunt motui voluntario: immo est simile visit contraria ei, & sit quasi disposita, sicut res, quae vellet,& nollet aliqu)d simul. Ergo remanet yt sit musculiis primu instrumentu,qd mouet ut a calore naturali. Sed in membris. , quibus non sunt ossa, Sc non sunt ramificata.& sunt parua, musculi ipsi mouent ipsa sine medior& rann ficata mouent ea mediantibus chordis, quae nascutur ab eκtremitatibus eorum. ideoque cu contrahitur trahit illam chordam. 8d quia alligatus est cu e Niremitate ossis, mouetur os suo motu . Et quando mei ah tum hahet duos motus contrarios ad inuicE, tunc habet duo ossa, veli duos musculos in duobus locis contrariis adinvicem: quorum quilibet trahit per se suo tempore Aeprohibet alteri suo contrario. ne faciat operationem suam illa hora. & si operati essent ambo una hora tunc stat aeuualiter membrum & trahit ut secundum una
statum. verbi gratia quando musculus qui est in sylvestri parte manus trahit ipsam, vertitur versus parte sylvestre:& qii musculus. qui est in parte domestica. trahit ipsam versus partem domesticam, vertitur versus illam:& quando trahit tamho simul e Nistit aequalis.& nullus est ipsorum per se, ut tractu suo faciat ipsam verti intus,& eκtra. Et numerus musculorum feeundum Galenum est. ς 29. quora in facie sunt.ης. quorum. .sunt, ut ni oueant oculos,& palpebras,8c I 2. ut moueant mandibula inferiorem,& 9. ut moueant alia membra iaciet,quς mo auentur voluntarie. M in istis sunt musculus occultus subcute frontis , δῆ prodest fortitudini apertionis oculorum:& duo musculi qui mouent eκtremitate nasi, urnusculi duo qui mouet labiu superius sursum,& duo qui mouent labium inferius deorsum,& duo qui mouent ma Nilia. Et musculi qui mouent caput Sc collum, sunt. 23. quida eorum trahunt caput versus illam partem solum, versus qua positi sunt.& alia sunt,qui trahunt caput,& collum. eorum quidam sunt qui trahunt eaput superius.& quidam sunt, qui trahunt ad partem anteriorem. & quida tra hunt ad partem posteriorem superiorem,& quidam trahunt ad de Niram,& quidam ad sinistram. Et nouem musculi mouent linguam. Et 32. musculi iunt pro .pter motum colli Se epigloitidis. Et septem musculi unicuique spatulae. Et rin. unicuiq: lateri,quibus mouetur brachium.& quatuor musculi positi super cithi tum quoru duo sunt intus, qui faciunt ipsum verti versus parte domesticam: Aeduo stant eκtra, ut faciant ipsum verti ad partem sylvestrem:& et .sum in quo libet brachio. io .eκtra,&septem intus. Ac 36. positi sunt super manus. I S. super unaquaque,qui mouent manus ad partem domesticam,& partem sylvestrem, et ad motus pollicis, Sc parui digiti,& volam manus. Et musculi pectoris sunt. tor. eorum quidam dilatant,& quidam constringunt. Et musculi spqndylorum sunt 4s.& octo eretruduntur super ventrem sub ossibus pectoris usque ad umbilicu. α quidam eκ tenduntur secundum longitudinem,& quidam secunda latitudinF. Fre quidam secundum transuersum,qui faciunt inotum ventris constringendi Miaκandi,& iuuant omnes alios motus. S quatuor musculos hahet duo testiculi,& quatuor musculi mouent virile memhrum.& unus musculus tenet os urinae, ne indebite fundatur. & quatuor uiusculi tenent orificium intestinorum, ne steriscus ante tempus egrediatur. Et 64.musculi ad motum coκaruin Sc crurium, Mas .ad motum pedum,& aliquorum digitorum pedum.& aa. aliis motibus digiatorum pedum,& positi sunt super pedes. Isti omnes musculi sunt prima res. quae mouetur a calore naIurali communi,aut ca lore proprio cuiuslihel musculi. Et postquam ita est,cp aliquod nichrum no mouetur iusi per calorem naturale, qui stat ei loco fornas ,& propter calorem qui est in musculo, et ille no mouetur nisi per principium antinget tu sciendum est quid est illud principium, M unde est.& ubi est. fila dicimus Q quando aisociabitur huic,quod declaratum est, quod pei uniuersalem sermonem: hoc est, P virtus, quae facit motum in loco. est anima. Et est declaratum etiam, cp conueniens est, P motus uniuscuiusque corporis fit per virtutem voluntariam finam in membro communi, quod comunicat toti corpori,u sit mobile per se:& per virtute propria voluntarie mentis mem-hris particularibus, quae mouetur per se,& sunt musculi: & apparet sensui, cp in
corpore no est mebrumcquod communicet toti corpori, α sit mobile per se nisi
60쪽
colaemgo virtus voluntaria communis est in corde, hoc est in musculo qui est in eo, & virtutes particulares voluntariae sunt in quolibet musculo particulaaium musculorum. Sicut videmus ιν motus communis vitalis animalium, qui est in .spitalio, habet principium a corde. de iste motus est coniunctus motui eκpir, Nonis pulsatilis. Et propter hoc accidit, ιν pulsus magnificatur per motum . M. minoratur pet quietem. Ergo cerebrum , & neruus non suerunt nisi δd temperandum istum calorem, in quo est principium virtutis voluntariae communis, Mpropriae. Debes scire in non est impossibile hic est e motum voluntarium absqι musculo. sed si est, est propter calorem naturalem, aut proptet rem, quae stat lo,co eius in animalibus, quae non sunt sanguinea, nec musculon. Et sine dubio isti musculi non sunt, nisi in animal thus perfectis. Ideo graue fuit Galeno ad dan dum musculos, qui moueant linguam eκterius,& motus dulici ei membri tempote coitus: ideo quia intentio sua etat omnino, ut morus non esset nisi pet muscus Ios. & non est ita.
De iuvamentsi Anhelitus, O m/mbrorum απι. p. XIX.
Ostquam narrauimus linia metum themhrorum motuum voluntariorum. est narrandum de anhelitu , dc membris suis. Ideo quia Galenus ponit ipsum motum voluntarium. et quia videtur . cerebrum operatur in hunc motum, credit in motus volitiuatius sit in eo.& similiter credidit Q esset in neruo,& credidit falsum, ideo quia iam probatum est, . hoc conuenit esse in membio mobili per propterea aegritudo, a qua prouenit laesio in motu, est primo Bd per se in musculo, & per modum colligam ire incelebro& neruo. inare Medicus debet curare laesionem istius motus. intendendo primo ad musculum,& secundario ad cerebrum & ad neruum . Instrumenta anhelitus sunt diaphragma, pulmo .canna, trachea arteria, epigrottis, Sc vultia. Et priusquam nos tra Aemus de iuvamento uniuscuiusq; istorum membrorum, est tractandum de tuumnento istius operationis, hoc est de anhelitu. Et dicimus in Medici, sicut Galenus Sc alii, visi sunt dicere, panhelitus est propter duo iuramenta. Vnuni ad ventillandum calorem naturalem coidis per attractionem steris frigidi, MeNpulsionem vaporis, qui resoluitur a calore naturali. qui est corpus fui nosum, qui non est conueniens eidem . pro certo istud tu amentum est unum 5c neces alium animalibus calidis sanguineis. sed illis. qui non sunt calida nec sanguinea, non est necessaria hec operatio: sed stifficit eis motus arteriarum,qui venit a corde. δί hoc reputo sicut anhelitum. Sed aliud iuvamentum,quod dicunt essh,est. ut det nutrinientum virtuti intrinsecae eκ aere qui tecipitur restaurando ere spi. titu tantum quantum resolutum est . hoc est falsum.quia impossibile est composituna nutriri eκ simplici. quonia si ila esset, iam inuenitetur animal esse simplereeκ uno solo elemento.& Galenus negat hoc.& propterea dicit 'r aqua non mittit. & propterea dico primum veraκ est. Sed cui eκ virtutibus anims d heat attribui anhelitus, hoc est perscrutandum.quia Galenus dicit, in dehet attribui virtuti voluntariae.& dicit hoc.quia a nostra voluntate est ut anhelemus, et non anhelemus. Et etiam dicit et proprium inst rumentum hulus virtutis est neruus.& dicit Q si incideretur neruus,qui mouet diaphragma, homo non VInes et, nisi tantum quantum viveret strangulatus . Sed alii dicunt . stat virtuti sicut motus pulsus. Et potest quaestionari dictum Galeni duabus talionibus. Una uatu vides Φ anhelamus,quando dormimus ergo non est voluntatius.quia operatio voluntaria non fit nisi cogitatione,& voluntate, sicut dictum est. Alia,quia videmus ψ anhelitus, qui fit improvise, similatur motui pulsuum: ita ψ Hippocrates ponit ipsum pluries loco pulsuum, scilicet tempore, quo non zezrotant mehra anhelitus.& dicit ip denunciat complemionem coidis, sicut de nunciat pul--,incepto non sit aegritudo in inst tumentis anhelitus, sis alii iapientes v
tarius n5, fiat nisi per mu sculos. Videptio de in O tibus iiqdis. c. priO,S . .& primo de locis affectisseκto.& in de motu musculorum.
anhelitus. De iuvame tis anhelitu .