장음표시 사용
451쪽
partis primae tract. secundus .
A ραε super aduentum aegriti irinum significantis,em solicitus in ablatisne est
Hoc quidem prcceptum est uniuersale in hae arte: & hoc est. ν cum quis videbit aliquod eκ accidentibus morborum iam sanis accidisse , ', debet operam dare circa curam eius. Hic autem species signorum significantium tempore sanitatis super futuras fgritudines est alia ab illa specie signorum , qui significat super dominium quatuor humorum. Sc ideo Medici fecerunt de eis tractatum et capitulum speciale. Eκ illis autem signis sunt ista, continuus motus, & iectiga tio laciei. qiis torturam futuram oris prognosticant: & uniuersalis lectigalio totius corporis, lus futurum spasmum nunciat.Ferunt etiam fa, fatigatio sine causa manifesta e X trinseca . & casus appetitus prognosticant futuram labris genera tionem . Sic etiam serunt v multitudo furunculorum seu vicerum prognosticatapostemata futura in concauitatibus membrorum . Et dolor grauatiuus in infe riore parte ventris significat super lapidem . aut super futuram generationem apostem aiunt in illis locis . Et dolores quidem de κtri lateris prognosticant si per oppilationes hepatis , & super futuram generationem apostematum in eo dem .sit ustio quidem urins signi ecat super ulcera vesicς. Et incubus quidem significat super futuram epilepsiam . Posuere ei iam multa alia ab istis, qui reom tulerunt sub hoc capitulo in libris suis. Postquam perfecit sermones sucs super . signa prognostica significantia tempore sanitatis generationem spritudinum in futuro, incipit nunc hic referre signa prognostica tempore morbi significantis saper futuram salutem, aut mortem, Signa. ius in hoc capite reperiuntur,diuiduntur primo in partes duas: quata clarautur, una est lignorum super fururam generationem sanitatis significantium: alia auistem est signorum significantium super mortem futuram . Et proculdubio scieno ita de istis signis est proprie scientia prognosticationis:& sunt illa, qus ponuntur in hoc capitulo.
o Ex scientia istorum Gidebis Medicur , O siciet quis moriatur, retrahets 36ν inde manus fluas a cura eius : sicut etiam uidebit ex scientia eorundem quis euadere debeat, ct eurari, pro tanto notificabit O prognosticabit illud .
Eκ signis his consequitur Medicus scientiam perutilem Sc iuuatiuam. Nam Medicus scit quidem eκ eis quis moriturus sit fgritudine sua cum vocabitur ad curandum eum vn te significabit illud amicis suis, Sc retrahet se a cura eiusde. sic etiam sciet eκ eisdem quis euasurus sit a morbo suo: pro tanto prsdicit curam& euasionem eius amicis ipsitus patientis,& dat operam circa curam ipsius.
Principium huiusscientue e istientia de temporibus morborum, O eo quod 1 6s apparet in eis de d positione morborum . Hi etiam scientia de longitudine , breuitate, O fortitudine, O violentia, debilitate, seu tranquillitate agritudinum , ct etiam de iudicio eius quod debet generari ex crisi in temporibus' morbi. Ηte quidem signa diuitatur diuisione prima in tria peneta ipsorum, eκ quo- rum uno habetur scientia de temporibus morborum , & eo quod apparet in eis eκ signis laudabilibus & illaudabilibus. Eκ secundo habetur scientia longitudinis & breuitatis morbi.& acuitatis δέ leuitatis eius, δέ hoc quidem iv;ella NN
Rememorat io signorum prognosticorum tem pore morbi contingentium.
452쪽
per sortitudinem seu violentiam debilitatem seu tranquillitatem morbi. Sed ere Dtertio habetur scientia eius. quod debet generari eκ speciebus crisis laudabilis seu illaudabilis in temporibus morbi.
De Temporibus morbi. 36 quolibet morbo sunt diuisa tempora , in quorum aliquo eontingit mors , a ct vita vel salus , im sunt principium , augmentum , status. In quoliber
pote i mori contingere . In quarto autem , quod declinatis anellatur , non contingit mors, nisi contingat error undecunq;. In quolibet morbo si lubri sunt quatuor tempora: A in quolibet trium prim rum eNeis, scin princi peto augmento,& statu contingit mors θc salus: verum in quarto non contingit mors, nisi eκ aliquo errore Undecunque contingente. Principium autem erit, in quo contingit nocumentum in operationibus , codebilitas in negociis a eris . Tempus aute in principii dieti est illud, in quo infertur nocumentum natura libus operationibus:tunc enim debilitantur oes operationes patiemis. oc ob hoc HAIedici ferunt si, in hoc tempore nihil digestionis apparebit in urina.
Et hoc quide tempus durat, nec digestis appareat in R I bpo tam J Jmis,fecibus, urina in post Vsum apparet O cognoscitur angmentum ex longitudine paroxymortim febrium, O operationibus, ct accidentibus.
Tempus quidem principit durat, donec appareat digestio in sputo, si sit mor-hus in pectore: aut in hecibus, si sit morbus in ventre: S in urina, si sit morbus uniuersaliter in toto corpore. Cum autem digestio inclidatur, prolongatur qui- a.l. manife dem,augetur seu ' magnificatur paro Nismus febris,dc ipsius accidentia: & hoe statui quidem est lepus augmenti. Et Gal. quide opinatur Φ cii tempus parovisini prot longa tur,& eius initium anticipatur Sc ipsius accidentia, puta calor, & sitis. Se alia ab his eκ accidentibus febrium specialibus augentur Zc fortificantur. significatur si, morbus sit timc ahsq: dubio in augmento et sicut proculdubio cum mi. nuitur & remittitur paro Rismus in tribus prsdictis, morbus e Nistit in declinatio' ne .lSic ei iam e Nistit in statu, cum prςdista quiescunt, nec amplius mutantur in paro Nisino. Veruntamen paroκismus augetur in quibusdam e N predictis. 6c mi nuitur in alijs. Sunt tamen diuisiones multiplices quamplures distinguentes, ., quaS quidem hoc compendium minime hene tolleraret. F
aeto Status vero est , cum post V dictum negocium J perfecta digestis appa-
b v pr dicit rebit , nec parax smi morborum augebunxur , G accidentia in quantitate disponς. aequabuntur. Tempus status est post tempus augmenti: & est, cum iam digestio est perse
' ista 8c completa, nec augentur paroNisini febrium .dc earum accidentia cotquatur. Sc est ac si diceretur, a, prolongatio paro Nimi, Bd hora inchoationis eius sunt es dein,& Hus accidentia uniformia,& squalia.' ' ,dii Accipit etiam morbus diminutionem, et sit interdum crisis perfecta. Vnde eum hoc setium videbitur, prunsicetur pax et salus patientis . nam morae , pestilen- minime accidis in declinatione , nisi errare superpatiente commisse , aut aeretiali ς stomplexionis malae et illaudabilis , necnon etiam omni extrinseco con: -ria eidem contingente. T empus quidem declinationis est, cum incipit mothus minui, cin longitudia: ne paroκismorum, ac si dicereiur, .tunc breuiores solito efficiamur, & in tem rus incboationis eoru suboccupet, de ipsoru in accidentia alleuientur & mitige Mir. In hoc autem tempore perficitur interdum morbi consumptio & destructio
453쪽
Partis primae tra c. secundus. et I q
.A per crisim,& interdum coi sumitur insensibili dissolutione absq; crisi. Vnde cuapparebunt signa, prognosticetur super euasionem & liberationem patientis amorte. Constat enim 's, nullus moritur in declinatione, nis eN errore coni in gente eκ seipso, aut ab assistentibus, aut eκ parte Medici .aut eκ malitia & corruptione aeris, vel in summa ratione eκtriuiscorum accidentium nocivor uni. aso puta ratione timoris, vel tristitiς, aut ratione aliorum ab his eκ accidentibus.&rebus animalibus, vel corporalibus.
Scientia autem nos Dasser quam cognoscimus terminum principii , confert 37a quidem in subtiliando cibum, O diaetam, sicut decer, O in medicando uotinatem eius in augmento . Nam hoc expedit patienti , donec morbus ad satum peruenerit. tunc autem decet Medicum esse solicitum ad pubi iliandum perfecte taetam.
Scientia aut,quam habemus de tempore principii, augmenti, et status,consert nobis ad sciendum artem subtiliandi distam fgrorum. Nam cum scimus mor-hum esse in princip.o tu augmento, subtiliabimus quidem distam patientis: ita tamen, ne inde virtus patientis ante statum debilitetur u cadat. appropinquanote vero statu, subtiliabimus quidem distam in ultimo. Ferum autem v Gal. MB Hipp. abstra Rerunt artem subtiliandi dictam e re cogitatione distantis . aut in stantie temporis status morbi, valde sublilietur dista in ultimo: cum autem val de distabit ingroslatur:& cuin erit medius inter propinquum Sc distantem, me dietur inter subtilem primam & grossam . pro tanto scientia eorum , quibus sta' . tus tempus cognoscitur,est magis necessaria ceteris in hac arte traditis.
Remcmoratio longitudinis,&brcuitatis morbi. . OMnis morbus perficitur in mensura , qme si fuerit breuis , dicitur ac tus , ct hic aut interficis in breui tempore , aut per crisim laudabilem
. termInatur a. .decima quartum Omnis quidem morbus consumitur . 3E destruitiar in aliqua mensura temporis .e N ea autem longa est, & eκ ea est breuis . unde em morbis est quidam leuis motus.& est ille , quem ipse vocat morbum acutum . de natura autem eius Propria est, in celeriter interficiat. aut per crisim destruatur & consumatur. δίhic morbus secundum opinionem Hi p. at: ingit ut plurimum ' nonum diem: eκ quo est maκime acutus ille qui terminatur per crisim in die quarta.
Ipse etiam morbus est citae desionis , et breasium temporum , a serus, et 3 4 periculosius. Hic etiatii morbus est ci:e digestionis,& habet quatuor tempora, si perficiantur: tamen ratione v clocitatis sui motus 8c violentis accidentium eius est auste rus,& periculosus. Vnde patiens moritur e re modico errore eidem contingente.
cognoscitur cutem ex breuitate sui principit: ξτο tanto regamν diaeta
Hic quidem morbus cognoscitur ere breuitate sol principii . hoc autem est in primis diehus stritudinis, cum apparent signa digestionis in sputo vel urina, unde si in quaria die appareat principium digestionis, utpote nubes super urse' nam significabit status sit in septima futura. Non enim punt multum aggravandae eius virtutes, nec es auferendus . 9 375 prohibendus ei cibus omnino a principioinam fio sitan caderet virtus eius: nec
etiam est debilitandus ante satum ipsius .sedes potius prudenter an quantitate reficiendus sufficienti secundum exigentiam sui - itineri . J k viatici Non inquit debet refici patiens in hoc morbo cibo laesione & gravamen vio
454쪽
turi eius referente, nec etiam est subito transferendus a cibo suo: hoe est ci, non dehet ei omnino si bripi cibus suus: nam caderet virtus eius. priusq; morbus ad satum perueniret,& per consequens patiens moreretur Vnde mentiendus est . cibus eius secundum distantiam status morbi, sicut & mensurantur sumptus Weragentis .eκcesius enim & multitudo sumptuum trauant ipsum, & diminutio seu defectus ipsorum non complent intentionem ipsius. Et priores quidem iusserueia patienti .cum Videbant morhum eius terminari in die quarta, r dimitteret omnino cibum, dum viri, s fortis esset: alioquin v sufficeret ei mellicratum. Silanie esset sub tali, nutriebant ipsum piisana colata , ct sine st cibus. Si ei iam virtus esset sub hac reficiebant eum ptisana non colata, sed cum totalitate sua. Cum autem opinabantur morbum non terminari citra decimum quartum, nutriebant ipsum ptisana absque R cibus suis. Si tamen virtus esset sub hac , nutriebant euptisana cum V cibus suis. Quod si sub hac inueniretur, cogebantur ei dare pane - ad comedendum. Et consuetudo quidem vivendi iuuit post in hoc negocio: qm homines illius temporis non sumetiant cibum mulium: Sc hoc, quoniam cthus eorum secundum mensuram legis sumebatur,aut se Item mensurr appropinqua. hat. Consuetudo autem moderna est contraria huic regimini,quantum ad talem mensuram cibi . pro tanto decet ut cibus modernorum aliquantulum augeatur, & potissime in crapulosis,& laborantibus.
MTI Sic autem υideas delauitatem,ct malitiam signorum,ct periculorum dolores fortes, O violentos cum mala dispositione, O casu virtutis,ct ratione
diminuta Opermissa,ita virtus nequeat morbi malitiam tolerare, prognostica mortem eius futuram ante flatum, quam quidem ex malitia accidentium ex morbo cholerico contingentium trognosticabis.
Si videris in patiente signa maligna et austera,quorum relationem faciemus. ἐ' & accidentia periculosa, utpote dolores violentos cum casu Virtutis, & signifi- catione potentis morbi e X malis tigia is,& corruptione rationis, dc cum hoc vi, deas m virtus patientis nequeat pati violentiam morbi: prognostica sutura mortem eius antequam ad statum peruenerit. cum tamen erit morbus in ultimo for titudinis & violentis , morietur patiens in tempore principit. verum si fuerit sub - hoc, morietur in tempore augmenti . Cognosces autem hoc iii genere eκ accidentibus malis & pernitiosis, cuiusmodi sunt accidentia morborum ere cholerarii a generatorum.
Ἀ-jg Ex morbis etiam ea diu duram,o longi temporis, qui chronicus seu temporalis appellatur: qui quidem minime corpus celeriter consitimis O di lotuit, sed aut necat ipsium cum phthisi O hectica , eg ressu sanguinis, aut macie r auspatiens etiam longo tempore curabitur, O morbus per paulatinam dissoluti
Postquam fecit relatione in de morbis breuis temporis & acutis, resert nunec . morbos longi temporis. Vnde inquit, v ere morbis sunt longi, qui temporales seu chronici appellamur qui longo temporis spatio sunt durantes. hi autem mi ni me immutant cito corpora, vel diffoluunt, sicut acuti morbi faciunt: immo quia 'dem aut interficiunt ipsum cum macrore,aut egressu sanguinis , aut dissolutione' virtutis paulatina, aut euadet,& curabitur quis ab eis in tempore longo per din 'solutionem humorum paulatinam, prster in pateat in eo crisis manifesta. Et hoc quidem dedit intelligi, cum diκit: & morbus per paulatinam digestionem, Scdissolutionem consumitur.
3υ cognscens autem ipsium ex leuitate O facilitate accidentium eius, O fia
giditate cuiusdet ex his morbis.
Cognosces quidem morbos istos eκ facilitate accidentium ipsorum,& natura eorum: quoniam sunt morbi frigidi.
455쪽
Partis primat ira c. secundus. a Is
Docet quidem in non in morbis longis,qui non dissoluuntur per elisim .eibeo
tur patiens paruo cibo: quoniam caderet virtus eius.
Inter autem morbos istos sunt alii medii, quorum sicilicet tempora non siunt 3 3 absolute brevia , nec longa. unde cibus eorum in pubtilitate medietur: nee sis
multus, neque paruus. Inter morbos quidem breuis temporis.& morbos longos & chronicos, ratio nem eκtremorum habentes, sunt alii medii in longitudine&breuitate:& ideirco non reponuntur in tempore longo vel breui, sed potius in squali aut te inpe rato. pro tanto docet ut cibus in istis sit inter paruum 6c magnum medius.
C cito quod erisis est velox ct sit bisa mutatio,quae suo tempore ex di cutio late stu malitia accidentium, O pugna existente inter virtutem O m
tam generatur,ut celeriter ad vitam vel mortem perueniatur. Crisis e st mutatio suo tempore subito contingens patienti, ac si diceret ' hiemutatio generatur eκ difficultate accidentium patienti contingentium , & eκ pugna. qui inter virtutem x morbum e Nistit: quς quide mutatio significat mortem celeriter in morbo suturam, si fuerit illaudabilis, aut vitam, si tuerit Iauda, hilis. Vnde transmutatur hoc nomen ad significandum prsdictam immutationEEc diem eius per quandam similitudinem . ac si in ea deberet ferri iudicium seu sententia super victoriam morbi, vel Virtutis. Sex sunt species mutationum in morbis eontingentium . Nam aut negoeia 3τ3 tardantur,aut citantur in eis evnde interdum conuertitur in temporibus breuibus tarpus ad bonum O vitam. Seκ sunt species mutationum.qui in morbis generantur. Vna eκ eis muta tio est, in qua transfertur corpus in breui tempore ad laudabilem dispositionem& sanitatem, ac si diceretur subito. & hoc quidem intelleκit, cum diκit: in temporibus hreuibus. Unde hic est una eκ speciebus crisis,& ipsa quidem est laudis ilior csteris et in ea enim transfertur corpus subito a dispositione illaudabile ad sanitatem cum euacuatione sensibili, puta cum fluκu sanguinis narium, aut sudore, vel alijs ab istis.
Si fuerit laudabile quod praecodit eam, prognosti abii sic super ipsam, sci- 3 licet 'per erisim securam, O laudabilem.
Si prognostica laudabilia precedant crisim, iudica erisim futuram esse lauda- thilem: Ω cum hoc etiam significa ut in quo tempore accidat, & speciem eua cuationis, ius debet contingere in ea.
y autem alia mutatio velox ad praedicta, quae quidem significat mortem. 1 83hi hae quidem vesici malitia est angustus processus Medici 1.nam haee erisis ea
necans, ct pemicissa. Secunda eκ speciebus crisis est veloκ & subita mutatio ad mortem cum eua citatione sensibili. In hauc autem criti est, sicut ipse dicit, angustus procellas Medici: quod quidem de processu curationis intelleκit . unde est ae diceret mnon inuenitur curationis ingenium a Medico. Et hanc quidem crisim praeee dunt signa mala.
Tertia ex praedictis mutationibus ea mutatis tarda, inducens ad di positi nem finitatis curans morbum: non tamen eum crisi, sed potius per dissol
rionem paulatinam in ea contingentem. Tertia quidem species eκ speciebus transmutationis est transmutatio larda. inducans nihilominus ad sanitatem α curans: non tamen cum euacuatione M
456쪽
. - , Canticorum fortibus seu violentis accidentibus, sed per dissolutionem occultam, & insensi. Da philem.& ideo non dicitur crisis. asI Guarta autemspecies praedictarum mutationum ea mutat:o tarda ducens patientem ad interitumnaec sit cum euacuatione, ped potuis cum hectica di φο
uente corpus patientis. Quarta quidem species prςdictarum mutationum est mutatio tarda , ducens patientem ad mortem: nec est cum euacuatione δί di Tolutione subita de sorti. sed potius cum hectica, virtutes patientis consumente .ssa inta autem ex praedictis es inter eas media,cum inducit mortem, O malitiam ultimatam. Quinta quidem species harum mutationum est media inter subito & tarde duce iuem ad mortem . dc hoc, quoniam in hac specie fit primo imperfecta cr i sis subito, consequenter dissis iuntur patientis virtutes in tempore tum latitudi nem habente, donec contingat mors eidem:& est composita, sicut dicit eκ illa quς subito perducit ad mortem , δί ere ducente ad eam per dissolutionem in insensibile .sso Sexta vero perducis ad vitam in medio temporum.
In hac quidem mutatione se κta subito contingente est primo crisis imperse- Ecta, oc consequenter deducitur patiens paulatim ad sanitatem. & est hec quasi composita eta subito transferente patiente ad sanitate, dc e X transferente ipsum ad eam motu,& translatione illaudabili. gyo Hae autem crisio sibi inuicem dicuntur contrariae compositae. Ηφ due crises. scilicet quinta Se setata, componuiuiir, ut di Nimus, eN quatuor' precedentibus. nam quslibet e X eis componitur eκ duabus primis, bona, scilicet laudabilis eκ duabus primis laudabilibus,& illaudabilis eκ illaudabilibus.
ε93 crisis quidem laudabilis accidit inflatu cum perfecta digestione 9 vini
tis fortitudine: contraria vero ei,puta illaudabilis, sit in augmento. Crisis laudabilis est illa, qui accidit in morbis post perfectam digestionem cum fortitudine virium 8c virtutum:& contraria ei est illa, quς accidit in augmento, nam accidit ante complementum digestionis . Rememoratio eorum , quae oportet scire in crisi.
λ Necesse quidem est scire cum speciebus crisis, quarum relatio lacta est, tria super dipositionem ipsius crisis.
Scientiam videlicet de prognosticatione eius, O de diebus criticis 'entiam etiam eius quod significatur per signa nobis significantia , in quam crisiis eciem terminetur,cum perficitur crisis cuiusibet morbi.
Unurn quidem eκ his tribus est scientia, per quam scitur, sit crisis futura. secundum autem est scientia de natura dierum criticorum . sed tertium est scien tia de specie crisis quς debent fieri seu de specie euacuationis, qus futura est incris. 3c hsc quidem scientia habetur eκ signis significantibus ipsam esse futura, necnon etiam ipsam eκ causa ipsius morbi.
' De signis crisim prognosticantibus.
omnis autem crisisprogno ricatur ex violentia accidentium,quae dicimus. Intendit ci= prognosticantia crisim futuram sunt signa, ius refert in hoc loco.
Et siunt permistio stensius,ct intellectus, ct dolor aurium capitis. En signis autem tuturam crisim significantibus est permiκtio rationis, & dυ
457쪽
partis primae trac. secundus . et Io
ri minutio sensus.& dolor aurium, de capitis. huiusmodi autem causa est motus humorum in capite.
Et flux's iacb mae, angustiae sparua famis , seu casius aneritus i mο- sestur laboriosius, ct vigiliarum in iam ia,O dolor in pectore υel collo,ct illa- a W-pauci
dabilis excitaιis a somno cum motu, O rubedine ociauru . Est autem illaudabilis eκercitatio a Dinno, cum eκ citatur quis a somno suo,
Et rendere den:ibur O limatio eorundem in somno ,9 eorundem Percusio, O fortis Iricatio nasi patientis.
intelleκit quidem ιν patiens timet x percutiat dentes suos ad inuicem, prς. ter id co: sue utrit hoc tempore sanitatis.
Et insertam iusi alit at quis V commouendo J cum tibiis suis. Udebia 30s
-rs, Interdum 'gere ea. D κ conniuZHoc quidem ea, a c si diceret, v videtur unum ere eis cum quodam eorum sustere . M hsc quidem omnia signa sunt laboris & angustis eκ pugna naturq
Inte te Sit hoc, cum accidit patienti tussis cum sonitu gargarismatis in guttu te L: o conringente eκ rebus infusis a capite suo ad locum ill viii.
Et pulpitis cordis continua, Obncope, eonatur patiens a lecto μο sum
gere,ct recedere. Intellexit Φ patiens conetur a lecto suo surgere, velut homo permiNtus turbatus,& recedere.
Et dolor gutturis ct meri cum angustiarquaesi perseeueraueris,continget ei Aors 'ncope magna ct furtis.
Intelle Nit per angustiam nauseam, x nocumentum stomachi eiusdem.
Et pu itiis in lateribus O dorso,cum torsionibus violentis, ct fortibus , 4 λ . O continuo dolore Lismachi cum querimoniastimachi vel hepatis. σμι dolor id tibii, Ae
ventris,aut circa pectium,aut etiam in renibus,et vesica,aut dolor fortis cir- costis, da vera' smirramCl vel in virga, aut in matrice, aut in omnibus iuncturis, aut heinctia no-
- . Ο o , cum enti et C quibusdam, aut eλ eis intus:vel exterrus Quicquid retulit hic est per se notum. causa nanque horum accidentium inpatiente generatorum,cum est Ventura crisis, est motus humorum per totum cox ib fie dudupus eius. tunc enim natura eκ pellit humores ab omnibus membris, de mittit eos ouei titio'
maκime ad membra ordinata, ad hoc si, sint meatus deputati ad egressium illius tbidhi. humoris, utpote ad ventrem, machum, renes,& Vesic m. I hepaiiu. cum ergo videbitur augmentum horum acιidentium in die criticaberis p - l . anum
culdubio bonum O laudabicio potissime si prius digentis apparuerit: sin a - 4os
tem erit quidem contrarium manissum. Cum aliquod horum accidentium alicui s grorum configerit.& hoc in aliquo dierum notorum eκ diebus laudabilibus abscissionis sententis de iudicii quora relationem faciet consequenter .& cum hoc signa digestionis prccesserant in . yrina: proculdubio Medicus nequaquam debet e re tali violentia accidentium dubitare sed potius debet patienti δc amicis eius prognosticare, Se significare. sani tas sibi debeat aduenire. Si vero hoc contigerit in die mala Se illaudabili, tu sine digestione, continget contrarium: ac ii dicatur, ut hoc est signum ina-
458쪽
Α' musa quidem eri sis , si sit eorum relatio uera , quoniam Luna v
riar actionem in morbis. Causa quidem casus crisis in diebus laudabilibus computado eos avrincipio morbi patientis cum Luna, si verum est illud quod retulerunt super hoc. quod ideo diκit, quoniam non est honum, causam uel rationem alicuius reddere. priusquam bene constet de eius inuentione.
4 Iam quidem cum peragrat, ct abscindit celeriter circulum siuum , est qui dem ea a eeleris motus mutationis: O fortificatur quidem interdum in .hoe interdum debilitatur.hoc autem notum est in arte Astronomorum. Fuit quidem necessirium, ut operationem istam appropriaret Luns: quoniam dies, in quibus manifestatur huius mutatio. sunt septennarii aut quaternarii: Mnon reperitur quidem aliud eκ astris. cuius dispositio varietur,et mutetur in hoc in septennariis, aut quaternariis eκ situ seu positione ad Solem .priterquam Luna ipsa. cum hoc enim quod apparet, ', ipsa maturet fructus, & segetes in prς dictis temporibus eius, aut actio est nota in maribus M in aquis, δί uniuersali ter in humiditatibus quibuscunque. unde conueniens fuit 'et ab ipsa esset actio μmutationis in digestione humiditatis . Cum autem dieit: & fortificatur quidem interdum in hoc. & interdum debilitatur. intelligit quidem hoc esse secundum distantiam & propinquitatem sui ad Solem in his reuolutionibus, & etiam secundum coniunctionem aliorum planetarum cum ea conuenientium aut disc5- uenientium: quos quidem domini astrorum fortunas & infortunas vocant, seu
Nequaquam est operatio siuae amonis sensibilis in eius iuvamento uel noc mento , sicut quidem est ad sensium uisibilis eius figura ex eo quod in ea ex eo
quod in ea exi iit de claritate, υel lumine Solis.
Actio quidem Lunc est sensibilis. cu apparet eius figura lunaris, ere eo quod ad sensum e Nit in ea de lumine Solis. verum eius actio iuvamento & nocume eo appropriata nequaquam est sensibili. & est ac si vellet dicere φ hsc transmutatio, ins in ea visibilis eκistit, attestatur super illud, quod opinati sunt sapientes astrorum: quod quidem minime sensibile est in ea.
467 Eius autem quarta relucet in quarto eius medietas in sieptima.
Intelligit . ipsius quarta relucet in quaternis , & eius medietas in septenis.& est ac ill diceret in hec est causa quare crisis in quaternis δc septenis eNistit. hoc tamen minime reperitur secundum hunc modum in omnibus quaternis, Mseptenis,& numeratis in quolibet e re mothis a principio ipsius: cum sper possit incipere pati quolibet die mensis lunaris. Unde causa, quare crisis sic fiat ordi i nate in quaternis numeratis a primo die,quo coepit patiens ςgrotare, est quideeκ hoc,quoniam in quaternis morborum reperitur notabilis diuersitas impres- - sionis cum modo ordinato. nam quod ibi apparet eκ hoc est ordinatum , dc deinterminate sic procedit.pro tanto quidem congruit, '' talis impressio sit in eis ab aliquo eκ astris.& quia Luna determinate efficit impressionem in quaternis et ' septenis, congruit quidem v ab ipsa procedunt tales impressiones et non tamen sunt huius diuersis impressiones ab ipsa, ratione quartarum mensis, sed potius ratione quartarum circulorum, quos efficit S describit in motu dierum; quod qui
-a. l. per ino dem notum est ' in reuelatione dierum.
dum reuela' Et morbus quidem minime eontingit nisi ex dispositis,ia , qua debilitati r νψμμm' opus naturae qui si cum auxilio producatur,curabitur quidem patiens, O vi' ' ta prolongabitur: sed si cum detrimento, rietur quidem, O vita Perdetura separabitur. Morbuo non est in patiqnie, nisi eum Luna suerit in malo loco a principio
459쪽
partis primae traci secundus. 2IT
R natIuitatis eius.& est ac si diceret quod talis Iocus est ille. quem attingit in principio aegritudinis sitae. unde si tunc ipla transferatur de eleuetur a tali loco ad Ioca utilia & iuuativa. 8c cum hoc locus fuerit, in quo incipit generatio morbi ipsus pariis malitiae,& curabitur quidem patiens.& vivet. verum si transferretur tunc ad loca mala, ipsa eκistente a principio in loco malo, augeretur de sortificaretur eius malitia. Hoc autem dogma minime est de arte Medicinae, sed potius eκ arte Astronomiae:quae quidem ars debilis est, & falsum est plurimum. quod in ea eκistit.
crifer contingunt interdum in quaternis interdum in septendis. Et si ' quidem bonae sunt O laudabile quibus coniunguntur digestis, ct Prognori catio attestantes super ipsas.
Crises contingentes in quaternis & septenis in principio morbi numeratis sunt laudabiles semper cum prccedunt eas dies indicatiui, idest prognosticates crises consequenter futuras, in quibus iam apparuit, & fuit digestio. Et Hippocrates quidem & Galenus numerant dies quaternarios velut mundi causa. Diiscunt ergo i dies quarta laudabilis est & critica: dies etiam septima est critica. in qua secundum eos terminatur secunda quarta. ipsi enim dicunt v, duc quarte primς uniuntur in die quarta: hoc est dictum v ipsi ponunt diem quartam, fine; de terminum quartae primae' principium quartae secundae. Et die undecima
terminatur quarta tertia,qua quide quartam minime coniunctim numerat cuna secunda. Quarta vero quartam ferunt terminare diem. Niiij. haec quidem quarta coniunctionem habet cum tertia, scilicet cum die. κi. Sic etiam coniungitur
quinta quarta, scilicet dies. N Vii.cum ea, quae ipsam praecedit, sicut patet & secadum Hipp.& Gal.Quarta seκia,i.dies vigesima unitur praeeunti ipsam. secun dum tamen Archigenem, haec quarta est dies. ΜΗ t. nec alicui alii coniungitur. Hi ergo quaternarii sunt dies indicativi,& critici. est autem decentius, ιν quaternarii eκ eis dicantur δί sint indicatiui septennariorum,& m septennarii sint critici. haec quidem est series,& ordo laudahilior dierum criticorum : hoc est. quod crises completae in ultimo x secundum plurimum laudabiliores contingunt in eisdem. Verum gradus secundus praedictorum dierum secundum eos est dierum imparium, in quibus contingit crisis a tertio usque ad Niκ. puta quinti, septimi, noni, undecim , decimiteriti, decim lutiliati, decimiseptimi. 8c deciminois ni. Et constat quidem quod secundum eos in diebus paribus iasi contingit crisis. nec indicatio nisi raro.& si fuerit, erit mala Sc illaudabilis: inter quas quidem se κta erit deterior, adeo quod secundum eum contrariatur septimae. M constat quidem quod septima est melior inter eas. Licet autem crisis tapius accidat in pse κta, quod non sic contingit in aliis paribus, est nihilominus illaudabilis Maustera, non secura de fine hono . Quod autem ere tali actione & impressione contingit post diem. ΜΗ accidit secundum eos in septentiariis, non in quaterna riis. Et Galenus quidem numeraua septennarios a.κκ. Vsque ad κl cum comactione et separatione,quemadmodum fecit de his, quς sunt in primo vicenaris. Et secundum eum quidem non videtur, nec apparet crisis sensit,ilis in acutis post diem. κl. possunt autem morbi acuti crisim suam dii ferre usq; ad diem. Al. ratione stimulationis contingetis eisdem. Sic etiam accidunt crises in chronicis in quatuor mensibus,& in tempore longiori.nam sicut cris es accidunt in die-hus mensium acutora, sic etia proportionaliter contingunt in mensibus anni in ehronicis:& interdum accidunt crises in annis in eisdem.
In aliis quidem ab Hiis nequaquam circuitus O periodi reperiuntur ratio q*sne turbationis dubitationis contingentis in eisdem.
Crises qurdE contingentes in paribus diebus. priuantur & carent determina. t Oratne que seruant praedictg.S hoc,quoniam secundum Gale. causae earum pollunt este humores qui sunt materia morbi. seruant nihilominus aliqualiter modum quaternorum eκ propinquitare sui ad eos. Et est possibile perturbationem α dubitationeni ream diκit continsere in eisdem,intelligit natura ni Canti. Aui, cum com. Auer. Re
460쪽
teriei obviantem ordini, quem agunt & operantur astra in eisdem, iussu M vo. tuntate creatoris eorum: cuius nomen sit in secula benedictum.
In non habentibus vero digestionem O prognosticationem, contingit qui dubium in eorum accidentibus:nee contingit crisis in his diebMs,nisi cum continquos non praecessit digestio, & mi: iis.
o tanto on dicuntur absolute critici accidentia autem in eis contingetia su dubia: nam crisim in eis contingentem sublaquitur aliquid pernitiosum, & tu Iaudabile. a qualiter fiant crises, erprimo Per
Rememoratio signorum super J fi
ψx Vm Gideris morbum sanguineum,austerum, ct violentum valde,cum I laudabili ct impetuo se motu,cuius signa patula sint in capite, O mani a- famae que ad omnes stensius extendantur,cum rubore ct prurim nam erit uproculdubio crisiis eius pers aerem sanguinis nar ηm
Intentio eius in hoc loco est referre signa,quibus sumitur signum e3 mecie crisis futurae antequa sit. Unde cu Videris morbu sanguineu, &c. scitur 2 12 .st tanis relatis eκ praecedentibus.Cum ergo talis erit morbus viol tus & austerus Ac accidentia super ipsum significamia in capite L& quinqῶ sen .sibus etsit me: ista,cum rubore,& pruritu nasi,prognosticetur,& protinus stalentia abscindatur W crisis futura sit per nuruum languinis narium..-- Si serra accidentia ipsius deorsum, et in parte inferiori appareant cum Lis' re commis umbilici, praecoris re en io menstruorum com Ue 'dem
s si is de tecta ui dimi iIsanguinis signiMantia in parte inferioris corp
ris a ooaruerint cum dolore umbilici ti pectinis.& cum hoc patiens fuerit inuis Iler, cui menstrua iam conclusa erant & retenta,iudicetur crilis eius futura perfluκum menstruorum,
Sed si pars supxem corporis incolumis fuerit, ct a dolore immunis cum dolore tamen hypociandriorum,o paties querulosius sit de hepate, o dolor usiq; s
ad anum extendatur,nequaquam quidem committetur error, siprognosticetur
crisii illa futura per fluxum sanguinis haemorrhoidarum.
Hoc etiam per se est notum.cum enim pars suprema corporis immunis est a dolore,& cu hoc appareant in eo accidentia dominiit languinis significantia, cum dolore in partihus inferioribus corporis eκ istente hypochodriorum & hemiis ciui v ue ad anum e X tendatur, si crisis talis patientis prognosticetur si Iura o raperitonem ozficiorum venarum in ano eκ istentium , nequaquam inoi s pro mistitatic indiscreta erit hoc enim verificatur & apparet Ut Plur mum,& maκime in eo qui solitus est pati apertionem venarum in ano cκistentium,
i. Si autem morbus ex ebolera rubea sit insatis,acciderit' o nia capit/, ct dolor evitis o angustia aueantur,nequaquam quidem erit desperandis, qMonia eontinget erisis eius perfluxum sanguinis narium. Si morbus eκ cholera rubea,& iam ad statum suum perueneri , & fuerit
Cum hoc apostem a freneticum iii capite patientis cum intensione suu siue hoc contingat ratione ipsiusmet aposternaris, siue ratione febris, nequa' uam erit Ino de desperando,quoniam crisis continger per nuκum sanguinis n/rium,