장음표시 사용
181쪽
'desse,spo lis: irrependum per cuniculos, de quom lactinuatione diseruimus: uel dicendum figurate.
nam aperta oratio in causis eiu modi plurimum habeti viiddie Res interfeconfligunt, quum in contrarium dixit uetus,ueldictum est claua tor diuersi sentit, aut estfensurus Repcllenda est contraria ratio, n stra confirmanda. utrans eo est loci exequensi, quo plurimum Cyprosit iobis,e obsit aduersario Crain re ordo aptim plurimum affli t momenti ad Eicto' riam, Acutacitainpraelio recte,dis ut opus est,risto fita. Argimentoruordo urinaturalis est, uelud auditoris rationem resertur. Naturales,ut prius fulcius
sepcns:quod sit improbati libus mathematicis, ut decimum pendeat ex nove prioribuci uicesimu exundevigintipraecedentibu3. Adhocordinis est naturalis, ut sublutis quae obstrui abiliamus nostra:hoc est, ut conquaria refutemus prius, hinc ponamus quae ipse foeti mus quem videmus Usse morem Aristotelis, quia no'. bis tenendus subis, quum ex depulsone aduersoria, multam accedit uirium no 'ae causae ut illis reiectis
appareat id ossi restam, quod nos affirmamus. Auditor uel p uafius est, a laues probatiunculus repuit, tum maximum Cr fortit imum quodq; proponendii, i ut cotruria nobis persuasio luccescit, er incipiat fesscilcm praebere ijs quae restant. Id sciemus, si quis habemus acto polans,quo iacto unditus euertunturco L s uariua
182쪽
uma:nempe quu tale est,ut aegre possint recipi coisser
ris post illud. Quodsi auditor uel persuasus non s m
oppostsi,ucificiate rationcs expecta Cr perstri qua nothra argumenta lumen siccum afrent, ad se ita strandum Tobscurandi opposita, ponenin priori
loco. Sin aliter cui adicemus perI udus, uti alii
ra semper subsequuntur. GDq, shursim vimica mus collatis argumentis, quu fiducia est,nosmile perfngula uturos Amriores. Iterdum scut is aedificio
leuia adsiungimia freto rotas, Cr minora argumenta maioribuου applicumuι,tanqua filicimcntis: uel queat morion in bcsio, prima Cy postrema Dimimmunirifimu m&timuero turba cum impedimcntis in media recipimus. Sed me res ipsas, ue auditorem 1 Mes, ordo est ere naturae tenenduου incoilocutione argumetorum ut quod praeponitur,uires addat sequentibus: quod autem dilibetur deo d*oratur,ut per priora robur accipiat. Optimus omniti est ordo mathematicu3, quem quantum licebit mitabimur.Nullum est 'printermittendum virgumentum, quodpro se posis cause. Nor non raro quae nobis hidcntur leuiser quasi supcruacanea, multorum ingeni s fiunt yrti ima, ponantur modo suo loco: id est,ut no ostent ius tanquai Mamus plurimum sta potius Uducumire pro nu Ucro,quam pro robore. nisi forte adeo lanissint er mi H Gutrem crisi alius, ne alio minu excrescas,
183쪽
ὐι redunda usi trala copia er Iastidienda, uel liui
late rationsi uilescit ex contenisatur. Cauchdum est a communib. a mollis,quuetum ab aduci serjutunt, quam a nobis. tum usi i , quae prima facie stant a no bis,sed paululum excussa aduersarios magis adiuuant, Cr in nos ipfi retorquentur:ituque sauciamur nosti is ipforti telis.ab illis quos,quae cum dicto aliquo, uel discendo p iant. Quaeno dabitur viribus prosteracre,
obruamus numero . Porro haec omnia Fru sed crunt onobis elato rura, si obliuisculur auditor. Idsi uereare, sub cienda erit collectio qui a capitum, quae idcirco Recapitulatio nominatur, a Graecis istero epilogus:uel rectus ina offenditur,etapertus,haecci illa essedicta: uel si metuas,nesis odiosius aut ineptus,tanqua parum illius memoris cossus,oblique erit uadendum Fchema te aliquo, quasi aliud uidearis agerc, idq; multo plus habetgratiae. In ijs quaescributur,breuiores fusciunt
epilogi,ae uelut puncta quaedam admonendum memo riam. Longiores cog reunt orarionibus, quae habentur
ad populaen potitis rudem uti obliuiosium. Si nihil sit
opus epilogo, illud tamen discesensrepeto,ruod maeoxime cupias auditoris animo manere infixu, siae persuasionem rei cuiuspiam, siue animi motum, aut quie- . tem.Breuibusliententi salsab olutionibus conculum dis ni epilai, numerosa compositione, ta concinna, ut i nucius adhaereunt memoriae.Optima quies erpo
184쪽
dit auditorita maximerecordatur ac recolit. Ergo huc in modum uretes addicendum. Primu omnium proponendus cst mente ac cogitatione inis,cium uelis attingere:qui unus est,aut multi si multi, aut perse quis que,aut unus est praecipuus,alij alijssiubduntur, c re ui propter illum. ad finem extrem restrenda omnia si sint pares, unosquos per se tractatur. Summa rerum uniuersu est colligenda animo: in ea disticisn-dum,q ae prosint,par obsint Tam δε quid ex patiente ςbstet actioncidamouendumnon initio tantum, fita in quacunq; orationis parte obsistat. qua de re in causis
ciuilibus tot uid us prooemia messi' orationibus, in carminibus tot inuocationes medio opere , quae sunt illis prooemiorum uice. nam attentionem Cr beneuolentiam pariunt. Tum diuerse probationcs profligandae uastas: in simus, caute deuitandae, uel nostrae confirmandae eo loci,ubi quicqj permultu uirium obti- neat,ut in puma ac Himo. Sciamuss, magnu mo mentum pinit esse in ordine. num alia alijs lucem o ac robur adstruri uel rursum impcdimcntum ac tenei rus,prout sunt uarie posita. Frooemii, quod in ope N primu locum occant, ultimum est cogitandi :quipse quod ex dicendis nas j dcbe ut rami prius ceralin tur Pam radix,qui tamen nastuntur ex radice. Nes
scro partes istae distunt locisses uinctionibus ac dis i
185쪽
bus. prooemines enim, quicquidanterem,adestentionem aut fidem dicitur. Quare non raro etiam in decursu prooemiamur, Cr argumentamur is initio.er In- nuutionis nonsolam in principio est usus, fi perlata orationemrnon in prooemi modo, ita in argumentationibus: quum quidsiuimus uri absonum dicturi, nesmissium,uel parum uerisimile. Sunt autem mollitiones quaedam rei durae, tinfistae, prooemih non aemi miles,quae ubi ciuntui post rem: quu nominemusso. remitigatiota, ut quam dicta excusamus, et quam α' cimus plagam,'mentis lenimus.His accedunt Egres fonta quedam, quae'el propter rem quaerunturi vel propter auditorem:n pcut res percipiatur, aut cre datur Acilius, aut lubent' auritorem diutius detineat. ELe quatuorsiunt 'mafum. nam uesrepetuntur, vel
producuntur, uel derivantur, vel annectuntur. Repertuntur,quam altius rem deducimus quam pro materia
destinata uis distulaturus de liberalitate,dicat prius, quo faedere genus humanum es inter se a natura de uindium: crentum est alios alijs bene cupercitum bone Acere: hinc quanto plus ea re risti fuenda quum quisque arcte comptinatur G po sidere cupiat, cuius generis est pecunia. Producitur autem,quam longius extenditur quam est ncccsse, ducentesimperfla,pod scines apprehendimus:uini in codem liter alituris a 'nto,postquare de eo disseruerit, Uintis: Si tantum
186쪽
o tam pulchra existimam pecum impendere, quia charam,quid GPinem quid ultimi ex de eo quos distulat:t- ad beneficia Seruatores nostri christi I utranstat. Tales digressiones sium apud Vcrgilium inflne civit uoluminis Georgicom. Deriliatur, qui ex occupone uerbi adicum aut dissi ad res alias divae dimur: Admona meopriani ictu mentio, ut morem vobis restrum murorum nostrae religionis. Annectitur Mi Juitur, quum plane extra rem in nur, quae
rei appliceturinelus pueritiam uerno tempori scias mi ,σ adiungas optimum Occndi genus esse per militudines er imagines, quae de rebus notis fuman, tur. Prouid Ain est semper, ut dii cssi s uiam tibi prospicias, qua redeas donii Acile Cr commode, ne per laxa er praecipitia: nisi forte digresionem propter ipsam eandem quaesieris, quod sit in Dialogis , qui os a prandio, uel amoenitate loci, in quo conseqsint, delatiunturad tractationem natur ereri , uel morum mimi humani, aut aliquid magnum G amplumex tam arcto atque humili initio. Aut si nihil statueris addere digressioni, qualis est quum producit: .l utilis est En is ad docendum, ad persua
187쪽
cI VIVIs VALENTIni de ratione dicendi, Li
hex Tertius. π P o s V Igeneraliter obusuolumimbus,quid de dicendi ratione βω- tirem, quae accomod viri ad singuloruargumentorum formulas Acopia frunt. Nunc docendi partibus sterisim disseram, quorum praecepta rara quidem sunt apud scriptores,G tamen cumprimis necessaria. Docemus ignorata. Ignorantia autem omnis uel de rebus est, uel de uerbis. Rcris uiue existunt cunctae, lithomo: tridentum existere, ut uias,otemporis quatitates,utis Acstus. Praeterea hic accuratioremum philasi phis inquistionem de perpetuo fluxu m
teriae in uiuentibus, ad uulgarem sensim loquimur,eπ quasiadpopularem trutinam nostra expendimus,' quod est huic tractationi congruentius. Atinerem me penitus,velut tempus, tin,em ea quae fiunt motus omnia. Qui res fluxae explicuntur, praeteritae, aut uturae, aut quasi talis, Narratio nominatur, quae in mκl
188쪽
n ea ex quos describuntur tempore, suc Ibi inmmpe habitus crjicies temporis,in campo,coelo γ minibus tumes confinduntur haec crebro, π d cribi dicuntur, quae rarrantur: sicut e diuerso nandri, qgae describuntur.sic Aristotcles historia imalium, opus illud uum uocat, et Theophrastus historiam planta'. vlim,er Plinius historium naturae. Docentur etiam noque acta sint, aut quae agenda, sed quomodo quid agendaeni quod pertinet ad praei tu artium. bis tribus ysmus iam uerba, hinc de expositione ut grum. Nam , percipiantur commodius, narrationc nascriptione separabimus:uist D ipti quasi pictura hi tabcta expressa:IManutio uero,re nullarumpostaeus prolatio ac sensio, quemadmodum se ulmi iunt ei, i Aministedactu lactica,mersamie is enseneas' cemit, Fepraetercut.sca res cst alia intuendi ratio in hac uita, in qua transacta restitimus, non prospicimus futura albicimus autem praesentia tenui ter crinaligne.
Ergo de descriptione diremus primum, quae fiu
plicior es, saepe in narratione incurrit.Finis eius est, aliquid animo intumdum proponere. quod i studeo exacte,ut prope oculis uideamur id cer nere,Persticuitas cu Euidentia nucupatur, a Graecis. ut nihi*t posticuitu acturiquam euidentigi
189쪽
Hadscriptio, inquam ceu : in rem praefentem adduci tur,qri audit: er quemadmota Quintilinus depa- Ciceronis descriptionedicit,nibis plus uideret,qia intrasset. Itis Aristoteles apposite eam nomina
δειμάτων aronis . Hac uirtute admirabilis est praeter criter Homerus, quem reliqui sunt poetaeae nasuti, σmprimis Vergiliusviro: ut non solum Agnimatione. Wrborum rem sub ciant oculis equa loquuntu dsono ipso, Cr compositione cujuscutimustis exemplis docet Georgim Trapezontius . Poris in descripti enon tam quid res red*mbitu hoc enim inequitinam essentia curulis substantienon potest oculis cupiis quibus uestita est adiacentibus aulijsque tanquam adiacentia uniuntur: ut quam Deus describitur, in quo nihil est omnino adiacens. Porro tabuere tia alia cognoscuntur a fientibus, alia persensiud men te inti est a nobis expositum is prima Philo Dia. Sunt ex rebus quae habent ut rus adiacent fa,funt quaenotrhabenisen ilia, rara fiunt autem quae, Milioohis hoben In prono genereponlintur, homo animantia irpesissecudo deus,angeli, tempus, ima,pbi ophia in tertio uni torpentia paedamsaxa. Iam aut describi itur resim, velut homo, arbori aut plures, ut murin Aregi popuI- cogis 4 pr u . Eore quae
subsiensium cadunt, scriptio est mἈλὰ operosum pinvro Pael ab oci lor. exemplum sit in homine.
190쪽
homim,in quo ad oculos pertinent coloro tuniquistis,proportio nastri, notus rabitus,cultues ut uestitus rim stares, latis. quaeiamet 3 adlacentia nosunt,tamen modum quendam efficiunt adiacentium. nes enim hic illa ad exactim examinantur librum, ut dixi. Sub auditu uenit uox, sita tactum mollicies, duritiessub odoratu ni,quod olet,ut pa 'illos, Milare cant. Sic is bcllo Dies iri tum uariu militum multi Driam armatarum. al' cium siunt leuis armaturae, alij grauis,aly peduci,alij equites:tum concursus er A catio inicessieri timer cadcivium,quar o eorum sunt iam sonitus tubarum, fremitus equorum , strepitus armora gemitus auctorum,quaesurit aurium. Di uiuis,locus, mens ornamenta, sa, ercussu, condi- rurae, apores Alfius aromulum,G odor florum, li ces, clamares. In carcere, pedor ac Cr foetor icterrimus.Qsae subsienses no cadunt, difficilius est pingere:exprimuntur tamen quantum feri potest accommodate ad suam naturata s, ad cognitionem sensus, aut mentis noli, , quam uocabulis utimur aptifimis explicationi adiacentium illius. ut quum dicimus Deum ueteraum quiddam, mortale, apistisimum, poteri'
los,per diuina er humana omnia peruagatur, muras nostrum cogitatione rerum illarum instruit, ita componit ex munit, ut inuictum illum praestet