장음표시 사용
301쪽
tate priuatur , quae per debiti retentionem habere posset. Idebque eleganter Consultus affirmat, non aliter retinendi ius illi competere, quam si pignus interuenisset, quod cum possideat quasi creditor , quousque pecunia soluta sit iure potest retinere. Nec potest obiici pignotis ius extinctum fuisse , acquisito per creditorem dominio ; velum est enim,& pignori rem datam,& satisfactum non esse, indeque dc pignus remanere, ut Consultus docet in l.penuit. 9 vlt. D. de excepi. rei iud. de cuius explicatione, & l. a. C. de luitione pig. tractant Donet. in d. l. a. ubi & Gitan. Negusantius de pignoribus parte 6. memb. 2. quaestione 3. Calac. lib. II. obseruat. cap. a Anton. Fab. lib. 7. conie-
7 Sed nee illud secundo loco obstat; quod retentio,com putatio , & deductio estectus sunt naturalis obligationis: atqui post aditionem hete ditatis, in imponenda ratione legis Falcidita ,si ereditot heres sit deducit,& retinet quod illi defunctus debuit, si aute debitor fuerit bonis compa tatur, quod defuncto debuit, I. i. g. si debitor, l. siquis fan. dum 8 .f. si quis heredem, D.ad leg. Falcid. l.in imponenda 6. l. irritum S.C. eodem, ergo remanet naturalis Obliga. tio. Nam respondetur, hoe ideo fieri: quia quantitas bono rum inspicitur, quae mortis tempore fuerunt, L cum quo 6. l. in quantitate 73.D.ad leg. Falcid.cum nulla euenerat confulio: ideoque & debiti hereditarii.& crediti ratio habetur, quasi eadem nunc bona essent, nulla confusione exiastente. Praesertim cum quoties debitor creditori succedit, maior intelligitur hereditas ad debitorem peruenire,qua
si soluta pecunia quae debebatur horeditati, L si ei cui i
vltimo, D.de euictionibus. a Denique & illud aduersatur, quod dicitur in I. Stichum os. g. aditio,D. de solutionibus , creditorem pupilli ab eo heredem institutum , & grauatum de hereditate restituenda, posse omnem quantitatem , etiam eam ex qua locupletior factus non erat, & quae solum naturaliter debita fuerat , retinem; non itaque per aditionem confusa fuit naturalis obligatio, siquidem retentio, quae illius esse
302쪽
Vtrum aditio ire red. vim solui. obtineat' igi
ctus est remanet. Verum eum eius effectus illam causam Iutisconsultus proposuerit, quod in hoc casu aditio here ditatis pro solutione cedit, huius dissicultatis interpreta. tio sequentis capitis quaestionem efflagitat.
Drum aditio hereditatis vim solutionis obtineat , quibus casibus confusionis iure, quibus solutionis potestate obligationem extingua
EX duplici illa consufione , vel eommixtione perso. inarum , & bonorum , quae per aditionem contingit, i. non minus 3 1.D.de hered. inst. l. nouatio 24. D. de
nouationibus, i. penult. D. de solutionibus. l. Sela s. D. de euictionibus, i. sed si plures io. f. sed si filio impuberi, D. de vulgar. l. Iulianus r. l.qui patri s9. D.de adquirenda hereditate. Et quam in fine septimi capitis indicabamus, prouenit duplex aditionis effectus , ut vel obligationem confusione extinguat, vel pro solutione cedat. Diaconfusione plurimis in locis Consulti meminere , l. 2. eum quis , D. de heredit. vel ach. vend. l. si id quod a t. inde liber. legat. l. r.f.si debitor, D. ad leg. Falcid. cum alijs. pro solutione autem aditionem cedere , Se perinde haberi, ac si pecunia solueretur, scripserunt Consulti in leg. Sticum 9s. g. aditio, D. de solutionibus, i quae dotis 3 3. D. solui. matrim. l. si ei cui i. g. vltimo, D. de euictionibus, i. debitori so hoc titulo. Nam ex personarum debitoris, & creditoris commixtione , per confusionem obliga tio extinguitum ex bonorum autem commixtione , pro solutione cedit. Vel quia cum bona debitoris ad creditorem veniant soluisse illi videantur, vel quia creditoris succeiasio ad debitorem deuoluta, per debitoris bona, stitionem factam credamus, d. l. si ei cui i. f. vltimo, D. de euictio
sed eum ex propositae quaestionis extiteatione , tota chuius materiae pendeat interpretatio i actiori tem totam 4 . stilo
303쪽
stilo examinemus ; de quidem eum multum intersit: virum ires ina soluatur, an passona hiareiur, & consequenter an obligatio tota extinguatur . an persona tantum exempta sit obligatione, I vltima, D. de duobus reis, aliud apud no-.. stros prudentes esse crediderim , obligationem extingui per aditionem solutionis potestate, ut in nostra lege Pau- Ius scribit, ibi, νeluti solutionis iure sublata obligatione, de in-
. ferius, ae se solo 4 esset pecunia ; & Papinianus in l. debitoriso. D. hoc titulo in illis verbis , vel quod ea verius soluti nis potestate, aliud pro solutione cedere , ut idem Papin. loquitur. in I. Stichum 9s. S. aditio, D. de solutionibus, aliud vero iure confundi obligationem, d. l. Stichum, s . aditio, vel confisonis iure intercidere. l. debitori, D. de fideiussoribus, vel consectam liberare, i. i. f. si debitor, D. ad legem Falci
a Aditionem enim solutionis iure. vel potestate obligatione in extinguere , quoties Consulti respondent . illud fgnificant; perinde aditionem totalem obligationis interitum inducere,ac si soluta esset pecunia; non confusionis iure personam tantum debitoris eximete , manente obligatione. Ita Paulus haec verba interpretatur, dum in duo-hus reis dubitat: Vtrum alter quoque liberatus est , aes soluta fuisset ρecunia et an persona tantum exempta confusa obligatione. Quod enim se pra scripserat, menti solutionis iure sublata ab iratione, cxplicuit ipse,& manifestius expressit, cum ait, Vsrum alter quoqua liberatus s. ae si I luta Disci pecun M. Eodem etiam loquendi genere, usus est Terentius Clemens,in l. si id quod 11. g. s. D. de liberatione legata et nato cum liberationis legatum exta gui docuisset, s ipsa fuerit extincta obligatio , Vel solutione, vel alio modo; ad ij. eit hine Iuliano placuisse, liberationis legatum extangui,s creditor qui liber xionem legauerat, debitori heres extiterit: quia confoββης perinde exunguitur obligatio, acsolutione ; id est aeque in tetitum obligationis inducit confusio, acundiixisset ipsa debiti solutio, eademque vi & potestatea ivpprimit obligationem. i.
Hauc sententiam confirmat, di ea tr ditia explicatue
304쪽
Vtru adit.hered. vim solution.obtineat. 2 3
Papiniani responsum in l. debitori o. supra hoc titulo.
Debitor duos heredes scripserat, crediturem , & side iusiasorem ; dnbitabatur an omnis principalis obligatio , inso lidum fuisset extincta, respondet Consultus pro porti .ne hereditatis, ex qua creditor heres fuit, extangui obligatio nem principalem; pro ea vero parte qua fiae iustar successit, fideiussoria obligatione sublata, principalem remanere.Et nequis existimat et pro ea parte qua principalis obligatio fuerat extincta fideiussoriam obligatione mirem nere: quia confusionis ratione , intercidere obligationem scripserat, subijeit, vel quod est νerius solutionis potestate , ut signIcet pro ea parte, qua creditor debitori heres. extitit, non solum obligationem ipsius: sed etiam fideiussoriam extingui, aditione hereditatis, solutionis vim, & potestatem obtinente, vel exercente. Verum pro alte a parte, ex
qua fidei ultat debitori successit .enulla solutionis habe rupiatio, neque enim debitori fidei utar, vel debitor fidei uiasori obstrictus e li, sed uterque creditori ; itaque confusio
tantum personarum lucum habet , quia non patest quis pro fe sidei sar exi iere , de manente principali obligatione, fideius tia intercidit , ut Papinianus scribitis; quantam maior fallit minorem. Sed hanc de accessoria obligatione quaestionem in sequelitem locum remittimus, nunc ad alteram positae diuisionis partem reuertamur. Cuius inter- epretem habemus Paulum in nostra lege in illis verbis: Anpesnasamum exempta, eonfusa obligaisoηe, & inferius , ct puto aditisne hereditatis confusione obligatienis eximi pers-nam. Eximi enim in iure nostro illud dicitur, quod a sertur, vel subducitur, manente illa re , a qua exemptum est, i. qui saxum 6. D. de donationibus, L pro regione 3. D. de adquiri rer.dom. l.adeo 7. s.cum in suo loco, D.eodem,l. i.D. de public.iud. l. sed si unius i . f. si iussis , D. de ii latijs . l6. C.de sentent .passis,l.s paternam 8. C. ad Senat. Consuli. Velleian. Plaut. in captim scen. I. actu. 3.
305쪽
' D.ad Ieg. Falcid. d. l.stichum p s. s. aditio, D. de solutionibus, non obligationem omnino extingui fgnificare constat; sed obligatione remanente , eius vinculo debitorem liberari vel obligationis nexu, vel nodo , nec soluto , nec setoss, ab eo debitorem eximi vel abstrahi, l. vlt. D. de duobus reis. Inter quae magna est differentia:quoties enim res ipsa,vel obligatio soluitur, consequenter,& personae omnes soluuntur, sublato vel scisso vinculo quo tenebantur, sue principaliter siue accessorie tenerentur,l. tu omnibust .stichum sue f. naturalis, D. de solutionibus. Quoties vero persona tantum eximitur, liberatio tantum personae Prodest, non caeteris personis, quae illius obligationi accesserunt: quia cum vinculum non fuerat di in lutum , sed ab eo persona exempta, caeteri adhuc obstricti permanent,
ut tradunt Connan .lib.6.cap.7. num. I a. Donet. lib. t 6 cap.
vlt. Curae.lib. 9. quaest. Papinian. in l. vi debitori 47. hoc titulo. Duobus non minus utilibus quam dissi dilibus exemplis,
π Si debitot deportatus sit, eum mediam capitis diminutionem patiatur,l. amissione s. D.de capit. minut. l. a. de public. iud. l. inter poenas 6. l. deportatus is . D. de in te dict.& relegat. & bona per sententiam amittat, I. releg tus i q. f. magna est differentia, D. de inteid. l. sn. C. de sent.pas. obligationibus, quibus antea tenebatur eximitur , I 1.& 3. D: de serit. pas. l. seruus 3 o. D. de obligar.& actio. ciuilibus quissem & direms, ratione capitis diminutionis , l. a. f. hi qui, l. tutelas 7. 6 vltimo, l. eas obligationes 8. inde capit . minut. Naturalibus autem, quia iniquum sit actioiaem dari in illum, cui bona ablata sunt, i. vltima, g. vlt. D. qtiae in fraud: creditorum, l. relegatus I . in fine, D. de imterd. & releg cum nulla aequitas sit obligationibus obstriactum manere eum , qui amissu bonis . ct ciuitate rei Lia nκdus exulat,d.Ltutelas . Ivltimo, D.de capit. nur. Transfer tut itaque obligatio in fiscum ad quem bona deportati perueneruat, i. r. in princi p. D. de ea p. minut. qui licet ve- re heres non. sit, Lius idem Pomponius fine, D. de-
resti, tamen succe is lom habetia , id edque et editori
306쪽
Vtru adit. hered. vim solution .obtineat. 187
bus pio modo successionis tenetur, l. habere II. D. de euictionibus, i. tutelas 7.f. si libertate, D. de capit. minut. l. t.
C. ad leg. Iuliam de vi public. l. si ut proponis 1. C. debon .proici iptorum, l. si ademptis F. C. de senten. passis, Ls marito 3 i. t. si maritus 36. D. solui. matrim. l. 2. Ceodem, L si tu tot y. 6. penult. D. lucel.& ration. distrah. l. a. f. i. D. de alim. & cibar. leg. l. in facto, s.final. D. de condit. & deis monst. And. Gail. obseru .lib. a. cap num. 6. M. Anton. Pereg. de iure fisci lib. s. titulo I. num. 66. Fachin. lib. s. - controuer . eap. 3s. Menoch. de arbit r. cas. 173. num. 3. M sequentibus, Anton .Fab. in Iurisprudent. titulo I r. prine. g. illatione 4. Cuiae. lib. o. resp.Papin. in d. . 3.D. de sent. pas de lib. rs. observ. cap. 3s. Connanus lib. 6. commenta cap.7. Done l. dict. lib. is. cap. vltim. Bronchorst Enantio-pha non cent. . assertione 36.
Vnde sit ut debitore, vel pro parte, quia pars tantum bonorum,uel insolidum quia omnia illi bona adempta fuerint, obligationis nexu exempto , fideiussores semper a Mintegre obligati maneant, l. l. sententia ro. C. de fideiucconsequenterque, si unus ex duobus reis deportatus sit, alter obligationis vinculo tenebitur, ut Consultus scribit in l. vlt. D. de duobus tela. unde inseri Pomponius, quod si aqua,& igni interdictum sit alicuius, fideiussor postea ab altero reo datus tenetur, ita enim verba illa, rari μν ρο- flea ab eo datus, interpretamur , ut non ad proxime praece dentia, quae veluti parenthess interiecta sunt, & explicationis causa adiecta, sed ad principalem orationem reserantur, ut fieri videmus in I. nouatio 2 4.f. vltimo,D. de n uationibus , de contextus legis flagitat. Non enim tractat Consultus an deportatus reus obligatus sit; sed utrum illo deportato, alter adhuc obligatione sit obstrictus. Vnde iblatio illa , cst ideo si aqua oe igne interdictum est alicui, i ideius Dr postea ab eo datus icnetur ; minimE decisioni conueniret, s verba fiden sar postea ab eo datus tenetur, ad illum ipsum qui deportatus est , reseramus , quem obligatione exemptum e sie Consultus non dubitabat, & de quo quaestio non erat. Alicus autem non adisuma legendum esse constat ex. P ade-
307쪽
Pandectis Florentinis, & ex recta latini sermonia norma; nec enim interdictum impersonaliter scribi potuit ,,nec
adleuius interdictum dicitur , sed alicui, l. is cui i8. D. de testamentis, i. vltim.D. de poenis, i. a. g. I. D. de Decurionibus. Nec his contrarium est, quod Papinianus docuit in I.
s d bitori . supra hoc titulo, ille enim ipse qui depoliatus est, si fi dei uisorem pro sua obligatione dederit, fideiussor no tenebitur: quia licet obligatio in alijs remaneat, contra eum tamen tota,id est ciuilis.& naturalis, i. si unus 20. g. pactus ne peteret, vercidem dicemus.D. de pactis, L - Μ si muli et i 6 3. r. D. ad Velleian. extincta est. , Adeo autem verum est si debitor, hoc modo ex e plus sit obligatione, fideius tem obstrictum adhuc mane-1e, Vt nec per exceptionem liberetur. Idedque in l. defensiones II. C. de exceptionibus scriptum extat: Defensio ex situ exceptianes ad intercessores extendi . quibus reus praηcipatu int gro manente statu munitus est: nain quibus: Capite minutus gaudet, ad fideius res non extenduntur, ut scribunc Culac. Gisan. &Donet. ad titulum, C. de exceptionibus in d. l. defensiones. mamuis enim alias exceptiones reo competentes, quα obligationi,& rei cohaerent, ad fideius
fores extendamur, i. exceptiones r. l.omnes I9. D. de e
ceptionibus, i si stipulatus is . l. ex persona 32.D hoc titu
Io, Valent in. Francus de fideiussoribus cap. 3. num. 2 O. cum
alij, relatis . Heringio de fideiussoribus. cap. 27. parte q.
num. r. Donet. lib. 16. cap. vltim. & lib. 2 2. cap. . Haec tamen exceptio ideo non competit; quia fideiussit si soluat, nihil a reo capite minuto, & consequentet a sua obligati ne liberato, consequi potest. Et ideo cessat ratio praecipua, qua exceptiones fideiussoribus concessae sunt; ne videliacet si denegarentur, nec reo principali prodessent, a quo cum iudieio mandati fide iustar exigeret, quod soluerat, perinde, esset ac si exceptionem non haberet. Quid eniim intererat debitoris , creditori soluete, an fideiussori λ Vnde in illis ea sibus in quibus fidei ustar agere contra reuin non potest, exceptiones etiam non habet, ut in leg. si quis
308쪽
Vtrum adit. hered. vim solui. obtineat. 289
te, D. mandati l. tribus, D. de usu fruct. earum rerum I. r. C. de fideius. minorum, explicat Cuia c. lib. I9. obseruat. cap. 19. Poteli etiam dici ideo exceptionem, de qua tractamus, fidei uitati non competere : quia non rei, sed personae cohereat, d. l. exceptiones T. D.de exceptionibus,docuit Gitan .in d. l. I. C. de fideiussoribus.
Nec obstat l. 4. & s. D. qui satisil. eogantur. l. sed & si 'quis A. in principio, D. si quis cautionibus, in quibus speciale est, ut reo antequam sistatur, vel ante sententiam capite minuto , ipsi quoque fidei ultares liberentur, quasi fideiussionis conditione nunquam extituta: quia desit siti debitor aut condemnari posse ; cum nee iudicio sisti qui
exultat, nec sententia contra eum serri valeat. Ideoque si post diem exhibitionis, & stipitiationem commissam motriatur, vel ciuitatem amittat debitor,fideiussores tenebuntur d. l. s decesserit 4. in fine, D. qui satis d. cogantur, l. sancimus 2 6. C. hoc titulo, explica in Cuia c. lib. I9. obseruat.
cap. 29. Anton. Fab. lib. l I. coniect. cap. a. Done l. in d. l. . C. hoc tit. Euerard. Bronchorst. Enantiophan. centur. q.
assertione s6. Gitanius in d. l. defensionis i I. in fine. Ex quibus apparet, cum bona ad fiscum perueniunt, r. succes cis eum loco haberi, & ideo fidei uitates non liberari. Vnde in nostro textu, non quia debitoris bona ad fise eum peruenerant; sed quia eo tempore peruenerant quo creditoris successor, & consequenter creditor fuerat effectus, fide iustares liberari constat. Non enim alicuius extranei, sed proprij ipsius fisci debitoris bona, ad ipsum deuori tuta sunt, de qua specie intelligendum esse Pauli responsum in l. in fraudem s. s. si principalis, D. de iure fisci, distinctione hae inter extranei debitoris , & proprij successionem, conciliandum eum d. l. i. d. l. sententia a o. C. hoc titulo; cum primo casu nulla sit obligationis confusio, vel extinctio sed tantum translatio, secundo, & confusiodi extinctio sit, scribit Gitan .in d. l. i. C.hoc titulo, ubi &Donet. Cui a c. d lib. IF .Observ. cap. 3s.
Cum itaque plurimum quoad effectus iuris inteist, Ieonfusionis iure debitor liberetur,an solutionis potestate
309쪽
debitum extinguatur, S: studio te Iutisconsulti, haec vidiuersa distinguant; videamus an certa aliqua , ex princi
pis ' iuris deducta regula afferri possit, qua, quibus casibus
& quibus causis utrumque contingat, demonstrate valeamus: dissicile enim id esse fatetur, Bartol. in l. si debitor, num . q. Accurs in l. si socer . verbo, acturam, existimat, pro solutione cedere respectu tantummodo staccedentis, R quoad fideius tias, & aecelIorias obligationes, no quoad alias ex d. l. debitori so & ex nostra lege. M. . Bariolus larin si is qui pio emptor elis. D. de usucapio nibius, docet, iure futile ex ae luitate antroductum. vi quoties unus succedit alteri, ne ex tali volone personarum succedens damnum pateretur, successio per fictionem loco solutionis habeatur, d. l. si ei cui et t. f. i. D. de euictionibus. Unde distinguendum censet, ut si e x eo quod loco solutionis aditio habeatur, damnum sentiat heres , celset schio , ut in nostra lege et si lucrum consequatuc , similiter locum lion habeat, ut in d. l. si socer . D. sol ut . matri ro. l. hetes , debito e 2 r. s. vltimo, hoc titulo. At vero si cx eo
quod pro solutione sit, damnum effugiat heres, aditio solutionis exerceat potestatem, dict. l. si ei cui M. g. r. D. de euictionibus. d. l. Stichum 9s. β aditio, D.de stilutionibus. Si nec lucrum acquirat, nec damnum sentiat, diuersis respectibus, obligationem viroque i do tolla sed verius so-hitionis potestat c, d. l. debitori so. D. hoc titulo, sentit ita. que Bariolus fictionem hanc ex aequitate introductamno- eum habere, si aequitas suaserit ; aequitatem autem suadere ut illo tantum casu locum habeat , quo aliter si eonstitueretur , damnum successori aditio irrogaret, vel quo mihi linterest, hoc an illo modo debitor , idemque heres libere tur repetit eandem sententiam in nostra lege num q. 3ein l. hetes a debitore ri. g. vltimo , & in l. si debitori sci. hoc titulo, quam sequitur Alexand. in l. quae dotis 33. num .is. qui tamen in l. si socer ex Baldi sententia notat . quod hae e ficta solutio non parit essectum suum, nisi quantum ad illum qui succedit. non quantum ad alium: Iason in d. l.si is qui pro emptore num. 386. cum a Barioli sentencia,
310쪽
Vtru adit. hered. vim solution. obtineat. 2 I
tantum intcrpretatione textus in d. l. L ces λὶ . . V limota e- . cedat, de caetero eam prohasse videtur.
Sed Petrus Augustinus Molla in empor. iur. parte I . ti- I s tuto s. qua stione 3. num. 8. in fine, refert regulariter successionem solutionis vim obtineret, exceptis illis casibus, quibus vel ex tali fictione damnum succedenti irrogaretur, vel circa debitum nihil operaretur se irce ssio.
Donellus lib. I 6. comment. cap. Iq. scribit, pro solutio. ne aditionem hereditatis cedere, cum tantum enicit ad dissolutioncm obligationis, quantum ad eam rem est ceret v ura solutio , idque aecidere in creditoris, & debitoris persona: nam &ille liberatur, & eius accessiones , & hie iure suo debitum percipi . At in aliis personis secus esse, iveluti in correo , oc similitet in fideiust bre , qui debitori vel creditori successit, vel in debitore vel creditore , qui fideiussoris heces fuit ex illimat,& aditione consionis tantum iure personam eximi senti:,quod nihil aliud est quam sentent iam, Accut Lin d . si socei & Baldi breuiter ab alijs
Propositam, auctoribus non relatis latius explicare.
Caia c. 7. ad Asic num scribit confusionem , libi se et pro solutione cedere dicatur, l. si ei cui ri. g. I. D. dς emctionibus, i. si id quod ai. f. i. D. de liberat. le g. cum similibus, non tamen per omnia vim, & csseaum solutionis habere: nam solutio liberat etiam pignora; confusion e pignus non liberatur, l. debitor sub pignore, D. ad S.C. Trebel. l . cum quis i . f. viiiiii..DAe solutionibus, si soluat alter ex duobus heis liner atqr alter, La. D. de duobus reis; cui fusione eueniente obsti ictus manet , ut constat ex lege vcst a. Denique si fideiussor c editori soluat, debitor liberatur , at si vel creditot fideius lori, vel fide iustor creditori heres cxistat, minori obligatione , ratione confusionis sublata, principalis Ic us obligatus manet, hac nostra l. in fin. l.heres a debis pie et . . . xli. Ex quibus inducit plurimum a
solutione disiare coi fullonem & id quod . ad alterius simi- IH idinem testigi u , non per omnia ei esse simile. Idemque Onhit in somment. ad vitulum de pactis in l. debitori, ς ulimatque licet actio, vel obligatio, solutionis vice su-