장음표시 사용
291쪽
P Denique disicilis huius quaestionis, non leguleium aliquem, sed ipsum Vlpianum interpretem adducamus , is enim uno eodemque te sponso de duobus debit otibus loquutus , unius electione alterum liberari scripsit ; do simul non electione , sed perceptione liberatum esse assii mauit, de quomodo utrumque esset intelligendulis expircuit: nam in l. si ex duobus 3 a. D. de peculio, docet si unus ex pluribus heredibus, qui lintra annunt de peculio ci,nu niri poterant, aut ex fructuariis, aut se tui bonae fidei possessoribus
fuerit conuentus,caeterbs liberati, adicitque vi rem totam 'exi licet: Sed licet h. iure contingat: tamen aiuitas a ctat indicium in eos dari , 'mi occasione iuris liberantur, ut magis eo
perceptio quam in entis liberet. Vetam hanc diuersitatem, ut electione scilicet unius rei, alter iposo iure liberetur : aequit Me autem non aliter quam per solutionem, vel perceptionem nemo negauit, ut pote in hac ipsi quaestione ab Vlpiano traditam; sed dubitauit aliquis quare in dich. l. decem i t 6. cum limitibus, magis ius quam aesultas speeitcturi& a uiae.sententiam mutuati. quam superiori capite. adduximus, ex lib. 31. Pauli ad edictum in l. mandaue corr. . inter unam .mandati ,respondemus: id id ed euenire, quia in d. s. decem, & In d. l. r.& in d .l. si per imprudentiam , i . D. de euschion. de duobus reis in contractu stricii iuris, stipulatione scilicet, obligatis agitur: in contratu Sc illius stricta ratio, undus. D. communi diui dii ia d. l .i ninion ibu , .D de ii l i tem iurando. i Sed in l. si quis 8 5: in i eruum et O. D. de interrogar. iniur. Delend. de electione , ex qua sequuta fuit solutio, ita ut Consultus, i indicat exemplum illius, qui respon dit se occidisse hominem , cuius praestatio occisorem non liberat,b: simul verba i recepturiis est quod praestitit, manifeste declarant solutionem , vel prestationem interueni Gse, si enim electiis tantum,vel conuentus suisset, praestitis se id nil : qua etiam significatione, recisionis, ve ibo usus est Consultus in d. t electio 16. D.de nox alibus. Scribit enim ideo introductum,ut alter etiam dominus conueniatur, Ne
292쪽
Vtrum elect. unius xei caeteri liber. 273
illuderetur actor non m etiam lucrum faceret , ex el*ctione autem sola lucrum non facit actor, sed ex solutione. Igitur electionem ex qua soluti secuta est intellexit Paulus. Denique non obstat d. l. si pupillus A s. D. de administrat. tui.tantum enim docet Consultus sicut illius tutoris nomine, quem liberauit , alterum pupillus interpellare non potest ; ita nec Respublica si unum ex duumviris conv*niat, partem alterius ab eo poterit exigere: quia liberatus pxo eo habetur, qui soluit a. satisfactio, D. de solui. adiicitque Consultus hanc electionem, de qua in duobus magis tratibus, quasi in duobus reis tractauit, non omnimodo, ut in duobus reis procedete : nam in magistratibus, si idonei sunt, actio diuiditur, nec electio locum habet, L Imperator I i. D. ad municipat. in duobus autem reis semper io' cum habet electio, L reos ii. D. de duobus reis. Ita enim textum ind. l. si pupillus s. explicat Culac. lib. I q. quaest. Pauli in eadem lege.
De confisionis naturat, origine cavi.
Comprob ulmus Pauli duas propositiones. Piimam
sic duos. reos accipi debere , ut hoc inter contrahentes agator. Secundam , electo reo principali, fide iustorem liberari, mandatorem non utique : restat itaque ut caeteras , quae ad confusionis materiam pertinent,
explicemus. Prima illa est , si unus tantum d c bitor sit, &creditor ei succedat, vel solutionis iure, vel confusione personarum subinta obligatione , mandatorem liberari. Secunda vero si duo rei eiusdem debiti sint, & uni eorum creditor succedat, extingui obligationem , non lutionis potestate, sed confusionis iure. Ide dilue personam eximi, manente obligatione. Tertia & vltima propositio ea est, si creditor fidei utari, vel fide iustar creditori succedat, reum obligatum manere: quia accessoria fideiussoris, non
principalia obligatio debitolia extinguitur. Quibus pro-
293쪽
positionibus, cum omnis confusionum materia compre- he n datur, ni si eam pro viribus explicare nitamur , muneti quod suscepimus minime satisfaciemus. Ea amem confuso, ut Donellus lib. I s. commentariorum cap. 4. scribit : Cum dinincta prius nomuse eredit oras debitoris in υnum corpus permiscentur , ct confunduntur , vel ut
Culac.tract T. ad African .in l. heres 2 i. D. de fideiussor. Selib. 1 8.quaest. Papinian. in l. Stichum 6 aditio, D. de solutionibus, & lib. 37. quaest. eiusdem Papinian .in l. debitori 1 o. sopia hoc titulo docet, crediti, 2 debiti in eandem personam concu=μs, ex qua sequitur interitus utriusque: quia idem homo non potest elle debitor, & creditor, actor , & reus. Quam confusionis causam Consulti indicasse videntur, Paulus in nostra l. in illis verbis i quia non potestpro eodem apud eundem mandator ese, African. in dI. heres et t. f. quod
si stipulatot , ibi: quoniam nemo potest apud eunάem pro ipse obligatum esse, D. de fideiussor. Iulian. in l. qui hominem 3 . f. qui filium, Papinianus in d. l. Stichum, M. aditio,
Pomponius in l. penult D. de solution. comprobant,communi sere calculo, interpretes Corras. ad legem Papinianus, D. de seruitutibus num. r. Brison. de sol ut lib. 2. titulo de confusione, Anton. Fab. lib. I 8. coniect. eap. I9. Barbos.
in l. quae dotis 3 . in principio, D. soluto matrim. Castillo
de usu fruct. cap. 7 i. num. i. & a. Moria in emporio iuris
Concursus autem hic, ex quo consu sio obligationis nascitur , plerumque aditione hereditatis fit, ut Paulus ici nostra lege docet, ibi, i, men ubi successit creditor debito=i, omnisque Consultorum schola testatur: quoties enim co- fundi obligationem docent, aditionem , vel successioneni interueniise scribunt in l. a. g. cum quis, i. si hereditatem dio. D. de hered. vel actione vendi r. l. si id quod a i. g. i. D. de liberatione legata, l. r . g. si debitor D. ad leg. FalcidI. deducta s8. l. debitot sub pignore 19. l. penult. D. ad Trebel. l. heres ri. g. quod si,l. debitori so. supra hoc titulo, l. qui hominem a . f. quidam filium, l. sicut T s. l. Stichum 9s. S. aditio, l. penul. D. de solutionibus, i. indigno s. l. here-
294쪽
De confusio n. natura,origine,& causa. 27s
dem r7. l.eum qui i8. g.bonis, D. de his qui ut indig. leg. eius qui 29. f. vltimo, D. de tute fisci. Nam cum heres pe r sonem defuncti repraesentet, & in omnc illius ius succedat . cum heredes et . in Princi p. D. de adquirenda possessione, i. hetes, di hereditas a I. D. de
usucapionibus, i. cum heres II. D. de diuers. & tempora- .libus praes. l.si ex re 28. f.vltimo, D. de stipulat. serv. l.oin-nia i 9 3 l. omnes i38. D. de regulis iuris, i. Seia 73. D. de euictionibus.l. I .f. I. D. de exceptione rei venditae, i. venditrici f. C. de rebus alienis non alienand. Bartol. & Do-ictores in l. heres 1 . D.de adquirenda hei editate, Duare n. ad titulum de adquirenda hereditate cap. 6. Donet. lib. 7.
comment. cap. Io. Anton. Fab. I b. 8. coniectur. cap. 19. dc de error. pragm. de cad. 27. error. I. Ex diuersis creditoris,& debitoris personis,unica essecta, crediti te debiti ius in unum corpus permiscetur : unde confusio, & per consu-sionem obligationis extinctio iet ultat i cum sibi debere, aut sui ipsius creditor esse nemo possit, i. si ei cui i. in principio,& f. i. D. de euictionibus, i. si vendideris si . eodem tit. l cum filio I i. vers. ipsi vero, D.dele g. r. Duar. adiit. D.de condictione indeb. cap. 6. Donet .lib. t s.commen
Vnde apparet rem Consultos in bac lege nostra, de in s d. l. 2 9.ciam quis, cum supra citatis, hunc tollendae obliga. tionis modum confusionem appellasse. Nam c6fundi illud dicitur; quod alteri ita permiscetur, ut deduci, aut separari non possit, & toties confusio nuncupatur quoties per-
duarum materiarum commixtionem , unum corpus ericitur,l. 3. g. Pomponius, Lin rem 2 ἐ. f. item quaecumque,
D. rei vind. l.aileb I. g.voluntas, i. quidquid 27. D.de a quirendo rerum dominio, 6. si duorum Insiit. de rerum diuisione, Albericus Gentii lib. .lictionum cap. is. Donet. lib. . comment. cap. 3 r. Anton. Fab. in rationali ad Pande-ctas tom x. in d. l. 3. ἐ.Pomponias. Quod utrumque in aditione hereditatis accidit: nam de duarum personarum ius, in unum corpus confunditur,d, l. penul. D. de solutiou.
dc testatoris persona, quae cum herodis semel confusa est,
295쪽
disiungi aut sepirari, nec quidem potestate legis potest, Lait praetor T. g. i ed quod Papinianus. D. de minoribus, i. ea qui soluendo 88. D. de hered. inst. l. cum quasi 3 o. f. sed αs suum, D. desidecommis liberi. Anton Fabiae error.d cade a T. error i. Schisor liger. furens. disp. lib. s. trati a P.; Ex hac autem confusione personarum , nascitur etiam permixtio, seu confusio bonorum ; cum non possit heres eandem personam cum defuncto constituere , nisi omnia iura, quae illius fuerunt, heredis efficiantur, l. si ego s. g. I. D. de iure dotium, d.l. cum heredes, D.de adquirenda ponsessione, cum supra citatis. Vnde patrimonium desuncta cum heredis bonis, ita pei miscetur, ut creditoris heredes, etiam in bona defuncti, sic tu defuncti creditores, in bona heredis ius habeant ; necessariumque suetit beneficium Praetoris, quo bona separatur,vi ex illis cuiusque creditoribus satisfiat, i. i.& toto titulo, D. de separationibus, si mi
literque fi io substitutus. si filius patri existat heres, patris hereditatem,a filii bonis separare non potest : quia iuncta& commixta coepit esse hereditas, i. sed s plures ic. q. filio impuberi, D de vulgari, l. Iulianus a. l.qui patri 19. D.de
adquirenda hereditate , de quorum iurium interpretatio 'ne agit Done l. in l. quidam elogio, C. de iure deliber. Duare n. ad titulum de adquirenda hereditate cap. de effectu' repudiationis, Anton. Fab.de error. de cad. 3 l . error,6. di ximus epistolici exercitat. lib. epist. r. exercitatione I. &epist. r. iesponsi.& epist. 3. exercitatione 3. epistol.q. res.
pons 3. & epist. ue exercitatione 6. Benedictus Pine l. lib. I. res O ap. i ; .Verum bar di AE cousu sones, vel permixtim nes personarum, de bonorum maxima illa diuersitate dio Linguuntur : quod bona aliquando se palantur, & hereditas de sui cti, ab heredis patrimonio deducitur, & in aliamr: rsonam is an fertur. Personarum autem confusio semele istens nunquam potest tolli aut separari, d. l. ei qui
D. de hered. inst. quod operae pretium suerit memia. i 4., ni Te, nam huius materiae quaestionibus mag- inam lucem praefert. t
296쪽
De eonfusione naturai.obligationis. 277
De cofusione naturalis obligationis per aditionem
I Alio illa , ex qua obligationis eonfusionem descen- ιdere diximus, non solum ciuilis est, sed etiam naturalis : quia natura repugnat, ut eadem persona, in duas diuidatur, & debito tem creditoremque idem homo constituat ; non propter repraesentationem defuncti, de personarum confusionem, quae ex iure crvili est, d. l. penultima, D. de solutioni. sed quia cum ipse heres debitori successerit, vel E contra debitor creditori, nemo est alius. qui ex aequitate ad solutionem debiti teneatur: quam ipse. ad quem bona defuncti, ex quibus solutio facienda erat,
Hincque euenit ut non Ium ciuilis , sed etiam natura- α lis obligatio per eonfusionem tollatur, ut constat ex dissicili Afri eani respouiso in l. frater a fratre 38. de condictione indeb. Naturalis enim obligatio, quae inter duos fratres in eiusdem patris potestate constitutos , tantum consistere potuit, patri adquisita, ex regula, l. placet 79. de adquirenda hereditate, pro qua parte fiat et debitor heres patri extitit confusione extincta est: idebque s errore ductus, post mortem patris pecuniam soluerit, pro ea parte repetiti nem habere Afiteanus indistincte docet : sed pro altera quidem parte, ex qua frater creditor, patris heres fuit, cum pro ea parte patii creditori successerit, creditor ipse essectus est: ideoque non aliter obligatio naturalis, pro re Iiqua debiti dimidia tollitur, quam si ex peeulio fratris debitoris, ea quantitas ad eum peruenerit, quae debiti exsoluti
ni sussiciat: peculium enim cui obligatio inhaeret, i. & an-eillitum 28 L final. l.siquis seruum a s. l. si ex duobus a. g. final. cum l. sequenti, D. de peculio patris hereditati immixtum est, & hereditas effectum, l. certum i 3. iuncta l. si filiusfamilias Α.C. famil. eiciscund. Vnde fraciis patrimo-
297쪽
nio confusum , atqtie coniunctum propriam obligationein soluisse videtur. Pone enim Lucium ducenta in peculio habui sse , Seium autem centum , & a Lucio fratre centum mutua accepisse , quae pi st mortem patris ei soluit; cum iam heres extitisse pro dimidia , & pro ea parte confusione obligatio naturalis suisset extincta, de quia peculium eius quod centum erat, hereditati immixtum pro dimidia ad fratrem creditorem peruenerat, & reliqua quinquagin ta soluerat, omne debitum repetere frater potest : quia insolidum obligatio naturalis extincta fuerat. Verum autem esse peculium fratri soluisse,& per retentionem pecuniam debitam, apud eum remanere , duabus rationibus Afric nus confirmat. Prima, quia si debitori filio praelegatu fian set peculium, posset stater et editor in eius praestatione quinquaginta deducere. Secunda, quod si ex peculio debitum integrum frater soluisset, iure creditor frater,pro parte peculii, quae ad eum peruenerat, conueniri potuisset. Remanet igitur naturalem obligationem extinctam fuisse, partim confusionis iure , partim solutionis potestate , in
hae dissicili specie; de qua praeter Bariolum, Fulgos. & cae
te tos in eadem lege tractant Donet. lib. 14. commentar. cap. I 9. Anton. Fab. lib. 2C. coniecturarum cap. 2o Osuald . in
Donello dicto cap. 19. qui plures refert littera A. Francisci David. Argent. in notis iuris ad titulum de condictione i de b. in dict. l. rater a fratre, Schi sordiser. sor. disp. lib. a.
3 Secundo haec etiam sententia probatut ea l. heres 1 r.
- f. quod si stipulator, D. de fideiussi. scribit enim Consultu,
reo ereditori succedente , fideiussorem liberari , siue et tilis oblis .irio , siue Notμ lii tamum in reum fuisset, extincta ergo per aditionem naturalis obligatio fuit; alioqui enim illa permanente, fidei uitar non liberaretur, qui naturali obligationi potest accedere, l. 6. g. vltimo, l. quod enim 7 deiussor i 6. s.fidei utar, supra hoc titulo , idemque eodena argumento ex nostro textu colligitur , ubi confusa obliga tione fidei utar, & mandator liberantur, similiterque ex .
298쪽
De consus o ne naturai. obligationis. 2 9
qui alium fideiussorem dederat, reum principalem hereisdem ii,stituat, sublata primis deiussoris obligatione, altera etiam sde iustaria obligatio, primae illius accessoria extinguitur. Confirmant hanc sententiam Gilchenius in s. frater a fratre num. La. & sequentibus, Hot man. in disput.ad eandem legem , Donet. lib. I . comment. cap. I9. Cui ac. tract.'. ad African. in dich. l. frater a fratre, R lib. . qua: LPauli in l. debitor 19. D.ad Trebel.Anton. Fab. lib. 7. con- Iectur. cap. I6.5 lib.a C. cap. a Q.Vincentius Cabotius vatia
rum lib. I .cap. 2 a. Nicolaus a Salis in lib.quem fici limenta iuris appellauit in d. l. debitor. Sed primo in hac quaestione dissicultatem facit Pauli responsum in d. l. debitor sub pignore 1'. D. ad Trebel. Vbis debitor qui sub pignore debebat, creditorem here.
dem instituerit, isque coactus hereditatem adierit, & restiis tuerit, dubitat Consultus, an pignus liberatum sit, sublata naturali obligatione ; & respondet pignus remanere , dc propter pignus naturalem obligationem. Nec potest in
hoc casu propter coactam aditionem confuso denegari, ut Bart. & antiqui existimabant, cum Paulus scribat,& verum fateatur, aditione hereditatis confusam suisse obliga-
Cuia c. tract 9. ad Asrican .in d. l. si ater a stat re , scribit sipsam legem se aperire satis ἰ quia dum propter pignus,
naturalem obligationem remanere docet, propter alia non
remanere, & confusam sui illa significat , Cui acium sequitur Fac hin. lib. 6. controuersiarum cap. 3 sed Anton. Fab. lib. 7. conieci: cap. 16. & 17. ab hac opinione recedit, Se Cui ac ij sententiam reprobat: tum quia ad pignoris obli gationem retinendam , non est necesse principalem obligationem durare, eum etiam illa extincta , pignus Perm neat, cuius illa lex est, ut non aliter dissoluatur, quam pecunia soluta, i. grege i 3. l.si landus i I. g. in vindicatione,D. de pignoribus , l. penult. f. vltimo in sine, D. de exceptione rei iudicat. l.Titius 2 i . D.de iure fisci. Tum quia absurdum videatur obligationem n turalem , quoad pignus Lemancie, quoad cateras vero Ies non utique, cum indi-
299쪽
uidua sit et editoris pei sona , te consequenter obligatio; nec possit idem homo pro parte creditor esse, pro p te
non e Ce t, eximat itaque totum illum versiculum , re nerergo 8rep ex pignus naturalis obligatio, irrepsise in contextum
legis ex Glossa alicuius mali.& inepti interpretis, ideoque
6 Uerum existimavelim dici posse , quoties pro obligatione aliqua pignus constituitur, duas esse obligationes distinctas; principalis debiti alteram; pignoris alteram; quae ex contractu pignotis nascitur, l. i ., fina . l. 3. D. de pactis,l. i. D. de pign. actione. Et ea lege , consensu , & conuentione contrahitur, ut non aliter dissoluatur, nec pignus liberet ur, quam si pecunia soluta, aut alio modo satisfactum fuerit, d. l. penuit. J. vltimo, D. de exceptione rei iudicatae, d. leg. grege i 3. 3 etiam, D. de pign. ubi Consultus scribit. eas conditiones pignus habere, ut non aliter liberetur quam per solutionem, vel satisfactionem ἔ conditio autem eo loci pactum , siue conuentionem significat, vel legem contractus, ut alias solet, i. sed Celsus 6. S. vltimo. D. de Contra b. empi .l. si merces et s. in principio, D. locati , l. MArilloni 3 λ D. mandati, l.vltima f. i. D. ad l .Rhodiam dei actu, l.qui quatuor 3 o. g.vltimo, D. leg. 3. ex pacto autem inaturalem obligationem produci constat ex l. I. D. de pactis, i. in his s. 3 Imperator,D.de solution. l. inter 26.Lfilia, D. de pactis dotat. Habet igitur,& suam naturalem obligasionem pignoris copi tactus , ex partium consensa , voluntate ortam, argumento, l. stichum 9 I. g. naturalis, D.
de solutionib. ut non aliter distbluatur, quam si satisfactum fuerit. Itaque quamuis principalis debiti obligatio, etiam
naturalis, aditione confusa sit, ut Paulus docet in illis verbis , auitio e quidem hereditatis cossus a obligatio est , de inferius , ne π pignui liberatum sit , sublata naturali obligatione: tamen, quia, ut idem scribit, verum est non esse folutam pecuniam , remanet propter pignus naturalis obligatio , id est obligatio nainralis propter pignus ex conuentione contracta, nec antea dissoluenda, quam pecunia soluta sit, remanet: scut e ziam quoties propter exceptionem actio arnassa est,
300쪽
. De con sone naturalis obligationis. igr
qiaamuis naturalis obligatio tollatur , l. qui exeeptionem O. D.de condict. inde b. remanet tamen Pignoris nexas,
quia satisfactum non sit. Idcisque si creditor , qui heredi ratem restituiti, pignus possideat , actione pignoratilia squam defunctus exercere non potuit, nisi satisfactus ilias et , ideδque nec heres , qui eam ex defuncti pet sona habet: quiis hereditaria actis ut fidei commissarius pignus consequi non potetit. At si ipse fidei commissarius rem teneat actione Seruiana eam creditor potest petere; atque ita non solum retentionem ex contrabu pignoris, sed etiam pe titionem habet;& consequenter, si solutum sit repeti non poterit i quia propter contractus pignoris, & illius conditiones seu conuentiones, voluntatemque in illis expares . . sam remanet naturalis obligatio. Verum obstare huic nostrae sententiae dicat aliquis verba illa Pauli: Nequesdeico- mssum , quasi minus restituerit, recte petetur , quod eueniret si -nullum pignus inter cessisseι , quibus significare Consultus videtur , ius retinendi debitum , quod proprium est indicium naturalis obligationis, non alias heredi competere,iquam si interuenerit pignus, ergo remanet propter pignus, naturalis, ex principali contractu,obligatio. Cui obiectio, ni facile satisfacere possumus , si aduertamus Consultum non de retentione principalis debiti, sed pignoris ipsius, tractare, cum de pignoratilia actione , quae ad principalem obligationem nequaquam pertinet , mentionem faciat, de eam rem quasi creditorem possidere scribat. Vnde recte docet, si nullum pignus intercessisset, & heres retentione uti vellet, fideicommisitim peti posse , quasi minus debito dederit eum obligato natui alis ex principali obligatione, quae aditione confusa,&extincta est,debiti retentionem concedere heredi non possit. Nee in hac specie solutionis vimiaditio hereditatis obtinet, ut quasi solut . elset pecunia , retentione heres idemque creditor utatur, ut accidit in l. Stichum s s. g.aditio, D. de solui. Nam cum heres , qui suspectam hereditatem dixit , & coactus ad ijt, nullum ex aditione commodum habeat, i. ita tamen a T. f.