장음표시 사용
281쪽
Nam cum mandati actio , non eompetat; cum negotium proprium, alterius mandatu geritur, LI. g. idem Pom marius quaerit, D. depositi, lo2. g. vltimo, l. si te munerandis. g. plane, D. mandati: docet tamen Paulus, aliquando euenire, ut negotium meum principaliter gerens: quia tuum etiam , quod ni eo admixtum eli, gerere videar, mandati
actionem habeam. Quod duobus casibus accidere scribit; primus est i Si mandaueris mihi, ut quod debebas, a debitore tuo, quem delegasti, tuo periculo stipuler l, stipulatus sum: quamuis mihi cauerim, α meum negotium gesseriam, I. si donaturus P. f. I. D. de condictione causi dat. l. si quis 1 a. g. I. D. de nouationibus: quia delegatio pro solutione cedit, i. qui debitorem I S. D. de fidei uisi.si rem de nouationibus: tamen mandati actione a te cosequi pos.sum,quanto minus a debitore tuo, quem desegasti, conse-- quutus fuerim: quia tuo periculo stipulatus sum , & tuum negotium gessi. Ideoque quamuis per delegationem sta blata fuerit antiqua tua obligatio, xamen eum iusseris tuo periculo stipulari, ex noua mandati causa obligatus es:cum si id non fuisset actum , & ego debitoris nomen secutus fuissem, per nouationem liberatus maneres, d. l. qui debi
1 secundum casum proponit Consultus, idemque iuris e Te docet, si cum possem vel fideiussorem, vel principalem
reum conuenite, Iadeiussoris mandatu , cum reo principali
egerim. Competit enim mihi, in fideiussore iri, mandati actio, qua consequi possim, quanto minus a reo principali exigere potuerim : quoniam se inii mandatu liberaretur, fide villoe Ex priori causa, Principali enim reo conuento fideiusAr obligatione fideiussoria eximitur , id edque necessaria est actio mandati, quae ex nouo contractu ortum accia
sit , idque significat Consultus in d. l. si mandauero ar. interdum in sine,& docuisse videtur in d. l.si mandatu qs. . s. vltimo, in illis verbis: quoniam sequenti manda3u liberar . rur ex priori causa, ut docte explicat Cuiae. lib. 3 2. Paul. ad
edictum in d. l. si mandauero et t. interdum.
6 Pendet etiam ex supra traditis, dissicilis Pomponij reia
282쪽
An lite contes .cum princi p. debitor. 20
ponii in l. si ei cui I s. D.mandat interpretatio.Nam quam vis si qeiurar, quoties reo stipulandi, id est creditori, heres existit, mandati actionem non habeat: quia reus principalis adhuc manet obligatus, nec ipse a se videtur exegille, i. heres M.,fin. iap. hoc tit. At in dict. l. si is eui D. fideiussot mandati actionem habet, non quia creditori heres extiterit,sed quia iudicio a creditore fuerat conueptus,& condemnatus, unde principali reo liberatio fuerat sequuta.Non igitur quia i se exigere videatur ; nee consuia sonis iure , sed iudici j ante consussionem accepti, & litis contestationis potestate, ut docet Culacius trach. 7. ad Ascricanum in dict. l. heres 2I. f. fin. Huius autem diuersitatis rationem illam esse Culac.existimat lib. a 3. obseruat. cap. 2 s. quod fideiuilar alieno nomine obligatur, l. i. g. aut proprio, D.de oblig. &action. α rei principalis locum tenet, i. .D. de fideius. unde electoreo, desinit eius locum habete : mandator autem non loea rei est, sed alius quidam reus, & tuo nomine obligatur , l. Papinianus, D.mandati: ideoque non liberatur: quia electo
uno ex duobus reis, alter obligationis vinculo ligatus re manet,l.si ex toto 3.f. 2.D.deleg. i.l. si ut certo I. g. vltimo, D. commodati.
Sed idem Cuiacius lib. 31. Pauli ad edictum in dict. l. si 8
mandauero ar. g. interdum, D. mandati, nulla prioris huius mentione facta, diuersam aliam rationem assignat, exissimatque diuersitatem hanc prouenire, ex diuersitate iu- dictorum. Mandator enim iudicio, quod bonae fidei est, S. actionum Inae de action. fideiussor autem ex stipulatu striecto iudicio obligaturi Ideoque mandator non liberatur, nisi plene satisfactum sit, creditori: quia mandati iudicio, quod aequum , & bonum est continetur : non est autem aequum, & bonum, ut electione sola, ante debiti solutione mandator liberetur. Fidei uitar vero lite cum reo contestata, liberatur: quia stricti iudicii natura, interpretationem illam aequitatis non admittat. Differentiam tamen hanc, inter fideiussorem , & man- s
283쪽
quis 38. f. de peculio, D. de solutionibus, quibus locis probare videntur, non electione rei principalis , sed solutione, fide iustates liberali. Nam in d. L egesti s .docet Proculus , si cum domino de peculio auctum sit, fideiussoresserui adhuc teneti & tunc demum liberatos esse , cum pecunia soluta sit. Quod sensi etiam Anicauus in d. l. cum quis 38. g. de peculici liberari enim serui fidei ullo res scil-hit non si lis contestata sit; non si condemnatus dominus, sed si & actum suetit α non solum condemnatus, sed etiam ex condemnatione dc minus soluerit. Non ergo stissicit elcctio , aut condemnatio , sed solutio necessario requiri
rot Cui acius tract. 7. ad Asticanum in d. l. cum quis , g. do peculio ; Iulianum , cuius sententiam indicat Africanus, verbo respondii s vi Hiis solet ) a Pioculo dissensiste existi mat. Sed tamen hac sententia omissa respondeii poterit, lite cum domino contestata, naturalem seiui obligationem non tolli: ad eis ut si ieiuus post iudicium cum domino acceptum , soluerit, repetere non possit ; & similiter si fide Diiorem dederit, fidei uitar obligetur : quia natatalis obligatio , quam etiam seruus suscipere Udetur , ni litem iranslata non est, vi eleganter dicebat Papinian. in l. eo tempore So. s. etiam, D. de peculio, cum itaque seruus, naturali obligatione ligatus maneat, etiam postquam dominus conuentus est, fideiussores ab eo datos non liberari, recte Proc ius docet in d. l. egisti 8 . ubi actum cum domino scribit. Quod si non conuentus solum dominus fuerit, sed ex con- .demnatione pecuniam soluerit: quia potest eadem pecunia id plares causas numerari, naturalis serui obligatio, exoptet quani soluta. ςriRm pecunia intelligitur, sublata est, consequenter fideiussores illius liberantur, ut . edi Iuliano Africanus scribit, in d. g de pecu-
lio , qui ideo non ei ςctionem aut coademnationem tantum, sed solutionem interuenisse
284쪽
Vtrum elcct. vinus rei caeteri liber im
conuentione. Tel electione unim rei, mandulo
ris vel sities oris Gereri liberentur, es des
testate necessariae nouationis. Q Vq4 sepςxioxi c pite dicebamus, id ed serui fideius- t
loret, conuento domino, non liberari: quia seruus: adhuc manet obligatus , dissicultatem illam habet: 'videtur enirn unius rei electione a terum liberati debere, ct consequenter etiam fideiussores eius; quod si ita est, sal- .sa erit Consultorum de eiso in d. l. egisti, & ind. l. cum quis, ε. de peculio, D. de solutionibus; & similiter falsa ratio lacobi Cui ac ij dicentis, ideis mandatorem electo reo. Obligationis vinculo non eximi: quia principalis, & ipse reus est; uno autem reo electo alter non liberetur,ut praecedenti capite retulimus ex lib. et 3. obseruat. cap. 2 F. Tot m Jgitur hanc quaestionem dissieillimis, & pugnantibus Iuri iconsu itorum responsis implicatam excutiamus. Et quidem quod Cui acius docuit, de Proculi, & Asri- 2 cani in d. l. egisti in dict. f. de peculio responsa indicas' .se videntur; electione scilicet unius tet,vel unius fideiussoris, vel mandatoris alterum non liberati; plutimis alijs iuris nostri locis comprobatur, i nee vllana I 3. f.penultimos vers. Certe, D. de petition. hered. l.item illa I s. f. vltimo, D. de const. pecvn. l. 3. in fine iuncta l.sequenti,D.de his qui deieceri vel es det, d l. si ut certo s. f. vltimo in fine,D. commodati, l. i. g.si apud duos, D. depositi, l .nouissimἡ I. in fine cum L sequenti, D. quod salso tutori auctor, . si ex toto 8. f. i. D. deleg. tia. semper i s.f. si insepulchro, in quod vi, aut clam, l. amissi 1 r. s.vltimo hoc titulo, quibus extat expressum, non litis contestationem aut electionem, sed nec condemnationem quidem, alterum reum libera- ς , sed solutionem, & reiceptionem veletantum solutio,
285쪽
3 verum ex adueiso lite cum reo contestata, vel alte-
Iius rei conuentione , aut elect: one alterum etiam reum
liberari, sensit Iaboletius in L 2. D. de duobus reis , cum scribat, eos qui eandem pecuniam , vel promiserint, vel
stipulati fuerint ipso iure solidum debere , & illis deberi
solidum : ideoque accepti latione, & petitione uniuS totam extingui obligationem constat enim unum ex reis
stipulandi adeo totam rem in litem deducere. l. si rem 3I.
S. I. D. de nouationibus δί agendo occupare,& totum con
sequi, l. fide commissa ii. f plerumque, D.de leg.3. ut alteriam creditor non maneat . ideoque debitor pecuniam illi offerendo nihil agat, i. ex duobus i 6. D. de duobus reis.. Vnde cum Consultus, petitionis, verbum,&ad reos stipulandi, & ad promittendi reos tetulerit , sicut petitione unius alter creditor esse desinit, ita & petitione ab uno, alter debitor amplius non erit. a Eandem sententiam sequutus videtur Papinianus in I. si pupillus 4s. D. de administrat tutor. docet namque, quods pupillus iam pubes factus, alterum ex tutoribus libet . uerit, improbe eum facturum, si postea alterum, illius nomine, interpellauerit. Idemque esse Consultus scribit in duobus magistratibus , quorum unum, pro debito Respu- - hlica conuenit; nam alter conuentione illius liberabitur; nec poterit alterius nomine a Republica conueniri, quod cum propesuisset, ad ijcit hac in magistratibus ν actaui, quasi duo res eiusdem debiti essem amni modo, quod non ita est: nam svierque idonιusset, electia loeum non bubet, igitur in illis qui omnimodo sunt duo rei, electionem semper locum habere censet Papinianus,& vno cs mento, alterum etiam
obligatione Iiberatum e fle... Idem etiam docuit Consultus in l. decem rig. D. de verborum obligationi b. ubi si decem stipulatus a Titio pomstea a Moeuio stipuleris , quanto minus a Titio sis consequutus, scribit Papinianus lite contestata cum Titio, Mozuium non liberari, nisi satisfactum sit' ad ijcit autem Paulus id ea ratione pio cedete, non enim uηt,vel quia n5 suur,
Ni ei dim obliga ianis Maevius, ct Taima, si igitur e G
286쪽
virum elect. unius rei caeteri liber 16
sint, et ei' o tantum Titij Moeulum liberaret , etiam si ille
Hanc etiam partem sequitur Vlpianus in l. 6 perim. εprudentiam 3 i. g. vltimo , D. de euictionibus , ex pluribus enim qui pro euictione insolidum mihi tenebantur:si cum
uno fuero expertus,caeteros ex Labeonis sententia non teneri a Timat; sicut etiam ex duc bus, qui noxali actione insolidum obstricti erant, electione unius alterum liberum ab Obligatione manere, extat expressam in l.eiectio a 6. D. de noxalibus, & in l. siquis 3. l. si seruum et O. D. de interrog. in iur. faciend. Accursus in l. r. D. de duobus reis varie respondet, et sed ultimam eius sententiam, ut scilicet liberetur petitione alter teus , si exactio etiam vel solutio sequuta sit , non autem sola petitione, veram existimant, & sequuntur Barintol. in l. ex duobus i c. num. I l . D.de duobus reis, & in au ebent. hoc itaque , C. eodem quaest. principali num. q. . vers. Sed in alijs,Paulus de Castro in l.2.D.de duobus reis, num. . ubi iura, quae petitione unius, alterum reum liberari docent,de petitione effectuali,ex qua sequuta sit solutio, . accipienda asstinat;hane opinionem comprobat Cuiae. ad titulum de verborum obligationib. in d. l. qui decem is Q idemque sens Te Anton. Fab. videtur lib. II. eoniect. cap. ao. & Donet. lib. 36. cymment. cap. a F. quo luci scribit, vel
dictam legem secundam, D. de duobus reis , de stipulandi I eis tantum accipiendam , vel dicendum correctam fuisso Per d. l. vlt. C. de fide iusiaci
Verum haec sententia quamuis antiquorum auctori- state comprobata, recentiorum etiam suffragijs confirm tur ὁ recipi.tamen salua consuentia non potest. Nam & di uinationis vitium praesert , & veritate caret , cum enim
aliud si petere, aliud consequi, aliud petitio, vel electio; aliud solutio, vel perceptio, si petitione effectuali tantum, ex qua pecunia esset soluta, reus liberaretur,non dixissent Consulti petitione , sed solutione alterum liberati, nec petitionis metio haberi deberet, ubi solutio, princeps omnis tollendae obligationis modus, interuenisset, i. soluti
287쪽
nis sq. l. pe nult. D. de solution.pria c.inst. quibus mod. tes- litur oblig. ' - 9 Dςnique non possunt Interpretes effugere Papiniani responsum in d. l. decem ii 6. D. de vel rum obigationib. n .m cum scribat Consultus , si Titius decem promisisset mihi ; & a Moeuio quanto minus consequi possem, i fuerim stipulatus , etiam sit a Titio decem petierim , Moe-uium non liberati nisi iudicatum Titius secetit: quia non sunt duo rei debendi Moeuius de Titius, sequitur quoties duo rei debendi sunt , sola petitione , etiam si iudicatum .alter reus non fecerit, nec pecuniam soluerit, alterum liberari : alioqui enim idem esset in his duobus, de quibus Papinianus tractat, quod in duobus reis, quod tamen Pa
Io His dissieultatibus soriam inductus DoneL ad titulum
de verborum obligationib.in d .l decem aio.& ad titulum C.de duobus reis c ip 8. existimauit olim inter Consulto controuersum ius hac parte suille , sed plutium obtinuisse sententiam, ut non petitio, sed solutio alterum liberaret, quod dubitationis tollendae causa, a Iustiniano etiam constitutum suisse in d. l. finit. C. de fite iussor eanὀemque sententiam, , priori discedens amplectitur Cuia c. lib. 4. quaest. Papiniani in d. l. decem : illius enim textus verbis, quae euitari non p0ssunt, compulsus, fatetur ante Iustini ni constitutionem in d. l. final sola unius rei electione at terum liberari; cuius etiam partis fautorem se praebet Anton. Fab. in I. . D. de his qui deieceri vel emissi& in l. et ctior . D de noxalibus, in d.l. si quis 8. d. l.qui seruumeto. D. de interrogxtantur. faciend. in s. tomo ration: d .cetque in duobus reis comestationem litis, d liberationem prodesse,& sententiae dubius in d. l. . de his quideto e et . scribit pro casuum diuersitate , nunc solutione, nunc petitione sola, alteram reum liberari, nec certam de his xegulam tradi posse. 11 Sed, ut dubiam hane quaestionem explicare possimus,ca iuris ipsius aditis ratio petenda est. Et quidem nouatio nis eλm vim esse, ut antiquam obligationem extinguat, dia
288쪽
. Vtrum et in h. v ni is rei caeteri liber. 1 6'
nouam aliam producat, vel in eadem persona co n si mo,
et in aliam traii suta, e is tutis est, i. i. i. r. l. emittor . nouatione, i. delega te, D. de nuuationib*s, ' . l. nec cledi . . rum quotid. cap. sua L parte ad tit lum de nouationibus in principio , Done l. lib. iconament. cap. 2 o. Brison. de solutione, lii b. et titulo de no- vel borum obligationi b. . solutione a 3. D. de solution. l. 3. C. de nouationibus. In iudicio enim quasi contrahitur,l. 3. g. idem scribit. D.de peculio , id ebque actiones, etiam e X
delicto descendentes , perpetuant m perlitis eoia testationem,& in heredes trant eunt, quasi iam ex contractu de cendant . omnes 26. l. constitutionibus a . leg. sciendum
seruat. cap. s. ubi plurimos effectus comestationis renit, Racmn. lib. si controui cap. s. Quam nouactonem licet non admittant Accurs in leg. in v l t. vers. ii enim nouatur, C. de usui. rei iudicatae, Brison d. lib. a. de solutionibus, titulo de nouatione : illam tamen ' ii ' vel bis, d. l. alia ii 29. D. de ii ouationibus, & d. l. vltim. Vers. is enim nouatur, firmatam, comprobant Donet. lib. i . com. cap. i . & lib. 16. cap. ao. Duaren. ad titul m de nouat.
tari iis; tunc demum per litis contestationem nouationem . factam censerit cum sententia sequvia sit. Quamuis enim iudicio contrahatur d. idem scribit, & actio in iudicium deducatur, d. l. si rem 3 i . . I .D. de nouationibus pen se.
289쪽
de exceptione rei iud. Si autem condemnx ira sit, ex tem- contestationis. & iudicii accepti nouationem ractam
pn nouetur: nam si reus suetit absolutus,per rei iudi- exceptionem, et tur antiqua actio. l. f. toto titulo
' pote contestationis, & indicii accepti nouationem factam dicendum erit; sicut in conditionalibus stipulationibus τ euenite apparet ex l. in persenam o. . vltimo, D. de P
cap. 2 o. Hot man. d.lib. 8. Obseruat. cap. S. Cu' c. l. ltim.C ae usur. rei iudicatae, & lib. 24. quaest. Pauli in d. l. aliam 19. de nouationibus. Sed cum saec nouatio , ex necessitate oriatur, nec Je- beat quis ius suum amittere , dum lite meson contestatur, vel per illius contestationem conditioneis stram deterio rem efficere, i. non solet 86. cum lege sequenti, D. de regulis iuris, e ctum est, ut a uix te 'λdeme, nouatio hare necessatia naturalem non extanguat obligatIonem : ideoque verus debitor, etiam *bsolutus, si soluat repetere non possit. l. Iudex iri l. tuli nus 6O D. de condictione in leb.& ei editori reduersus Verum debitorem agentem, exceptio doli detur, vi Consultus scribit in l. pio curator 8 , i -- rum di Hi δε mie similiter sit. Ut illud de duo lis
290쪽
Vtrum eieci. ynius rei caeteri liberi S i
currant a. lite 3 s. dide usuri sit C. de iudiciis, quae omnia in voluntaria nouatione, quae obligationem Dalmalem
ex subtilitate tutis Marcianus admittit , ex aequitate non Concedit. i e