장음표시 사용
241쪽
quam promovendam ficus tostae frustum inter gingivam & genam continendum est. Abscessum, ubi maturuit, aperiri, Ulcusque linamenti S, melle ros aceo, eui pauxillum tincturse myrrhae adjectum sit, imbutis , ac subinde mutatis , detergeri atque sanari
Dens, carie exesus, sere oculis palot. Sed certius etiam hanc labem cognoscere licet, si dentem suu pectum instrumento aliquo duro leviter percutias Quod si enim vehemens dolor hinc exoritur, dubitari non potest, quin dens male affectus sit. Optimum auxilium est dentis putridi evulsio , siquidem ejus contactu sani etiam corrumpuntur. Saepissime dens cariosus tumoribus atque exulcerationibus menti & genarum originem praebet. Nisi exempto autem illo, neque tumores resolvi, neque ulcera consanari poli unt. Odontalgia, a consensu nata, ita tantum finitur, si causa , quae systema nervosum turbat, sublata est. Si mere hysterica est, eamdem curationem desiderat, quam in rheumatismo hysterico proposuimus. Odontalgiam gravidarum , sicut omnia reliqua mala, eX eodem fonte manantia, plerumque sanguis missus vel tollit, vel certe te Vat. Species odontalgiae, a causis , rebusque adjunctis, cognominatae, sunt :I. Odonta ia catarrhasis, quae ab impetu humoris
IV. Odontalia arthritica, qu e cum articulorum ἐoloribus alternatur.
242쪽
Pleuro diues dioilla in species, se' curatio. PLEURODUNE, sive dolor lateris, is pectoris dolor est, quia pleuritide & peripneumonia in hoc dinfert, quod nulla symptomata febrilia ipsi accedunt. Huic plures subjiciuntur species, quarum frequentissimae sunt:
Ι. Pleuria ne plethorica, sive pleuritis spuria. Est
dolor lateris pungens, sed non profundus , solos mus culos intercostales a sciens, cum tuli1. spiritusque dissicultate, sed sine praecordiorum oppressione, sive pulsuum perturbatione, aut calore febrili. Eius initium sere ex perfrictione, vel ex menstruis suppreia sis, est. Remedio sunt sanguinis detractio , abstinentia, medicamenta, sudore in blande moventia, usuLque eXternus lini menti volatilis, vel calidi alicujus cataplasmatis, aut, si haro non statim juvant, Vesicatoria, Vel cucurbitulae cum ferro , parti dolenti
II. Pleurod ne fati lenta. In hac dolor acutissimus subito latus fodit, crampi & vehementiam, & spatium, referens. Plerumque enim prius solvitur, quam aeger medica ope utendi opportunitatem habeat. Si tam diu manet, ut auxilium aliquod desideret, panni calidi, lini mento volatili inducti, vel sacculi lanei, file calido repleti, ad dolorem tollendum satis proficiunt. Una autem tincturam foetidam, vel tincturae fuliginis & tincturae valerianae volatilis portiones aequales, ex liquore idoneo exhiberi oportet. Haec species a cruditate nascitur. Plena igitur omnibusque numeris absoluta curatio ab iis medicamen-
243쪽
DOLORES. 23 Itis petenda est, quae organa, digestioni inservientia,
roborent, saburraeque accumulationem praecaVeant.
ΙΙΙ. Pleurodyue a Dasnate, quum dolor lateris avehementi nisu oritur, velut, si grave onus aliquis levavit, & quiae sunt generis ejusdem. Remedio sunt
sanguinis inlisio, litus emollientes, ac somenta rela-Xantia , cum medicamentis , alvum blande solventibu S. IV. Pletiro ne parapietiritica. Dolor lateris chro nicta S, a pleuriti de remanens, qui fere pulmonis cum pleura cohaerentiae tribuendus et . V. Pletiro in ne verminosa. Vermes, in intestinis nidulantes , nonnunquam lateriS dolorem excitant Cognoscitur haec species ex signis, Vermes proprie denotantibus, quae pariter, ac rationem illis medendi, supra in tabe verminosa proposuimus. Pleurodyne et hei atomatica, arthritica, Ophilitiaca, Scscorbi tica, sumpto maticae sunt, atque ad morbus primarios reserendae.
VENTRICULI dolor in tres species dividitur, quae
sunt :I. Orosis, sive ardor ventriculi. Est sensus mo tellus ardoris, a ventriculo ad oes phagum, atque interdum in fauces ascendens.
II. Cardiu ia. Sensus molestus, Vel dolor, in regione epigastrica, cui praecordiorum oppresso, &proclivitas ad animi desectionem , accedUnt. III. Ga οὐ ita. Dolor acutissimus in regione ven-
244쪽
triculi, quae saepe in tumorem elevatur, sine proclivitate ad animi defectionem, ut in cardialgia, &sne febre, ut in gastritide Unaquaeque harum specierum in plures varietates
quidem sunt :Ι. P rosis a saburra, sive ardor ventriculi vulgaris Proficiscitur a saburra, vel acida, vel rancida, vel empyreumatica : quae saburrae fere ab intemperantia in esca, Vel potione, nascuntur. Curatio incipere debet a vomitu , post quem, si saburra acida est. magnesiam albam exhiberi oportet. Pyrosis rancida. vel empyreumatica, raro sine aquarum mineralium ope per matur, ex quibuS eae sunt eligendae, quae ad aegri palatum & stomachum prae caeteris faciunt. Quae Vero aqua Optime respondeat, pro certo definire vix licet, nisi periculo prius facto, quomodo ventriculus Cana perserat. In omni pyroli adhibendi sunt cibi simplices, concoctuque faciles : Omnia pinguia, ac
II. P rosis biliosiu. Oritur a bile acri, vel redundante. In curatione prima sunt medicamenta vomitoria, quibus humor vitiosus rejiciatur. Ad prophylaxin nihil magis prodest, quam libram aquae fontanae frigidae quotidie mane jejunum bibere. Plura infra in galtro lynia biliosa , & colica biliosa, praecipie-
III. Drosis ulcerosa. Ubi ventriculi peristroma ab- rasum, vel is exulceratus est, dolor pertinax urget, quem calida, vel acria, ingesta vehementissime exasperant. Optimum fortassis auxilium est, solo lactet victitare.
245쪽
varietates sunt: I. Cardialgia fabi prolis. Cognoscitur ex lingua dida, crebris ructibus putridis, sensu ponderis in regione Ventriculi, atque anoreXia. Eadem fere facienda sunt, quae in pyrosi vulgari praecepta sunt.
proficisci apparet, iisdem, quibus in gastriti de a veneno, auxiliis utendum est. Provocandus Vomitus, quo, si1 fieri postit, venenum rejiciatur, & totus canalis cibalis jusculis pulli, vel carnis vitulinae, lacte, butyro recenti liquato , vel oleo dulci , replendu S, qUT tum hauriantur , tum ex inferiore parte intus dentur. III. Cardialia sputatoria. Symplomatibus, cardial-giae propriis, accedit abundans excretio limphae ad salivae speciem limpidae, interdum insipidae , alias acriS , quae per intervalla ex ventriculo ad librae mensuram , vel ultra , ascendit. Describitur haec varietas a LINNAEO tamquam morbus, incolis parti Um Sueciae septentrionalium perfamiliaris. Eadem in his quoque regionibus nota est, R in Scotia, & partibus Hiberniae septentrionalibus. A vulgo IVateiri Brash vocatur. Probabilem opem tinctura corticis peruViani, per aqUam calcis vivae extracta , pollicetur.
δυπροτος . In hac fibrae ventriculi musculares adeo relaXatae sunt, ut alimenta propellere non Valeant , quae ea de causa diutius, quam sanitatis ratio patitur, in ventriculo, subsistunt. Hic morbus necessarius intemperantiae effectus est, neque sanari potest, nisi aegro ad temperatiorem victus rationem redeunte. Vinum amarum, & elixirium vitrioli acidum , aut,
ubi acida aliena sunt, clivirium ejusdem dulce, fere proficiunt. Si alvi duritia accedit, elixirium aloes, cumelilario vitrioli mixtum, commoda portione LX ljquo-
246쪽
re idoneo assumptum, leVamentum promittit. Equo vehi multum prodest , pluS autem naVigare. U. Cardia ia arthritica, quum arthritis, partes eXtremas relinquens, Ventriculum invadit. Quae morbum relevent, auxilia, supra jam, ubi de arthritide ex proresso egimus , proposita sunt. VI. Cardiu ia verminosa. VermeS, nominatim t32-niar, frequens cardialgiae causa s uiat. Signa vermium& curationem in tabe verminosia exposuimus.
varietates sunt: I. Gasrod ruta ab iug&υie. Cognoscitur ex iis, quae morbum praecesserunt. Dolor tolerabilior est, quam in gastro lynia fiatulenta. Protinus vomitus prΟVΟ-Cand VS, ac Ventriculus aqua, in qua chamaemelisores maduerunt, largius potata, cluendus est. Uitriolum album citius vomitum proritat, quam i peca- Cunnhae radix , aut tartarus emeticus. Igitur hoc in casu octo , vel sexdecim, ejus grana optime faciunt. Rejecta saburra, si nihilominus ventriculi imbecillitas remanet, elixirium vitrioli acidum, ex liquore apto assumptum, ciborum appetentiam revocat, fibrasque ventriculi nimium distentas, contrahit.
ΙΙ. Ga sero uia fatulenta. Ubi status in ventriculo conclusii sunt, sic, ut fibras ejus sensiles nimium dis tendant atque distrahant, dolor acutissimus in regione epigastrica oritur, cum sensu ventriculi contracti tspiritus, nisi proclinato corpore , difficulter trahitur :pulsus parvus ac depressus est : artuS frigescunt: prpe- cordia valide constringuntur. Nihilominus epigas trium , manu pressum , non dolet: id quod hanc varietatem a gastritide, & gastrodynia biliosa, atque hysterica, distinguit. Flatus emissi dolorem protinus levant: unde alterum signum pathognomonicum naso
247쪽
citur. Aqua men thae piperitidis fortissima , ad cyathi mensuram epota, Vel, quae melius facit, essentia huius herbae, commodo aquae modo diluta, plerumque lenimentum affert. Sed quum alvi duritia fere acce dat, nili hac sublata , constans levamen eXpectari non potest. Statim igitur alvus medicamento acriori ducenda , & , si hoc non satis proficit, optum exhibendum est. Habitus corporis plenus sanguinis missionem desiderat. gris, ne cito ad eumdem dolorem recidant, opus est , medicamenta amara, qtiae Ventriculum confirment , alsumere, omnia Vegetabilia cruda atque infantia vitare, omnique cura proVidere, ne alvus UΠ-
quam adstricta sit. III. Ga sero huia biliosis. In hac varietate dolor abile redundante, vel acri, excitari creditur. Longe acutis imus est , & cum vomitu humoris acris, ViridiS , conjunctus. Ultima accedit corporis infirmitas , i gensque animi abjectio. Epiga strii sensus tam tener est , ut ne levissimum quidem pressum sustineat. Hic symptomatum concursus saepe in feminis occurrit, ac tunc fere pro morbo hysterico habetur. Oportet vomitum jusculo pulli tenuiori, largius
poto, promoVere, donec Ventriculus omnino CXon
ratus sit, posteaque optum eXhibere, vel, si Ventrici ius id non continet, subter in alvum dare. Quum hic morbus colicae biliose, cujus curatio nem deinceps proponemus , Valde affinis sit, plura hoc loco non dicemUS. IV. Golro 6nia a Seneno. Iis , quae de Venenorit in effectibus supra diximus, nonnullas adhuc animad- VersioneS addemus, propterea, quod interdum dii cultates oriuntur in testimoniis, quae Magistratus a Medicis in causis hominum, veneficii accusatorUm ,
Si venenum devoratum acerrimi generis fuit, Vettit mercurius sublimatus corrosivus , aut ex acidis
248쪽
mineralibus validis, velut acidum vitrioli, vel nitri, vel salis communis, fieri non potest, quin fauces cro e atque exulceratae sint. Atque haec signa veneficium extra omnem dubitationis & cavillationis aleam ponunt. At ubi externae hae notae deficiunt, a judicando sustinere nos debemus, Ut neque negemus aliquid , neque aiamus, donec crimen illatum aliunde fatis liqueat. Si mors secuta est , ea , quae , inciso cadavere , apparent, magnam partem ad Verum judicium serena dum conferunt. Sed etiam hic magna circumspectione opus est. Neque ignorari oportet, tunicas ventriculierosus, maculasque lividas, ac gangraenae vestigia, adprobandum veneficium per se non sufficere, siquid ei nab externis quoque causis oriri possunt. Necessarium igitur est , ut ea, qu32 ventriculUS continet, exami
Sunt, qui frustum panis, liquori, ibi invento,
immersum, cani devorandum pCaebeant, e X ejusque effectibus de veritate, aut falsitate criminis, judicent. Si pulvis albus in ventriculo reperiatur , oportet eum duabus cupri laminis interjicere, hasque, igni impositas, percandefacere. Si cuprum eXalbescit, pulverem interjectum arsenicum esse, demonstrat. U. Gasrohnia axiphoide. Apex cartilaginis Xiphoidis nonnunquam ita deprimitur, ut cardialgiae, vel gastrodyniae , symptomata excitet. Commendatae sunt cucurbitulae sine serro , quibus admotis cartilago elevaretur. Sed haec curatio parum
successus polliceri videtur. VI. Gastro. nia ab extraueis. Corpora dura, insolubilia , devorata, atque in ventriculo subsistentia , plerumque , sed non semper, dolores , aliaque symp- tomata molesta, inserunt.
249쪽
licae diviso in species , ta curati0.
DoLoRΕs abdominis interni, praecipue circa Umbilicum atque hypochondria, quibus plerumque alvi duritia accedit, generatim colici appellantur. Quam partem dolores potissimum assiciant, per multiplices intestinorum amfractus, Viscerumque abdominis confinium , raro exacte definire licet. Quinque minimum colica species distinguendίe
I. Glica fatuleuta, quam status, in parte quadam intestinorum conclusi, excitant, sine signis, instammationem , aut bilis Vitia, denotantibuS. ΙΙ. C0lica insammatoria , quam cum inctam matione aliqua conjunctam esse, eX abdomine intento, tactusque impatiente, calore , siti, ac pulsu celeri, colligimUS. III. Colica biliosia, quam bilis vomitus comitatur, vel color cutis flavus sequitur. IV. Ileus, in quo Vomitiones, cum pertinaci alvi obstructione conjunctae, tam diuturnae, &, quae reji-giuntur, ejusmodi sunt, ut exitum per intestina ex toto praeclusum esse , haud falso suspicari liceat. V. Colica Dertosa, quae consi sitit in atrocissimis doloribus, umbilici regionem occupant his , & ad dorsum serpentibus, quibus alvus pertinacissime ad L-tricta , atque umbilicus retractus accedunt , ΛΓ- tuumque inseriorum vel contractio , Vel paralysis , succedit.
COLICA FLATU LENT A. cilica satulenta his notis cognoscitur : spiritu, Vel
250쪽
stercore, iusta transmissis , dolor semper levatur, qui fere instabilis & vagus est, ac tractum coli sequitur , adeoque imam ventriculi partem , cui intestinum hoc traiis versum incumbit, non raro assicit: unde facile induci aliquis potest, Ut morbum pro gailrodynia habeat. Idem pressu non exacerbatur, sed potius mitescit, siquidem ventris frictiones flatuum stercorisque
EX pulsilonem nonnunquam promo Vent. Sitis haud 'valde urget, ac pulsis perparum turbatur.
Ventriculus atque intestina semper tantum Vaporis elastici continent, quantum ad ipsorum distentionem opus est. Quamdiu vapor ille per totam canalis universitatem libere diffunditur, haec distentio moderata est. Simul atque vero vel obstructiones, vel stricturae spasmodicae, aequabili flatuum diffusioni obstant, hi, sic inclusi, & coerciti, protinus se expandunt, fibraeque sensiles cito supra modum distenduntur. Nimia haec distentio, praeterquam, quod dolores
movet, motum peristallicum impedit, vel fortassis ex toto cohibet. Impedito autem , vel eo hibito hoc motu, Decessarium est, ut ea, quae in intestinis continentur, non eo, quo naturaliter debebant modo, propellantur : unde alvus adstricta, quae coli doloribus constata ter & perpetuo accedit. Est Vero, ubi motus peri tal-ticus plane invertitur, sic, ut ea , quae tum in angustioribus, tum in laxioribus intestinis, subsistunt, sursum in Ventriculum urgeantur , eX eoque Uomitionibus violentissimis rejiciantur. Quamquam unaquaeque canalis cibalis pars obstructioni, vel stracturae spasmodicae, opportuna est e fere tamen flatus, quoS diXim US, circa Os ventriculilii perius, vel pylorum, vel intestini duodeni partem inferiorem, vel valvulam coli, vel ejusdem flexuram,