Caroli a Linne ... Amoenitates academicae; seu, Dissertationes variae physicae, medicae, botanicae antehac seorsim editae nunc collectae et auctae cum tabulis aeneis

51쪽

lis, eo magis uberiusque crescere id quod Durne. fortius observaUit, narrando Ficum arborem in Gallo- provincia, ubi nulla Xistit caprificatio, quotannis Lb xxv. Ficuum proferre; at aliam ejusdem magnitudinis in Insulis Dei I bc CLXXX, adeoque decemplicem fructum cultoribus reddere, sed minus sapidum, cum debeant fructus in clibano exsiccari, ne OUa Vermesque Tenthredinum exclusa consumant pulpam, quae calore intenso clibani exsiccantur destruuntur. Adeoque qui in Chio per plateas Ficus Uendunt, clamitant, se venales portare Ficus non caprificatos. Nostra aetas, in qua Bolanicorum solertia in dies augetur, merito contradicit Camerario, e semine ficus nihil produci, contendenti. Haec sententia Camerarii refellitur observatione Celeberrimi Praesidis quam affert Cl. Bolanicus I. ro vallius Th. Doctoris 'Pro . Aboens in Xamine epicriseo Siegesbechian se edit altera p. 16. Comperi, inquit, narrante Cl. I niteo, cus in Hollandia quotannis prolici e semini-h s vel fructu lacerato terrae commendato, fructu tamen illo ex Italia allato. Si enim semina in Gallia, Germania, Anglia vel Suecia, ubi nullus reperitur capriscus, producἶ serantur, vix provenit arbor e a Derso, si ea, quo in Italia In sellis ne Graecis, tibi ad capriscus, orta sunt, humo tegantur, facillime surgunt folii, primis suis diebus Malor smillima. Idem experimentum hoc anno repetitum est in horto Academico, ubi e Fictibus orientalibus in olla satis, caldarioque commissis planta enatae sunt Variae. Valet itaque Camerarii effatum tantum de ficubi is non fecundatis .caprifico carentibus. e vero Ficuum ex semine generationem quisquam post haec in dubium vocet, in Co ΝΕ plantas aliquot adjecimus, quales illas nuper in Horto Academico enascentes observavi musci Folia hujus seminalia ovalia, glabra, obtusa, vere emarginata sunt Folia catilina

primi

52쪽

primi paris opposita, ovalia, obtusa, obsolet e&obscure serrata, glabra, se Via petiolata Folia his proxima magis cordata, profundius acutiusque serrata, magis venosia' scabra adhuc tamen integra evadunt. Nihilominus facillime hancce propagari arborem , si surculus tantum dissectus terra infigatur, quotidiana docet experientia, ne ob defectum fecundationis arbor pereat.

Equidem hodie Ficus interdum sylvestres in Italia, Hispaniam Gallia Narbonens crescunt in locis montanis editisin vetustis muris Esse vero Ficum ex Asia in Europam translatam , narrat Plin. XU. I9. Ficum in Albensi rus e Dria intulit L. Vileslrts, quipo te Censeo fuit, cum legatus in ea prooincia spei novispinis Tiberii Caesaris temporibus. Hoc autem tantummodo de varietatibus quibusdaὰ intelligendum est quoniam illius aevi homines Ficus quasi notissimae cujusdam rei mentionem faciunt. Jam vero de ea nostri undique gloriantur horti, nisi, ut in hyperboreis nostris regionibus fieri olet, Vim frigoris aegre sustinentes Ficus, in hypocausta sua recipere possessores cogantur.

X. OFFICINALIA.Fructus hic nondum maturus dicitur rogus;

prorsus Vero maturus, Vocatur proprie Ficus fructus autem siccati Ficus a sae, Vel in pharmacopoliis Carica audiunt. Hae vel solis vel furni calore siccari solent quae vero modo posteriori, in Insulis Graeciae usurpato, arefacti sunt ob gustatu adeo non sunt jucundae ac priores, quas aestus siccavit solis. Ad -

. Ne scilicet Larvae Tenthredinum cariorum fructum coninsumant,

53쪽

Adferuntur ficus in ossicinas nostras e Gallia, Hi pania Oriente; harum diversae in pharmacopoliis prostant species. u. Fictis Flavo magnae, pingues, desumtae sunt a FICU sativa, fructu oblongo aut globoso albo mellifluo. Tourn. in s. 662. seu nostra Specie I.

β. Fictis violaceae, magnae, rarius apud nos reperiuntur, decerpta autem sunt a Ic UfatiCa θuctu violaceo longo intus rubente. Totirn ibid.

seu nostra Specie 1. . - γ. Ficus Massilienses in parvis corbibus e sparto

consectis repositi adseruntur, minores quidem reliquis, longe autem sapidiores sunt: hae depromtae sunt a FICU sativa, fructu parvo serotino albido latus robe mellisuo: cule I cera ibid. seu nostra . . Seligantur molles, digitis facile cedentes, graves, cute tenui, molli, pulpa' semine flavo, sapore melleo, aut saccharato Rejiciantur autem durae, graVes, nigricantes, insectis scatentes. Jngrediuntur caricae EMPLAsTRUM de Meliloto. Decoctis ne justo majori copia addantur cavendum , viscidiora enim facta & spissiora ventriculum gravant, Uias urinarias dissicile pertranseunt proinde Ficus o. I. ad summum pro Lbj liquidi in decoctis assumi possunt. XI. VIRES E USUS.I. Humor lacteus ex quavis parte arboris stillat, radice, caulibus, petiolis pedunculis, ramis, foliis, fructuque nondum maturo. 2. Hic succus lacteus est saponaceus acris, cum sapore narcotico, nauseoso' sub corrosivo, uti inplerisque aliis plantis lactescentibus idem coagulat lac

54쪽

lac in caseum, teste Plinio, Dioscoride hinc Ficus ruminalis Plutarcho I. 19. Et iterae, succo lacteo hujus arboris exaratae, evadunt in conspicuae, charta vero igni admota nigrescunt, uti cum aliis acidis, alumine, aceto limoniorum succo scriptae. Si succo hujus arboris facies inungatur, rursusque abstergatur, cutem a spurcitie mundificat instar acris cosmetici usurpatUr. Idem lac, o stypio inditum, cariosos dentes mundificat, mpissime denta iam mitigat. Ulceribus variisque Sorescentiis ac pustulis illitum medetur.3. Interne assumtum lac, utpote naturo inimicum, vitae Viribus exterminatur, nisi nimia copia assumtum fuerit.. Surculi Ficuum conscisi in vini V aquae LV. ωsem propinat unc ij pro do si maximum est Sudorificum,' optima hydropicis Medicina Chesneau.

Si lac vaccinum surculo ficus moUetur, alvum ducit. iam epit. 83. Vulneratis a Scorpionum venenatis ictibus, rabidique canis morsu idem lac commendat Dioscorides. Crabronum quoque vesparumque, similiumque Uenenis, remedium est succus hicce lactescens Plinius. Ficus arbores ex Hispania in Peru Uianas pro Uincias delatae, ubi folia non deponunt, remedio praesenti sunt contra araneas, quarum ictibus virulentis lac ex ficus foliis manans, bis terve in vulnus instillatum, medetur. Monard in Clus exot. 34S. 4. Fructus e succo lacteo fere venenato, calore solis suffcienter digestus fit mitis subviscidi pulpa, mellis ac sacchari instar dulci, id quod Ficus praesertim exsiccatae testantur. Nec mirum venenatam arborem fructum posse salutarem proferre, exempla

enim quamplurima idem in aliis variis plantarum ge

neriis

55쪽

neribus evincunt. e. g. Amygdalarum, Iuglandium, Solanorum, Rhoum, adorum &c fructum adhuc crudum immaturum, gustatu admodum acerbum esse ac fere venenatum, solis autem calores temporis tractu coqui, saporem denique jucundissimum acquirere ac salubrem evadere, comperimus. S. E contrario in regionibus frigidis, ubi Ficus dissicile minusque maturantur, esus fruct m acri succo adhuc turgentium in Uam maXime nocet. Complures inde in provinciis Galliae frigidioribus a Ficu-bus male mulctatos, torminibus, colica, di arrhaea

assectos commemorat ruγerinus I. O.

6. Matura recentes Ficus inter fructus tam salubres, quam palato gratos, non infimum obtinent locum, quovis quoque tempore magni aestimatae fuere. Unde Grίecorum proverbium Ficus edit, in delicatulosis molliter Viventes. Ficus recentes pro entaculo quotidiano vel ab initio prandi crudie, aut sale adspersae comeduntur in Galli provinciam Italist. Digeri recentes Ficus facillime a Ventriculo, inde concluditur, quod si quis ante prandium insignem harum copiam comederit, tamen consuetam fere ciborum quantitatem sine ulla ventriculi molestia consumere queat. 7. Nutriendi vim prae aliis fructibus quoque habere, nec dissicile assimilari, quamvis laXam' minus firmam generent carnem, e sequentibus colligitur observationibus. EN Stoicus animose Fi- cubus vescebatur, ut animum corroborando, cuncta aequo animo ferre adsuesceret Laert. In regionibus meridionalibus Europa , ubi vitibus interseruntur Ficus arbores, paUperes matUrescentibus uvis, vineas custodiendi gratia conducti, cum vix aliis rebus quam cubus uvis parco admodum pane vescautur, duobus mensibus pinguescunt.

56쪽

Vulpes in vineis, tempore maturitatis Flevum&Uvarum, adeo pingues evadunt, ut a quibusdam pro cibo adhibeantur. Senes frequenter in cibum sumunt sicus, qui nutrimentum suppeditando impinguando prohibent rugas in cute. Ficedulae, Faun. Jec. 23 I aviculae quaedam, maturescentibus Ficubus , prorsus opimae ct sapidae

redduntur, unoque aut duobus nummis aureis veneunt, cum tamen aliis anni temporibus unico tantum ernantur obolo.

Porci adhuc ini Vasconia Ficubus saginantur. Athletariun cibus quondam Ficus fuit, usque dum Pythagoras Exercitator, non philosophuso carnis usum induxisset hinc Plinius XXIII. . corpus vires adjuvant, ob id Athletae hoc cibo pasce

bantur.

Rusticorum Monachorum, in insulis Egeis, preecipuum alimentum est Ficus panis hordeaceus. Tourno. Caseus Ficuum nominatur massa compacta instar casei, quam hodierni e Fictibus una cum amygdalis

excorticatis Maromatibus parare coeperunt, qui cibus maxime nutriens est Zorn. holano l. 3O2. Factum hoc est ad imitationem veterum. Cum recenti

Fico alitis, vice casei vesci nuper excogitatum est. Plin. XV. 9. 8. Lubricandi vi, emolliendi, stim restinguendi, Hippocr. dist. lib. II. - simul urinam pellendi

gaudent Ficus recentem atque ideo praecipue calculos conducunt e contrario in alvo laxa quam maxime sunt noxiae. Ficus virides sitim sedant. Plin. CARICAE magis dulces pinguesque, minus

aquosae mucilaginosae sunt: proinde Recentes sitim

57쪽

sitim calorem restinguunt, urinam pellunt θ;

Pasta vero calefaciunt' sitim accendunt, urinamque impediunt. 9. Relaxanto tempore inprimis matutino assumtae, et ecipuis sunt remediis in alvo obstipata. Senibus etiam vi sua relay ante Me molliente ad alvum lubricantlam quam maxime prosunt. Gradidae in Anglia moris habent, ultimis gestationis mensibus, ad partum facilitandum Ficus aliquot tostas quotidie consumere. Io InvolSunt acres humores pingues caricae, laute assumtae inde in uiui, ephi itide, Stranguriae unanimi Pracricorum consensu valent. In Colica Saturnina de coetum copiose assiim tum inter primaria numeratur medicamenta. In morbis pectoris oleo olivarum dulcium insuper irrorari solent, quo magis acres particulas in

Abstersorium magnum Mesues, quod decoctum est Hassopi .Ficuum, hodie rusticis nostris notissima medicina, quam Raucedine, Tuis, aliisque m Orbis pectoris gravati bibunt. Spiritui in caricas in undere solent illi, qui ruri vitam degunt, ac spiritus maximam partem deinde flamma iniecta minuere hoc quidem modo aliquid de mucilaginoso Uicuum principio dissipari, simulque spiritum domari, non est dubium in Tu si

Raucedine vulgatissimum remedium. Gargari ata e Ficu in aucedine, vulgo noti sesima medicina est. II. Emolliunt caricae' maturant humores extrinsece adplicatae. Empla

p Ficus recentes pauxillum perspirant maliquantulum aliorum ciborum perspirationem impediunt, fortasse, quia sensibiliter evacuantur. Sanctor flat. LII. I.

Tom. I. D

58쪽

Emplastris emollientibus immiscentur non raro Gargarismata e caricis quotidie in inflammatione tonsillarum saucium solent praescribi. A Patae caricae majorem adhuc vim emolliendi maturandi externe adplicatae postident, proinde tostae ad tumores pestilentiales hodie etiam adhibentur, uti quondam a Rege His ia adhibitae fuere. 2. Reg. 2 O. Caricarum una inversia loco suppostorii a quibusdam usurpatur, effectu certe minime spernendo. 12. Hepetiis quoque molem augent, singulari certe effectu, forte quod dulces bilescant non secus ac saccharum , butyrum, melis dulcia reliqua: Hinc veteres cubus anseres' porcos saginabant,

ut Ficata eorum jecinora in monstrosam molem en ta obtirnerent. Hinc

Martiat. Adspice quali tumeat magno jecur ansiere Horat. Pinguibus , icis passum jecur anseris

albi. Bonet sepulchr. Io59. f. 28. Observatio huic forte innititur, qui puerum frequenti Ficuum esuhepatis cirrhum contraxisse memoriae prodit. 13. Sudorem foetidun causare caricas, copiose ingestas, docent observationes: Suhisa vitam Ficubus solum sustentantes, adeo Retentem spirarunt sudorem, ut conversatione eorum uti vi quisquam Voluerit. Hinc Athenaeus de nosoph. II. . Anchimoli & Moschi Philosophorum ac Rhetorum in Elide, qui per totam vitam aquam biberent, solisque cubus vescerentur, sudorem adeo graviter olui si tradit, ut eos in balneis omnes aVersarentur.

Sim. Paulli igitur monuit, omnes, quibus hircus est subalaris, a Ficubus abstinere debere, cum illum valde augeant.

59쪽

SII 4. Pediculos generare Ficus, uno ore asseruerunt Veteres, ut Galenus, Egineta, Oribasius. Platoni inde, ob crebrum Ficuum sum, pediculos mortem attulisse fertur, unde Platonis pediculi in proverbium abivere. Vulgus quoque adhuc eandem fovet sententiam hinc raris inae liberis suis Ficus concedunt nostrates, existimantes pediculose seminibus, tendium instar adparentibus, generari. Pedicti os autem infantes magis quam adultos infestare, omnibus notum est; nam poros infantum magis apertos esse, facilius transpirare, liquoresque eorum corporum blandiores mitiores esse, consequenter eos longe facilius pabulum talibus animalculis suggerere, luce meridiana est clarius. Hinc patet, quod caricae, mites faciendo humores maxime nutriendo, transpirationemque majori urgendo impetu phthiriasin quidem promovere possint, minime vero pediculos generare horum enim stupendi industris mechanismus, a sapientissima Creatoris manu oriundus, non minus aequivocam respuit generationem, quam Elephantes. 13. Eranthemata ad superficiem corporis propellunt Caricae:

Gibliis' morbillis insectis insantibus praescribitur decoctum, tam ad Xpellendum mi asma febrile ad corporis superficiem, quam ad acrimoniam

sanguinis demulcendam.

Scabieni causant Ficus copiose comestae, prout observatio fert Simeonis Sethi Pleraeque enim papulae in corpore nostro efflorescentes ab Acaris oriuntur, quos acu eximere, oculisque facile perspicere possumus; utrum Vero per casias externos & contagio adquisitia pabulo dulci nimium multiplicentur, an ficu bus, in quibus LeeuNenhcestius micro scopi armatus, myriades vidit acarorum, per vias chylopoleticas propa-D a gentur,

60쪽

gentur, has inquam, lites componere nostri non est instituti. Dentibus mingivis noxiae sunt Caricae, uti

omnia dulcia. 16. Venenis resistere Ficus, Veterum unanimus est consensus, uti Serapionis , Averrhois AUicennae. Mithridatis famosum antidotum fertur sequens fuisse. c. Fol. tita No. XX. Caricar M. f. c. Egland sco. o. ij. Salis gr. . contrit. comminut. Misc. Agunt praeprimis carica adversus Venena, quatenus involvunt corrodentia spicula, eaque per Oros corporis eliminant. 17. OECONOMICU usus hujus arboris parcus est, si fructum ejusque usum demas.

I gnum enim porosum, fragile, plerisque aliis lignis longe inferius, unde in proverbium transiit

sculmus ramus.

Fructus usu iis medico diaetetico inservit, ut ex dictis patet. Arbor ornatus causa interdum ollis inseritur, in fenestris asservatur per totam hyemem, ut grato virore oculos reficia inhabitantium. Bombγces Fici foliis in Antiochia ali refert Bellonius; quod si aeque bene succederet ac foliis Mori, res esset magni momenti apud nostrates, quibus modo duae Mori species adhuc innotuere, eaeque

minus frequentes.

XII. HISTORICA.

Memoriae proditum est, apud veteres ATHENI-ΕNfEs optimas Ficus crevisse q), ideoque publico edicto

e Caricae Atticae in magno pretio Athen. sa. Ficum Atheniensibus sacram tradit Iutarc apophtb. lib. 7. Caricae Atheniae nuum insignia. Alben 6sa.