장음표시 사용
141쪽
accidit anno V. C. DCLX v. et ante Christum LXXXIX.
eam urbem , aeque atque Herculaneum cum Tito Didio Dccupasse Compertum habemus. Temporis progressu Μunicipium essectum esse ex Vitruvio lib. II. c. I 6 et ex Plinio Hist. Natur. lib. II. c. 5a ediscimus. Hinc Τriumviri , Censores , aediles , Quaestores, Senatus - consulitim , populique ibi collegia suere. Ad hunc usque statum ea Drbs florentissime stetit. Colonia enim CLXVII. annos fuit; post quod tempus fuit eversa. Decimo vero Nero Dis anno desedit ex motu terrae, et decem novem post annos dum haec raedificaretur, penitus fuit submersa a Vesuviana prima conflagratione , imperante Tito. Hac nostra tempestale nihil prorsus mirabilius esse potest s dum adhuc oculis illa conspiciuntur aedificia , quae abhinc amplius septem et decem saeculis erecta suere quam illas ambulare vias , eas ingredi domos , at. que templa , quae alias a viris totius orbis dominis sa pissime perspiciebantur. Μens humana profecto hoc maximum Orbis spectaculum animadvertendo extollitur. In ipsa vero urbe Omnia , quae humanae vitae sunt necessa
via , es lassa et reperta sunt. Vesuviana enim constagratio superiores aedificiorum partes ruit; in seriores vero adhuc Sariae tectaeque conspectantur. Cum autem illius quamque partem descriptam audimus , hanc urbem sortasse adhu existere cum ipsis civibus arbitramur. Anno MDCCL. patefacta est via . quae ad Portam ducebat urbis; cuius viae ex ipsis Vesuvii sitieibus sunt stratae, quae ab indigenis Iaυe appelli tantur. Adificiorum parietes sunt materiae minutatim Cum calce, et arena opere laterico conditae. Antequam urbem ingrederis,
ad dexteram illius portam si) sepulchrum Mammiae Sa-
i Vrbis porta ox eo, quod opparet, haud maguificentiam ostendit , et potius urbem parvam esse videtur. Intra illam ad-,unt domus hinc inde recte dispositae; et res qnas gradus sunt ,
supra quos ii iucudebant, quibus eorum odum haud esset vehi . Diuiti su by GOrale
142쪽
aerdotIs publieae adspicitur, quod nihil magnificentia a
praesesert. Hoc quadratum est: superior Vero pars est rotunda. Visuntur adhuc loculi ad immittenda vasa ei neraria , quorum unus aliis maior est Mammiae fortasse destinatus. In circumferentia magnae olim aderant personae
ex creta conflatae; in sedilibus semicircularibus legitur iri4MMIAE . P . P . SACERDOΤΙ . PUBLICAE LOCUS . SEPULTURAE . DATUS
DECURIONUM . DECRETO , Ad huius sedilis pedes prostat hoc aliud marmor, quod
soli mensuram ex ipso Deςurionum decreto oecupare debebat. M . PORCI . F . M . F . EX . DEC . DECUR ;M . ΙΝ . FRONTE PEDES . XXV .lΝ . AGRUM . PED . XXV . Prope urbis portam est domus ruralis, sesus quam
pluribus columnis manet atrium exornatum. Generatimio inendo illorum temporum domus si parvae, atque humiles fuerunt, quarum pavimenta opere vermiculato αἱ Iosaico erant conflata, atque tam belle eonnexa , ut adhuc ex illis reperiantur pulcherrima. Omnia illarum embicula , atque interiores parietes saepenumero etiam e ternis figuris ex marmorato , scilicet a Mucco pingebantur , aut colore rubro, aut flavo. Quaenam vero illarum forma , quibusque constabant eaedem partibus, videsis An-
quia , cmribus. Rotarum vestigia adhue supersunt supra eosdem , esuvianos silices instar appiae viae eonstratos. ab Singulae huius urbis comus usque modo eruderatae s nestris Profecto carent ex parte externa , quae publieam spectant viam. Earundem domorum camerae introrsum unam habent so stram in superiore parietis parte.
143쪽
33otiquitatum Romanarum scriptores . qui illas describunt: Supra viam, qua recte itur ad civitatis portam , do. mus , et aedificia adsunt ex utroque latere disposita , in quibus erant ossicinae . atque tabernae ad opidanorum diversos usus, et ubi vendebatur quidquid illis seret
necesse. Inter alias adspicitur una, et supra ipsius podium marmore stratum Conspiciuntur adhuc scyphorum effigies. Hanc recte termopolium dicat, tabernam scilicet, ubi fortasse dulces, calidaeque venundabantur potiones. At profecto inter alia, quae admirationem advenien-.tibus movent, sunt ii characteres, qui in plurimis pri-lmatarum aedium parietibus secus viam eruderati suere,. quibusque rubro colore edicta opidanis quaedam enuntiabantur. Primum occurrit edictum, quo populus Pompeianus sit certior, familiam gladiatoriam mmerii Popidii Busi IV. Kal. Novemb. venationem edidisse Pompeiis,,
et XII. Kal. Maii vela in Theatro suisse ;N . POPIDII . RUFI TAM . GLRD . IV . ΚΛL . NOV . POMPEIIS, VENATIONE . ET . XII . KAL . MAII MALA . ET . VELA . ERUMO . PROCURATOR . FELICITAS Ex alio ediscimus, hunc ipsum Popidium Rufum eolon Tum Pompeiorum defensorem esse titulo invictum :POPIDIO . RUFO . INvICTO . MUNIF .R . III . DEFENSORIBUS . COLONORUM PELICITER. .
Re sane vera id Varius probatur ex illo Tullii pro Sulla,
uum. ai ubi huiusce Coloniae Pompeianae occu rrit men-tio. Frontinus vero haud hanc memorat Coloniam, quippe quae suo aevo non amplius existebat. Ex alio tandem edicto ut alia plura praeteream ) scimus, Valentem Flamiuem perpetuum Neronis Augusti Felicis Kal.
144쪽
Isidis templum fuit in media urbe; illud est adhuc
rerum Pompeianarum pulcherrimum , atque venerandum monumentum. Ab Alexandrinis , qui cum Pompeianis ex longinquis regionibus negotiatum advectabant , erectum suisse fama est. Ex quodam Iapide , templum fortasse restauratum suisse post terraemotum anni LXIII. a Chriati ortu a Numerio Popidio Celsino eonstat: N . POPIDIUS . N . F . CELSINUS AEDEM . ISIDIS . TEBRAEMOTU.. CONLAPSUMA . FUNDAMENTO . Ρ . S . RESTITUIT HUNC . DECURIONES . OB . LIBERALITATEM CUM . ESSET . ANNORUM . SEXS . i) , ORDINI . SUO . GRATIS . ADLEGERUNT :
1ὶ Popidius Celsinus suit etvis Pompeianus procul dubio ,
at ex familia nobili ortus. Hunc virum' satis divitem fuisse videtur , qui ludis templum a fundamentis conlapsum terraemotu restituit, ad quod restaurandum multum auri insumpsit. Versum illum cum esset annorum reo. diverso modo legunt nonnulli : sunt qui interpretrantur annos rexdecim, alii saxaginta. Qui primum sentiunt, dicere eogunmr adolescet, em impubellem sponte sua aedem reficere potuisse, quod legibus id velitum erat, eum adhuc esset sub tutela. Qui vero sexaginta interpetrantur, propius ad Veritatem aecedunt, eum homo liber. et numini eidem devotus sacere potuerit. Nee v ro obstat lapis, in quo legitur seo. quum veteres saepissime scribebant Moaginta pro
sexaginta , et 3exrdecim ut videre est in pluribus lapidibus apud Gruterum , Muratorium , et apud Cellarium in Orthogr, Alii quidam credunt, hunc Popidium Celsinum reapse annorum sexdecim esse potuisse, et in Decurionum ordimem adlectum. Hoc ex aliis inscriptionibus aterte colligitur, et praecipue ex una quae paucis abhine annis suit reperta apud Misonum inia quodam sepulchro, quaeque nunc κrratur in Musto Cl. Iorii. Ex
145쪽
I 32Flue templum fuit sine tecto r ab antiquis huiusmodi aedes I εγρα dicta suerunt, in cuius parietibus depictae sunt nonnullae Isiacae figurae, ut Ibides , Ιppopotami, aliaeque id genus. Hoc igitur intectum est, ac peristylio circumdatum : in quovis latere adsurgunt octo columnae ex marmorato , aliaeque adsunt circum circiter ordine Dorico novem pedibus. In templi medio adest aedicula , in cuius extrema Parte sunt duo em marmore gradus, quibus sanctuarium adibatur. Heie luit situm Deae signum, sub quo locus, ubi sacerdotes seipsos abdebant , quo populo oraculorum darent responsa. Adest etiam in eodem templo macrarium cum sonte. Plura in eo suere eruderata, quae ad sacerdotum usum Pertinuerunt. Haud longe ab deseripto templo aliud adsurgebat, euius nunc vix rudera supersunt eum nonnullis ordine Dorico columnis. Duo Theatra magnifica detecta integra suere , quin rum alternm a Latinis Odeum , a, Graecis Oδίιον dktum, quod tectum suisse apparet. Prostant adhuc Iapides aeneis characteribus :Μ . OCULATIUS . M . P . VERUs . VII. IIR. PRO . LUDIS et in postica parte hic alius lapis :
hae inscriptione satis patet , puerum quendam quinque annos habentem ex Decreto Becurionum Misenatium in suum ordine suisse adlectum :
146쪽
THEATR . S . P . AD . DECUS . COLONIAE . Praeter hos lapides hic alius suit repertus supra Theatri
C . QUINΤIUS . C . P . M . PORCIUS . M . F . DUOVIR . DEG . DECR . ΤΗΕΑTRUM . TECTUM . In hoc Theatro tecto comoediae , mimicae, et satyricae
actiones , necnon et Poetica edebantur certamina, non vero tragoediae. Illorum primum ad ludos nocturnos edendos fuit constructum ι alterum vero ad diurnos , et hoc meliori sorma fuit , quod intinum manet. Quin restant adhue foramina ad malos immittendost stant adhuc integra scalaria , , Vomitoria , proscentum, pulpitum, et quidquid ad hanc fabricae pertinet constructionem. Α, terum eadem forma marmore constructum, in quo lapidem hunc cum M.. Holconii statua suisse ereditur, ut ex hisce characteribus adhuc videre est: M . II COMO . M . r . RUFO . IIVIR . I . D QUIN IEIS ITER . OUINQ . TRIB . MIL . AP . FLAMIM . AUG .PATR . COLON , D . D . In hac urbe fuit Amphitheatrum etiam nuper eruderatum. Tacitus meminit Annal. lib. XIV. c. II narrans , maonam factam eεse cladem Pompeianos inter, et
Nucerinos ibidem, dum ludus edebatur; Sub idem tempus leυi contentione atrox caedes orla inter Nucerinos , PompeianoSque gladiatorio vectaculo, quod Lmsneius Regulus, quem motum Senatu retuli, edebat: qui Aeopidana lascisia inυicem incessantes Probra, deinde saxis , postremo ferrum σu Sere, Nasidione Pomyeianorum plebe, vud quod Vsscta ruum edebatur.Ergo repor- isti onni in urbem musti e Nucerinis trunco Per vul- Diqitigod by Corale
147쪽
Hera corpore, ac plerique liberorum, arti parentum mortes de bant. Hoc autem maximum aedificium suit ad ortivum iatra urbem procul a descriptis nunc Theatris. Effossum suit anno MDCCLI. et paulo post rursus aggestionibus
obrutum : nunc vero iterum eruderatum integrum fuit anno MDCCCXIII. Quodnam magnificentiae opus nostra tempestate hoc maximum aedificium advenientium exhibet oeulisl Hoc unum procul dubio erit spectandum, in quo olim Pompeiani cives cum Nucerinis ob gladiatoria spa-etaeula conviciis primum , deinde saxis vicissim pugnam caedibus foedatam inierunt. In superiori Amphitheatri parte foramina reperta ad malos immittendos integra sunt reperta. Velis ae malis Pompeiani cives in Theatro , et Amphitheatro maxime
utebantur. Id omne nos edocent non solum ea reperta
foramina , verum etiam publica decreta rubro colore detecta supra parietinas , in quibus occurrit mentio de C.
Popidii Rufi, et de N. Festi Ampliati familia gladiatoria , quae pugnare iterum in Amphitheatro debebat XVI.
Kal. Iunias. Huius Amphitheatri exterior pars nullam praesesertelegantiam, estque penitus disserens a Campano, et Puteolano , quorum adhu C, elegantiam admirantur omnes. Interior vero pars satis magnificentiam ostendit. Quamvis hoc aedificium a terraemotu anni LXIII. suerit eversum , tamen post hoc tempus iam reaedificari incipiebat, et integrum nunc restat. Ex inscriptione reperta ad Am.
phitheatri huius ingressum, certiores facti sumus Pompeianos statuam Cuspio Pansae Pontifici dedicasse, qui De- eurionum decreto ad legis Petroniae vigilantiam destinatus fuerat. Ea lex Nerone imperante fuit lata , quae dominis vetabat, ut mancipia cum gladiatoribus, et bestiis de- eertarent. Credibile hinc est sub hu/usce Pansae Duumviratu haud amplius seras cum hominibus , sed cum aliis seris pugnasse. Be sane vera sub huiusce Amphitheatripodio adhuc pictae visuntur hujusmodi venationes inter
easdem seras. Diqitigod by Corale
148쪽
Ipse Tacitus ibidem tradit, Senatum certiorem tumultus laetum , Livineium , et auctores exilio multasse , et Pompeiana collegia per decem annos prohibnisse; Cu-itis rei iudicium Priscus senatui, senatus consulibus Aermisit. Et rursus re ad patres delata , prohiδιιi ρα-blice in decem cinnos eiusmodi coetus PONeiani, conlegiaque quae contra leges institueranι, dissoluta. Livineius , et qui alii seditionem conυicerant, exilio multati sunt.
Alterum aedificium quod integrum quoque manet, ν' est Forum mpeianum , quod alii ci) militum arcem, vel castrum ad ' urbis tranquillitatem credunt. Hoc quadratum est, habetque columnas LXXI v. quae restant
adhuc ex marmorato, a stucco ordine Dorico. Extra urbis portam Herculanensem' visitue domus Attii
Maret Arrii Diomedis Cieeronis familiaris. Haec satis sum. ptuosa fuit, habebatque duos ordines, seu Hani, in
quorum altero balneum est cum parvo sudatorio, sive calidario. In primo ordine cubicula visuntue diversis ornata picturis et pavimenta opere tessellato. Prope hane domum erat hortus, ut ex ruderibus quae supersunt ad huc apparet. In huius domus subterraneis cella vinaria satis magnifiea visitur cum amphoris repertis. Prope 'hanc
sepulchrum fuit effossum: ad Arrii familiam spectasse ex lapidibus clarescit
i) Iustinianus Dizion. det Regno di Nap. artic. Pompei ,
hunc locum haud suisse credit militum arcem, sed Forum Nun dinarium. Cireum idem aedificium plures tabernae ad civium usum erant dispositae , ubi plura quae ad vitam inserviebanr , vendebantur. In hoc etiam carceres extitere , ubi in selicium opi-Muorum compages repertae compedibus detentorum' cum inditibus ad ipsorum custodiam. In Fori huius medio sons aderat ad advenientium commodum , ut in ruinis videre est. Supra intercolumnium solarium Pa ετρον restat, quamvis pene dirutum ad civium deambulantium solamen. Hoe aedificium pedes habet in
gro centum , , in fronte sexaginta.
149쪽
M . ADBIUS . DIOMEDEA SIBI . SUIS . MEMORIAE MAGISTER . PAG . AUG . FELIC . SUBURu , ABRIAE . M . P . DIOMEDES . L . SIBI . SUIS . ,.ά:ἰ ' Prope moenia aderat pagus suburbanus Augusti Pe.
licis, fortasse ab deducta buc Coloni ab Octaviano Augusto; C . NORBANI . SOBICIS . SECUNDARIUM MAD . PAGI . AUG . FELICIS . SUBURBANLX . DD , LOCO . D .
IIeic enim plures aliae domus effossae, aliaeque fortassa in posterum reperiundae. Domus ipsa Arrii Diomedis sa tis nobilis suit, ut ex ruinis est colligere: sh picturas, supellectilia i thermas , et quidquid ad humanae vita apertinet rationem , spectes. Heic vero triginta cadaverum
compages sunt effossae cum ipsa fortasse Arrii uxore ab Vesuvianis ignibus haud effugere valente. .
De noυia eruderationibus anni MCCCXIII. apud Pompeios effectis ; describuntur monumenta in υia M. pulchrali, Basilica, te la, moenia, aliaque nonnulla. Pompeiorum essessio paulo post Herculan eum suscepta est, ut ante diximus, regnante Carolo III. Borbo.nio Hispaniorum Rege, quo tempore plura urbis detecta sunt aedificia , Isidia nempe templum , duo Theatra, et via urbis praecipua cum domibus ex utroque latere. Post illud tempus nihil eruderatum ; eruditi vero omnes tantam urbem sub Vesuvianis flammis, cineribusque oppletam iterum integram videre quam maxime phpiebant. Post tot Diuitiaco by Gorale
150쪽
annos nempe MDCCCXIII. partem urbis maxima celerita.
te , atque Summis impensis effodiendam rursus fuit cura. tum. Primum moeniorum ambitus omnis ad quatuor circiter milliaria ; hinc Amphitheatrum, et plura opidi aedificia publica , et privata cum aliis viis , et praesertim
sepulchris, quae sunt in via sepulchrali extra urbem cum Augusti Felicis Suburbii parte suere excavata. Nos interim quo ante lectoris oculos tot pretiosa monumenta usque modo detecta exhibeamus , minutatim de istis dicemus , et primum de sepulchrali via omnium Pompeianarum rerum nobilissima. Restat igitur haec via extra urbis pomoerium , eaque e regione ipsius urbis portae, qua Herculaneum adibatur. Mediam viam intersecant utroque latere sepulchra, quorum Pars manet adhuc tecta: via paulo inserius restat; nam urbs supra parvam aderat altitudinem, ita ut ex sepulchrali via in urbem clivus esset. Nihil spectabilius Pompeianis hisce monumentis. Notum est apud antiquos usu venisse, extra urbem cadavera humare: qui mos a Pompeianis maxime fuit servatus. Ea sepulchra publiea non εolum , sed privata etiam sunt, eaque maxima elegantia, cum exterior pars ex marmorato est ornata , et inscriptionibus Latiaribus characteribus adiunetis. Haec sepulchralis via cum Herculanensi fortasse coniungebatur, ita dicta , quod Herculaneum , et hinc Neapolim viatorem duceret. Huiusce nibit hodiedum superest, nisi tantum ea pars, quae sepulchrali subiacet. L In hac non amplius quam sepulchra usque modo istu .Miri. eruderata suere , unum ab alio paulo dissitum. Primum est illud, quod visitur magnis lapidibus ex topho eon striictum : in eius interiori parte quasi ara adspicitur , supra quam fortassa eineres aderant, qui nulli restanti Circum sunt plures figurae ex marmorator inter alias Oedipus, et Sphinx. Sepulchro marmor fuit eonlocatum, quod mutilum fuit repertum optimis characteribus in