장음표시 사용
161쪽
raniae nulla omnino superest memoria, cum assiduae con. . uagrationea solum ad eam erexerint altitudinem , ut nimia profunditate nunc sepultae eIedantur. . i
De monte V moto; eiusdem ichnographia delineatur ; inlcanicis materiis. Spartaci gladiatoris facinus enarra ur.
. Perlustratis et descriptis hactenus Herculaneo , et Pompeiis opidis, ad Vesuvium propius accedere fas est. Hinc nos primum hoc capito veterum scriptorum asseramus auctoritates , qui ipsum quondam flammas evomuisse testantur , dequo ipsius tophographia, deindo alio qm, sequetur capito, do celebrioribus conflagrationibus , da mephitibus , do vescanicis materiis, aliisque rebus ad eundem spectantibus verba saciemus. Nons hio Campaniae procerior est, iacetque ad orientem , Neapolitani Crateris. Separatae a longa monti uin
Apeninnorum catena , ceterisque imminet, et e Neapolis regiona mari incumbit. Instae pyramidis est, quaa prout scribit Seraus, Deseriaione sisica deI Vesuvio , basim habet XXX. M. P. et perpendieularis altitudo est utilia DII. Hinc leni clivo sensim usque ad eum locum, quem accolao dictitant Atrio det αυallo mons altollitur. Strabonis, et Plinii aevo Vesuvius unum fortasso habebat caput: at nostra temptatato post tot . assiduas conflagrationes ipse biceps est, . bina nempo attollit α-ga , quao uno plus distant invicem milliario. Primum montis cacumen , quod e Neapolis regione est, ab adiacento ad eius radices Summae pago, monte di Somma appellatur: alterum mari imminet ad meridiem moli, , a Vesuvii ipsius appellatione eidem iugo nomen impositum. Varias vero habet vias , per quas i Conscendatur. Hagna planities in eiusdem medio est, in quoi os cernitur immodicum. Varia montium propinquorum adsutate cumina , nempe vici Sumnea3is , et vici Octaviani
162쪽
quae hodiedum per imas valles a Vesuvio separantur. Pluri s adsurgunt pagi ad montis radices , et celebriores sunt S. Georgius Cremanus, S. Ioannes a Teducto, Loeotrocul a , Pollena , Massa Summensis , Barra , Ponti- cellius a ponticulis , qui in eodem erant pago ob vicinas stagnantes paludes , Porticensis , et Resinensis villae, do quibus ante egimus, Turris octava , Turris S. Ma.riau ab Angelo Adnunciatae , Boschius, aliique nonnulli. Quam sit pulcher adspectu idem mons, et quam peramoenum feraxque illius solum, verbis profecto diei hilud potest; nihilominus est adeo horribilis, ut plura phoenomena , quae, a natura gigni solent, producat. Cum enim ignivomus sit, ex ore tantum ignis evomit identidem, bituminis, sulphuris, lapidum, aliarumque id genus materiarum , ut non solum vicinae , sed longinqua a quoque regiones in cinerem redactae ab ignivomis Vesuvianis amnibus persaepe fuerint. Hic olim videbatur uenitus extinctus , ideonue victis ' adi
nae gentes, Populique ex Patrum, atavorumque memo-rit . votuis-ria consograsse quondam narrabant, eum illa etiam tem
pestate adhuc ignis vestigia, vulcanicaeque materiae passim super locorum faciem extinctae adspectabantur. Plinins Hist. Nat. l b. II. c. 6 et Strabo lib. V. Gctar. vel banciunt de Vesuvianis eruptionibus , ut de rebus qua aconiectura potius tradebantur. Hinc seribit primus : Noe
minus etiam memoratur antiquitus creυisse, et abun- υisse stib Vestivis monte, et in eυOmisse circa agros Mammiam. Haec autem loca quondam vulcanitas eruet sse materias circa vicinas regiones sertur ex immemorabilibus
usque temporibus. Hine ab antiquis poetis sabulatum est, Phlaegrae olim gigantes in hisce locis Iovi hellum intulisse , et ob Hercule debellatos in ipsis montibus illos catenis suisse constrictos. Et re sane vera si sabulas e medio tollamus, profecto reperiemus, Vesu ium, Vulcani Forum , seu Sulphurariam prope Puteolos, Epomaeum montem apud Pitheeusam, et Tinam ipsam ignem
163쪽
evomuisse ex temporibus nobis incognitis. Literetia a poeta qui vixit anno ab V. C. DCLVIII. et multo ante primam Vesuvianam constagrationem , sic de illo canit lib. I. v. 747 Qtialis apud Cumas Deus est, montemque Veseuum pleti calidis , tibi fumant fontibus auctus. et Statius nostra, Si l. lib. IU. car. 4 ad Marcellum sic
etiam cecinit :Haec ego Chalcidicis ad te, Marcelle , sonabam Ultoribus , fractas ubi Vesbius eger. t iras,AEmtim I inacriis solvens incendia flammis. Praetereo plures alios , et praeeipue Virgilium , qui praeeoteris tritne sane montem norat, quippe qui longe diu - que Neapoli Oliatus, ruinas Olim actas audierat: at lamen liuiusce mentionem nullam facit, utpote de re satis eo. gnita. 'νε linei tu- Λueusti aevo Vesuvii vertex vitibus . vinctisaue un-
.... dique t Clus erat, multoque Interior , quam nune est ;et in vertice antrum habuit, per quod octoginta quatuor armatos gladiatores ingressos , indeque per montis radices exiisse vetusta narrat historia. Quo tempore Spartaeus gladiator Thrax genere hellum Servile exeitavit annos fere sexdecim post Marsicum Lucio Lucullo , et Mabeo Aurelio Cotta Coss. a Glodio Glabro obsessus, et ex his su ea ius locis. Florus id omne narrat lib. III. e. zo. Nee id
mirum videri debet, hos gladiatores concavas montis rupes , atque antra penetrasse, ae inde egressos, cum adhuc hodie lum plures circum sunt cryptae caveaeque, et
praesertim in loco , qui ab aceolis dicitur S. Maria a Cancello , in quem quidam audaces olim tum introgradi voluissent, loci horrore perterriti, statim aufugere. Hinc licet coniectare , hune esse potuisse ipsum, in quem Spartacus fortasse Penetravit. Hoc vero Sparta ei idem sa- cinus prodit etiam Velleius Paterculus lib. II. c. 3o. Quae res eodem quasi modo ab aliis narratur antiquis historiographis , uti Plutarcho in Vita Crassi e. dii ab Appia no Alexandrino lib. I. de Bello Civili e. Aa ab Eutro-
164쪽
Ex his adductis veterum auctorum testimoniis satis elucet, hunc montem iani ab antiquis temporibus ignem evomuisse, et supra montis verticem vulcanicas passim materias ante Titianum aevum stratas certissimum ignis argumentum fuisse. Hinc eaedem materiae ea suere quantitate , ut ad Herculanei, Pompeiorumque Vias insterneudas cives uterentur, ut adhuc videre est in eruderatis Opidis. Eae namque materiae multo ante Titi tempus nous Olum ad harum urbium , verum etiam ad aliarum usum
adhibitae fuerunt. Neapolis, Herculaneum , Stabiae , vicinaeque urbes etiam ex iisdem Vesuvii silicibus constratae quondam suerunt. Praetereo vias publicas , quae nonnisi ex iisdem lapidibus erant stratae. At undenam iidem lapides fuerunt ablati, nisi ex vicino Vesuvio, cum iam a temporibus usque remotis eaedem materiae ab eodem vulcano eructatae
ad urbium vias insternendas aptatae suerint i Ex quibus rebus sane coniicito, Vesuvium ab antiqua tempestate vulcani eas hasce materias eructasse. At quo tempore id
evenerit, incertum per auctores omnino est. Strabonis, i aliorumque auctorum aevo iam Vesuvius ignem continere ieredebatur. Vetustiores scriptores , quorum obera interci-idere, quaeque ad nos haud pervenere, fortasse de Ve is uvianis antiquissimis cou flagrationibus verba feceram, ali iter Strabo , aliique contempora uel haud vulcani eas in emc- .rassent materias , et haud Vesuvium quondam exarsisse dixissent, nisi pro eerto hoc habuissent. Prima igitur, et. certa huiusce montis conflagratio, de qua narrat historia,
t illa quae evenit imperante Tito Vespasiani filio, eum, Pompeii, Herculaneum, aliaeque urbes sunt eversae. i
165쪽
' De prima Vestitiit con gratione e mors Plinii, aliaeque coni pationes describuntur, et damna a Vestiυλ allata. De Nulcanicis materiis , de moPhilotis, de Neterum minionibus circa VeSuυium : quariami tandem parte emenditur Olim mons ignem et/omuerit. Hactenus raptIm de Vesuvii origine , et de fama diximus; nunc hele de celebrioribus conflagrationibus, de que et iactibus verba faciemus.
p. i- ao sta- ' Hunc montem olim flammis stagrasse saepe memoriae
'bi proditur; quin vicies a prima illa constigratione Titiana montem hunc flammas eructasse testatur lapis ad eius Ioviradices in Poridiensi villa collocatus. Celebriores tamenoeto fuisse plures patrii scribunt auctores. Prima est illa , quae accidit post Christi ortum anno LXXIX. IX. Kal. Septemb. quo tempore m0ns repente apertus vicina loca igne replevit. In ea constigratio ire desederunt Herculaneum, Ρomneli , aliaeque urbes. Vitam tunc agebat Pli- Dius Naturalis historiae scriptor , Rom inae Misenensi classi Praefectus. Hie visendi studio captus, quid sibi vellet miraculum ignorans , triremem conscendit, Stabiasque perrexit, ubi ad Pomponianum amicum divertit, qui heieodetat; ibi illum a timore perterrefactum hortatus , ut se in balneum deserret, rogavit, lotus coenavit, atque inde liliari evaait. Crebris interim motibus terrae domor uni ecta cum nutarent, sedibusque sere dimovi rentur foras ex ni t , cervicalibuq capiti imitositis , ne pumicum casu 'laederetur, cumque in litore esset , frigidam aquam poposcit, illucque se coutulit, qua mons magis aestuabat. Magna cinerum copia coelum undique tenebris Ossu uerat i strepitus, ignei lapides erant interrupti: tellus sub pedibus iremebat; vicinarum urbium , villarumque tu inlae sientes passis capillis sestiue sugiebant. Videres siliunt, eum nulla salutis amplius spes adesset, sevio consectu tu Diqitigod by Corale
166쪽
parenteni huinei Is imponere, et longinquas terras usque v liere ; hic magnas hominum catervas, illi C iii atrem c uia Dalis percurrere terrore praeventam , atque alias putere
regiones. Unus Plinius e navi egrediens , eo petivit, quo
motis imma iras magis ciebat clamores, atque RPgre tirogrediens cineris inter, et sumum cum quoi Iam Iberta extemplo est enecatus. Plinius Iunior sustus I ac to Au. Malium seriptori avunculi laclymosam narrat tragoediam lib. VI. Ep. I 6. Nunc vero ad ea quae primam Vesuvii conflagratio-uem sutit subse Cuta , gradum saetamus. Ex Tranquillo compertum habemus in Tito c. 8 hunc bene mere inissimurn vere patriae parentem adeo urbium Herculanei, et Pompeiorum casu suisse assi ictum, ut illarum , civiumque damna reparare toto studio suerit conatus : quin et bona ex publico aerario mortuorum suopinquis suppeditasse compertum habemus. Eia auctoris verba: Quaedam sub eo fortuita , ac tristia acciderunt, rιt con gratio se Di montis in Cian ania .... tu his lol adDe Sis , ac talibus non modo serinci is sollicitudinem, sed et Aarentis assectum unicum Praestitit , Hunc CouSO' Iando ρor edicta , nunc Uitulando , quatσΠus Stimeteret fucnitas. Curatores restituendae Campaniae Consularium numero sorte duxit. Bona oreressorum in se υο , quorum haeredes non extabant, resti titionini Eclarum cisitatum attribuit. Id etiam confirmat Liphi. tinus lib. IX. in Tito II. Sunt qui scribunt, hoe celebre Vesuvii incendium Quoad Autumni finem evenisse: hinc ad hoc probandum ...a,i : ..' Dionis asserunt textum lib. LX. Kar' αυτο το ς ινοπωρον, Sub
Autumni ueneni. Et hoc magis probatur, ex eo quod in
huius urbis, nempo Hereulanei, et in domibus reperti sunt seu Ctus semiusti, qui non nisi sub hoc tempus in Campania colligebantur, nempe Autumnali tempore. Neque vero tanta Plinio iuniori fides est praestanda, qui in citata epistola ad Tacitum hanc conflagrationem lX. Kal. Septemb. evenisse scribit: nam Codicum lectiones haud T. I. a IDissiligod by Corale
167쪽
idem sonant, ut observat Cl. Ancora, Prospetio Storicodi Pompei pag. Hinc Isagogicarnm Dissertationum auctores Plininianum textum iuxta eundem corrigendum ita putant : IX. Kal. Decemores. Eodem serme modo Dio Cassius lib. LX. c. II hanc narrat cathastrophen , praesertim cum per eam tempestatem horrenda visa fuerint monstra , et gigantes i). Legenda est etiam Plinii Iunioris ad eundem Taeitum epistola quaerentem quidnam per hosce dies ipse, et mater ageret, dum Miseni aderat, et quidnam vieinis Campaniae locis acciderit, cui Plinius hoc modo respondet epist. II Vix iam Miam deserueramus, et nox non qualis illunis , et nubila , sed qualis in locis clausis lumine exsincto. λιdires ululatum foeminarum, infantium quiritatus , clamores virorum , alii Parentes , alii liberos , alii coniuges υocssus requirebant, Nocibuἄri Oscitabant. m suum casum , illi suorum mi peraban-
1 Causa quam assert Dio de gigantu in apparitione huius
Vesuvianae eruclionis tempore, non alia eve videtur, quam opinio qua veteres Campani ac incolae credebant , sub Vesuvii visceribus suisse quondam Alcinoi gigantis ossa sepulla. Velum I iilostraliis Ileroic. c. i quondam Neapoli vetusto aevo reaps die xiii haec gigantii in ossa tradit. At hoc dnbio procul salsu ui est: nihil aliud ea suere, quam qiuorundam immanium bestiarum ossa a Neapolitanis sub Vesuvii visceribus quondam repe ta , et ab iisdem servata. De hix fortasse Tranquillus narrat ita Aug. c. 72. At quomodocunqt e res Sit , primae eructationis aevo ut vulgus opinabatur ui gigantes a poetis potius esseti ita
illa horrenda conflagratione rursus apparuerunt. ras autem gigantum apparitiones nihil aliud fuisse putarim, quam ipsorum hominum mentes nimio terrore correptus , ante quos horrenda cuncta visebantur. Enimvero ignitae nubes circa vesuvium vario colore versantes , et ex variis maleriis ab igne eructatae , vicinas territabant gentes, phantasiamque perturbabant. Idque portentum in magnis Vesuvianis conflagrationibus identidem evenisse compertum habemus , et nostra etiam sere tempesta a
huiusmodi gigantes, et monstra Vesuvianis indigenis visa. Diqitigod by Cooulo
168쪽
Itir. Erant quἱ melia mortis mortem precarentur ; mulciad deos manus tollere s Plures nusquam deos ullos , ceternamquct illam nor issimam noctem interpetrabantur : nec defuerunt qui , sis, mentitisque terroribus υ ra Pericula aufugerenti Aderant qui Miseni illud misse , i d ardere falso , sed credentibus nuntiabant. Potitulum reluxit , quod non diem nobis , sed adventantis ignis indicium indebatur, et ignis quidem longius substitit ; Ienebrae rurstis , Cinis multus 'et grauis ,
hunc identidem assurgentes excutiebamus: aperti alioquin, usque de Coelo oblisi pondere essemus. hac igitur Pliniana narratione, quae recte concordat cum illa Dionis Cassii, animadverte quot damna, quot ruinas , caedesque tunC egerit Vesuvius. Hoc sa is dictu est, cinerem tantam attulisse ruinam, ut tota Campania damna poe- quam maxima suerit Passa e cuneta urbium , villarum. que liedificia assiduis motibus terrae diruta , atque eon lapsa suerunt : agri campiqtie per longam tempestatem Ductibus caruere. Mitto plurium urbium integram ruinam , uti Stabiarum, Nuceriae, opulenti. Cliorae, Her.eulanei , Pompeiorumque : praetereo Permille et centenos homines in hac internecione, qui in his opidis lato e x- tineti fuere sileo infinita monumenta , quae fuere etiam deperdita. At praetermittendum haud est, Vesuvium posteritati beneficium praestitisse Iiceat mihi sic loqui, ne in miseros illos saeviamus homines cum integras duas urbes detegendi, et effodiendi ansam praebuerit; et alias
sortasse in posterum reperiundas speramus, quas olim
ignis absumpsit. Quid igitur Vesuvio non debemus p at
euperem ego, ne hoc tempore tantum in mortales saeviviat , neve. potius nostros vi ei nos florentissimos agros assiduis destruat conflagrationibus. Haec igitur primae Vesuvii eructationis narratio. Nunc raptim de aliis dieendum celebrioribus. Secunda aceidit Severo imperante anno post Christum CCII. uti narrat Cl. Muratorius, Annali d'Italia
lib. IV. Hane Xiphilinus Dionis epitomator hoc modo
169쪽
describit lib. LX. in severo c. 2I Ε9 δὲ τί ra, ὀρει
is rην - εν ῆ, oriκis αυ εν trαλtα Oiκω, δtἀγω γ εξα-κo IIcῆVal : Per eos dies resplenduit in monte esuuio ignis maximus: in eoque tanti mugitus exstitere , ut Capuamusquo audirentur: in qua ciWitate ego quoties moror in Italia , habitare soles.
Tertii evenit anno CCCCLXXII. Antemio imperante in Occidente, et Leone l. in Oriente. Huiusce saeit mentionem Marcellinus Comes in Chronio. Indictione XV
Martiano , et Festo coss. eductus mons ca antae , torridus intestinis ignibus aestuans exusta poma Niscera , n octurnisque in diem tenebris omnem Europae faciem minuto contexit puluere : huius metuendi ciueris memoriam zanui annue celebrant Kal. Nouemb. II inc etiarn
memorat Procopius de Bello G0th. lib. II. iisdem sere
Qii arta consa gratio accidit sub Theodorico Italiae reste anno ab Ecclesia condita DXII. iuxta Cassi odori ini, lib. VI. Variaria ep. si qui narrat, tanta a Vesuvio damna allata vicinis fuissu gentibus, ut Theodoricus ipse trihuia remiserit. Praeterm horrendos cineres, qui late pur- vagar tint , terraemolus , bliusque id genus ruinas. Qui tita conflagratio e vcnii anno DCLXX U. sub Tlieo-arito Neapolitano Duce. Paulus Diaconus II ist. Miscol. lib. XVI. aliique contemporanei scriptores Martio mense ipsam acci disse tradunt. Circa quod tempus rugum suisse creditur illud numisma, quod affert Cl. Muratorius Disscrt. XUlI. . Antiq. Italie. Mud. Tvi, in quo ex unal arie S. tinuarii Bela eventani Praesulis, et Martyris eff-gies ad ervatur, e cuius collo pendet stola. In postica numisma iis facie legitur: Λυτρουrῆς τῆς πυλξος του πυρω: Redemptor urbis ab igne. Quae quidem numismatis verba s. . tis innuunt D. I in uarium ob liberatam Fiapolitanam ali Vesuvii igne civitatem iam ab antiquis temporibus veluti eiusdem urbis patronum cultum fuisse. Laudatus Muratorius loco citato alia asseri numismata a Neapolitaniae usa in honorem praefati Martyris. Diuiligod by Corale
170쪽
Niim qiram desinerem , si singulas enarrare Coii flagrationes , quae saepenumero evenere. Nihil heicin rnoretii illam anni MDCXXXI. V. Idus Decenab. in- Conpiam , quac plures perduravit dies. Ea quidem ii ostillian Titianam describitur ut horrenda inter ceteras Omnes. Num tunc Vesuvius non solum in vicinos , et longinquos agros ignis numina undique evomuit , Sax , cineres , bitumen, et aquarum ex montis vertice veluti diluvium , verum etiam hominum ad quatuor millia , et amplius praeter animantia innumera necavit. Ne longius ob eam , de ea mihi silentium imponendum curabo, Sed si quis integram huiusce eructationis historiam cupit, Ioannem Bernar dinum Iulianum adeat in Tractatu de Vesuvio typi edito Neapoli anno insequenti . quique testis
suit oculatus. H e vero tradit, cineres non solum Per
totam Campaniam , et per alias Neapolitani regni provineias , sed usque in Graeciam pervagasse , et terraemolus Per eos dies assiduos adeo fuisse, horrendosque, ut iam
morti proximos cunctos destinaret mortales. Iuvat hele etiam enarrare celeberrimam nostra temPestate conssagrationem, quae accidit anno MDCCXCl V. XVI l. Kal. I iit ias, eum Turris Octava, la Torre det Greco deleta penitus suit. Iam plures anni erant, Cum
mons ignem per os sine vicinarum gentium damno quο- annis emittebat , cum mense Iunio calor und que ita iter crebuit , ut iam aliquid in natura sutiirum esse praedicaretur , At calor aetisque gravis occupatio u,que eo crevit quoad tandem eiusdem diei nocte motus teriae auditus , eodemque temporis si alio magnus adeo Crepitus e monte factus, ut exemplo per eiusdem latus igui vomunI eruct3ns amnem, serrugineum bilumen , lapides , saxaque in I 'urii in Octavam ex improviso e monte irrue rit , et εx ea urbe facto igneo numine mi ere illam delerit , atque ad inare usque decurrerit. Post cra xero die ix luce lier tenebras emissa perquam horrendas per urbes vicinas erat ambulandum. Adeo cinis coelum undi