Universae Campaniae Felicis antiquitates a Mariano De Laurentiis elucubrate

발행: 1826년

분량: 614페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

371쪽

tio cuiusdam Demetrii Baulanorit in illici, et asserit εsiime falsum esse nuperum Baul num 'situm inter Misenum et Baias , sed suisso probabilius inter Baias: et Lucrinum ,

ad quod probandum nonnullas . assert v terum scriptorum auctoritatρs. Ex Tacito 'enim Annal. lib. XIV. c. 4 Νε. ronem eruitur, 'dum Baii, ora et tia tem 'Agrippinam invitassa , dum adhuc ille Romae orah ad . sesta Quinqua tria i in celebranda, et mat stem ex Anuo Baias advenis. so : Nero enim dum simulate fingit eam excipore, et obviam ipse factus, eam apud Baulos invitat ; Venientem

men est, quare Promontorium 'MisΡnum inter . Otimisianum lacum sexo mari adluitur. Ubi vide quaeso elus situm inter Misenum , et lacum Baianum : hic voro lacus Baianus nihil aliud est, quam Lucrinus lacus , sed a Cluerici loco citato intelligitur lacus antiquus natis vicinus olim existens et hodiedum penitus deporditus :quod quidem falsum omnino est. Ad haec Tranquillus in Nerone c. 34 necis Agrippinae modum ab ipso filio sicariis iniunctum sic tradit : haec biographi auctoritas ad Baulorum situm insorvit melius agnoscendum; Aeqne ita' reconciliationes simulata , iucundissimis literis Baias eυocaυit ad solemnia Quinquatrium simul celebranda: loque negotio trierarchis , qui liburnicam , Itia iam vecta erat, Melut fortuito concursu confringererat, P traxit conυisium. R etentique Agrimina Baulos , in locum cor Pti navigii, machinosum illud obtulit. Agrippina igitur a Baiis Baulos petento, in itinere navis do hiscit. Tacitus vero Annal. iiD. XIV. c. 5 adiungit hane

l Quinquatria α Graecis Παγαπηναῖα : si Iudi sietiani in Circo in Minervae honorem a Iovis capite prognatae. Iuxta Variaronem L. L. lib. II. hi dies erant post diem v. Idus Mart. Altera Quinquatria fiebant mense Iulio: in iis etiam gladiatorum.

et pugilum ludi edebantur. Diuitigod by GOrale

372쪽

miseram matrem e naufragio ereptam ad Lucrinum allatam , ac inde Baulos in suam pervenisse villam, En ut narrat citatus auctor: Verum Aceronia in rudens , dum se Agriminam esse, M ut Subpeniretur matri PrincWis , Clamitat, contis , σι remis , et quas fors obtulerat , Inamaltibus telis conjicitur. Agrimina silens, eoque minus i agnitia , unum tamen υulnus humero excuti. Nando , deindes accursu lenunculorum , Lucrinum in Iacum vecta , υillae Suas infertur. Hac quidem enarratione satis colligitur, Baulorum villam Lucrinum prope suisse , ac inde post Baias. Praetereo Symmachi lib. I. ep. I. aliorumque scriptorum testimonia , quae prodit eruditus Scottus pag. Iao ad hoc omne comprobandum.

Super litus quod in praesentiarum dicitur Bagola ,

vi untur plura veterum aedificiorum rudera, quorum nonnulla restant nunc sub undis: ex qua quidem re coniectare

licet, olim haec fuisse super litus, sed temporum longaevitas , et praesertim huiusce regionis vicitii tudo loci sariem vertit: nam terraemotus assidui, et vicinorum vuleanorum conflagrationes loci solum immutarunt , ut saepe innuimus. Hinc mirum haud esse debet, si ea nune vetusta aedificia , quae sunt in Baiano mari , olim hoc

nobilissimum amoenissimumque situs exornarint. Plura vero admiranda hoc super litore restant vetu-Amippinae sa-stioris aevi monumenta : primum communis omnium ac ' '..tata '

colarum refellenda est opinio , qui vulgo credunt, Agrip- inae Neronis parentis sepulchrum fuisse super Baianumitus haud procul a Baulis : si Taciti enim verba expendamus, illud sepulchrum positum sciemus, ubi nunc dicitur Mercato des Sabbato. Hic vero locus est super Mi - seni promontorium , ubi passim plura adsunt secus viam sparsa sepulchreta r ac inde laudatus auctor, hanc' inse-licem Neronis parentem eo loci tumulatam fuisse tradit

lib. XIV. c. 9 haud procul a Gesaris Dictatoris villa :Cremata est, ait, nocte eadem , conυisali lecto , et

373쪽

concesta , aut clausa humus. Mox domesticorum cura leoem tumultim accmis, Miam Misctni Prosetur , et υillam Caesaris Dictatoris , quae subiticios statis ediatissima provectat. Confersis ciuetonii in Nerone c. 34 textum vute allatum , ubi matris mortem enarrat. Haec oti,ilium mortalium mater infelicissima salo obiits uii creditur anno LIX. post Christum. Cum enim crudelis Nero ex Agrippinae parentis praesentia defatigatus esset, occasionem arripit , quo illam modo tollerete vivis. Hi ne non semel , sed pluries pareoti mortem paravit. Saepius veneno inficiendam excogitavit filius: ai frustra , cum ea usque praemonita Periculum evaserit. Ιnterea Nero idoneam arripiebat opportunitatem , quo eam necaret , mortis causam aliis tribuens , ne existimationis iacturam saceret. Hinc iactum , ut e libertis quidam Ani- Cetus nomine , per ea tempora classi Misenensi Praes Cius , Agrippinae matris adversarius, et assentationibus ,

et blanditiis in principis consuetudinem immersus , in matrem dolum commoliri studuerit. Apud Baias ad Quinquatria sesta ut diximus evocavit; quae navem Cou-scendens, ex Antio Baulos perrexit. Hinc illa ad litus per-Veniens , aperto navigio extemplo , ad litus enatavit incolumis. Haud res isthaec seliei omine accidit: hine Nero in parentem magis saeviit. Tunc illam benigne excepit, ac Post lautissimam coenam apud Baulos in Hortensii villa

matrem dimisit, quae iterum in navigium ipsum conscen indit. Ipsa cum Aceronia sermone instituto , crudeliter a sicariis enecatur. Haec omnia narrat Tacitus c. 8 eiusdem

libri. Ad Baulorum tergus est loeus, quem accolae in Praesentiarum vulgo appellant Mercato deI Sabbato, et Elysia ci), quippe quod sparsa passim adservantur per Io-

ι Elysiorum etymon Naxocli ius in Vossit Elymolog. V. Elicius derivat a Phoenicio Elish, quod a fulmine tactum significat : nam ea loca iuxta an liquorum opinionein vulcanicis eruptionibus perusta suere.

374쪽

ea sepnlchreta. Communis serme a uetorum probabilior sententia videtur, hunc locum nempe Circo quondam Ba iano aptum fuisse , ut prae ceteris autumat Carlet tus in

opere quod inscripsit , Regione mugiala, Nota CLVΙΙΙ.

et CLIX. ubi diserte probat , hii ne locum spectaculis in .servisse , et Circo, ubi ludos a Romanis edi in moropositum erat. In . hoc creditur, quin imo ex Tranquillo loco ante citato probatur, ab ipso matrem Agrippinam invitatam ad Quinquatria adservanda , posteaque ene

catam

Portus Misenensis haud procul a Baiano est Circo, quod nunc dicitur Mare MOrto, quasi locum dixeris,

qui cum mari Communicat Tyrreno. Locus hic quondam statio fidi sima classi suit Misenensi , et unus e portu-biis , qui Romanis erat in Italia ad Tyrrheni maris tutelam. Hunc ab octaviano Augusto redactum meliorem in sommam M. Agrippa duce, .et architecto e Strabone lib. V. Geogr. compertum habemus. Hei e Plinius Senior Praefectus erat classi Misenensi, cum Vesuvius primum imperante Tito conflagravit: hic montem exardescentem, ut Procul adspexit, propius accessit, quo quid hoc novum sibi vellet, agnosceret. Strabo lib. U. portum Misenensem , Plinius Iunior lib. VI. ep. I 6 et Tranquillus loco citato describunt. Dionysius Halicam. lib. VlΙ. hunc portum appellat Καλον , καὶ βῆσυιον , pulchrum , et profundum , et Licophron in Cassandra v. 736 ubi de ludis Lampadi eis apud Misenum celebratis in Parthenopes honorem , hunc eundem portum dicit: 'Aκλατον σκιπαs, idest tranquillum tegmen quasi a natura formatum. Hunc Vero Portum adhuc apertum fuisse saeculo VII. narrant quidam patrii scriptores. Hoc confirmatur ex epistola S. Μartini Papae , qtii vocatus ab Imperatore Constante e Roma venit ad Misenensem portum , ubi navem reperit, supra quam conscendit, et ad Imperatorem Constantinopolim perrexit. Quidam etiam e nostris scriptoribus sunt arbitrati

Miseni portum haud fuisse illum , cui nunc nomeu Ma-

Poetiis uia

375쪽

re Morio, sed suisse Baianum sinum, ut i triumui P.

Paulus sol. 9 Antiqq. Puteol. et alii portum Lusium, qui

ex lacubus Averno, et Lucrino unum efficiebant portum. Sed certum est hune disserentem suisse ex aliis hisce dictis. Quin imo vetusti auctores ad unum omnes Consir. mant , Misenum suum habuisse portum. Plinius Hist. Natur. lib. III. c. 5 describens urbes Campaniae maritimas, et portus sic scribit: In Ora sunt cumas Chalcidensium , Misenum , Portus Baiarum , lacus Lucrinus .

et Aυernus , dein Puteoli. Et Florus lib. I. c. a 6 et Pompeius Mela lib. II. c. 4 id etiam confirmant . ubi de Misenensi portu verba iaciunt. Portus igitur, et urbs Μisenum suit inter Cumas, et Baias. Inter haec loca nullus alius portus existit praeter Μisenensem , ubi nunc Mare Morto. Mirabilis Piscina , schola Militum , vetustae inscriptiones, monumenta, sepulchra Passim , et praesertim pilae prope litus satis commonstra ut heic , et non alio loco ponendum Μ senensem portum. Extat in Regio Μuseo Borbonio marmor Graeco .Latinum apud Misenum cepertum , ex quo evidenter elucet, heic celebrem suisse portum, et classem Misenen.

classis Misenensis partem tempestate submersam hisce lo-

eis : hinc scribit; Sed certum ad diem in Campaniam

redire classem Nero iusserat, non excutis muris ca

376쪽

Miseni s erare contendunt, Cumanis litorib/ιs impacti triremium Plerasque , ct minora naυigia passima miserunt. Hinc crediderim in Hisenensi portu utpote

appulsu difficili identidem naves procellis effractas; hinc

etiam hunc Valentem classi praesectum puta ex naufragio ereptum Neptuno deo magno votum solvisse , lapidemque hunc posuisse. Horatius Misenensis maris laudat

hinos , qui tu hac acta, capiebantur Saty. lib. II. έMurices Baiano melior Lucrina Peloris ;Ostrea Circeis Miseno oriuntur echini. Super hoc litore restat adhuc aedificium illud, quod vulgo dicitur Cento Camerctile et haec rudera fortasse ad 'villam Dictatoris Caesaris pertinuerutit. Ea villa litori imminebat; restat ea super Parvum collem, Prospectatque sinuosum mare, et nunc haud procul distat ab S. An. nae templo in ipso Baulis vico. Ipsa est penitus sub ruinis , et vix pauca illius pars nobis pervenit. Eandem au tem aedificii dirutam partem, quae manet, quo eque abaecolis salutatur Cento Camerelle, quasdam Cellas vinarias, vel olearias suisse putarim; mancipiorum vero carceres esse salso tradunt alii. Sunt etiam qui locum hunc

aquis recipiendis inservisse existimarunt: at negant nostrates auctores , quippe quod et fabricae huiusCe structura , atque format haud aquam ad continenda ui, potis erui. Vetustum idem aedificium in praesentiarum sub terra restat, et oli in supra collem mirum in modum constru Ctum: post Novi Montis conflagrationem loca isi haec suere omnino mutata. Hodie lum landem supersunt plura ruinosa cubi- eula , quorum Pars Subterranea sunt Prorsus tam Perplexa ostiorum ambage, ut siue duce , fixoque sunt culo negetur exitu8. Guicciardinius Mercur. Camp. pag. a 44 locum istum lioe modo deseribit f piscina mirabili aliud subterraneum aedi tum non multiam abest. Canto Camerelle amellat Mulgu nec iniuria : adeo siquidem implicato culle, cora sisque tramitias , huc,

377쪽

illucque extenditur, ut Pro Meri Iabyrinthi ichnographia delibanda , non ultra AEgratus, aut Creta aua unda. Statim ac in illud c ut dimiseris, tot ostia,

tot Calles , totquct semitact DCCurrunt, ut curinsilias ψ.sa trmidet Implicatissimum hoc aedi tum, in licatissimum Neronis ingenium agnoscis auCtorem. A Baulis vero Baianum collem ac cendentibus fit o viam nobile illud aedifici iam , quod omnium sermone, et praecipue ab incolis Piscina mirabilis nuneupatur. Ea

quadratis pilis ci) XLVIII. est 'sussulta. Lougitudinem CCL. latitudinem CLX. pedes habet. In quinque porticus seiungitur opere lateritio, et solida interne structura. Eam recipiendis aquis e Serinensibus montibus hue deductis Claudium imperatorem construxisse rusticantium commodo scri hit Potitanus de Bello Neapol. Memoria mea multis in Iocis inter Baianas, atque Puteolanas ruinas stula Itim act miras crassitudinis inMentae sunt: in quibus Claudii Augusti nomen inscri tum erat. Vestigia lateritiae substructionis in Sarnensibus , Nolanis , atques Acerranis Gus: ac tum subterranei mecus: tum montes muribus locis perforati mstendunι a XL. militarissius continuatum, et quia a lissimum aquarum ductum , qui Neamlim primo

vestigia habes apud S. Mariam , vulgo de' Monti a Ponti Rossi , et in aedibus Ρrincipis Montis Μilitum , Montes Mileuo , seu ubi dicitur I Ponti di Gesia , ct Maria, ut diximus lib. III. ) deinde Puteolos, Baias,

Sunt qui arbitrantur , hanc aquam haud a Serino venisse, cum opus hoc Romanis difficillimum evadere potuisset. Hinc nonnulli scribunt, eandem aquam pluvialem esse potuisse , quae olim Romanis ipsis remedium

1a Paties huius aedificit' st, adeo durus, ut serro adimatur oportet: isque a nostratibus nuncupatur Stalagmuicia et ad plures usus is aptus rata .

378쪽

veluti potivs In more suit posita. Ad hoc probandum

Strabonis lib. V. auctoritatem asserunt. Alii hane pisei- nam existimant haud Romanae inservisse classi , sed ab Hortensio oratore magnificam hele constructam suisse villam. et in ea piscina muraenas conservasse, quae tune

temporis in pretio erant ipsis Romanis. Ad hoc proba dum Plinii toxium Histi platur. lib. IX. e. 57 asserunt , qui scribit: Apud Baulos in ρα le Baiana piscinam habuit Hortensius orator, in quia muraenam adeo dilexit, ut examinatam seυisse credatur. In eadem υu-M Antonia Drusi muraenae, quam diligebat , inaures addidit: cuius ρ opter famam nonnullis Baulos υidere

conc ierunt.

Eruditus Winchelmannus in epist. supra Herculan. hoc magnum aedifieium ab Agrippa excitatum arbitratur, quo aquas Μisenensi classi illic moranti subministraret. At quidquid id rei est, utruin ea villa ad Hortensium, an ad alium pertinuerit, haud certe constat. Piscina isthaeo tam magna est, ut haud ad unum virum tantum pertinere potuerit. Quapropter credendum eam Bois manae classi potius deservisse ad Misenum immoranti, et aquam pervenisse ex Serini montibus.

De Miseno si , eiusque portu, de villa Luculli, de Militum Sehola , de Piscina Dragonaria, de lacu Acherusio , deque Vacias villa.

Hactenus ea loca perlustravimus, quae quondam sinum exornabant Puteolanum, necnon et Baianum eum 1 Huius montis elymon Mariorellius Colon. Fenie. pag. , ab Hebraeo derivat, quod a sum scopulum significat, quia unge navigantibus mons hie aeuius videtur. Antiquissimis vero temporibus uunc montein conflagrasso fama mi, idque videtur ita

379쪽

Misenum.

76 . . lactibus , villis, atque montibus : nunc hoc sapite vicina deseribemus loca. Ρrimum occurrit Misenense promzntorium si , quod

veluti montium propinquorum rex supra , mare adsurgit. Hoc inter occidentem est, et meridiem Puteolani sinus, quod nomen a Miseno 2Elaeae socio , et tibicine ipsi inditum est , ibiqtie tumulato , ut ex Mantuano vale Canente constat aen. VI. v. 28 2At pius AEneas ing nti mole svulchrum Ponit, Suaque arma Uim , remumquct, tubamque Monte sub aerio , qui nunc Misenus ab illo Dicitur, aeternumqtire tenel Per saecula nomen. Verum iuxta Maronis mentem non huic tumulatus tibicen Misenus , sed supra aliam promontorii partem, quae nunc dicitur Monte di Procida, haud obstante poetae

fuisse, cum adhuc nostra aetate Vulcanicas conlinere materias, quae passim sit per hoc monte adspici utitur, evincatur.

1ὶ Cl. Scollus: Disseria2. Corogr. di Poetet . e Cuma , Pag. 28, et seqq. solidis argumentis probare nititur, hoc Misenense promontorium non fuisse it Iud a Virgilio indicatum , sed emo proprie intelligendunt aliud, quod nune vulgari lingua dicitur Monte di Procida, pretiosis abundans hodieduin vinis. Virgilius haud aliter intellexit e describens enim aeneae adventum ad vicinam urbem Cumas, et loca ab ipso visa, et Sibyllaim , haec nonnisi in Cumana ora extitisse innuit. Idem vates Nan uanus totam Miseni libicinis historiam narrans, et exequias , omnia evenisse super eandem oram canit, cum praesertim ligna apta ad pyram struendam ex vicina silva Gallinaria suere collecta. Ex his omnibus argumentis idem Scottus es ure arguit hoc Miseni promontorium pro monte di Procida esse intelligendum. Nee obstat quin Virgilius huic monti epitheton Genii dedErit, cum humilis sit mons supra mare et idem Scottus aereum explicat pro Plano. Iuxta eundem Miseni promontorium etiam significandum videtur illud, de quo supra diximus. In Cl. Scotti sententiam descendii

380쪽

exin monte i sub aereo : aliter heic esset Cumana , vel Euboica ora , quae reapse est prope Cumas ex ea parte , quae hanc, respicit urbem. Ita sentit Scottus, Disser-DE. Corogras. di Poaguoli. i i, , IIeic autem expendendum arhibetor, . quo in loco sile.

rit antiquum opidum Misentam: omnes patrii scriptores hanc urbem ponunt super promontorium, quod occidentem respicit: sed hoc impossibile quidem esse potuit, eum locus hic urbem comprehendere haud posset propter eiusdem locii brevitatem , cum mons supra mare immineat ; neque hele nisi pauca rudera adhuc sultersunt i, quae haud ad urbem pertin nerunt. .Alio igitur loco conlocanda est urbs Misenum: at quo in loco P non in alio, nisi supra aliam montis partem, quae ortum respicit,

isque loeus hodiedum parum d stat a Monte di Proci. , et ubi adhuc dicitur id Ves vado di Miseno. Ibi enim plura antiquitatis rudera βdhuc restant, et locus satis amplus ad urbem continendam aptus erat. Quamvis enim de hisce vetustis aedificiis nihil sit colligendum, eum omnia heic temporum iniuria deperierintI tamen accolarum ea est traditio , ut nonnisi in hoc loco urbs antiqua sit ponenda. Cl. Iorius, Viaggio di Poga. p g. I 6 I et seqq. post diligentissimum examen credit. heic urbem sui se. Ex pluribus vetustis ruinis , et inscriptionibus repertis , quae de urbis Episcopis iaciunt verba , arguit Musenum urbem hoc in loco statuendam esse. Praetereo sepulchretum , quod' prope urbem eandem aderat, quod inque ad ipsam pertinuit. Haec urbs igitur erat inter paludem Acherusiam . et hodiernum Castruth Baianum, vulgo Castello di Baja. iHaec vero urbs posita super. amoenum promonto rium, et commodum habens portum , ut diximus, cum vicinis, et dissitis urbibus commercium exercuit opportunissimum ; hanc ob rationem ipsa' brevi tempore civium frequentiam continuit , ibique Bom ni villas habuere. In hanc urbem quondam Coloniam deductam esse liquet ex Disiligod by Cooste

SEARCH

MENU NAVIGATION