Universae Campaniae Felicis antiquitates a Mariano De Laurentiis elucubrate

481쪽

rino millia , et CC. ex Langobardis ab Al ino illorum

Bege sui'pelias serentibus. Coinra hos Totilas Teiam diι-eem cum duobus millibuq homilium non procul a Vero- la Hii sit, quo Narseti iam trita nisi haliIro occurreret. Bellum tunc maxime li grabat : hinc qno Totita lubens ia in Bugnurri sustineret, cunctis vrhibuq in Giraeeorum manibus redactis, Cumas urbem tunc validissimam, ne mo 'Iliis satis munitam , coniugentu , filios . et immensa divitiarum pondera adsportati a curavit. Ad Engubium acriter pugnatum: ex Gothis ad sex millia , et amylius trucidati: pars alia per montes palantes obsessa, alii liae Ca

Iti: Totilas eo praelio oecisus. Sunt qui i scriblint, eo Aio Langobaritos victoria iam patia. .adeo in lithes sa viisse, ut pluribus illa eum ab iisdem excisis, civibus ea-Plis , atque capite obtruncatis, ΝΜrses iterum eosdem in patriam restituendos eurarit, ne Itali rursus fame, pin lationibus , caedibusque enecti Barbaris Praeda forenti XXU. Dum haec geruntiar, accidit, ut ea Gothorum pars, quae 'Post praelium fugae se eripuerat , apud Papiam collecta Phri digerui filium in Totilae locum suffecerit virum sortissimum , quo eonlahentem rem sustineret. Teia hine collectis Gothorum reliquiis magnis itineribus ex Papia proficissens, in Campaniam pervenit, et non procula 'Vesuvio , Sarnoque fluvio castra posuit. Paulo laost Teias movet , et ad Lactarium montem suas colloeat copias. Variae tum excursiones utrinque factae. Pracli utilinde persaevum gestum inter Graecos Gothosque, donee Teias dux strenuissimus pluribus gladiomim ietibus consectus, audentem animam extiiravit. Huius Gothorum Regis mors Regni meidii suit' eausa : Narses enim Gothorum reliquias in Italia ad internecionem redegit. Cumae tantum urbs mun tissima ' ipsis supererat, quam Narses Teiae ingentes thesauros servantem, e tandamentis evertit. Ita bellum eo ectum: Gothicum in Itali alaunum post duodevicesimum quo mecidit, nempe DLIII. XXVI. Ea .nterim Gothorum' para quae supersim fuerat. Alenuauorum , Framorumque opem implorarat, Disiti od by GO l

482쪽

qui anno in equenti dueibus Leuthari, Butilinoque Italiam

adoriuntur. Narses qui cum omnibus colitis Romae erat, haud Barbaroruin horrendas copias ex septentrionalibus advenientes partibuΑ, atque depopulantes urbes fame, ca deque cohibere potuit. Adeo gentes innumerae Italiam mi beram occupaverant i Ea gens in Samnium usque sum

rat progressa et ibi copias dividunt Levitiaris, nutilinusque fratres. Primus Apuliam, Calabriamque percurrit' ulter per Tyrrhena progrediens litora , ad fretum usque pervenerat Siculum. Leutharis saeta ingenti praeda Padum transgressus in patriam remeandum statuerat. At Butilinas regnandi captus libidine, novum in Italia Regnum eon. stituendi, m in animo habebat. Hinc iactum est, ut ipse

cum Narsete congressus apud Casilinum , atque inde ad internecionem: cum omnibus suis copiis redaeins omisus fuerit. Sic ea clade per Narsetem acta , Italia a Barha rorum manibus liberatur.

XXVII. Ipsa post boo tempus pluribus annis in

Graecorum suit potestatem , Narsete ipso lintricio eam provinciam administrante, para aque Barbaris pace post Ioeda, teterrimaque bella. Gothorum leges exinde mutatae fuere vigente Graecorum politia. Iustinianus interim ad senectutem pervenerat Barbaris se in per insensus. In demortui orientis Imperatoris locum Constantinopoli publicis susti agiis sororis silium Iustiniim I l. proceres consalutarunt. Sub huius novi Imperatoris initio L ngobardi ex septentrioue advenientes Italiam in adunt sub Al inoillorum

Rege. Causa latet curnam ea gens essera in nostras irru

perit provincias. Iustinus homo divitiarum cupidus , an Farses suerit causa isthaeo , ob quam Barbari in Italiam MVenirent , incertum prolieto est. At qui linius temporiis 'miserae t Ilius flatus p hoc tantum nor nnt illi qui di

urna . nocturnaque manu versant Medii avi historiam. Hoc unum satis dictu est, hunc universi terrarum Orhia angulum quondam florentissimum, tunc adeo vexatum esse, ut nihil aliud snperesset, quam nomen. Toto enim tem

pore , quo floruit Gothorum Regnum, quod dici 'perdu-

483쪽

38 ora it, orientis Imperatore' bellum quotidianum clim Gnili Is, Itiuisqile gesserunt e. hocque lum vel maxime stagravi ι , cum Tlaeodatus , Teias aliique Reges apud Gothos dominium obtinuerunt. Inde urbes , pagiqite florentissimi solo aequati fuere: quorum nonnulli si qui superfuerunt, horrida ferarum lustra veluti cohabitati fuerunt: sic Itali serociores evasere. Literarum studia tune prorsus obliterata , mutata omnino magistratuum politia, rei militaris disciplina prorsus destituta : ingenuae artes exilio multatae. Sequiori aevo omnia statim versa, et peiorem in statum

redacta. Langobardi de quorum dicemus in Italia novo Regno mox essormando, deteriorem, quin imo misera Italiam in squalidiorem reduxerunt gradum. Eo igitur rea fuerant conclamatae , cum Longinus Patricius, et Exarchus s Narses iam Constantinopolim fuerat prosectus Ravennam pervenit anno DLXVI lΙ. Iustino II. imperante, dum ex Septentrione Langobardi Italiam occupant militibus vacuam , quibus adiuncta Suevorum , Sarmatarum , Bulgarorum , Noricorum manus , aliaeque esseratae geni tes eum coniugibus , filiis, propinquisque, omnia secum portantes. Alboinus illorum Rex his omnibus praeerat. Eae omnes gentes Kalendis Aprilis anno DLXVIII. ex Pan. nonia , vicinisque locis profieiscuntur, quo Italiam in

vaderent.

XLVIII. Hi, ita dispositis Barbarorum hoe maximum agmen ad Venetorum primum fines adpropinquat, Liguriaque statim occupata, nemine ipsis resistente, Papiam tantum urbem militibus munit m reperit, quam obsidio-. ne einctam paulo post oecupat. Hinc Iulii Forum Alboinus Gi sulpho fratris filio tradit , qui statim novo principatu erecto Dux fuit salutatus. Albo inus interim cum hoe ingenti Barbarorum exercitu provinciis ei tra , ultraque Padum eaptis , Italiae a suis Rex proela matur XXIX. Anno sequenti dum Langobardi magis gras. santur, Etruria, Emilia, Vmbriaque cum opidis sorti simis potiuntur, quas cuneia dum aggrediuntur, credibile est, Italos omues terrore perculsos alio aufugisse , Diqitigod by Cooste

484쪽

rgi cunctis relictis : nam Capuam , Catelam , Neapolim , et Rhegium usque pervaserant Itali , quo Langol ardorum essu gerent iram , praeda ingenti a Barbaris facta. Longinus Ravennae Exarchus haud ipsis resistere poterat: vix enim pauci milites illi super erant. XXX. Barbarorum inde decursionibus cuncta pene Italia direpta, Zotho illorum Dux modicis vastatum

Samnium praesidiis occupat, et ad Beneventum perrexit urbem moenus munitam , quam obsessam paulo post vi capit. Qui loci amoenitate illectus , sui Ducatus sedem figit, quamvis alii hunc antea erectum Credunt.

XXXI. Anno vero DLXXIII. Alboinus. pridie N nas Septembres serro suit extinctus, dum in Italia regnaverat tres annos , et Sex menses. Eius mors per coniugem Ros mundam Regis Gepidorum filiam fuit patrata rea enim ad epulas invitata dum Veronae esset, ut in sui parentis calvaria biberet, rogata , iuxta Barbarorum mores , offensa uxor , iniuriam ulciscitur , Peridaei familiaris sui brachio utens, Regem vino sepultum gladio confodit. Rosmunda interim ne a Longobardis morti esset tradito , ad Longinum qui erat Bavennae , confugit, eum abrepti coniugis ingentibus opibus r hie venenum Elmegiso ex balneo prodeunti propinat, quod eadem ad bibendum

fuerat coaCta , simul emoriuntur. Longinus postea Consilii opolim thesauros, et Albo ini interfectorem Peridaeum misit.

XXXII. Huie Begi successit taesus ex Balaeorum genere , qui uxorem duxerat Massanam nomine. Hic non amplius, quam sex et decem regnavit menses, a suis ipsis ferro obtruncatus. Post hunc interregno iacto , eius.

dem filius Autaris XII. anno a patris sato , Langobardorum Rex eligitur. Interea Mauriti iis orientis Imperator, quo Langobardo Italla expelleret, cum Childeberto Franeorum Rege foedus iniit, qui paulo post magno eum exeres tu in Italas irrumpit provincias. At Franeorum Rex, qui donis, et divitiarum thesauris a Mauritio suerat eu. Inulatus , quo in Italiam adveniret, a Langobardis eo.

485쪽

dem modo fuit exceptus e quare in patriam revertitur. Antio sequenti in Italiam iterum ad vetiit , quo tempor. Auteris, qui cum Graecis aliquandiu pugnaverat, Paeemper triennium composuit quo exeunte tertium reveri uoluequo cum Langobardis munus consererent: et factum est, ut Fi ancorum Rex cum exercitu fuerit susus, et ad in

ter ne i in Pi redactus.

XXXIII. Langobardorum in Italia Regnum iam erat

firmatum, Graecorum reliquiae pluribus abhine annis supererant et tunc laaucas occupabant urbes maritimas Inseri , Superique maris apud Calabros , Appulos , Campanosque. Adeo in Italia Graiorum iam Iint,erium erat omnino casurum i Sic Italia clineta Langobardi domina bantur, qui asini ire cum Graeeis pugnabant, urbibus atque vicis a llarbariu eversis. Italorum provinciae per ea tempora peiorem in statum redactae fuerunt, eum Lingehaidi suos undique mores introduxissent. XXX lv. Atino i XC. Autaris moritur: deius uxor The delinta ne regnandi lit,idine privaretur , Agiliilphum Augustae Taurinorum Duceni Regno sociat. Huic successit Adaloaldus enm XIII. esset annorum , quem Theodelitata procrearat. Ipse paucis regnavit annis , a suis ipsis thro. no exaelus, quod subiectos i male sibi populos exciperet hinc Ari taldiis Augustae Taurinorum Rex salutatur anno

DCXXV. Huic successit duodecim pos annos Bavariae Dux Vrolarius, seu Rotharis, qui plenis Langobardae gentissus fragiis Rex deligitur, princeps optimus. Celphre est per ea tempora Rotharis Edictum, quod tulit anno DCXLIII. Langobardi qui Italia pluribus abhinc annis degebant ,

et exleges usque tum suerant, providentissimi Regis Ro-iliaris novis legibus vivere coeperunt, per quas politiorem si ierunt in statum re laeti. XXXV. Iia ad maximum pervenerat splendorem Langobardorum Regnum eo tempore, pacia lialis data , Graecis ad extremum reductis, et multis novis per Italiam priricipitibus erectis , Ducatu Spoletino , Benevent noque satis fiamato. Λrichri qui Beneventi Dux erat, pro Diuiligod by COOole

486쪽

hinquis o lipalis provinciis, vicinisque Graeeis exactis ,

Beneventanam auxerat domitiationem.

XXXVI. Mortuo Boihati sueeessit eiusdem filius Boiloaldus anno DCLII. Hic anniis celebra lue Ob Sarnia estnoriam in Stelliam udventum , conira quos Olympius Exarchus orientis iussu cum Classe mittitur: at Graeei susi, caesique suere cum ipso Olympio. Saraceni eo tem pore' Sicilia euncta direpta , in Africam redierunt. Post sex menses Rotoaldus .iuiuriae ulciscendae causa , i et ob raptam cuiusdam uxorem Occiditur, huic suecessit Atiberius Catholicorum fautor.

XXXVII. Mortuo inde anno DCLXI. Artherio, eius. dem duo filii Bertaridus , et Guadebertus simul palernum oecuparunt solium , dominandi libidine capit. Mediolanensem primus Ducatum rexit et alter ripiensem. Si e Italia post diuturna hella , post caedes , et eversas , incensasque virbes , Post Barbarorum irruptiones, ad ultimum in seli. citatis pervenerat gradum. Μulata sic omnia suere; Italia incultior ipsis Barbaris facta , lingua omnino mulata , et Latina vix , quin ad extremum redacta. Literae, et ingenuae artes omninD deperditae; commermum cum exteris

ntibus propter Graiorum reliquias, quae iugitur cum

Barbaris manus conserebant , omnino relictum. Tatis erat Italiae status septimo ineunte saeculo ad undecimum usque: sic et unatissima quondam Italia tutio in miserum pervenerat statum i Silentio praeterire fas est omnes illas regiones tunc adeo habitatoribus vacuas suisse, ut pauci vix per urbes, villasque supererint. Plurimi enim fame, caedibus, hellisque assiduis mortem oppetierant. XXXVIII. Iam ante diximus, Langobardorum aemeorum Regnum per totam pene Italiam extensum suisse, praeter paucas regiones, quae Graiorum parebant auctoritati. Tunc gentis Langobardae primores principatus plures erexerunt sub Ducatus . nomine , eosque ad XXX. ci riter , quorum duo Spoletinum, et Beneventanum pr-sertim maxime extendebantur, magnamque Italiae meridiΟ-Milis partem occupabant. Primipes sub Ducum nomine

487쪽

celeberrimi per secuta deinde tempora eas mei tenuerunt

regiones , dum saepe cum Graecis in Italia bellum gemserunt. Grimoaldum Beneventi Ducem cum Constanta orientia imperatore pugnasse qui tum in Italiam climclasso advenerat fortissima , et Beneventum obsidionueinxerat ) eum quo ad internecionem redegisso constat. Temporis progressu alii Ducatus erocti fuere , quamvis minores. Memoratur Neapolitanus , qui urbe a plum a habebat , nempe Liternum , Cumas, Misenum , Puteolos , Stabias cum insubs adiacentibus. Surrentum urbs etiam inducatum 'convecta fuit. Formianus vero Duc tus Formias ipsas possidebat, aliasquo vicinas urbes. Memorantur alii Ducatus, Campanus nempe , Caiet 3nus , aliiquo. XXX lX. Dum haec geruntur, et dum Italia eo fuerat

redacta, accidit, ut Bulgari s gens isthaec Euxini maris Iropinquas incolebat regiones sub Alcet eco Dueo in Ita-

iam a civenirent anno DCLXX. Ea olim gens vigonto Romanorum fortuna identidem Illyricas fuerat populata provincias. Ex historia insuper compertum habemus , illorum ducem Alcaecum Grimoaldum Langobardorum ulε-gem convenisse , quo Italiae partem cum sua gente ad incolendam permitteret. Hinc iactum ost, ut Langobardorum princeps Rodoaldum Beneventi Ducem rogaret, ut iisdem Samnii partem habitatoribus vacuam cum Urbibus Saepino, Boviano , 2Esornia , aliisque ad incolen. dum permitteret. Sic ea gens Samnii partem per plures occupavit annos. Italia tunc tot gentibus barbaris habitata . lingua, moribus tot coelo disserentibus , antiquos mores adeo mutavit, ut illi nonnisi nomen superfuerit Nam tunc Graeci, Gothi, Langobardi. aliaeque essema

gentes amoenissimas incolentes provincias Latinam Iinguam adeo corruperant, ut ad ultimum redegerint statum. Ex eo tempore Italorum lingua vetusta in novam aen3im mutata , vulgaris ex tot Barbarorum verbis suis orta. ' .

XL. Anno interim qui fuit secutus, Grim idus sato fuit iunctus , cui succetaerati Garibaldus filius, et B.r-

488쪽

throno exacto Grimoaldi filio . in eius locum restituitur, pace Italis data, et praesertim Graiorum reliquiis , qui adhuc plures occupabant urbes. At post decennium regnavit Cunibertus filius. Hinc Lut ibertus anno DCC. et paulo post Ragumbertus , et Aribertus II. 3uccessere. Quatuordecim post annos Saraceni , qui antea in Siciliam advenerant, ad Calabras oras cum classe accedunt, plerasque populantur' urbes sub Farichio ipsos um immanis. almo duce. XLI. Luitprandus autem ' qui Ildebrandum in Regno sociarat, moritur omnibus Italis defletus. Princeps enim optimus is fuerat, reique militaria peritissimus , et Christianarum virtutum ad unguem factus. Cum Beneventano , Spoletinoque Ducibus diu bellaverat, quippe quod iidem Graecorum partes in Italia susceperant. Hinc cum exercitu ingenti ad Spoletium primum, inde Beneventum perrexit: pugnatum utrinque fuit. Ducum agmina effracta, et fusa fuere. Ildericus hinc , et Trasimundus ex Ducatu expulsi, et eius in locum alii principes sullecti. Pax indocum Spoletinis, Beneventanisque composita. Iam plures annos Luitprandus Regnurn administraverat cum Ιl-

debrando ut diximus qui solus post illius obitum thronum occupavit , et septem post menses virtutibus Carens solio suit eiectus. Langobardi anno DCCXLIU. Rachim Foroiuliensis Ducem Italiae Regem consalutarunt ; et uintum post annum dum bellum gerit cum Spoletinis, neventano Duce, aliisque populis, et iam eius exercitus ad Perusiam' tendebat, cum i Lacchmias Romanus Pontifex Roma prosectus , ut Rachim persuaderet ad pacem cum hostibus componendam, extemplo Rex non solum pacem iisdem dat, et Regnum abdicat, verum etiam ex Bege Casinatium monachus factus, et Aystulsum fratrem Regni habenas, ut acciperet, rogat: quod actum subito fuit. XLlI. Sub hoc principe Graecorum res in i Italia tandem post tot saecula omnino conclamatae. Anno

enim DCCLII. dum ADtulius ipsis bellum insert iara

489쪽

I86 a plurimis annis,ut ante dictima, iidem ad extremum redacti

Italiamque omnem sub unius gubernaminis formam re. digere meditatur. Ravennam maximis advenit copiis rvrbo sic capta, Eutychius Graecorum Exarchus postremus fugam arripit. Sic ea Italiae pars, quae iam a centum octoginta novem annis Graiorum Exarcho paruerat, Langobarciorum sub dominium transiit. Beneventani tunc,

Spoletinique Duees cum aliis principibus ad unum omnes per ADtulsum ub eiusdem potestatem redacti. Ita Italia cuncta , qua patet, in Langobardorum potestatem pervenit. XLIII. Aystultas tandem septimum t annum, dum in

venatione aprum insequitur, equo deeidens, paulo post moritur. Nullus ei erat filius: proceres hinc regni alium ad solium invehendum Curant; unus inter omnes Desiderius Histriae Dux, qui tuno in Etruria Langobardorum copiis praeerat, Rex salutatur. Raesiis qui tunc monaelius Casinates apud suerat receptus , iterum Regnum abdicatum Cupiebat , quod . obtinuisset, nisi Romani Ponti fieis hortatu, et Desidεrii ipsius auctoritate foret compulsus. Ita Desiderius Italiae dominationi praeficitur: at is pauco regnavit tempore

Invidia Romani Pontificis , et Beneventi , Spolitiique

Ducum factum est , ut Francorum Begem Carolum gnum ad Italiam invadendam invitarent. Ita nex iste anno DCCLXXIII. magno copiarum agmine per montem quem appellant Cenisium , in Italiam deseendit, ubi Desiderii Regis exercitus occurrerat. Ρraelium inde gestum rLangobardi .sugati cum Rege ad Papiam urbem confugiunt. Postea Carolus Veronam occupat , et inde Italia Cuncta in eiusdem potestatem pervenit .' ita Langobardorum Regnum , quod per annos plus minusve een - tum , et sex extiterat, suit deletum. Desiderius cum uxore captus in Galliam fuit missus, et multachus ex Rege sactus et itaque italia ab Langobardorum oppressione liberata. XLIV. Ipsa in aroli manus pervenerat, praeter Beneventi Ducatum , citi. clune praeerat Arechis Desiderii sanguine coniunctus. Vnus hic Carolo obstitit, qui Bene-yentauum Ducatum per ea adeo auxit inrupora, ut viei-Diuitiaco by Coral

490쪽

nas etiam octu parit urbes. III ne dominium extendit, ut- hes validissimas munivit, quo Carolo iret obviam. At Carolus ipse dominandi magis cupidus , hellum Arechi intulit ; victus hic pacem ab Ilege supplex petiit ea conditione, ut filios obsides, et ingentes argenti daret thesauros, et Beneventanus Ducatus sub Francorum foret Protectionem. XLV. Multum post tempus moritur Carolus Μagnus , Cuius gesta satis norunt, qui illius aevi legunt historiam. Eiusdem mors accidit anno DCCCXIV. cui successit eius filius Ludovicus cognomento Pius Imperator.

Grimoaldus qui tum usque cum Pipino Italiae Rege bellum gesserat, cum Ludovico pacem componit, qua inita Grimoaldus Neapolitanis hellum infert, qui Dauserium

exceperant Salernitanum civem. Hinc statim Benevenianus Princeps cum exercitu Neapolim adpropinqi avit: Neapolitani illi obviam sunt : praelium horrendum utrinque ortum : at ex iisdem ad quinque millia eo die cecidere. Grimoaldus triumphans Beneventum rediit Neapolitanis pace reddita, Dauserioque in pristinum statum restituto. XLVI. Grimoaldus deinde a Radelchisio crudeliter interemptus, et paulo post Sico principatum occupat Beneventanum. Sui principatus initio ab omnibus amatus ;at hine ab illis ipsis, a quibus ad solium fuerat eve-Ctus , se eximens, Benevanianis crudeliter imperavit. Tunc bellum maxime flagrabat cum Neapolitanis , et sexdecim per annos iugiter pugnatum : at Beneventani haud unquam urbem moenibus validam capiunt.

XLVII. Steardus Sieonis filius , qui parenti suo in

Beneventano successerat principatu diu cum Neapolitanis pugnam pugnaverat. Sub eo principe Plura evenisse narrat historia, et praesertim Saracenorum memoratur in Italiam adventus. Ea enim gens , quae iamdiu in Sicilia sedem conlocarat, in Italas oras magna cum classe anno

DCCCXXXVIlI. pervenit, et Brundusium occupat. Vrbs eo tempore ad Beneventanos pertinebat, qui statim eum exercitu ad opidum defendendum adcurrunt: at Datum est, ut Saraceui eum ipsis armis fuerint congressi. Μulti Dissiliam by Corale